Економија
(Видео) Бектеши: До 2040 година земјава ќе инвестира во целосна модернизација на енергетскиот сектор

Министерот за економија, Крешник Бектеши, учествуваше на самитот за Западен Балкан, кој во организација на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), денеска се одржа во Лондон. Министерот Бектеши имаше свое излагање на панел-дискусијата, која се одржа во рамките на самитот на тема: „Транзиција на зелена енергија“, каде што го презентира напредокот на Северна Македонија во делот на инвестиции и производство на електрична енергија од обновливи извори. Република Северна Македонија во изминатите две и пол години направи големи реформи во енергетскиот сектор, пред сè, со донесување на новиот Закон за енергетиката и на Законот за енергетската ефикасност, со што се отвори простор за зголемени инвестиции во зелена енергија. Министерот изјави дека инвестициите за енергетско поврзување и диверзификација на изворите на енергенси многу се важни не само за Северна Македонија туку и за граѓаните на земјите од Западен Балкан.
„Разговаравме за сите реформи што беа преземени во нашата земја во областа енергетика, за Законот за енергетиката, за Законот за енергетската ефиканскот и можностите што произлегуваат од овие законски решенија. Имав можност да ги повикам сите заинтересирани инвеститори да ги искористат можностите што ги нудиме, да дојдат да инвестираат во областа енергетика, особено во областа на обновливите извори. Друга тема важна што ја дискутиравме со директорот на ЕБРД е можноста за изградба на интерконекторот за природен гас со Косово, што ќе ѝ даде дополнителна можност на Северна Македонија да стане транзитна земја за природен гас за Западен Балкан. Од тоа придобивки ќе имаат и граѓаните и државата, освен што ќе го диверзифицираме снабдувањето со енергенти, ние исто така ќе добиеме поевтин енергент, а истовремено нашите граѓани ќе имаат подобра животна средина, што преку гасификацијата може да се влијае позитивно“, изјави министерот Бектеши.
Министерот пред присутните претставници од Европската Унија, Светската трговска организација, Светскиот економски форум, како и инвеститори од целиот свет, кои беа присутни на панелот, ја презентира Стратегијата за енергетика на Северна Македонија до 2040 година, со која се дефинираат долгорочните цели за развој на одделни енергетски дејности за да се обезбеди сигурност во снабдувањето со разни видови енергија, притоа обезбедувајќи услови и начин за заштита на животната средина и мерки за реализација на заштитата.
„Стратегијата обезбедува платформа за целокупната модернизација и трансформација на енергетскиот сектор во согласност со енергетските трендови на ЕУ придонесувајќи за зголемен пристап, интеграција и достапност на енергетските услуги, намалување на локалното и на глобалното загадување и зголемено учество на приватниот сектор земајќи ги предвид развојниот потенцијал на Македонија и домашните специфики. Со тоа Стратегијата ги интегрира климатските и околинските аспекти на енергетскиот сектор, истовремено предлагајќи достапна, сигурна и одржлива енергија за иднината. Паралелно, развиена е стратешка оцена на влијанијата врз животната средина како посебен документ за процена на околински остварливите и одржливите опции за постигнување на целитe. Значајно е да се напомене дека изработивме прва Стратегија за развој на енергетиката до 2040 година меѓу земјите членки на Енергетската заедница. Стратегијата се потпира на зелениот раст и нуди решенија за справување со климатските промени, особено во зеленото сценарио. Зеленото сценарио предвидува да постигне учеството на обновливи извори на енергија до 44 отсто во 2040 година во вкупната потрошувачка на финална енергија“, потенцира министерот Бектеши пред присутните на панелот.
Министерот ги повика инвеститорите да ги разгледаат можностите за инвестиции во обновливи извори.
