Контакт

Економија

„Македонската економија – да се биде или не“ – колумна на Живко Груевски од „Еуромакс ресоурцес“

Објавено пред

„… додека ги пишував овие редови, во главата упорно ми одѕвонуваа музичките акорди и безвременската порака од текстот на култниот евергрин отпеан од рок-легендата Дадо Топиќ (1978) „Ја хоќу ЖИВОТ – болји ЖИВОТ…“

dobivaj vesti na viber

Девастирачките економски и социјални последици од пандемиското „цунами“ само го мултиплицираа чувството на разочараност и бесперспективност, посебно кај младите генерации и дополнително го засилија разорниот тренд на економски мотивираната миграција. Покрај политиката, информации за неповолните економски текови, енергетската криза, инфлаторните притисоци и загрижувачкото зголемување на трошоците за живот, нападно ги диктираат насловните страници и ударните прилози на сите медиуми. Недостигот  на реални странски и домашни инвестиции генерира хронично ниска понуда на квалитетни и добро платени работни места, непристојно низок животен стандард кој обезбедува само преживување или „живуркање“ без јасно препознатливи можности за прогрес. Речиси и да нема семејство кај кое дел од нивните најблиски роднини, соседи и пријатели не се веќе иселени во некоја од економските развиени земји. Голем дел од нашата млада популација, едуцирани и во најдобра работоспособна кондиција, искрено и отворено потврдуваат дека во Македонија не ја гледаат својата иднина па затоа интензивно планираат да се иселат во странство барајќи можности за поквалитетен и посреќен живот.

Сите сме помалку презаситени од напливот на мноштво аргументирани и академски елаборирани економски студии, анализи, статистички извештаи, експертски предупредувања и прогнози. Всушност, нам никогаш и не ни недостасувале стручни мислења со кои се дијагностицираат прецизно слабостите и проблемите во економијата. Но, ние хронично страдаме од недостиг на храбро и одлучно соочување со реалноста и проактивно преземање конкретни акции и дела за позитивни резултати – сега и веднаш! Високите достигнувања за поквалитетен, подостоинствен и посреќен живот на сите наши сограѓани се практично остварливи само преку забрзан економски развој. И да бидам директен и прецизен – во актуелниве кризни времиња единствено реална, повторувам ЕДИНСТВЕНА мега странска гринфилд инвестиција која е веќе во земјава и е целосно подготвена веднаш да започне со оперативна реализација е токму проектот на ‘Еуромакс ресоурцес’ и глобалниот деловен гигант Групацијата ‘Трафигура’, за современ рударски комплекс за бакар „Иловица – Штука“!!!

Да ве потсетам на фактот дека во изминативе петнаесетина години за подготвителна фаза на геолошки истражувања, проектирање, физибилити студија, изработка на меѓународно потврдена „Студија за оценка на влијанието врз животната средина и социјалните аспекти“, како и за сите други неопходни активности и професионално ангажирани домашни и странски експерти – кумулативно се инвестирани околу 50 милиони евра.

Сега, за првите две години на интензивна изградба на рударскиот комплекс, обезбеден е инвестиционен буџет од околу 340 милиони евра. Во оваа фаза, околу 180 милиони евра ќе бидат исплатени по реализација на комерцијални договори со домашни компании, кооперанти од различни сектори на македонското стопанство.

Во текот на планираниот период од 25 години за оперативно функционирање, по основ на аутсорсинг-сервиси, секоја година редовно ќе се исплаќаат по околу 75 милиони евра на домашните кооперанти. Само по овој основ, кумулативно за период од 25 години ќе бидат исплатени околу 1,87 милијарди евра.

Секоја година редовно ќе се плаќаат приближно 24 милиони евра во националниот буџет по основ на законски давачки, даноци и такси. Околу 5 милиони евра на годишно ниво ќе се слеваат директно во општинските буџети на Босилово и Ново Село. Само богати и економски развиени општини, региони и држава, можат реално да си дозволат практично реализирање на сите приоритетно планирани инфраструктурни и комунални проекти, како и одржливо инвестирање во грижата за заштита на животната средина, што е од интерес за сите жители независно од нивните политички, етнички, верски или културни различности.

