Економија
ММФ со извештај за аранжманот ПЛЛ – високи оцени за монетарната политика, финансискиот сектор и банкарската супервизија

Во најновиот извештај на ММФ во врска со одобрувањето средства од Инструментот за претпазливост и ликвидност објавен на 28.11.2022 година се наведува дека Народната банка постојано води соодветни политики и соодветно реагира на разни шокови одржувајќи ја успешно стабилноста и бранејќи го девизниот курс на денарот. Во однос на финансиската стабилност, банкарскиот систем е добро капитализиран и отпорен на шокови. За ова, како што се наведува во извештајот, придонесува и ефективната супервизија, која работи по високи меѓународни стандарди, има силна правна и регулативна рамка и соодветни оперативни практики. При спроведувањето на своите функции Народната банка применува силни стандарди за одговорно работење и висок степен на транспарентност во работењето.
Аранжманот ПЛЛ ќе го зајакне закрепнувањето на домашната економија по влијанието на двата последователни шока од пандемијата и руската инвазија на Украина и ќе ги поддржи напорите за зајакнување на макроекономската и финансиската отпорност на државата во услови на значителни предизвици од надворешно опкружување. Воедно, пристапот до средствата на Инструментот за претпазливост и ликвидност на ММФ ќе помогне во зајакнувањето на девизните резерви, велат од НБРМ.
ММФ при процесот на одобрувањето на ПЛЛ, меѓу другото, ја оценуваше соодветноста на монетарната политика, стабилноста и супервизијата на финансискиот сектор, политиката на девизниот курс, како и соодветноста на статистичките податоци. Притоа оценува дека во однос на сите четири критериуми се постигнуваат силни резултати, што укажува на добра подготвеност на Народната банка да одговори и на идните предизвици.
– Монетарна политика. Во услови на висок раст на глобалните цени на енергијата и храната, што предизвикаа раст на вкупната инфлација во земјата, Народната банка одговори навремено, односно почна со монетарни мерки кон крајот на 2021 година, со интервенции на девизниот пазар за апсорбирање на денарската ликвидност. Од април Народната банка почна и со циклусот на затегнување на монетарната политика и со зголемување на основната каматна стапка. На тој начин се овозможува и зголемување на каматниот диференцијал во однос на стапката на ЕЦБ заради поддршка на девизниот курс на денарот. Народната банка исто така направи измени и кај стапките на задолжителната резерва за да се дестимулира штедењето во евра. Народната банка треба да биде подготвена и за натамошна реакција.
– Стабилност на финансискиот систем. Во однос на стабилноста на финансискиот систем, ММФ посочува дека банкарскиот систем е стабилен, добро капитализиран, со стабилни извори на финансирање, при што главно се потпира на депозити од домашни извори и нема ризик за прекин на изворите на финансирање поврзани со кредитите од странски банки. Според оцените на мисијата на ММФ за членот 4, утврдено е дека не се откриени какви било проблеми што може да ја загрозат системската стабилност. Имајќи ги предвид глобалното забавување и заострените финансиски услови, Народната банка го засили следењето на банките и треба да продолжи со зајакнување на рамката за стрес-тестирање. Потребни се натамошни измени во регулативата заради засилување на макропрудентниот мандат на Народната банка.
– Ефикасност на супервизијата во финансискиот сектор. Според извештајот на ММФ, супервизијата се изведува врз основа на силна законодавна и регулативна основа и добро развиени практики, усогласени и со европските стандарди, според оцената од ноември 2021 година од страна на Европската комисија. Народната банка постапува според препораките во Програмата за детаљна процена на финансискиот сектор (FSAP) за супервизија на финансискиот сектор и се преземени чекори за унапредување на следењето на системскиот ризик, следењето на ликвидноста, подготвеноста за справување со кризи, како и мерки за унапредување на рамката за управување со кризи.
– Политика на девизен курс. ММФ заклучува дека надворешната позиција на земјата е во согласност со фундаментите, а новиот аранжман ПЛЛ ќе биде поддршка за девизните резерви.
– Транспарентност на Народната банка. Извршниот одбор на ММФ како еден од критериумите ја разгледуваше и транспарентноста и интегритетот на податоците, при што и овој сегмент е високо оценет, особено имајќи предвид дека земјата го применува највисокиот статистички стандард за дисеминација на податоци на ММФ – СДДС плус.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Божиновска од Атина: Балканот мора да гради заедничка енергетска иднина

