Економија
Мисијата на ММФ за Македонија: Економската активност закрепнува, но невработеноста сѐ уште е висока
Враќањето на политичката стабилност и напредокот во решавањето на спорот за името со Грција конкретно ги зголеми шансите за отворање на преговорите за пристапување во Европската Унија по повеќе од дванаесет години од добивањето на кандидатскиот статус. Структурните реформи за решавање на долгогодишните слабости на пазарот на трудот, судството и јавната администрација, се од суштинско значење за да се искористи оваа можност и да се обезбеди посветла иднина преку поголема продуктивност и побрза конвергенција на доходот. Макроекономските политики треба да ја поддржат оваа цел преку обновување на баферите и просторот за политики, како и одржување на финансиската стабилност. Ваква е првичната оценка на мисијата на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ).
Во завршната изјава на мисијата на ММФ се истакнува дека економската активност полека закрепнува по застојот во 2017 година. Реалниот БДП е проектиран да порасне на 2 отсто во 2018 година поддржан од силниот извоз и приватната потрошувачка во услови на подобрување на состојбите на пазарот на трудот и силниот раст на кредитите на населението. Во меѓувреме, доцнењата на големите инфраструктурни проекти, падот на градежните активности и провлекувањето на неизвесностите продолжија да ги одложуваат инвестициите. Севкупните макроекономски состојби се поволни со ниска базична инфлација, дефицит на тековната сметка во опаѓање и позитивни трендови на девизниот пазар. ММФ додава дека растот се очекува постепено да се приближува кон 3,5 отсто на среден рок.
Во делот на креирањето работни места и зајакнување на институциите, ММФ оценува дека стапката на невработеност уште е висока и изнесува 21 отсто, што се должи на недостигот на вештини како одраз на слабиот квалитет на образованието, неразвиеното стручно образование и емиграцијата на работна сила, се сржта на високата невработеност, од кои 80 отсто се долгорочни. Мисијата порачува дека е потребна повеќестрана политика за справување со слабостите на пазарот на труд и зголемување на растот на продуктивноста. Се додава дека реформите за зајакнување на управувањето, владеењето на правото и судскиот систем придонесуваат за подобрување на инвестициската клима и поддршка на поголема конвергенција на доходот.
Во делот на фискалната политика, според заклучоците, јавните финансии ослабеле во изминатата деценија ограничувајќи го просторот за политиките за спречување шокови. Како оценка за предлог-буџетот, мисијата на ММФ смета дека предлог-буџетот за 2019 година има јасна намера да одговори на одржливоста на пензиите, промовирање на социјалната еднаквост и поддршка на вработувањето.
Мисијата дополнува дека неодамнешните реформи за зајакнување на управувањето со јавното финансирање и зголемување на фискалната транспарентност се охрабрувачки и треба да продолжат. Монетарната политика е соодветно приспособлива, а банкарскиот систем останува здрав, но ризиците треба внимателно да се следат со оглед на основните структурни слабости. Порачуваат дека е важно понатамошно зајакнување на рамката за финансиска стабилност. Напорите за подобрување на ефикасноста на финансискиот сектор и за продлабочување на инклузивноста бараат активности на повеќе фронтови.
Завршната изјава ги опишува првичните наоди на членовите на мисијата на ММФ на крајот од официјална посета (или мисија) во повеќето случаи за една земја членка. Мисии се преземаат како дел од редовните (обично годишни) консултации според член 4 од Статутот на ММФ, во контекст на барањето да се користат ресурсите на ММФ (заеми од ММФ) како дел од дискусиите на програмите за набљудување или како дел од друг мониторинг на економскиот развој. Врз основа на првичните наоди на оваа мисија, вработените во ММФ ќе подготват извештај, кој е предмет на одобрување од страна на менаџментот, што ќе му биде претставен на извршниот одбор на ММФ за дискусија и одлучување.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
УЈП со потсетување до даночните обврзници: рокот за поднесување на ДДВ-04 пријавите е до 27 јануари
Управата за јавни приходи ги потсетува даночните обврзници, кои имаат обврска да поднесат ДДВ-04 пријави, дека рокот за поднесување е до 27 јануари 2025 година.
До денес, од вкупно 41.531 очекувани ДДВ-04 пријави, поднесени се 6.253 пријави, што претставува само 15,1 % од вкупниот број. Остануваат уште 35.278 ДДВ-04 пријави, кои треба да се поднесат во преостанатите денови, соопштија од УЈП.
Апелираат граѓани да бидат одговорни даночни обврзници и да ги достават сите потребни документи до сметководителите со цел навремено и точно да се обработат нивните ДДВ-04 пријави за овој даночен период.
Економија
Нови 200 милиони евра задолжувања – власта товари нови долгови врз грбот на граѓаните, велат од СДСМ
„Покрај кредитот од Унгарија од 500 милиони евра, за кој веќе тече камата а парите не се реализирани, владата на Мицкоски и ДПМНЕ се задолжува интензивно на сите страни“, соопшти СДСМ.
„Нови над 200 милиони евра долгови власта натовари на грбот на граѓаните за само неколку месеци. Пред само десетина дена власта се задолжи со 128 милиони евра преку државни записи и обврзници.
Претходно кон крајот на октомври 2024 година кај домашните кредитори власта се задолжи со уште едно големо задолжување од 73,7 милиони евра.
Тоа се 700 милиони евра нови долгови создадени од ВМРО-ДППМНЕ за само 6 месеци. Власта енеромно го зголемува јавниот долг и ја турка државата во должничко ропство.
