Одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп привремено да ја прекине помошта за Украина е горчлив удар – не само за Киев, туку и за европските сојузници кои лобираа кај американската администрација да продолжи да дава поддршка, пишува „Би-би-си“.

Ова не е прв пат САД да ја скратат воената помош. Републиканците во Конгресот ја блокираа испораката на воената помош на тогашниот претседател Џо Бајден за Украина во летото 2023 година. Во тоа време, Украина едвај успеа да ги надополни постоечките резерви на муниција со европска помош.

Конгресот конечно одобри пакет помош во вредност од околу 70 милијарди евра во пролетта 2024 година. Тоа беше точно на време – Украина беше во дефанзива поради обновената руска офанзива во Харков. Пристигнувањето на американското оружје помогна да се сврти ситуацијата на бојното поле.

Како и во 2024 година, може да поминат месеци пред да се почувствуваат ефектите од прекинот на американската помош – барем во однос на муницијата и хардверот. Европските земји полека го зголемуваа производството на артилериски гранати. Севкупно, Европа сега обезбедува 60 отсто од помошта за Украина – повеќе од САД.

Сепак, американската воена поддршка е сè уште од витално значење за Украина. Еден западен функционер неодамна ја опиша како „крем“ во поглед на оружјето.

Способноста на Украина да ги заштити своите луѓе и градови во голема мера се потпира на софистицираните американски системи за противвоздушна одбрана – како што се „Патриот“ и НАСАМС – кои таа заеднички ги разви со Норвешка.

САД ѝ дадоа на Украина способност да изведува напади со долг дострел – со ракети ХИМАРС и ATACM. САД ја ограничија нивната употреба во Русија, но тие сè уште беа од витално значење за погодување цели со висока вредност во окупираните територии.

Не се работи само за квалитетот, туку и за квантитетот. Како најмоќна војска во светот, САД можеа да испратат стотици оклопни возила – бројки што помалите европски армии никогаш не би можеле да ги достигнат.

Можеби ќе помине некое време пред да се почувствува недостатокот на помош на првите линии. Но, може да има загрижувачко непосредно влијание, не само во однос на споделувањето разузнавачки информации.

Ниту една земја не може да им парира на САД во однос на вселенскиот надзор, собирањето разузнавачки информации и комуникациите. И тоа не го обезбедува само американската војска, туку и комерцијалните компании.

Само земете ја сателитската комуникациска мрежа „Старлинк“ на Илон Маск. Речиси секоја украинска позиција на фронтот има „Старлинк“ антена.

Тие се користат за пренесување на најновите информации на бојното поле. Тие беа клучни за координирање на артилериските и нападите со беспилотни летала.

Имајќи предвид дека Илон Маск е клучна фигура во американската администрација, се чини многу малку веројатно дека тој ќе биде подготвен да ја плати сметката сега. Тој е и остар критичар на украинскиот претседател Володимир Зеленски.

Дали САД ќе ги спречат европските земји да ја испратат својата опрема произведена од САД во Украина? Кога Европа сакаше да испорача авиони „Ф-16“ од американско производство во Украина, прво мораше да добие одобрение од Вашингтон.

А потоа што е со одржувањето на опремата испорачана од САД? САД, исто така, ги обучуваа украинските сили, а потоа им помогнаа да ја одржат опремата што ја испорачаа.

Бајден ги укина ограничувањата за американските изведувачи кои работат во Украина кон крајот на неговиот мандат. На авионите Ф-16 особено им се потребни инженери и резервни делови за да продолжат да работат, јавува Би-Би-Си.

Одлуката на Трамп да ја прекине помошта за многумина во Украина и пошироко може да изгледа непријатна. Но, очигледно има и политичка цел што поскоро да се натераат на преговарачка маса.

Надежта кај европските сојузници е дека тоа ќе биде само пауза. Без американска поддршка, Украина ќе се најде во уште потешка борба за опстанок.

Заедно да поттикнеме и да поддржиме Европа да заземе поинтензивна улога во процесот на постигнување траен и одржлив мир во Украина преку партнерство и сојузништво со САД, нешто што е и во полза на украинските пријатели и на самата Европа. Ова го истакна премиерот Христијан Мицкоски на заедничката прес-конференција со унгарскиот премиер, Виктор Орбан.

