Јас би почнал онаму каде што претседателот Хоџа заврши, а тоа е кој дел од нивните предлози како Стопанска комора на Северозападна Македонија ќе бидат дел од програмата на ВМРО-ДПМНЕ за следните предвремени парламентарни избори, изјави лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, по средбата со Стопанската комора на Северозападна Македонија.

„За мене е поважно политичките партии да предложат методологија што ќе можат понатаму и да ја аплицираат откако, еве условно, ќе добијат поддршка од страна на Стопанската комора, така што претпоставувам дека ќе имаме политички субјекти коишто 100% ќе ги прифатат тие барања и ќе бидат дел од програмата на тие политички субјекти.

Но, за мене е поважно на кој начин  тие политички субјекти планираат да го имплементираат тоа понатаму, имајќи го предвид  лошото искуство од минатото со многу ветувања, многу малку исполнувања на тие ветувања.

Ние имаме поинаков пристап, ние детално ги анализираме, методолошки, емпириски ги докажуваме оние барања коишто можеме веднаш да ги примениме, откако би ја добиле, а ние силно веруваме дека ќе ја добиеме довербата од страна на граѓаните.

Мислам дека денеска е од исклучително  значење не само за граѓаните, туку и за реалниот сектор и за стопанските комори, сето она  што како политичари, како политички партии го преземаме како обврска и  ветуваме дека ќе го вклучиме во нашите програми потоа и да го испорачаме, затоа што мислам дека помина времето на лажни ветувања, импровизации. Граѓаните се незадоволни, бизнис-секторот е генерално незадоволен и, како што кажав, многу во минатото е ветувано, но, за жал ,многу малку е реализирано и испорачано.

Ние ќе се потрудиме тоа што ќе го преземеме како обврска да биде дел од програмата „Обнова на Македонија“, а понатаму како идна влада да го реализираме.

Ќе има и конкретни датуми и конкретни рокови, а ќе има и цена на чинење на тие проекти. Реков дел од проектите ќе бидат реализирани и ќе бидат почнати со реализација веднаш во текот на еден мандат на ВМРО-ДПМНЕ, дел ќе бидат тековни. Така што апсолутно сето она што како обврска ќе си го преземе како една макотрпна работа се обврзуваме и пред граѓаните и пред реалниот сектор да го испорачаме“, порача Мицкоски.

Новиот Закон за енергетската ефикасност, кој минатата недела беше изгласан во Собранието на Северна Македонија и беше објавен во „Службен весник“, денеска стапи во сила. Материјата за енергетската ефикасност досега беше регулирана со стариот Закон за енергетиката од 2011 година и соодветните подзаконски акти. Имајќи го тоа предвид, постоеше значајна бариера за имплементација на мерки за енергетската ефикасност во нашата држава, соопшти Министерството за економија.

Старото законско решение го попречуваше развојот на пазарот на енергетските услуги, со тоа и инвестициите во оваа област, иако приближно 300 енергетски контролори посетија обуки и положија испити по што стекнаа овластување за вршење енергетска контрола и соодветно на тоа 80-ина друштва стекнаа лиценца за вршење енергетска контрола.
Со новиот Закон за енергетската ефикасност, кој беше објавен во „Службен весник“ и од денеска стапи во сила, нашата држава во целост ги имплементира соодветните прописи за енергетска ефикасност на Европската Унија.

Уште поважно, новиот закон ќе овозможи реализација на потребните инвестиции и мерки во областа на енергетската ефикасност следејќи ги позитивните примери од земјите на ЕУ и регионот, каде што енергетската ефикасност донесува корист на повеќе нивоа како за граѓаните така и за економијата воопшто. Енергетските контролори и друштвата лиценцирани за вршење енергетски контроли, конечно, ќе може да почнат со работа и со тоа активно да учествуваат во подобрувањето на енергетската ефикасност во нашата држава.

