Економија
Владата: Новиот деветти пакет антикризни мерки во вредност од 662 милиона евра е за заштита на животниот стандард, ликвидноста на компаниите и развојот на економијата
Новиот деветти пакет антикризни мерки во вредност од 662 милиона евра, што го утврди Владата на Република Северна Македонија, содржи 26 мерки, со кои е таргетирана поддршката за ранливите категории граѓани и компании, како и поддршка во услови на зголемени трошоци на живот и продолжени ефекти од енергетската криза.
„Со овие мерки се опфатени 120.000 млади лица, над 74.000 социјално ранливи категории граѓани, над 187.000 пензионери, 40.000 земјоделци, речиси 540.000 корисници на апликацијата ‘Мој ДДВ’, 600.000 домаќинства и над 70.000 компании.
Пакетот содржи и системски мерки со кои за 2023 и 2024 година се опфатени над 338.000 пензионери и 106.000 вработени во јавниот сектор.
По категории, пакет-мерките наменети за граѓаните, домаќинствата и земјоделците се во вредност од 156 милиони евра.
Во оваа категорија предвидени се мерките за поддршка за зголемување на ученичкиот стандард на основците и средношколците од ранливите категории семејства со ниски примања, до 50.000 денари. Конкретно, над 105 илјади ученици во основното образование и средношколците во наредните 6 месеци ќе добиваат по 1.200 денари, односно 1.800 денари месечно, за што од буџетот за оваа финансиска поддршка ќе се издвојат вкупно 14,3 милиони евра“, велат од Владата.
„Во наредните 7 месеци 15.000 студенти, кои живеат надвор од местото на студирање, ќе добијат ваучер за превоз во износ од 600 до 1.200 денари за што се предвидени 2 милиона евра.
Во однос на најранливата категорија граѓани, во наредните 5 месеци по 2.000 денари месечно ќе добиваат корисниците на надомест поради попреченост, самохраните родители корисници на гарантирана минимална помош и родителите на деца со попреченост до 26 години. Мерката опфаќа 16.741 граѓанин за што се издвоени 2,7 милиона евра.
Во деветтиот пакет антикризни мерки се предвидени мерки за поддршка и заштита на стандардот на пензионерите со најниски пензии. Односно, во наредните 5 месеци пензионерите со пензија до 14.000 денари ќе добиваат по 3.000 денари месечно, оние со пензија од 14.000 до 16.000 денари 2.000 денари, а пензионерите со примања од 16.000 до 19.000 денари во следните 5 месеци ќе имаат поддршка од 1.500 денари. Со оваа поддршка се опфатени над 187.000 пензионери за што се предвидени 35 милиони евра.
За земјоделците, со новиот пакет е предвидена авансна исплата на субвенции преку ИПАРД-програмата, и тоа за 40.000 земјоделци, кои имаат посеви со полјоделски и градинарски култури, лозови и овошни насади и кои се занимаваат со сточарството, а за што се предвидени 8,1 милиони евра.
Еден милион евра се предвидени преку Програмата за енергетска сиромаштија за финансиска поддршка на над 5.000 семејства.
Со пакетот се предвидени мерки за финансиска поддршка за домаќинствата за инвестиции во обновливи извори на енергија. Конкретно, до максимум 80.000 денари поддршка за фотонапонски панели, до максимум 15.000 денари за соларни системи и до максимум 25.000 денари за инсталација на ПВЦ. За оваа намена се изводени 1,1 милион евра за речиси 2.250 корисници.
Продолжува мерката за 90 % субвенционирање на цената на струјата, со која се опфатени 611.000 домаќинства и 68.000 мали потрошувачи. За оваа мерка процената е дека ќе бидат потребни 35 милиони евра.
Ќе се субвенционира и цената на топлинската енергија, односно парното за домаќинствата и компаниите, а за што проценета е импликација од 7,4 милиони евра.
Со пакетот е предвидено продолжување на финансиската поддршка за сметките за струја за домаќинства со ниски приходи – корисници на ГМП и социјална пензија. Поддршката за оваа категорија граѓани изнесува 1.200 денари месечно во наредните 6 месеци. Со оваа мерка се опфатени над 50.000 корисници со вкупен износ од 5,9 милиони евра.