За војната во Украина зборуваше и Орбан, кој рече дека Унгарија останува на ставот дека војната треба да прекине.

„Три години живееме во сенката на војната. Ние ги поздравуваме преговорите меѓу САД и Русија и сме заинтересирани за успешен исход. Ние им се спротиставуваме на оние држави од Европската уинија, кои се наши пријатели и сојузници, но кои решија дека војната во Украина мора да продолжи. Продолжувањето на војната е лошо, погрешно и е грешка. Во четврток за тоа ќе зборуваме во Брисел“, рече Орбан.

Двајцата зборуваа и за европските интеграции на Македонија, пришто премиерот Мицкоски истакна и дека стратешка цел на државата останува членство во Европската Унија и за тоа не треба да постои дилема, а истовремено изрази надеж дека Унгарија ќе помогне да се откочи процесот.

„Нашата стратешка цел како држава да бидеме дел од европското семејство, нешто што го заслуживме многу одамна, била, е и ќе остане наша стратешка цел. Но, исто така мораме да потенцираме дека тоа што македонските граѓани го дадоа за реализирање на оваа стратешка цел, која за жал не е поместена од состојбата која беше пред 20 години, е навистина бесценета, односно цената е толку голема, што не може да се утврди, бидејќи пред се зборуваме за процесот на билатерализација на преговори, а не за европеизација на преговорите“, рече Мицкоски.

На слична линија е и Орбан, кој децидно порача дека овој процес трае премногу долго.

„Не само што е срамно што овој процес толку бавно оди напред, а за тоа не е одговорна Северна Македонија, туку ние, членките на Европската унија. Затоа ние го поддржуваме залченувањето на Северна Македонија. ЕУ мора да ја подобри конкурентноста и не гледам друго решение за подобрување на конкурентноста од проширувањето“, рече Орбан.

Според унгарскиот премиер не е фер и тоа што некои европски лидери ја фаворизираат Украина пред Северна Македонија за придвижување на патот кон Унијата.

Украинскиот претседател, Володимир Зеленски, изјави дека е подготвен да го потпише договорот за минералите и безбедност со САД и да работи под „силното водство“ на претседателот Доналд Трамп.

Иако призна дека неговата средба со претседателот Доналд Трамп не поминала според планираното, Зеленски ја повтори посветеноста на Украина за мир и го пофали Трамп што и дал ракети „Јавелин“ на украинската војска.

I would like to reiterate Ukraine’s commitment to peace.

None of us wants an endless war. Ukraine is ready to come to the negotiating table as soon as possible to bring lasting peace closer. Nobody wants peace more than Ukrainians. My team and I stand ready to work under…

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 4, 2025

Во изјавата објавена на „Икс“, тој рече:

„Би сакал да ја повторам посветеноста на Украина за мир. Никој од нас не сака бескрајна војна. Украина е подготвена да седне на преговарачка маса што е можно поскоро за да се доближи до траен мир. Никој не сака мир повеќе од Украинците. Мојот тим и јас сме подготвени да работиме под силно водство на претседателот Трамп за да постигнеме мир што ќе трае“.

„Подготвени сме да работиме брзо за да ја завршиме војната, а првите чекори би можеле да бидат ослободување на затвореници и прекин на огнот во воздухот – забрана за ракети, беспилотни летала со долг дострел, бомби насочени кон енергија и друга цивилна инфраструктура – ​​и итен прекин на огнот на море, доколку Русија го стори истото. Тогаш сакаме брзо да поминеме низ сите следни фази и да работиме со САД за да постигнеме силен конечен договор.

Навистина цениме колку Америка направи за да и помогне на Украина да го зачува својот суверенитет и независност. И се сеќаваме на моментот кога ситуацијата се промени кога претседателот Трамп и даде „Јавелин“ на Украина. Ние сме благодарни за тоа.

Нашиот состанок во Вашингтон, во Белата куќа во петокот, не помина според планираното. Жал ни е што се случи тоа. Време е да се постават работите на место. Би сакале идната соработка и комуникација да биде конструктивна.

Што се однесува до договорот за минерали и безбедност, Украина е подготвена да го потпише во секое време и во секој погоден формат. Овој договор го гледаме како чекор кон поголема безбедност и солидни безбедносни гаранции и искрено се надевам дека ќе функционира ефективно“, рече тој.

Претходно денес САД ја запреа воената поддршка за Украина.