Веднаш по започнувањето со оперативното работење, овој рударски комплекс ќе се придружи на ТОП 3 извозните компании од нашата држава со проектиран просечен извоз (зависно од берзанските цени на бакарот!) од околу 200 – 250 милиони евра годишно. Значајните приливи на девизни средства во државава во голема мерка ќе помогнат во одржувањето на билансот на плаќање во услови на трговски дефицит поради повисокото ниво на увоз во однос на извозот, ќе допринесат за ублажување на инфлаторните притисоци, зголемувањето на девизните резерви и ќе помогнат за одржување на стабилноста на националната валута…

За оперативно функционирање на овој рударски комплекс потребни се над 500 директни работни места со еднакви можности за сите кандидати од различни професии и правична „родова балансираност“ кај сите позиции. Експертскиот тим ќе помогне преку организирање и финансирање на ефикасни теоретски и практични обуки, како и индивидуални интервјуа за професионална и непристрасна проценка на секој кандидат поединечно – личните квалификации, вештини и преференции. Согласно светските искуства, тука ќе има и реална потреба од околу 2.700 „индиректни“ вработувања кај сите домашни деловни партнери – кооперанти кои по комерцијалните договори за аутсорсинг во следните 25 години се обезбедуваат најразлични сервисни услуги и потрошни добра.

Несомнено фактите потврдуваат дека оваа мега странска гринфилд инвестиција во југоистокот на нашата држава претставува неповторлива шанса за СИТЕ жители и домашните деловни партнери. Веднаш остварлива можност за локалните и регионалните институции и јавни претпријатија долгорочно да си обезбедат квалитетно партнерство и стабилна финансиска асистенција, но секако и уникатна можност за нашата национална економија за забрзан и одржлив развој, прогрес со одлучно чекорење победнички напред!

И да, сепак морам да споделам со вас дека додека ги пишував овие редови, во главата упорно ми одѕвонуваа музичките акорди и безвременската порака во текстот на култниот евергрин отпеан од рок-легендата Дадо Топиќ (1978) „Ја хоќу ЖИВОТ – болји ЖИВОТ“ … Стремежот за постигнување СРЕЌА и подобар ЖИВОТ (Резолуција на УН – Ден на ареќата, 20 март) е едно од фундаменталните човекови права и возвишена ЦЕЛ!

Д-р Живко Груевски

(ПР-текст)

Економија

Божиновска: Зависноста од еден извор е ризик од минатото

Објавено пред

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, учествува на Berlin Global Dialogue 2025.

dobivaj vesti na viber

Оваа година, форумот се одржува под мотото „Shifting Power, Shaping Prosperity“, со фокус на тоа како новата мултиполарна реалност може да создаде стабилен и одржлив глобален развој.

Божиновска беше говорник на панелот „Shifts of Power: Strengthening Energy Resilience“, на кој истакна дека концептот на енергетска безбедност во новиот геополитички контекст се менува суштински — од класичен пристап кон енергенсите, кон отпорни и зелени системи со долгорочна стабилност.

„Енергетската безбедност повеќе не значи само количина и извор на енергија. Денес тоа е прашање на отпорност, диверзификација и транзиција кон почисти, поодржливи извори,“ рече Божиновска. „Геополитичките промени нѐ научија дека зависноста од еден снабдувач претставува сериозен ризик. Затоа нашата стратегија е јасна – поврзување со повеќе пазари, изградба на интерконектори и зајакнување на стабилноста, дури и во услови на глобална неизвесност.“

Во своето излагање, министерката се осврна на конкретните чекори што Македонија ги презема во насока на енергетска независност и одржливост:

„Го диверзифицираме снабдувањето со гас преку интерконекторот со Грција и подготвуваме инфраструктура за идниот транспорт на водород. Истовремено, ја зголемуваме домашната генерација од сонце и ветер, ја модернизираме преносната мрежа и инвестираме во складирање и дигитализација. Нашата визија е едноставна, но амбициозна – енергетски систем што е доволно флексибилен за да ги апсорбира глобалните шокови, доволно зелен за да обезбеди одржливост и доволно стабилен за да гарантира достапна енергија за сите.“

Осврнувајќи се на прашањето за рамнотежата меѓу безбедност, достапност и одржливост, Божиновска потенцираше дека трите цели не се исклучуваат меѓусебно, туку се меѓузависни.

„Не станува збор за избор меѓу безбедност, достапност или одржливост – туку за тоа како ги поврзуваме овие цели. Тоа бара стратегија, долгорочни инвестиции и пред сè соработка. Ниту една земја не може сама да ги реши глобалните енергетски предизвици, но заедно можеме да изградиме посилни и поотпорни системи.“

Министерката укажа и на значењето на новите технологии и вештачката интелигенција во енергетиката, кои, според неа, се потенцијал за подобра ефикасност, а не закана:

„Вештачката интелигенција може да ја зајакне отпорноста на системот, преку попрецизно предвидување на побарувачката, оптимизација на производството и подобра интеграција на обновливите извори. Ако се користи мудро, таа ќе ни овозможи да сме поефикасни и поподготвени за иднината.“

Прикажи повеќе...

Економија

Детското штедење „Халки“ ја поттикнува вредната навика да се мисли на иднината

Објавено пред

Во октомври, месецот на штедење, Халкбанк уште еднаш потсетува дека навиката за штедење не се сучи само преку бројки, туку и преку љубов, грижа и трпение. Со детското штедење Халки, банката повеќе од една деценија ги учи најмладите дека секој мал чекор денес може да донесе голема промена утре. Со слоганот „Мали чекори – големи соништа“, Халки праќа порака дека вистинската вредност не е во тоа колку имаме, туку како се грижиме за она што го имаме. Секоја уплата во детското штедење е повеќе од бројка – тоа е порака на љубов, посветеност и сигурност кон иднината на детето.

dobivaj vesti na viber

Со детското штедење Халки сакаме да создадеме генерација која ќе ја разбере важноста на штедењето и одговорноста што произлегува од него. Сметаме дека е важно и најмладите, но и повозрасните да знаат дека штедењето не е само финансиски чин, туку начин на размислување, основа за стабилност и доверба“, вели Маја Наумовска Савеска, директор за корпоративни комуникации во Халкбанк АД Скопје.

Низ годините, слончето Халки прерасна во симбол на детското штедење и пријател на најмладите. Со својата препознатлива насмевка, Халки потсетува дека штедењето може да биде и игра и лекција. Преку сликовници, видеа, подкасти и едукативни работилници, Халки ги воведува децата во светот на финансиската писменост на едноставен, креативен и забавен начин.

Со цел да ја поттикне навиката за штедење, за сите новоотворени детски депозити во текот на октомври, Халкбанк подарува уникатна Халки касичка, симбол на првата штедна авантура. Минималниот износ за отворање детско штедење изнесува 1.000 денари или 20 евра, а потребни се само лична карта или пасош од родителот/старателот и извод од матична книга на родените за детето.

Во рамки на месецот на штедењето, Халки во соработка со неколку училишта организира едукативни работилници, каде што децата преку игра и цртежи ќе учат за историјата на парите. Целта е да се изгради генерација што ќе знае дека секоја мала паричка има своја вредност, особено кога зад неа стои љубов и цел. Кога ги учиме децата да штедат, ние не ги учиме само како да бројат, туку како да создаваат, да се грижат и да веруваат во себе. Со секоја нова штедна книшка, расте една нова приказна – приказна за љубов, стабилност и иднина.

