Економија
Националната федерација на фармерите за претстојниот откуп на винското грозје: Лозарите се во подобра позиција
Став на Националната федерација на фармерите за престојниот откуп на винското грозје
Националната федерација на фармерите во изминатите две години активно лобира за донесување измени во Законот за виното. Нашите препораки беа делумно прифатени, што резултира со усвојување на нашата заложба за пресметка на производната цена на винските сорти „смедервка“ и „вранец“ од страна на научна институција. Со ова, најниската откупна цена од оваа година ќе биде 25 % повисока од производната цена и сметаме дека оваа пракса треба да продолжи.
Измените на Законот за виното беа усвоени на почетокот на 2024 година, правилникот за пресметка за производната цена на грозје е донесен во мај 2024, а производната цена е објавена на 6.8.2024. Сепак, сметаме дека оваа информација треба да биде објавена порано, најдоцна до јуни.
Објавената информација од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство за пресметаната производна цена, во која се и вклучените 25 % изнесува 18,3 денари за „смедервка“ и 20,8 денари за „вранец“, е изработена од Институтот за земјоделство според дефинирана методологија. Ние сметаме дека од страна на МЗШВ самата пресметка треба да биде навремено јавно објавена за да се расчистат недоразбирањата и да се избегне забуна во јавноста.
Националната федерација на фармерите сака да потенцира дека ваквиот пристап кон решавање на долгогодишните проблеми во секторот лозарство ги поставува лозарите во подобра позиција намалувајќи ги манипулациите од страна на откупувачите. Oвој системски пристап резултира со зголемување на откупните цени на „смедеревка“ и „вранец“ оваа година. Минатата година таа изнесуваше 13-12 денари за килограм предадена „смедеревка“ и 15-17 денари за килограм предаден „вранец“, а изминатите години беше уште пониска, така што оваа година цената за „смедеревка“ изнесува 18,3 денари за килограм и 20,8 денари за килограм „вранец“ доколку шеќерните единици изнесуваат 17 за „смедеревка“ и 19 за „вранец“, кои се најниски шеќерни единици за откуп на грозјето.
Националната федерација на фармерите апелира до надлежните институции, до Земјоделскиот инспекторат, да го следат процесот на откуп и да се осигурат дека не се вршат манипулации со шеќерните единици и воедно контролата да се врши еднакво и на винарниците и на индивидуалните трговци за откуп на винското грозје, како и да се спречуваат дивите откупувачи да откупуваат грозје, кои на манипулативен начин ќе сакаат да откупуваат винско грозје по пониска цена.
Винарите и откупувачите треба да ги почитуваат договорените откупни цени, односно да ги почитуваат сегашните договорени откупни минимални цени и да ги коригираат своите ценовници, каде што таа цена е сега пониска, а воедно да го почитуваат Законот за виното за секоја повисока шеќерна единица да се плаќа еден денар плус. Бараме од винарниците и откупувачите да го исплаќаат износот за откупено винско грозје во целост во рок од седум дена и да не ја намалуваат откупната цена за 8 % бидејќи ова не одговара на ниедни пазарни, демократски и европски правила, принципи и услови со кои се регулира откупот, туку на ваков начин само се овозможува намалување на цената на откуп на винското грозје и се демотивираат лозарите да произведуваат грозје и ги напуштаат лозовите насади. Треба, конечно, винарниците да сфатат дека треба да се воспостават партнерски односи со лозарите преку договорно производство, кое ќе се склучува на почетокот на производната година на грозје.
Националната федерација на фармерите со години бара измена на членот 20 од Законот за виното, така што исплатата за откупеното грозје за сите сорти да биде извршено во рок од седум дена, без да биде намалена откупната цена за 8 % или најдоцна до декември во тековната година, а не како што е наведено сега во законот, исплатата на износот за откупеното винско грозје на секој производител на винско грозје, винарницата или трговецот на винско грозје да ја изврши на три рати, од кои првата рата во висина од најмалку 20 % најдоцна до 15 декември во годината кога е извршен откупот, втората рата во висина од најмалку 40 % најдоцна до 15 февруари наредната година од годината кога е извршен откупот и третата рата со преостанатиот износ најдоцна до 30 април наредната година од годината кога е извршен откупот.
Оваа сезона беше особено тешка за лозарите поради климатските промени, големата суша и проблемите со системите за наводнување. Бараме итна реконструкција на овие системи за да се зачува грозјето.