Новиот закон, меѓу другото, детаљно ги регулира енергетските контроли кај големите трговци и енергетските контроли на зградите како засебни области. Конкретно, во иднина енергетските контроли ќе се вршат од обучени и овластени контролори за секоја област посебно – енергетски контроли на големите трговци, од една страна, и енергетски контроли на згради, од друга. Ова законско решение им овозможува јасни услови за работа на енергетските контролори и друштвата што стекнале лиценца за вршење енергетски контроли, како и нови вработувања во овој сектор. Исто така, со поделбата на контролите во две засебни области очекуваме повисок квалитет на енергетските контроли и со тоа зголемување на енергетската ефикасност воопшто.

Во согласност со предложените решенија на законот, јавниот сектор ја презема водечката улога и е обврзан да дава позитивен пример во поглед на подобрувањето на енергетската ефикасност во Република Северна Македонија. Законот пропишува многубројни обврски и мерки во овој поглед, како што се обврските за реконструкции на зградите во јавниот сектор на среден и долг рок и обврските за јавни набавки на исклучиво енергетски ефикасни стоки и услуги.

Понатаму, законот пропишува и обврски за следење на потрошувачката и заштедите на енергија од страна на општините и другите лица од јавниот сектор. Со ова, јавниот сектор, а пред сè, Владата и министерствата, ќе ја преземат водечката улога кон остварување на целите за енергетска ефикасност, кои, покрај користа што ја донесуваат за нашите граѓани и економијата, претставуваат обврска во согласност со преземените обврски со Договорот за енергетската заедница на патот на нашата држава кон полноправно членство во ЕУ.
Законот исто така пропишува обврски во врска со енергетската ефикасност при пренос, дистрибуција и снабдување со енергија, со што ги надополнува соодветните одредби од Законот за енергетиката. Потрошувачите на пазарите на енергија во иднина ќе може да очекуваат инструменти и мерки со кои ќе може да остваруваат заштеди при користењето енергенти, а кои ќе ги нудат снабдувачите и дистрибутерите на овие пазари.

Важно е исто така да се спомене дека законот ќе овозможи реализација на долгорочни договори за енергетски услуги од страна на друштва даватели на енергетски услуги – ЕСКО. Со ова законско решение се прецизираат одредбите и модел-договорите, кои овозможуваат реализација на проекти за подобрување на енергетската ефикасност како за реконструкции на згради така и за други вложувања во енергетска опрема и инсталации.

Важно е да се нагласи дека со користењето на овој модел таквите инвестиции нема да претставуваат трошок за корисниците бидејќи тие се финансираат од самите остварени заштеди на енергија. Во овој поглед очекуваме заживување на пазарот на енергетски услуги и со тоа значајни вложувања, особено во јавниот сектор, на еден ваков иновативен начин – реконструкции и заштеди, без значајно финансиско отповарување на корисниците на овие енергетски услуги. Со ова, граѓаните, покрај подобрување на енергетската ефикасност на згради што ги користат државните органи и општините, ќе може да очекуваат и реконструкции на училишта, болници и други објекти што ги користат секојдневно.

Законот воведува новини и во однос на улогата на Агенцијата за енергетика на Република Северна Македонија во однос на поддршката на развојот на енергетските услуги преку обезбедување информации, објавување модел-договори и примери на одредби, како и техничка поддршка на јавниот сектор во врска со енергетските услуги. Понатаму, законот донесува новини во однос на барањата за истакнување информации и етикета со која се означува класата на енергетска ефикасност и екодизајнот на производите што користат енергија и што се нудат на пазарите во државата. Со тоа законот ќе обезбеди понуда на исклучиво енергетски ефикасни производи и информираност на граѓаните во врска со нивото на потрошувачка на одделните групи производи.

Овие законски решенија се воведуваат во согласност со најновите прописи што се во примена во ЕУ, но на начин и динамика што соодветствуваат на нашата реалност, секако имајќи ги предвид потребите на трговците и снабдувачите со производи во врска со успешната и долгорочна примена на овие барања во иднина.