 

ПР

Прикажи повеќе...

Економија

Македонија доби речиси 2,5 милиона евра од планот за раст за постигнати резултати во намалување на неформалната економија, извести Министерството за економија

Објавено пред

Европската комисија, во најновиот извештај за имплементацијата на Планот за раст, потврди дека Северна Македонија преку министерството за економија и труд целосно и успешно ја спроведе реформската мерка 4.1.1 – „Справување со неформалната економија во поддршка на Стратегијата за формализација на неформалната економија“, извести Министерството за економија и труд.

dobivaj vesti na viber

„Целта на мерката е унапредување на формалната економија преку интензивирање на инспекцискиот надзор и примена на пристап заснован на проценка на ризик, со фокус на секторите најподложни на неформални активности, градежништво, туризам и земјоделство.

Според оценката на Европската комисија, земјата далеку ги надминала поставените цели за зголемување на бројот на инспекции и резултатите од надзорот во рамките на оваа реформа со вкупна вредност од приближно 2,5 милиони евра, насочени кон јакнење на институциите, дигитализација на инспекциските служби и зајакнување на формалната економија.

Државниот инспекторат за труд (ДИТ) спроведе 16.464 инспекции во периодот јули 2024 – јуни 2025, што претставува 242% зголемување во однос на целта за 20% зголемување во однос на просекот од 2020–2023 година.

Притоа се откриени 543 нерегистрирани работници, што е зголемување од над 200% во однос на претходните години.

Државниот пазарен инспекторат (ДПИ) реализира 669 инспекции, што е 40% повеќе од целната вредност, при што издадени се 222 управни решенија, а 18 нерегистрирани економски оператори се затворени поради непочитување на законите.

Овие постигнувања се резултат на спроведување на пристап заснован на проценка на ризик при планирањето на инспекциските активности, со приоритетно насочување кон секторите најпогодени од неформална економија – градежништво, туризам и земјоделство. Двете институции применуваат методологии за управување со ризик и активно користат дигитални алатки за подобрување на ефективноста и транспарентноста во своето работење

Европската комисија во својата оценка нагласува дека Северна Македонија ја реализирала реформата „целосно и успешно“, без утврдено двојно финансирање и со целосна усогласеност со европските стандарди.

Ова признание од Европската комисија е потврда за сериозната работа на институциите и за конкретните резултати кои носат корист и за граѓаните и за бизнисот. Справувањето со сивата економија е еден од клучните приоритети на Владата и Министерството за економија и труд– заедно со европските партнери ќе продолжиме да градиме одржлива, конкурентна и формална економија“, соопшти Министерството за економија и труд.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија17 минути

Две сообраќајни несреќи и одрон на автопатот Скопје – Велес после патарината Сопот

На автопат Скопје – Велес после патарина Сопот пред тунелите на Башино село поради одрон на левата коловозна лента сообраќајот...

Свет34 минути

Милеи победи на изборите во Аргентина: „Ова е пресвртница“

Претседателот на Аргентина, Хавиер Милеи, вчера изјави дека убедливата победа на неговата партија на изборите претставува пресвртница и вети дека...

Европа45 минути

Полскиот премиер: Русите имаат една голема предност пред Европа

Полскиот премиер Доналд Туск откри дека украинскиот претседател Володимир Зеленски му рекол во неодамнешен разговор дека Украина е подготвена да...

Европа57 минути

(Видео) Голем напад со дронови врз Москва, одекнуваат експлозии

Москва беше цел на десетици дронови синоќа, потврди градоначалникот Сергеј Собјанин, кој информираше за ситуацијата во текот на целата ноќ....

Топ14 часа

Скопјанец ограбил две компании за брзи кредити, па го фрлил оружјето од Камени мост и побегнал во Хрватска

Обвинителството поведе истрага против 25-годишен скопјанец, осомничен за две разбојништва извршени во август оваа година во објекти на компанија за...

