Економија
Колумна на Никола Гулев: Одговорно лидерство за приоритетни економски решенија
Економскиот циклус во којшто се наоѓаме полека навлегува во рецесија и, за жал, сведоци сме на драматични глобални економски текови. Меѓутоа, што би значело тоа за нас и како нашата економија, која е целосно интегрирана со глобалните текови, може успешно да се справи на таквата наметната ситуација.
Во состојба каде што буџетскиот дефицит постојано расте, а државниот долг достигнува загрижувачки вредности, над дефинираните мастришки критериуми (над 60% од БДП), се ограничуваат и можностите и алатките за надминување на наметнатата ситуација.
Ситуацијата со ковид-пандемијата беше сериозна, меѓутоа Владата, како и други администрации низ светот, сериозно ја помагаше економијата преку внесување пари во економијата. Сета таа државна помош краткорочно беше оправдана, но зголемувањето на обемот на пари во економијата без при тоа да се зголеми реалната продуктивност е сериозен проблем кој може да резултира во потенцијално зголемување на инфлацијата. Претходната година се очекуваше дека токму таа производна продуктивност ќе придонесе во 2022 година глобалната економија да излезе од тој инфлаторен ризик. Меѓутоа, наместо тоа, оваа година се случи спротивното. Имено, како резултат на ситуацијата во Украина, инфлаторните фактори дополнително беа поттикнати со растот на цените на нафтата, гасот и електричната енергија.
Сето тоа доведе до оваа драматична ситуација во која сме денес, сведоци на драматично зголемување на цените на сите производи и услуги. Овие ценовни шокови сериозно влијаат на животниот стандард на граѓаните и на профитабилноста на стопанството. Не случајни се сите тие штрајкови и протести што се случуваат во изминатиот период, бидејќи како резултат на инфлацијата куповната моќ на населението секојдневно се намалува.
Доколку глобално и национално не се преземат храбри и одговорни одлуки, постои ризик сите овие инфлаторни фактори сериозно да продолжат негативно да влијаат на целата економија. Како што се предвидува во САД и ЕУ инфлацијата да достигне над 8%, така и Народната банка излезе со прогноза дека до крајот на 2022 година се очекува инфлација од 8,8%, и доколку македонскиот бруто-домашен производ не ја надмине таа стапка од 8,8% македонската економија ќе се соочи со реална рецесија.
Дополнително, инфлацијата може негативно да влијае и на кредитите, бидејќи поради ова високо неодржливо ниво на инфлација централните банки ќе бидат принудени да ги зголемат референтните каматни стапки, што ќе резултира до зголемување на каматите на кредитите. Тоа ќе биде сериозен удар на економската способност на правните субјекти и на животниот стандард на граѓаните. Ова го потенцираше и извршниот директор на ЏП Морган, наведувајќи дека „зголемените инфлаторни притисоци ќе доведат до зголемување на каматните стапки на американските федерални резерви“.
За жал, поради сериозната глобална економска криза, дојдени сме во ситуација решенијата да мора да се донесуваат без одложување. Во овој момент, мора да се даде приоритет на проекти кои ќе создаваат сериозна додадена вредност во економијата, преку кои ќе се овозможи поголем раст на производниот капацитет во однос на растот во економијата. Тоа го истакна и нобеловецот Кругман во неговото излагање на Скопскиот економски и финансиски форум 2022.
Во таква ситуација, мега-инвестицискиот проект за рударскиот комплекс Иловица-Штука се наметнува како најсериозно решение кое веднаш може да биде искористено во насока на успешно надминување на овие драматични последици од глобалната економска криза.
Само за потсетување, за реализацијата на Проектот Иловица-Штука ќе бидат вложени 340 милиони евра директни странски инвестиции, ќе се отворат нови 3200 работни места во текот на работењето на идниот рударски комплекс, ќе се реализира извоз од над 200 милиони евра на годишно ниво, и во државниот буџет ќе се плаќаат минимум 24 милиони евра годишно за даноци. Како краен ефект, со работењето на идниот рударски комплекс, се проценува дека просечно ќе се придонесе до зголемување на бруто-домашниот производ за над 3% на национално ниво.
Проектот ќе создаде сериозна додадена вредност во македонската економија и ќе креира нови работни места, и поради тоа оправдано е да се третира како едно од најприоритетните прашања во оваа економска криза. Можеби претходните години, постоеше некоја комфорна зона за размислување дали и кога да се продолжи со развојот на Проектот Иловица-Штука, меѓутоа денес, во оваа драматична економска криза, таа комотна ситуација за избор веќе ја немаме, и потребата од развојот на ваков тип на проекти е понеопходно од било кога.
Што е уште позначајно, Еуромакс ресоурцес и Трафигура, како најголем инвеститор, во неколку наврати изразија спремност дека веднаш ќе бидат обезбедени потребните странски директни инвестиции од 340 милиони евра за реализација на Проектот.
Проектот Иловица-Штука е веќе тука во нашата држава и може многу брзо, без одолговлекување да се реализира, и истиот може да претставува позитивен пример и генератор на решенијата што ќе следат за подобрување на македонската економија. Поради тоа, во овие драматични времиња, потребно е да се преземат лидерски и одговорни одлуки кои ќе ги заштитат интересите на граѓаните, и без одолговлекување ќе реализираат проекти кои ќе дадат сериозна додадена вредност во економијата.
Никола Гулев, главен финансов директор во Еуромак ресоурцес
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Од утре пониски цени на бензините и на дизелот
Од полноќ ќе има нови цени на горивата според денешната одлука на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ).
Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95 се намалува за 1,00 ден/лит, во однос на 30.01.2025 година и со тоа же изнесува 79,00 ден/лит.
Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-98 се намалува за 0,50 ден/лит, во однос на претходната одлука и ќе биде 81,50 ден/лит.
ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ1), поевтинуваат за 1,50 ден/лит, во 30.01.2025 година и со тоа, ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) ќе чини 73,00 ден/лит, додека малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) ќе изнесува 72,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС, се зголемува за 0,141 ден/кг, во однос на 30.01.2025 година и со тоа же изнесува 44,672 ден/кг.
Економија
Големи заштеди во „Нептун оутлет“, понуда до 9 февруари!
Најголемиот малопродажен ланец за електроника и апарати за домаќинство, НЕПТУН, ја најавува својата ексклузивна ОУТЛЕТ акција, достапна само до 9-ти февруари! Оваа кампања носи неверојатни попусти и големи заштеди на широка палета на производи од врвни брендови. Достапно во сите продавници на НЕПТУН и онлајн на www.neptun.mk.Побрзајте да ја искористите оваа ексклузивна шанса за паметен шопинг. Ајде, време е за OUTLET заштеди во НЕПТУН!
ПР
Економија
ЕСМ: СДСМ лаже и манипулира за централното греење
Дрско и злонамерно, со пласирање на погрешни податоци и конструкции за причините за зголемување на цената на топлификациското греење – СДСМ систематски пласира невистини, велат од АД ЕСМ.
„Лицемерно е токму тие што ја доведоа енергетиката во колапс во изминатите години, сега да глумат загриженост за граѓаните. Во времето на СДСМ, барањата за зголемување на цените беа значително повисоки бидејќи топлификациските компании енормно ги зголемија трошоците на работењето – со проблематични и сомнителни набавки и масовно полнење на компаниите со нестручни и несоодветни партиски кадри. Токму за овие злоупотреби веќе се водат истраги во обвинителството, а јавноста очекува одговорност за расипничкото работење.
Во последното труење на јавноста, СДСМ манипулираат со изјави дека “над 200.000 граѓани во Скопје ќе добијат зголемени сметки за парно, и тоа поради барање на државната ЕСМ – истата таа компанија што Владата ја контролира!”
Важно е да се напомене дека на територијата на град Скопје, околу 64 илјади семејства се приклучени на топлификацискиот систем, од вкупно 170 илјади семејства во градот. Криејќи се позади наводната грижа за граѓаните, останатите 106 илјади семејства во градот Скопје и 430 илјади семејства на територијата на државата кои се греат на други, поскапи извори на енергија – не беа интересни и не се грижа за СДСМ.
Ако тие навистина искрено се грижеа за трошоците на граѓаните за греење, ќе се трудеа кога беа на власт – да ги намалат а не да ги зголемат повеќе од двојно трошоците за производство на електрична енергија, која сеуште за греење ја користат најголем број на домаќинства во државата.
Сакаме да потсетиме дека производната цена на електричната енергија на РЕК Битола само во периодот 2022 до 2024 била енормно зголемена од 61,9 евра MWh на 133,79 MWh. Ова е најдобар показател и доказ колку домаќински се управувало со државните ресурси и колку биле успешни енергетските политики токму на СДСМ и нивните поранешни коалициони партнери.
Најсилен демант на тезите на СДСМ е фактот дека топлификацискиот систем има сериозна вредност во енергетскиот систем на земјата и е најекономичен. Бројот на приклучени потрошувачи во тек на првата половина од оваа грејна сезона, кои го избираат централниот систем за греење, наспроти другите извори на топлина во урбани средини е зголемен за 930.
Ако СДСМ е одговорна партија како што сака да се претставува, и се грижи за граѓаните – нема патетично и тенденциозно да ја манипулираат јавноста со измислици дека цената на гасот на берзите во јануари била 40 евра за MWh – податок кој лесно се проверува.
Директна причина за поскапувањето на парното греење се глобалните пазарни услови, а одлуките на домашните институции се само последица на истата. Имено, од почетокот на годината – цената на природниот гас на европските берзи бележи раст поради геополитичките случувања, ниските надворешни температури и зголемената побарувачка на пазарот. Најзначајниот фактор беше истекувањето на договорот за транзит на руски гас преку Украина на 1 јануари 2025 година, што предизвика скок на цените на гасот на TTF индексот до 50 евра за мегават-час, највисоко ниво во последните 12 месеци.
Ако СДСМ се искрени кон јавноста, ќе го презентираа фактот дека цената на топлинската енергија во топлификациските системи во регионот се зголеми повеќекратно во повеќе наврати.
Македонија, како и сите земји од регионот, го купува гасот на отворени јавни повици каде берзанските цени имаат огромно влијание, што е главниот фактор за поднесување на барањата за регулиран максимален приход и цена. Согласно законите и актите на Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ), компаниите лиценцирани за производство, дистрибуција и снабдување со топлинска енергија имаат обврска да реагираат кога има значителни промени во цената на гасот, енергент што претставува основно погонско гориво за производство на топлинска енергија.
Владата и надлежните институции веќе презедоа мерки за амортизација на овие ценовни притисоци. Субвенциите за енергетски ранливите потрошувачи остануваат во сила, а во тек се и разговори за алтернативни снабдувачки линии кои ќе го намалат влијанието на глобалните турбуленции“, стои во соопштението на АД ЕСМ.