Новината исто така е и дека секој граѓанин приклучен на системот на топлинска енергија ќе има можност да се исклучи од постојниот систем за греење само во случај кога системот на кој планира да се приклучи или системот за поединечно греење и/или ладење што ќе го користи обезбедува подобри енергетски перформанси, односно е поефикасен и еколошки поприфатлив и го намалува користењето примарна енергија во споредба со системот за централно греење и/или ладење на кој е приклучен земајќи ја предвид енергијата потребна за екстракција, конверзија, транспорт и дистрибуција, што ќе може да го докаже со извештај од претходно извршена енергетска контрола изготвен од овластен енергетски контролор за згради. Истовремено, граѓанинот треба да обезбеди писмена согласност за исклучување од системот за централно греење и/или ладење од мнозинството од вкупниот број сопственици на посебни делови на зградата во согласност со Законот за домувањето.

Со цел да овозможи остварување на целите и поддршка на политиките за енергетска ефикасност пропишани во согласност со овој закон, се предвидува и основање фонд за енергетска ефикасност како независно и самостојно правно лице. Средствата од фондот ќе се користат за финансирање проекти и мерки за енергетска ефикасност следејќи ги примерите од други држави од Европската Унија, каде што фондовите за енергетска ефикасност постојат подолго време и успешно го помагаат развојот на енергетските услуги и подобрувањето на енергетската ефикасност воопшто. Детаљните услови и начинот на работење на фондот ќе се уредат со посебен закон.
Со новиот Закон за енергетската ефикасност нашата држава ќе добие уште едно модерно, современо законско решение, кое ќе овозможи придобивки во неколку области: подобрување на енергетската ефикасност и остварување заштеди на енергија како примарна цел; нови вработувања и заживување на работата на друштвата што даваат енергетски услуги и вршат енергетски контроли; законска рамка за реализација на проекти за реконструкција на згради, набавка на енергетски ефикасна опрема и инсталации, како и други енергетски услуги, без значајно финансиско отповарување на корисниците на тие услуги; воведување можности за дополнителна финансиска поддршка за реализација на проекти за енергетска ефикасност преку основањето на фондот за енергетска ефикасност со посебен закон; и подобрување на енергетската ефикасност на производите достапни на пазарите во Република Северна Македонија во согласност со новите правила за означување и екодизајн на производите што користат енергија.

Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги донесе одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во прoсек 0,84 отсто во однос на малопродажните цени на нафтените деривати утврдени во согласност со одлуката од 10.2.2020 година.

Од ноќеска малопродажните цени на „евросупер БС-95“, „евросупер БС-98“, „евродизел“ (Д-Е V) и на екстра-лесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) се зголемија 0,50 денари за литар и сега малопродажната цена на „евросупер БС-95“ изнесува 66,00 денари за литар, а за „евросупер БС-98“ изнесува 68,00 денари за литар, малопродажната цена на „евродизелот“ (Д-Е V) е 58,00 денари за литар.

Малопродажната цена на екстра-лесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) изнесува 46,50 денари за литар, а малопродажната цена на мазутот М-1 НС се зголемува 0,246 денари за килограм и изнесува 33,140 денари за килограм.

Клучните фактори што влијаат на крајната цена во согласност со методологијата за формирање на цените е курсот на денарот во однос на доларот и референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар.

Во изминатиот седумдневен период референтните цени на нафтените деривати бележат зголемување, и тоа кај бензинот во просек речиси 0,35 отсто, кај дизелот зголемувањето е во просек приближно 1,19 отсто, кај екстра-лесното масло има зголемување во просек речиси 0,64 отсто, а кај мазутот има намалување во просек речиси 0,24 отсто, но земајќи го предвид растот на курсот на денарот во однос на доларот од 1 отсто во изминатиот седумдневен период, извршено е соодветно приспособување.