Во исто време додека се трупаат огромни долгови платите стагнираат , трошоците за живот ратст а граѓаните имаат се помалку пари во своите џебови. Економската политика на ДПМНЕ е катастрофлано лоша и долгорочна опасна за финансиската стабилност и одржливост“, се наведува во соопштението на СДСМ.
Економија
Битиќи: Јавниот долг веќе изнесува 70 проценти од БДП
Пратеникот на СДСМ Фатмир Битиќи од собраниската говорница истакна дека предлог законот за изменување и дополнување на Законот за јавен долг, по скратена постапка, е обид на Владата на мала врата да изврши импровизации и да ги коригира сопствените пропусти и грешки поврзани со реализацијата на кредитот од Унгарија.
Парите се повлекоа, провизиите се платија, каматата почна да тече. 500 и повеќе милиони евра стојат на сметка. Се изнаслушавме за историски најниска камата, но реалноста е поинаква, таа не функционира. Не постои институционален капацитет за нивно ефектуирање, ниту кон стопанството, ниту кон било кој друг. Постои само капацитет за ефектуирање на провизии. Дозволете ми да бидам и малку саркастичен, оваа задолжување е спроведено како некој на кредит да купил луксузен автомобил без да знае да вози. Го плативме автомобилот, плаќаме и за гаражата, но тој стои неподвижен, истакна Битиќи.
Тој рече дека кога беше изгласан законот за задолжувањето претставниците на Владата, како и пратениците од владејачкото мнозинство емотивно зборуваа и аргументираа дека овие пари ќе бидат насочени кон инфраструктурен развој на општините, развој на стопанството итн.
„Но, до ден денес банкарските критериуми за пласирање не само што не се објавени, туку се чини дека не се ни дефинирани, оставајќи го стопанството во состојба на неизвесност и финансиска нестабилност. Компаниите, кои се двигател на економијата, се оставени на милост и немилост, без јасна поддршка од институциите кои треба да ги штитат нивните интереси. Доцнењето на повратот на ДДВ, кое сега достигнува рекордни суми, е само врвот на ледениот брег. Средствата предвидени со Законот за финансиска поддршка на инвестициите се намалија“, нагласи Битиќи, додавајќи дека Владата најавуваше дека средствата од првата транша од 250 милиони евра ќе бидат ефектуирани до крајот на 2024 година.
„Ќе потсетам на еден став на Владата од 25 ноември 2024 година, кога самоуверено најави дека „до крајот на неделата“ 250-те милиони евра од унгарскиот заем ќе бидат достапни на стопанството. Денес е 17 јануари 2025 година, и парите сè уште се мистерија. Очигледно, во Владата календарите функционираат по некоја друга временска зона или можеби овие 250 милиони евра се само мит, приказна“, рече Битиќи.
Тој нагласи дека со предложените измени, владејачкото мнозинство, решило да разоткрие уште една „историска“ димензија поврзана со овој кредит, а тоа е воведувањето на механизмот препозајмување, како нов законски инструмент за финансирање на долгот на јавните претпријатија и на трговските друштва кои се во целосна или во доминантна сопственост на државата, општините, општините во градот Скопје и градот Скопје.
„Она што не се зборува во образложението, а што е прикриена намера со овие измени, е создавање на можност дел од долговите на јавните претпријатија, кои се проценуваат на околу една милијарда евра, да се покријат со нереализираните средства од унгарскиот кредит. Се отвора пат за Владата само да ги префрла долговите од една каса во друга. Оваа политика не е ништо друго освен „финансиско перење раце“ на грбот на граѓаните, кои на крајот ќе го сносат товарот на каматите и скриените трошоци“, порача Битиќи.
Битиќи истакна дека додека парите од унгарскиот кредит стојат, Владата не стои, туку неодамна се задолжи со 128 милиони евра преку државни записи и обврзници, претходно кон крајот на октомври 2024 година, кај домашните кредитори се задолжи со 73,7 милиони евра.
Овде се отвора прашањето за финансиската транспарентност и капацитетот на Владата за управување со јавните пари. Сега е јасно зошто веб страницата „Отворени финансии“, која функционираше како алатка за транспарентност, сега е со нарушена функционалност. Уште поскандалозно е што делот за Јавниот долг – клучен елемент за јавен увид – е целосно исклучен. Овие технички проблеми не се ништо друго освен обид да се сокрие вистината: јавниот долг веќе изнесува над 70% од БДП, со тенденција за дополнително зголемување, рече Битиќи.
Тој нагласи дека ако вратата за влез на корозивен капитал беше подотворена, сега со овие измени таа е ширум отворена.
„Пред нас е обид да се легитимира задолжувањето кое беше извршено во „четири очи“ со Унгарија, без јавна дебата, и да се создаде дополнителна законска рамка која нема да го заштити јавниот интерес, туку ќе штити странските влијанија. Парите од унгарскиот кредит, стануваат алатка за подлабока институционална зависност. Ова е класичен пример за корозивен капитал – финансиски средства кои на површината изгледаат како помош, но всушност создаваат институционална ерозија. Корозивниот капитал е тивок напаѓач на демократските институции, и неговото присуство во економијата значи дека секој граѓанин ќе ја плаќа цената на коруптивните зделки. Но, очигледно, оваа Влада реши да ни покаже како изгледа „одржлив ризик“ – ризик кој ќе го плаќаат идните генерации, истакна пратеникот на СДСМ Фатмир Битиќи од собраниската говорница.