Економија
Бесими: Годинава нашата економија ќе се врати на патеката на економскиот раст
Годинава нашата економија ќе се врати на патеката на економскиот раст, додека следната година ќе го достигне преткризното ниво. На среден рок, очекувам повисоки стапки на раст на економската активност и достигнување на просечно ниво од 5% во следните 5 години, со паралелна фискална консолидација во насока на одржливост на растот, посочи министерот за финансии Фатмир Бесими на Форумот на Централна и Источна Европа, што го организира „Еуромани“ и е еден од водечките традиционални настани од областа на финансиите.
На панелот на кој учествуваше министерот Бесими, учество земаа и вицепремиерите и министри за финансии на Хрватска и Унгарија, како и министрите за финансии на Полска и Бугарија. На форумот на Еуромани редовно учествуваат министри за финансии, гувернери на централни банки, раководители на финансиски институции и инвеститори. Во дискусиите и анализите на учесниците, секоја година, вниманието е насочено кон најважните прашања за финансиските пазари и воопшто за економиите во Централна и Источна Европа и важи за редок настан од таков формат којшто овозможува поврзување на економистите заинтересирани за регионот на ЦИЕ – како на претставниците на институциите што донесуваат политики, така и на претставниците на банкарскиот сектор, учесниците на финансиските пазари и на инвеститорите.
Министерот Бесими истакна дека годинава се очекува закрепнување на инвестициската активност, потрошувачката и нето странската побарувачка, при што е проектиран раст од 4,1% во 2021 година, согласно основното сценарио. Ова сценарио претпоставува слабеење на здравствената криза и етапно подобрување на епидемиолошката слика, повисока искористеност на производствените и услужните капацитети, поволни ефекти од економските мерки, како и зголемена доверба кај потрошувачите и инвеститорите.
Тој посочи дека редизајнирањето на буџетската политика и политиките насочени кон економско заздравување и забрзан раст-SmartER Growth Policies се цврста основа за забрзување на економскиот раст во наредниот период, враќање на економијата на преткризната патека на раст во втората половина на 2022 година и обезбедување на побрз економски раст на среден и долг рок. Главна цел е на среден рок, како што посочи министерот, да се забрза економскиот раст од 2,6%, колку што бил просечно годишно во претходните десет години, на околу 5% просечно во следните пет години, а притоа да се постигне и фискална консолидација за да се обезбеди одржлив и инклузивен раст.
Министерот за финансии Бесими рече дека одговорот на пандемијата од страна на нашата Влада преку фискалната политика бил брз, внимателно таргетиран и значаен од аспект на поддршката на претпријатијата и вработените во најпогодените дејности и на ранливите категории на население. Четирите пакети на економски мерки беа насочени кон поддршка на домаќинствата и нивната потрошувачка, помош за фирмите со цел одржување на работните места и подобрување на нивната ликвидност, но и нивна поддршка за инвестиции и извоз. Тој посочи дека државната помош преку различни мерки ќе продолжи и во 2021 година, со цел побрзо закрепнувањена домашната економија и создавање основа за забрзан економски раст на подолг рок.
Во однос на привлекувањето на странски директни инвестиции, министерот за финансии рече дека новите законски решенија се во насока на привлекување на инвестиции кои ќе продуцираат поголема додадена вредност. Тој посочи дека во изминативе години учеството на извозот на компаниите во ТИРЗ во вкупниот извоз на стоки од економијата постојано е во пораст, достигнувајќи 43,5% од вкупниот извоз во 2019 година. Министерот Бесими истакна и дека како резултат на странските инвестиции во зоните има подобрување во структурата на извозот, односно зголемување на учеството на производи со повисока додадена вредност, главно машини, транспортни уреди и хемиски производи, кое во 2019 година достигна 57,2% од вкупниот извоз, наспроти 17,3% во 2010 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
СДСМ: Предлог-буџетот за 2026 година е признание за економската неспособност на Владата
Предлог-буџетот за 2026 година е признание за економската неспособност на Владата, велат од СДСМ.
„По усвојувањето на Предлог-буџетот за 2026 година СДСМ изразува сериозна загриженост за насоката по која се движи фискалната политика и нејзините последици врз граѓаните и стопанството. Наместо ветената „строга фискална дисциплина“, Владата предлага дефицит од 3,5% од БДП и со тоа повторно директно го прекршува фискалното правило утврдено во Законот за буџети, кое поставува лимит од 3%. Не станува збор за дисциплина, туку отстапување од законската рамка што ќе ја платат граѓаните и економијата. Особено е проблематично што Владата буџетската рамка од 374,7 милијарди денари приходи и 413,9 милијарди денари расходи ја нарекува „развојна“, а истовремено ги намалува капиталните инвестиции. Со предлог-буџетот за 2026 година тие се планираат на 40,5 милијарди денари – речиси 7 милијарди помалку од 47,3 милијарди денари кои беа утврден со ребалансот за 2025 година“, велат од партијата.
Од СДСМ велат дека на денот на усвојување на предлог-буџетот, реализацијата на капиталните расходи изнесувала само 44,94%. „Со екстремно слаба реализација, тврдењето дека „капиталните проекти ќе бидат главен двигател на растот во 2026 година“ е контрадикторно и признание за неспособност“, смета СДСМ.
Проекцијата за раст на економијата (БДП) од 3,8%, велат од СДСМ, дополнително ја разоткрива суштината на промашените фискални политики на Владата.