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, денес учествуваше на 9. Балкански Енергетски Самит што се одржува во Атина, под покровителство на Министерството за животна средина и енергија на Грција, Министерството за енергетика на Унгарија и Регулаторната комисија за енергетика на Северна Македонија.
Божиновска беше дел од отворањето на самитот и министерскиот панел посветен на зајакнување на стратешката енергетска соработка на Балканот, заедно со министри и регулатори од целиот регион. Во фокусот на дискусијата беа регионалната енергетска безбедност, забрзаната транзиција кон чисти извори на енергија и заедничкиот одговор на глобалните предизвици.
„Регионалната соработка за нас не е избор, туку стратешка нужност. Денес, повеќе од кога било, Балканот треба да биде обединет во обезбедувањето сигурна, одржлива и зелена енергетска иднина“, порача министерката Божиновска.
Таа нагласи дека Северна Македонија, иако мала по големина, е посветен и активен играч на регионалната енергетска сцена, преземајќи конкретни чекори кон либерализација на пазарот на електрична енергија, масовни инвестиции во обновливи извори и модернизација на енергетската инфраструктура.
„Веќе инвестираме во нови фотоволтаични електрани, го прошируваме ветерниот парк Богданци и ја градиме енергетската мрежа на иднината – со паметни технологии, подобрена ефикасност и поврзување со соседните земји. Само така можеме да создадеме вистински функционален регионален пазар“, истакна Божиновска.
Министерката посочи дека клучот за енергетска безбедност е комбинација од државни инвестиции во базични капацитети и активно вклучување на приватниот сектор. Според неа, Северна Македонија веќе бележи голем интерес од приватни инвеститори за изградба на ветерни и соларни капацитети, со вкупно поднесени барања за приклучување од 9.500 MW.
„Нашата стратегија е јасна: државата обезбедува сигурност, приватниот сектор носи иновации и дополнителна сила за зелената транзиција“, додаде Божиновска.
Во своето обраќање, министерката го најави и новиот Закон за енергетика, кој е во парламентарна процедура, а кој треба да создаде уште посилна основа за инвестиции во обновливи извори и модернизација на енергетскиот сектор.
Божиновска упати јасна порака дека енергијата денес е многу повеќе од ресурс – таа е темел за економски раст, енергетска независност и отпорност на глобалните предизвици.
„Енергијата е основата на иднината што сакаме да ја изградиме. Отворени сме за нови партнерства, за споделување знаење и заедничко креирање на регион кој ќе биде пример за Европа“, заклучи министерката Божиновска.
Балканскиот Енергетски Самит годинава обединува над 40 говорници, меѓу кои министри, регулатори и водечки енергетски компании, и се наметнува како клучна платформа за отворање на нови стратешки партнерства и инвестиции во енергетскиот сектор на Балканот.
Економија
Ангеловска-Бежоска – Ханиг: Народната банка презема мерки за поттикнување на зелените финансии

Гувернерката на Народната банка Анита Ангеловска-Бежоска во Вашингтон оствари средба со извршниот директор на Алијансата за финансиска вклученост (АФИ), Алфред Ханиг, на којашто се разговараше за залагањата на Народната банка за олеснување на пристапот до финансиските услуги коишто ќе обезбедат премин кон еколошки одржлива економија.
На средбата акцентот беше ставен на идните развојни политики за зелена финансиска вклученост, чијашто цел е да се поттикне приватниот сектор да понуди услуги и да преземе активности коишто се насочени кон градење отпорност на потенцијалните ефекти од промените на климата.
Гувернерката во разговорот истакна дека Народната банка воспостави стратегиски пристап кон зелените финансии преку подготовка на првата Стратегија за поттикнување на зелените финансии, којашто вклучува повеќе активности за намалување на климатските ризици и поддршка на одржливиот развој. Таа посочи дека овој пристап ја потврдува определбата за систематска и долгорочна интеграција на климатските фактори во финансиската стабилност и политиките на централното банкарство.
„Промените коишто ги иницираме имаат за цел не само да ја унапредат отпорноста на банкарскиот систем, туку и да обезбедат поддршка за економијата во процесот на декарбонизација и енергетска ефикасност“, посочи Ангеловска-Бежоска. Таа наведе дека заради транспарентност, Народната банка воведе регулативни барања поврзани со објавувањето податоци за зелените кредити и за изложеноста на банките на климатски ризици, со што се поставува основа за редовно информирање на јавноста за придвижувањето на финансискиот сектор кон зелени практики.
„Како дел од нашите заложби, го објавивме и првиот преглед на зелени финансии – сеопфатен документ што ги опфаќа статистичките податоци и показателите за животната средина, енергетиката, климатските ризици и зелените финансии. Покрај ова, преку активно учество во Меѓународната мрежа за зелен финансиски систем (НГФС), експерти од Народната банка учествуваа во изработката на Водичот за обелоденување на ризиците и можностите поврзани со климатските промени за централните банки, што претставува важен чекор кон градење светска регулативна рамка во оваа сфера“, истакна Ангеловска-Бежоска.
Економија
Од полноќ нови цени на горивата

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 2,40 % во однос на одлуката од 22.04.2025 година.
Од 29.4.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 73,50 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 75,50 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 66,00 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 37,155 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 како и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се зголемуваат за 2,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се зголемува за 1,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 0,375 ден/кг и сега ќе изнесува 37,155 ден/кг.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 1,713%, кај дизелот за 1,399%, кај екстра лесното масло за 1,293% и кај мазутот зголемувањето е за 1,959%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,3526%.