Економија
Системски инфраструктурни решенија за одржлива иднина
Висококвалитетната инфраструктура го поддржува развојот, го подобрува квалитетот на животот и создава работни места. Сепак, инвестирањето во инфрастуктурата е сложен процес, а патот од планирање до завршување на градбата е полн со пречки и предизвици. Квалитетната, сигурна, одржлива и отпорна инфраструктура е еден од таргетите што до 2030 година треба да ги остварат 193-те земји потписнички на Агендата 2030 на Обединетите нации во рамки на деветтата цел за одржлив развој (Индустрија, иновации, инфраструктура). Истовремено, одржливата инфраструктура влијае врз остварувањето на сите 17 цели, односно 92 проценти од зацртаните 169 таргети. Инфраструктурата е систем составен од помали системи: мрежните инфраструктурни системи како што се енергетскиот систем, превозот, водоснабдувањето и дигиталните комуникации, но и самостојните системи како болниците, училиштата, индустриските капацитети и институционалните објекти. Средствата, институциите и знаењето од кои се составени овие системи се меѓусебно зависни и можеа значително да влијаат врз одржливиот развој на земјите.

Основната претпоставка врз која се темелат целите за одржлив развој е задоволување на потребите на денешницата без загрозување на можноста идните генерации да ги задоволат сопствените потреби. Имајќи ја предвид масивноста на инфраструктурните проекти, ресурсите потребни за нивно изведување и одржување, но и нивната долговечност, начинот на кој тие ќе бидат имплементирани може во голема мера да придонесе кон остварување на овие цели, но и да предизвика долгорочни негативни развојни последици.
Претпоставката е дека до 2040 година ќе бидат потребни инвестиции во вредност од 97 трилиони долари со цел да се задоволат основните инфраструктурни потреби на глобалното население. Можноста на институциите и професионалците во овој сектор да влијаат позитивно или негативно врз животната околина и добросостојбата на населението е повеќе од очигледна, и налага исклучително внимателен пристап со цел да се направат вистинските избори и да се избегнат грешките од минатото.

Потребни се визионерски, иновативни и системски решенија кои во својата суштина ја имаат добросостојбата на човештвото и планетата: потребна е соодветна инфраструктура направена на соодветен начин.

