Уставниот суд денеска поведе постапка за одредби од Законот за вработени во јавен сектор, Законот за административни службеници, Правилникот за задолжителни елементи на јавниот оглас при вработување во јавен сектор, односно одредби од акти оспорени од страна на Државната комисија за спречување на корупција.

Судот ги оцени како основани наводите во иницијативата на Комисијата и ги прошири сомнежите за неуставност и незаконитост и на други одредби и по сопствена иницијатива поведе постапка за одредби од истите закони и подзаконски акти кои произлегуваат од истите.

Во оваа фаза Уставниот суд изразува сомнеж дека се загрозуваат основните слободи и права на човекот и граѓанинот кои се признати во меѓународното право и утврдени во нашиот Устав, слободното изразување на националната припадност, соодветната и правична застапеност на граѓаните кои припаѓаат на сите заедници, во органите на државната власт и другите јавни институции на сите нивоа, кои се темелни вредности на кои почива нашиот уставно-правен поредок.

Судот изрази сомнеж дека со одредбите за кои поведе постапка се доведува во прашање уставно-загарантираниот принцип на еднаквост на граѓаните пред Уставот, утврден со членот 9, понатаму, уставната гаранција секому, под еднакви услови да му е достапно секое работно место, утврдено со членот 32, како и членот 54 според кој, ограничувањето на слободите и правата не може да биде дискриминаторско, по основ на пол, раса, боја на кожа, јазик, вера, национално или социјално потекло, имотна или општествена положба.

Во суштина на аргументите во расправата беше посочена Одлуката на Уставниот суд во предметот У.бр.92/2023 во која е одлучено дека националната припадност е лично чувство на граѓанинот и како такво може да биде менливо, лично право е на граѓанинот да одлучи дали ќе се изјасни, како ќе се изјасни за својата припадност, вклучително и правото да не се изјасни. Расправајќи за одредби од Законот за матична евиденција одлучи дека националноста е приватно и внатрешно чувство и никој не може да биде принуден тоа чувство да го манифестира во јавноста, а уште повеќе тоа чувство да биде предмет на задолжителна институционално администрирање во регистрите на државата, информираат од таму.

Пред Судот денеска, како што се додава во соопштението, се поставило прашањето дали со оспорените одредби за кандидатите за административни службеници, идентично како и во Регистарот на вработените во јавниот сектор, се наметнува законска обврска за изјаснување на припадноста кон одредена заедница?

„Исто така основано се постави прашањето дали одредбите од Правилникот за задолжителни елементи на јавниот оглас претставуваат ограничување на правото на кандидатите кои припаѓаат на различни заедници од онаа наведена во јавниот оглас, со што се доведува под сомнеж нивната усогласеност со принципот на еднаквост и со уставната гаранција секому под еднакви услови да му биде достапно секое работно место.

Судот донесе и т.н. времена мерка за оспорените одредби ,што значи додека не се донесе конечна одлука не може да се применуваат.

Одредби за кои денеска е поведена постапка:

– член 19 став 1 алинеја 1 во делот „припадност на заедница“,од Законот за вработени во јавен сектор („Службен весник на Република Македонија” бр. 27/14, 199/14, 27/16, 35/18, 198/18 и “Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 143/19 14/20 и 302/20);

-член 36 став 1 алинеја 1 во делот „и припадност на заедница“,од Законот за административни службеници („Службен весник на Република Македонија” бр.27/14, 199/14, 48/15, 154/15, 5/16, 142/16, 11/18 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 275/19, 14/20 215/21 и 99/22)

– член 2 став 1 алинеја 8 и член 3 алинеја 1 во делот „припадност на заедница“ од Правилникот за задолжителните елементи на јавниот оглас за пополнување на работно место во јавниот сектор преку вработување и на пријавата за вработување, како и формата, содржината и начинот на водење на регистарот на лица кои дале лажни податоци при вработување во јавен сектор бр.12/1-42/4 од 27.02.2015 година („Службен весник на Република Македонија” бр. 34/15);

По сопствена иницијатива како што е нагласено во соопштението, се поведува постапка за оценување на уставноста и законитоста на:

– член 2 став 2 и 3 од Правилникот за задолжителните елементи на јавниот оглас за пополнување на работно место во јавниот сектор преку вработување и на пријавата за вработување, како и формата, содржината и начинот на водење на регистарот на лица кои дале лажни податоци при вработување во јавен сектор бр.12/1-42/4 од 27.02.2015 година („Службен весник на Република Македонија” бр. 34/15);

– член 3 став 1 алинеја 8 од Правилникот за формата и содржината на регистарот на вработените во јавниот сектор, начинот на неговото водење, начинот на пристап користење, обработка на податоците, како и начинот на обезбедување одговорност за веродостојноста и безбедноста на податоците бр. 14/2-2766/3 од 29.08.2014 година („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 132/2014)“, е наведно во соопштението.

Воки-токи користени од либанската група Хезболах експлодирале во средата доцна попладне во јужниот дел на земјата и во јужните предградија на главниот град Бејрут, изјавија безбедносни извори и сведок, по експлозиите на илјадници пејџери во вторникот, пренесуваат светските медиуми.

Три лица загинаа од експлозивни „направи“ во градот Сохмар, во јужната долина Бека, објави либанската државна новинска агенција (ННА). Либанската државна Национална новинска агенција објави дека „старите дојавувачи“ експлодирале во куќи во јужните предградија на Бејрут и во јужен Либан.

Live Footage of radio device explosion today in Lebanon. #lebanan pic.twitter.com/Ogx7hSUdGi

— Afshin Ismaeli (@Afshin_Ismaeli) September 18, 2024

Голем број ранети се префрлени во болниците во главниот град и во Баалбек, лоциран во долината Бека, се додава во написите.