„Во Стратегијата се предвидени инвестиции во фотоволтаични централи, кои е предвидено да имаат вкупен инсталиран капацитет од 1.357 MW, односно 41,8 отсто од вкупниот инсталиран капацитет за производство на енергија, за инвестиции во електроцентрали на биогас и биомаса се планира да имаат вкупен инсталиран капацитет од 38 MW, односно 1,2 отсто од вкупниот инсталиран капацитет за производство на енергија, потоа во новите големи хидроцентрали („Чебрен“, „Градец“, „Велес“, „КВ Козјак“, „Глобочица“) за кои се планира да имаат вкупен инсталиран капацитет од 775 MW, односно 23,9 отсто од вкупниот инсталиран капацитет за производство на енергија, а во новите мали хидроцентрали планирано е да имаат вкупен инсталиран капацитет од 223 MW, односно 6,9 отсто од вкупниот инсталиран капацитет за производство на енергија. Предвидени се и инвестиции во термоцентрали на гас за кои се планира да има вкупен инсталиран капацитет од 141 MW, односно 4,3 отсто од вкупниот инсталиран капацитет за производство на енергија“, презентира министерот Бектеши.
Министерот информира за двата огласа за производство на електрична енергија од фотоволтаични централи на приватно и државно земјиште по премиум-тарифа, кои првпат беа објавени во земјата и имаа голем успех гледано според интересот на инвеститорите.
На крајот ги презентира новините во Законот за енергетската ефикасност, кој стапи во сила на почетокот на февруари, со кој нашата држава во целост ги имплементира соодветните прописи за енергетска ефикасност на Европската Унија и со кој се овозможува реализација на потребните инвестиции и мерки во областа на енергетска ефикасност следејќи ги позитивните примери од земјите на ЕУ и регионот, каде што енергетската ефикасност донесува корист на повеќе нивоа како за граѓаните така и за економијата воопшто.
На панелот „Транзиција на зелена енергија“, освен министерот Бектеши, свое излагање имаа Геновева Руиз Калавера, директорка за Западен Балкан во Европската Унија, Љубо Кнежевиќ, државен советник за енергетика на премиерот на Црна Гора, Мартина Ларкин, директорка за Европа во Светскиот економски форум, и Џенифер Вишони од „Индиа пауер корпорејшн“.
Во рамките на самитот за Западен Балкан министерот Бектеши заедно со премиерот Оливер Спасовски и министерката за финансии, Нина Ангеловска, оствари средба со претседателот на Европската банка за обнова и развој, Сума Чкарабарти, со која беше дискутирано за идните потенцијални проекти, како и со Мартина Ларкин, директорка за Европа во Светскиот економски форум, со која беше разговарано за развојот на претприемаштвото и иницијативата за регионален акцелератор за земјите од Западен Балкан.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Славески – Сецуко: во фокусот унапредување на соработката во областа на дигитализацијата, јакнење на финансиската вклученост

Гувернерот на Народната банка, Трајко Славески, оствари средба со амбасадорката на Јапонија во Република Северна Македонија, Кавахара Сецуко.
На средбата беа разменети мислења за актуелните економски движења во светот, предизвиците со кои се соочуваат централните банки при зголемена неизвесност, како и искуствата од спроведувањето на монетарната политика и одржувањето на финансиската стабилност.
Посебен акцент беше ставен на можностите за унапредување на соработката меѓу Народната банка и институциите од Јапонија, особено во областа на дигитализацијата во финансискиот сектор, јакнењето на финансиската вклученост и унапредувањето на вештините и капацитетот на човечките ресурси. Во таа смисла, беше истакната подготвеноста за размена на знаења и добри практики, имајќи го предвид јапонското искуство и експертиза во овие области.
Гувернерот Славески и амбасадорката Кавахара Сецуко се согласија дека постои простор за натамошно зближување и институционална соработка, којашто ќе придонесе за унапредување на економските односи меѓу двете земји.
Економија
Божиновска: Ред во изградбата на нови енергетски капацитети, за прв пат годишен план, ќе се гради она што е приоритет за државата и граѓаните

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини како што е соопштено, започнува практичната примена на Законот за енергетика и воведување на транспарентен, јасен и предвидлив процес на планирање на развојот на енергетскиот систем во Република Македонија. За прв пат ќе биде изготвен Годишен план за развој на енергетскиот систем, кој ќе ги дефинира насоките за изградба на нови објекти и зајакнување на енергетските мрежи, како и насоките за развој на нови енергетски објекти во кои државата ќе се јави како инвеститор со цел стабилизација на системот и зголемување на безбедноста во снабдувањето со електрична енергија.
На интернет-страницата на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини се објавени сите потребни документи за доставување иницијативи за развој на енергетски проекти, со што започнува практичната примена на Законот за енергетика и се воспоставува транспарентен, јасен и предвидлив процес за планирање на развојот на енергетскиот систем во Република Северна Македонија, велат од министерството.