За мерката „Мој ДДВ“ предвидени се 42,2 милиона евра, а ќе се опфатат речиси 540.000 корисници за поврат на ДДВ за што прагот е зголемен до 2.100 денари за секое тримесечје поединечно.
Во овој пакет-мерки е предвидено законско решение со кое се ограничува затезната камата до висина на долгот, а планирана е и мерка со која се намалува висината на стапката на казнената камата за 3-процентни поени за граѓаните со низок доход.
Пакетот наменет за поддршка на приватниот сектор е во износ од 492 милиона евра и содржи мерки за одржување на ликвидноста на компаниите, конкурентноста и поддршка за инвестиции во обновливи извори.
Конкретно, предвидени се поволни заеми за мали и средни претпријатија во износ од 10 милиони евра, за инвестиции во проекти за енергетска ефикасност и обновливи извори преку издавање зелена обврзница.
Се проширува опсегот на компании корисници на гарантната шема од Гарантниот фонд на Развојната банка, преку олеснување на критериумите за аплицирање, а за што се предвидени 39 милиони евра.
Предвидена е поволна седма кредитна линија за зелена транзиција во соработка со Европската инвестициска банка во износ од 100 милиони евра за инвестиции во енергетска ефикасност и обновливи извори по принципот 1+1.
Исто така, во соработка со Француската агенција за развој, предвидена е поволна кредитна линија во износ од 50 милиони евра за поддршка на женското претприемаштво, дигитализација и проекти, со што придонесуваат за намалување на негативните ефекти од климатските промени и проекти со позитивен придонес за животната средина.
Планирани се 50 милиони евра за поволни заеми за мали и средни претпријатија во соработка со Банката за развој на Советот на Европа, наменети за создавање и зачувување работни места, поддршка на женското претприемаштво и за зелени инвестиции.
Пакетот за приватниот сектор содржи и поддршка преку инструментот на ЕБОР за зелено финансирање, за малите и средни претпријатија, за поединци и домаќинства, да инвестираат во обновливи извори на енергија и иновативни решенија за енергетска ефикасност во висина од 790.000 евра.
Исто така, со деветтиот пакет-мерки предвидена е одлука за одобрување користење дехидрирано млеко за производството на млеко и млечни производи, со што ќе се придонесе за намалување на малопродажните цени на млекото и млечните производи.
Со овој пакет мерки обезбедена е и финансиска поддршка за субвенционирање на придонесите на нови и постојни вработени за зголемување на платите на работниците од 3.000 до 9.000 денари.
Вкупно 14,9 милиони евра се предвидени за поддршка за јавниот сектор. Конкретно, предвидени се поволни кредити наменети за општините за инвестиции во енергетската ефикасност, со цел намалување на потрошувачката на струја, а во соработка со Светската банка. За оваа намена се издвоени 10 милиони евра.
За Фондот за енергетска ефикасност во Развојната банка, а во соработка со Светската банка, обезбедени се 5 милиони евра за финансирање проекти во енергетска ефикасност и обновливи извори на енергија. Оваа мерка треба да обезбеди намалена потрошувачка на струја за јавниот и приватниот сектор.
Покрај овие антикризни мерки, продолжуваат системските мерки за ублажување на ефектите од ценовната и енергетска криза за што се предвидени 516 милиони евра. Односно, 189 милиони евра во 2023 година и 327 милиони евра во 2024 година.
Од оваа сума, 36,2 милиони евра се наменети за зголемувањата на платите во јавниот сектор преку усогласување со порастот на минималната плата, и тоа за 2023 година.
52 милиона евра се обезбедени за зголемувањето на платите во јавниот сектор врз основа на Општиот колективен договор, конкретно за пораст на платата за 10 % и исплата на регрес од 10.000 денари за годишен одмор. За 2024 година, за оваа мерка, која предвидува покачување на платите, се предвидени 150 милиони евра.
Обезбедени се 100 милиони евра финансиски средства за исплата на зголемени пензии за над 338.000 пензионери за 2023 година и 178 милиони евра за покачување на пензиите во согласност со новата методологија за 2024 година.