„Станува збор проекција базирана на потрошувачка, поддржан со најавено зголемување на плати и пензии. Кога ова се случува во услови на намалени капитални расходи и во отсуство на структурни реформи, тогаш оправдано се поставува прашањето: дали се најавува уште една година во која економските промашувања се маскираат со краткорочни, популистички потези? Оваа буџетска стратегија за наредната година нема да донесе корист ниту за граѓаните, ниту за стопанството, затоа што ова ќе значи повисоки трошоци за камати, ново задолжување, притисок врз даночната база и истиснување на продуктивните инвестиции. Загрозената продуктивност на стопанството ќе донесе само повисоки цени на услуги и производи, односно намалена можност за реално зголемување на животниот стандард на граѓаните. Зголемените платите и пензиите ќе потонат во растечката месечна потрошувачка за основните животни потреби. Со Предлог-буџетот за 2026 година Владата не нуди развој, туку маска за економски промашувања“, обвини СДСМ.
Економија
„Лукоил“ го продава имотот надвор од Русија на шведски милијардер
Рускиот нафтен гигант „Лукоил“ соопшти дека прифатил понуда од глобалниот трговец со енергија „Гунвор“ да го купи целиот негов странски имот. Потегот на втората по големина руска нафтена компанија е директен резултат на санкциите што ги воведе Вашингтон минатата недела, објави „Ројтерс“.
Планираната продажба е најзначајниот чекор досега преземен од руска компанија како одговор на западните санкции воведени поради војната во Украина, која почна со руската инвазија во 2022 година.
„Лукоил“ потврди во соопштение дека ја прифатил понудата на „Гунвор“ да ја продаде „Лукоил интернешнл ГмбХ“, која управува со сите странски средства на нафтениот гигант.
„Клучните услови на трансакцијата беа претходно договорени меѓу страните. Од своја страна, „Лукоил“ ја прифати понудата обврзувајќи се да не преговара со други потенцијални купувачи“, соопшти „Лукоил“.
„Гунвор“, во мнозинска сопственост на шведскиот милијардер Торбјорн Тернквист, исто така потврди дека е во преговори со „Лукоил“ за можна аквизиција.
Министерството за финансии на САД издаде дозвола со која им се дава рок на компаниите до 21 ноември да ги завршат сите трансакции со „Лукоил“ и „Роснефт“, уште една руска енергетска компанија погодена од нова рунда санкции.
„Гунвор“ доби популарност во 2000-тите како најголем трговец со руска нафта во светот. Меѓу неговите акционери во тоа време беше Генадиј Тимченко, близок соработник на Владимир Путин, кој го продаде својот удел кога САД му воведоа санкции по руската анексија на Крим во 2014 година.
„Гунвор“ оствари значителен профит од порастот на цените на нафтата и гасот по почетокот на војната во Украина и европското свртување кон руските производители на енергија. Овие профити сега ги користат „Гунвор“ и конкурентите, како што се „Витол“ и „Трафигур“, за да стекнат средства, од рафинерии и нафтени полиња до електрани и ветерни фарми.
„Лукоил“, со седиште во Москва, е одговорен за речиси 2 % од глобалното производство на нафта. Нејзин најголем странски имот е нафтеното поле „Западна Курна 2“ во Ирак, едно од најголемите во светот, во кое поседува 75 % удел, а чие производство надмина 480.000 барели дневно во април.
Компанијата исто така е сопственик на рафинеријата „Лукоил нефтохим Бургас“ во Бугарија, најголемата на Балканот, и рафинеријата „Петротел“ во Романија. Покрај тоа, „Лукоил“ испорачува нафта во Унгарија, Словачка и во турската рафинерија СТАР.
Портфолиото вклучува и акции во нафтени терминали, малопродажни синџири за гориво во Европа и многу бројни проекти во централна Азија, Африка и во Латинска Америка.
Економија
Вицегувернерката Митреска: Инфлацијата ќе забавува во следниот период и ќе се доближи до историскиот просек
Домашната инфлација е значително намалена во однос на врвот од крајот на 2022 година и е сведена на едноцифрено ниво. Просечната инфлација во 2025 година досега се движи околу 4%, а врз основа на сите расположливи претпоставки и мерките преземени досега од Народната банка, очекуваме дека инфлацијата ќе забавува во следниот период и ќе се приближи кон историскиот просек, изјави вицегувернерката Ана Митреска на Конференцијата во организација на „Блумберг Адрија“, под наслов „Back to business (Повторно на работа):Економскиот потенцијал и развојните можности за Македонија“, посочувајќи дека Народната банка, во услови на ризици и неизвесност, и натаму ќе биде доследна во своите напори за навремено приспособување на политиките.
На Конференцијата стана збор и за состојбите во домашниот банкарски систем, при што се заклучи дека тој е сигурен, стабилен и отпорен.
„Банкарскиот систем не само што ја задржа стабилноста и сигурноста во вакви околности, туку и дополнително ја зајакна својата отпорност. Солвентноста на банкарскиот систем изнесува од 19,6%, што е највисоко ниво од 2006 година наваму, а ликвидноста и квалитетот на кредитното портфолио се солидни, поради што системот е подготвен за ублажување на потенцијалните шокови“, посочи вицегувернерката Митреска.
Во однос на светската геоекономска фрагментација и потребата за поголема регионална интеграција, според Митреска, поголемото регионално економско поврзување не треба да се сфаќа како оддалечување или намалување на зависноста од светските текови, туку како алатка којашто на регионот ќе му овозможи поголема конкурентност.
Во оваа смисла, таа го истакна и вклучувањето на нашата земја и на уште неколку земји од регионот во Единствената област за плаќања во евра (СЕПА), што ќе овозможи побрзи, поефикасни и поевтини плаќања, придонесувајќи за поголема економска поврзаност на регионот, негова поголема конкурентност и за побрза конвергенција кон доходот на ЕУ.