Овој процес е од особена важност за државата затоа што обезбедува конкретна слика за приоритетите во развојот на енергетските капацитети и овозможува стратешко насочување на инвестициите, со цел стабилно снабдување со електрична енергија и правна сигурност за инвеститорите.
„Со овој транспарентен процес, секој потенцијален инвеститор ќе има јасна слика за потребите и приоритетите на нашата држава. Секоја иницијатива ќе биде детално технички обработена, со јасно дефинирани можности за приклучок и потребните зајакнувања на мрежата. Нашата цел е енергетскиот систем да се развива одржливо и да обезбедува стабилно снабдување за сите граѓани“, истакна министерката Сања Божиновска.
„На интернет-страницата на Министерството е објавено детално објаснување што се е потребно за поднесување на инцијатива. https://portal.mdt.gov.mk/post-body-files/dokumenti-file-wrMD.docx
На сајтот на министерството се достапни и сите технички и административни документи, поделени според видот на капацитетите, а со цел олеснување на процесот за потенцијалните инвеститори, обезбедување навремена подготовка за апликација и можност сите заинтересирани да ги планираат своите инвестиции врз основа на јасна слика за приоритетите на државата.
Што значи ова за инвеститорите?
• Проектите уште во рана фаза ќе бидат детално технички обработени,
• ќе се дефинираат потребните интервенции во дистрибутивната и преносната мрежа,
• за секоја иницијатива ќе се изготват варијанти за приклучок, јасно и транспарентно ќе се презентираат потребните зајакнувања и надградби на соодветните енергетски системи како и роковите за реализација,
• ќе се елиминираат несигурностите околу приклучувањето на проектите кон мрежата,
• ќе се обезбеди правна сигурност за инвеститорите и предуслови за финансиска поддршка од институциите.
Секој инвеститор – приватна компанија, физичко лице, општина или јавно претпријатие – има можност да достави иницијатива. Секоја иницијатива ќе биде анализирана според:
• видот на технологија за производство на електрична енергија,
• техничките и технолошките карактеристики на опремата,
• инсталираната моќност и балансниот капацитет,
• регионот на реализација, како и можностите за приклучок кон енергетските системи.
Рок за доставување на иницијативи за 2026 година е 30 септември 2025.
По завршување на рокот ќе биде изготвен Годишен план за развој на енергетскиот систем“, соопштија од министерството.
Економија
Поевтинуваат секојдневните плаќања за граѓаните и за компаниите, извести Народната банка

Активностите на Народната банка за намалување на надоместоците на банките за електронските плаќања заради нивна поголема достапност и користење веќе имаат видливи резултати за граѓаните и за компаниите. По интензивната комуникација и по намалувањето на трошоците за користење на Македонскиот интербанкарски платен систем – МИПС, банките ги подложија на ревизија своите тарифници намалувајќи ги надоместоците за извршување на платежните услуги, извести Народната банка.
Сите банки веќе усвоија нови тарифници со значително намалени надоместоци за платежни трансакции со платни налози. Имено, надоместоците за плаќањата коишто граѓаните ги извршуваат преку МИПС се намалени во просек за околу 50%, додека електронските плаќања на граѓаните коишто се извршуваат во рамките на истата банка (т.н. интерни плаќања) стануваат бесплатни во најголемиот дел од банките. Надоместоците коишто компаниите им ги плаќаат на банките исто така се намалени. Така, електронските плаќања на компаниите во МИПС стануваат поевтини во просек за околу 30%, додека електронските интерни плаќања за околу 55%. Општо земено, банките преминуваат кон поевтини и фиксни надоместоци по трансакција, коишто се однапред познати и не зависат од износот на плаќањето. Новите поевтини надоместоци се веќе во примена кај дел од банките, а останатите банки планираат да започнат со примена на намалени надоместоци најдоцна до октомври оваа година, велат од НБ.
Овие промени се дел од пошироката визија на Народната банка за дигитализација и модернизација на платниот систем. Поевтините услуги го поттикнуваат користењето на електронските плаќања, ја зајакнуваат довербата во финансиските институции и придонесуваат кон општествено одговорно работење на банкарскиот сектор, се додава во соопштението.