Сите овие мерки почнуваат да важат од 1 декември и сите финансиски средства се предвидени во буџетот“, се наведува во соопштението на Владата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Content Positive 2025: Дигиталниот простор нуди вредност само ако го користиме свесно
Oдговорното користење на дигиталниот простор е клучно за поттикнување здрави навики и позитивни онлајн-искуства – истакна Мукаетов на конференцијата за безбеден дигитален простор.
Генералниот директор и претседател на УО на „Алкалоид“, Живко Мукаетов, учествуваше на конференцијата „Content Positive 2025 – подобар онлајн“, настан посветен на унапредување на дигиталната безбедност, организиран од „А1 Македонија“, кој на едно место обедини истакнати експерти од онлајн-безбедноста, сајбер-заштитата, образованието, технологијата, јавниот живот и креаторите на содржини, со цел размена на знаење, искуства и добри практики. На панелот 3 од конференцијата насловен „Подобри онлајн-практики“ учество земаа и Кики Мукаетова – креаторка на содржина, Ана Попризова – психолог и гешталт-терапевт, д-р Димитар Јовевски – редовен професор на Економскиот факултет при УКИМ и Елеонора Венинова – режисерка и сценаристка.

Во својство на родител на контент-креатор и раководител на компанија со повеќе од 3.000 вработени, чијашто работа се потпира на најсовремените технологии, Мукаетов направи паралела меѓу личното и професионалното искуство во однос на предностите и предизвиците на дигиталната ера: „Како човек роден во аналогна ера, во семејство со четири деца – еден миленијал, две припаднички на Gen Z и најмладиот член од генерацијата алфа – разликата меѓу времето во кое јас растев и она во кое растат новите генерации е драстична. Ако јас на нивна возраст наутро прво одев во трафика по најновиот број на тогашниот дневен весник ’Македонски спорт’, моите деца денот го започнуваат со мобилните телефони. Ако порано одредени производствено-аналитички техники бараа подлабинско внимателно следење од страна на повеќе искусни стручњаци, денес – поради високата автоматизација – поголемиот дел од работата е пренесена на технологијата, но улогата на човечкиот фактор останува клучна“, истакна Мукаетов.

Кога станува збор за напливот на информации, Мукаетов ја изрази својата загриженост од растечката склоност кон површност, посочувајќи: „Фармацевтската индустрија се потпира на прецизна наука, строги протоколи и длабинско разбирање на секој процес. Во овој сектор нема простор за брзи, површни заклучоци или, пак, импровизации. Секој чекор – од истражување и развој, преку контролата на квалитет, до производството и безбедноста на лековите – бара максимална точност и одговорност.“
Во ерата на брза размена на информации, социјалните мрежи, вештачката интелигенција и интернетот претставуваат клучни алатки за учење, информирање и креативен развој, но како можности истите носат и одредени ризици како прекумерна изложеност, зависност од екрани и дезинформации. На овие аспекти се осврна и Кики Мукаетова:

„Моето регистрирано време поминато пред екран во просек е околу 10 часа дневно, од кои значителен дел се поврзани со училишните обврски. Таквата статистика дури и мене ми изгледа премногу и се обидувам да креирам рутини кои реално функционираат, но треба да се има волја за тоа. Голем предизвик за нас тинејџерите е притисокот од социјалните мрежи, како и, најчесто, неоправданите критики. Според мене, клучниот збор е одговорност. Има однесувања и норми кои се прифатливи и до кои треба да се придржуваме. Ние тинејџерите не можеме да делуваме институционално, но лично би сакала да има некоја законска рамка за тоа што и колку е дозволено во тој онлајн-простор. Накратко, ни треба онлајн-простор каде младите ќе се чувствуваат прифатено, а не осудувано“, истакна Мукаетова.
Учесниците на панелот заклучија дека дигиталниот простор треба да остане место што поттикнува креативност, учење, поврзување и размена на идеи, но истовремено мора да биде ослободен од токсичност, дезинформации и притисок од нереални стандарди. Остварувањето на ваква здрава и конструктивна онлајн-средина бара усогласена и одговорна соработка меѓу сите чинители – поединците, образовните институции, дигиталните платформи, бизнис-секторот и надлежните институции.