Како што Канцеларијата за програмска поддршка на ООН (УНОПС) изнесува во извештајот „Инфраструктура за климатска акција“, соодветната инфраструктура бара интегриран пристап кој води сметка за употребата на постојната инфраструктура во однос на идните потреби за развој на долгорочни стратегии за остварување на националните приоритети за одржлив развој кои пак ќе овозможат напредок кон меѓународните заложби.
Откако ќе бидат идентификувани соодветните инфраструктурни проекти, инженерите, финансиерите и изведувачите имаат можност да ги спроведат на соодветен начин, водејќи сметка за нивното влијание врз севкупниот еко-систем. Или, со зборовите на Генералниот секретар на ООН, Антонио Гутереш: „Седумнаесетте Цели за одржлив развој бараат ништо помалку од трансформирање на финансиските, економските и политички системи кои ги водат нашите општества со цел да се гарантираат човековите права за сите.“
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
За мерката Самовработување се издвоени 2,5 милијарди денари, кажа Мицкоски
Самовработувањето е многу важна мерка и во Буџетот се издвоени средства коишто се од износ отприлика 2,5 милијарди денари, или околу 40 милиони евра, што е за 7,5 милиони повеќе од минатата година. И ова е историски највисока поддршка којашто до сега се случила, кажа претседателот на Владата, Христијан Мицкоски, на денешната седница за поставување на пратенички прашања.
Премиерот Мицкоски истакна дека Оперативниот план за самовработување е доказ дека државата инвестира во младите.
„Со овој план во 2025 година ќе бидат опфатени нешто повеќе од 16.500 лица. Нешто што мислам дека е најголем опфат до сега и јасен доказ дека државата практично инвестира во луѓето, а посебно во младите“, рече Мицкоски.
„До пред една недела издадени се вкупно 2.916 ваучери за изработка на бизнис план и дел од тие ги промовиравме во Владата. Оценети се 2.681, при што 1.140 се за млади до 29 години, 912 за лица над 29 години, а 629 за правни субјекти регистрирани како друштва со ограничена одговорност. Во моментот повеќе од 2.500 лица веќе се во процес на потпишување договори. Финансиската поддршка е значително зголемена: 7.000 евра за лица над 29 години или 14.000 евра ако се здружат во ДОО, и 10.000 евра за млади до 29 години или 20.000 евра ако се здружат во ДОО“, нагласи Мицкоски и додаде дека ова е нешто коешто за прв пат се случува во Македонија.
„Морам да кажам дека ги изненади и нашите очекувања и во годините коишто следат очекувам поддршката којашто е дел од овој Оперативен план за самовработување само да се зголемува, бидејќи ако ние со 40 милиони евра успеавме да анимираме повеќе од 16.500 луѓе, тоа е сериозна бројка и убеден сум дека од тие бизниси ќе излезат многу бизниси старт-ап коишто понатаму ќе донесат додадена вредност во македонската економија“, дециден е Мицкоски.
„Ваква поддршка за младите немало. Генерално зборувам, реконструкција на студентските домови, ваучерите за студентите за електронски уред и кога сето ова ќе се земе во предвид, ценам дека како Влада правиме нешто коешто до сега никој не го направил во независна Македонија за младите“, објасни Мицкоски.
Економија
Божиновска: ЕБОР останува еден од нашите најважни партнери во енергетскиот сектор
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска оствари работна средба со претставници на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), на која беше потврден силниот заеднички фокус кон унапредување на енергетската инфраструктура и забрзување на реформските процеси во земјата.
На средбите се разговараше за неколку стратешки проекти што ќе започнат во следната година, меѓу кои и проектот за батериски енергетски систем со капацитет од 300 MWh.
„ЕБОР останува еден од нашите најважни партнери во енергетскиот сектор. На средбата се усогласивме околу финализацијата на неколку стратешки проекти важни за 2026 година, меѓу кои и проектот за батериски енергетски систем на ЕСМ со вкупен капацитет од 300 MWh. Овој проект е клучен за стабилноста и флексибилноста на електроенергетскиот систем,“ истакна Божиновска.
На средбата се разговараше и за следните чекори во подготовката за воведување на ESCO-моделот во земјата. Двете страни ги разгледаа можните области за пилот-проекти и моделот на институционална соработка што ќе обезбеди несметана имплементација.
„ESCO-моделот е нова можност за граѓаните, институциите и целиот систем – модел кој дава реални резултати. Нашата цел е да создадеме јасна рамка, предвидливи процедури и подготвеност за негово постепено воведување,“ додаде министерката.
Министерството за енергетика и ЕБОР договорија во наредниот период да продолжат со заедничка техничка подготовка, со јасен фокус кон обезбедување услови за брза и успешна реализација на проектите што директно ќе ја зајакнат енергетската сигурност на земјата.
Економија
Со цена повисока од претходната до „ЕВН Хоме“ стасала само понудата на ЕСМ за набавка на струја
ЕВН Хоме соопшти дека на тендерот за набавка на струја за задоволување на потребите на корисниците за периодот јануари-декември 2026 добиле само една понуда и тоа од АД ЕСМ, со купопродажна цена на електрична енергија од 65 евра за мегаватчас, за покривање на 100% од вкупно планираните количини.
„Оваа цена е повисока за 4,84 % од претходната која беше добиена на последниот тендер на Универзалниот снабдувач (јуни-декември 2025), кога АД ЕСМ понуди купопродажна цена од 62 евра за мегаватчас.
Под комплетен надзор на Регулаторната комисија за енергетика и согласно законските обврски и претходно утврдената методологија, во наредниот период ЕВН Хоме ќе ја пресмета цената на електрична енергија по однапред утврдени влезни параметри.
Како и секогаш, во крајната цена влегуваат: цената по која АД ЕСМ ја продава електричната енергија на ЕВН Хоме, цената на Преносниот систем оператор МЕПСО, цената на Операторот на пазар на електрична енергија МЕМО, како и цената на Дистрибутивниот систем оператор Електродистрибуција“.