Македонија14 часа

Мицкоски: Кога Јакимовски бараше поддршка го замолив да нема бетонизација, а потоа ми рече ‘морам од нешто да живеам’

Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, од маалска средба во општина Карпош порача дека е време за промена и крај на,...

Македонија17 часа

И меѓународната заедница гледа со неверување дека некој во 21 век може да се однесува така, рече Мицкоски по повиците за етничко гласање во вториот круг

Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, денеска од Брвеница испрати порака дека сите кои работат за иднината на државата имаат негова...

Македонија17 часа

(Видео) Филипче најави политички и кадровски промени во СДСМ

Претседателот на СДСМ,Венко Филипче, во изјава за медиумите по првиот круг од локалните избори истакна дека партијата бележи раст во...

Македонија18 часа

(Видео) СДСМ деновиве ќе одлучи кого ќе поддржи во општините каде што нема свој кандидат за градоначалник

Претседателот на СДСМ, Венко Филипче, изјави дека партијата во следните денови ќе одлучи кого ќе поддржи во општините каде што...

Свет21 час

Двајца уапсени по спектакуларната кражба во Лувр: полицијата се сомнева на помош од внатре

Француската полиција уапси две лица осомничени за кражба на непроценливи крунски драгоцености од музејот Лувр, извршена на 18 октомври. Истрагата...

Свет23 часа

Трамп му постави услов на Путин: „Нема да губам време“

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека нема да се сретне со рускиот претседател Владимир Путин сè додека не се постигне...

Свет23 часа

Трговските преговори меѓу САД и Кина се во тек

Главниот кинески трговски преговарач Ли Ченгганг и кинескиот вицепремиер Хе Лифенг пристигнаа во Куала Лумпур за вториот ден од трговските...

Македонија23 часа

Метеоролозите најавуваат поинтенезивни врнежи ноќеска и утре, од среда стабилизирање

Времето денес променливо облачно со повремени локални врнежи од дожд, најпрвин во западните делови каде ќе бидат пообилни и поројни...

Македонија1 ден

Почина Агим Јонуз

Политичкиот анлитичар, Агим Јонуз, почина во Скопје на 63 години по боледување. Јонуз беше активен во политичкиот живот во Македонија...

Македонија1 ден

ВМРО-ДПМНЕ веќе има 35 градоначалници, рече Мицкоски по повлекувањето на опонентите од Могила и Македонски Брод, очекува 59

Премиерот и претседател на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски од денешниот митинг во Неготино изрази увереност дека кандидатката од ВМРО-ДПМНЕ која има...

Свет2 дена

Трамп: Имам многу добар однос со кинескиот претседател, сакам да ми помогне со Русија

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека се надева на помош од Кина во решавањето на ситуацијата со Русија и завршување...

Македонија2 дена

На гласачките ливчиња ќе останат имињата на кандидатите од Могила и Македонски Брод кои се повлекоа пред вториот круг

Независните кандидати од Могила и Македонски Брод, Сашо Пивковски и Милосим Војнески се повлекоа од изборната трка, но нивните имиња...

Македонија2 дена

Масакрот на кучиња во Кичево не бил пријавен во МВР, полицијата постапува по допрен глас

Министерството за внатрешни работи постапува по допрен глас, по извештаите за убиства на повеќе од 40 кучиња во Кичево пред...

Македонија2 дена

Три групи да внимаваат поради промената во зимско време, лекарите со совети за да се избегне нарушување на ритамот

Американската академија за медицина на спиење (ААСМ) со години се залага за прекин на поместувањето на часовникот, тврдејќи дека стандардното...

Македонија2 дена

МЗ: Кај клиничкиот центар „Мајка Тереза“ ниту се гради, ниту се планира да се градат станбени градби

Во врска со медиумските објави за наводна изградба на зграда на паркингот кај ЈЗУ Универзитетска клиника за радиотерапија и онкологија,...