(ПР)
Економија
Работниците бараат минимална плата од 600 до 700 евра, објави ССМ
Минималната плата треба да се зголеми од 600 до 700 евра, покажува анкетата што ја спроведе Сојузот на синдикатите на Македонија на 11 и 12 овој месец на репрезентативен примерок од 1.613 испитаници.
Анкетата, како што појаснуваат од таму, е спроведена за потребите на работниците во однос на растот на минималната плата во Република Македонија.
Целта на оваа анкета, велат, е да се утврди мислењето на работниците за тоа дали постои потреба од зголемување на минималната плата и кои активности треба да ги преземе ССМ во наредниот период.
„Со репрезентативен примерок од 1.613 испитаници (работници, граѓани, членови на органите и телата на синдикатите) во период од 24 часа, анкетата за висината на минималната плата во Македонија ги даде следните резултати:
На прашањето; Колку треба да изнесува минималната плата, од 1.613 одговори, 45,2 % сметаат дека минималната плата во Македонија треба да се зголеми на 600 евра, 42 % од испитаниците сметаат дека таа треба да изнесува над 700 евра, а 12,8 % од испитаниците сметаат дека минималната плата во Македонија треба да изнесува 500 евра.
99,5 % од испитаниците (работници, граѓани, членови на органите и телата на синдикатите) сметаат дека минималната плата треба да се зголеми до крајот на тековната година.
52,8 % од испитаниците (работници, граѓани, членови на органите и телата на синдикатите) доколку не се зголеми минималната плата се спремни да протестираат, а 47,2 % се спремни да штрајкуваат, односно сите испитаници сметаат дека доколку не се зголеми минималната плата треба и да се протести и да се штрајкува.
Заклучокот од анкетата за потребите на работниците во однос на растот на минималната плата во Република Македонија е дека барањето за зголемување на минималната плата не е желба на поединци, туку потреба на работниците во Македонија“, нагласуваат од Сојузот на синдикатите на Македонија.
Економија
Божиновска на средба со висока делегација на Светската банка: Соработка за стратешките енергетски проекти
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари работна средба со висока делегација на Светска банка, предводена од Чарлс Кормиер, регионален директор за инфраструктура (транспорт и енергија) и Ксиаокинг Ју, Директорка на Канцеларијата на Светска банка за Македонија. Средбата беше посветена на стратешките енергетски приоритети, зелените инвестиции и унапредувањето на институционалната соработка.
Во центарот на разговорите беше гасниот интерконектор меѓу Македонија и Србија, проект што Светска банка го оценува како еден од најзначајните за енергетска безбедност и регионална поврзаност. Беше разгледана потребата од воспоставување заедничка институционална рамка со Србија, како и засилената улога на НОМАГАС АД во подготовката на проектната документација и координацијата со меѓународните партнери.
Делегацијата на Светска банка ја потврди подготвеноста за поддршка на развојот на обновливите извори на енергија, инвестициите во системи за складирање, како и модернизацијата на системите за централно греење во Битола и Скопје – процеси кои директно придонесуваат за почист воздух и енергетска одржливост.

Министерката Божиновска ја нагласи централната улога на Фондот за енергетска ефикасност, со акцент на насочување средства кон јавните установи, каде што ефикасноста има најголем системски ефект. Во делот на енергетската сиромаштија, беше истакната потребата од попрецизни и посоцијално таргетирани мерки, како и од забрзано подобрување на енергетските перформанси на јавните и приватните објекти.
Посебен сегмент на средбата се однесуваше на постепеното исклучување на електраните на јаглен, и плановите за нови инвестиции во обновливи извори и современи системи за складирање. Двете страни се согласија дека транзицијата мора да биде социјално праведна, со силни програми за дообука и преквалификација за вработените во енергетските комплекси.
Министерката и претставниците на Светска банка се договорија за зголемена координација, техничка поддршка и редовен дијалог во наредниот период, со заедничка заложба за забрзување на зелената транзиција и создавање стабилен, модерен и одржлив енергетски систем.