Според дописникот на ННА, две лица се повредени откако направата експлодирала на пат во селото Али ал-Нахри, во центарот на Бека. Според друг, пејџерот експлодирал во автомобил во близина на гробишта во Џејдет Марџејун, во јужниот дел на Бека.

Израелската разузнавачка агенција Мосад, која има долга историја на софистицирани операции на странска територија, поставила експлозиви во направите увезени од Хезболах месеци пред детонациите во вторникот, изјави за Ројтерс висок либански безбедносен извор.

Бројот на загинати се искачи на 12, меѓу кои и две деца, изјави во средата либанскиот министер за здравство Фирас Абиад. Речиси 3.000 луѓе беа ранети во нападот во вторникот, вклучително и многу борци од милитантната група и иранскиот пратеник во Бејрут.

Тајвански производител на пејџери негираше дека ги направил пејџерите кои експлодираа во нападот што ги зголеми шансите за војна од целосен обем меѓу Хезболах, поддржан од Иран, и Израел, според светските агенции.

Според изјавата на Голд Аполо пренесена од странските медиуми, уредите се произведени под лиценца на компанија со седиште во унгарскиот главен град Будимпешта.

И покрај поднесениот обвинителен акт за предметот познат во јавноста како „Синџир“, предметниот јавен обвинител во Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција продолжи со постапување. Постапката е како резултат на индиции што произлегоа од доказите што Обвинителството ги достави до судот со поднесување на обвинителниот акт во предметот „Синџир“.

Врз основа на дополнително обезбедениот доказен материјал, Обвинителството, денеска, до Основниот кривичен суд Скопје, поднесе обвинителен предлог против петнаесет лица вработени во Генералниот даночен инспекторат на УЈП и во регионалните дирекции на УЈП во Скопје, Битола и во Прилеп. На сите обвинети им се става на товар дека сториле продолжено кривично дело – злоупотреба на службената положба и овластувањето, информираа од Обвинителството.

Станува збор за службени лица во Управата за јавни приходи, кои во посочениот период биле главни генерални инспектори или вршители на должност, нивни заменици, управници на регионалните дирекции, началници на даночни инспекторати и раководители на одделенијата за регистрација и утврдување даноци во регионалните дирекции, членови на телата за одобрување на ДДВ-побарувања со барање за враќање при регионалните дирекции, самостоен даночен советник за анализа на ризик и планирање контроли и инспектор за даночни обврзници.

Според дејствата содржани во диспозитивот на предлогот, обвинетите во периодот од 1.1.2019 до 31.12.2021 година како службени лица во Управата за јавни приходи, искористувајќи ист траен однос и исти услови, не ги извршиле својата службена положба и овластувањето, со намера да прибават за друг значителна имотна корист или на друг да му нанесат значителна имотна штета. Притоа постапиле спротивно на одредбите од Законот за даночната постапка, Законот за Управата за јавни приходи, правилникот за систематизација на работните места во Министерството за финансии, Управата за јавни приходи, процедурата за надворешна контрола, упатството за одобрување и враќање даночно побарување за ДДВ и правилникот за внатрешна организација на Управата за јавни приходи. Така, во зависност од нивните службени овластувања, не ја организирале и координирале работата на Генералниот даночен инспекторат со функциите на регионалните даночни инспекторати во Скопје, Прилеп и во Битола, за некои од даночните обврзници не извршиле соодветно рангирање според степенот на ризичност и самостојно не издале налози за контроли, не изготвиле предлог-листи на даночни обврзници за вршење надворешна контрола, иако дел од обврзниците според степенот на ризик припаѓале во ризични даночни обврзници, каде што задолжително било потребно да се извршуваат надворешни контроли. Така, за некои од кривичноодговорните правни лица опфатени во предметот „Синџир“, кои како даночни обврзници поднесувале задолжителни даночни пријави и годишни завршни сметки во регионалните дирекции во Прилеп, Битола и во Скопје, по основ на непресметан и неплатен данок прибавиле значителна имотна корист во износ од 167.918.419 денари предизвикувајќи штета на УЈП во вкупен износ од 206.456.437 денари.

Заедно со обвинителниот предлог, имајќи ги предвид околностите поврзани за личноста на обвинетите, околностите под кои е сторено делото, особено имајќи предвид дека обвинетите се службени лица што во вршење на својата служба го имаат сторено кривичното дело и дека може да им бидат недостапни на органите на прогонот и на тој начин да го оневозможат непреченото водење на постапката, предметниот обвинител поднесе и посебен предлог со кој предлага судот за обвинетите да определи мерки на претпазливост. Воедно, укажувајќи дека во специјализирано судско одделение за судење кривични дела од областа на организирниот криминал и корупцијата при Основниот кривичен суд Скопје веќе се постапува по предмет оформен по обвинителен акт на ОЈО за ГОКК од 22.1.2024 година против физички и правни лица обвинети за кривични дела – злосторничко здружување од чл. 394 ст1 и 2, даночно затајување од чл. 279 ст. 2 в.в. ст. 1 чл. 45 и перење пари и други приноси од казниво дело по чл. 273 ст. 1 од КЗ, предметниот обвинител достави и посебен предлог да се спроведе единствена постапка и поднесениот обвинителен предлог да биде споен во веќе оформениот предмет. Како образложение на предлогот, Обвинителството укажа дека постои меѓусебна врска помеѓу извршените кривични дела сторени од страна на обвинетите наведени во обвинителниот предлог и кривичните дела сторени од страна на обвинетите наведени во поднесениот обвинителен акт, како и дел од доказите што веќе се доставени со претходно поднесениот обвинителен акт.