Националната федерација на фармерите ќе го следи тековниот откуп и ќе излезе со конкретен извештај и со препораки во септември, но истовремено како и досега ќе дава предлози и насоки за измени на закони, стартегии и политики во насока на подобрување на состојбата во лозарството и земјоделството.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Собранието ги изгласа измените на законот, ќе се плаќа ДДВ на пратките од „Тему“ и од „Алиекспрес“
Собранието ги изгласа измените и дополнувањата на Законот за данок на додадена вредност, со кои се укинува ослободувањето од ДДВ за онлајн пратки со вредност до 22 евра.
Целта на овие законски измени се зајакнување на домашната економија, поддршка на локалните компании и создавање нови работни места, соопшти Министерството за финансии.
Спроведувањето на измените се очекува да има директни позитивни ефекти врз економијата и работењето на домашните компании. Со укинувањето на ослободувањето, околу 4 милиони денари месечно, колку што изнесува прометот кон странските онлајн платформи во одредени периоди, ќе се пренасочат кон домашното стопанство.
Овие средства ќе помогнат во растот на локалните компании, креирањето нови работни места и подобрувањето на условите и платите на вработените.
Оваа измена претставува значаен чекор во заштитата и развојот на домашната економија, особено во услови на интензивна глобализација и раст на дигиталната трговија.
Дополнително, новиот модел ќе придонесе за намалување на сивата економија. Досегашниот систем дозволуваше можни злоупотреби – увоз на стоки ослободени од ДДВ кои понатаму се продаваа на домашниот пазар. Новите законски решенија ја спречуваат оваа пракса и обезбедуваат фер и контролирана пазарна средина.
Трошокот за пресметката и плаќањето на ДДВ нема да падне на товар на граѓаните, што значи дека нема да има промена на цените за крајните потрошувачи, а мерката ќе обезбеди фер конкурентност помеѓу домашните и странските онлајн продавници.
Со усвојувањето на измените, државата испраќа јасна порака за поддршка на компаниите што создаваат додадена вредност, инвестираат во развој и отвораат нови работни места во земјата, се наведува во соопштението на Министерството за финансии.
Економија
Претставени новите правила за учество на пазарот на електрична енергија
Националниот оператор на пазар на електрична енергија – МЕМО ДООЕЛ Скопје, одржа презентација и јавна расправа за „Правилата за регистрација на учество на пазарот на електрична енергија и уредување на пазарот на билатерални договори“. На настанот беше презентиран и Извештајот за работа на МЕМО за тековната година.
На расправата присуствуваа претставници од Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, Регулаторната комисија за енергетика, МЕПСО, ЕСМ, како и компании снабдувачи, трговци и производители на електрична енергија. Стручните тимови на МЕМО и раководството презентираа и беа отворени за дискусија со учесниците на настанот.
Управителот на МЕМО, Зоран Ѓорѓиевски, истакна дека во тековната година активно се реализираат зацртаните цели на Операторот, кој ги интегрира функциите поврзани со управување со пазарот на билатерални договори, интеграцијата на обновливите извори на пазарот на електрична енергија како и Македонската берза за електрична енергија.
„Расте бројот на компании кои тргуваат на домашната берза, како и истргуваната количина, што претставува показател за поголема ликвидност и транспарентност. Веќе 39 компании активно тргуваат и споредено со 2024 година забележуваме раст на истргуваната количина од 40%. До октомври годинава истргувани се над 1 TWh електрична енергија,“ истакна Ѓорѓиевски.
Тој додаде дека е забележан раст и во производството од обновливи извори кај 178 повластени производители, што го зголемува учеството на зелената енергија во националната енергетска структура. Воедно, значително расте и бројот на издадени Гаранции за потекло – од април до денес издадени се 127.907 гаранции.
Во делот на идните активности, Ѓорѓиевски најави дека се работи на воспоставување на пазар во тековниот ден (Intraday Market), кој се очекува да стане оперативен до крајот на вториот квартал од 2026 година, како и на подготовките за пазарно спојување со европскиот пазар.
Во однос на новите Правила за регистрација на учество на пазарот на електрична енергија и уредување на пазарот на билатерални договори, беше истакнато дека нивната цел е обезбедување ефикасен, конкурентен и финансиски одржлив пазар, заснован врз транспарентност и недискриминација, согласно законската регулатива од областа на енергетиката и обновливите извори.
Правилата ја утврдуваат целокупната организација, функционирање и регулирање на пазарот на електрична енергија, вклучувајќи ги условите, постапките, правата и обврските на сите учесници, начинот на тргување – домашно и прекугранично – како и уредувањето на набавките, евиденциите и односите со повластените и виртуелните производители.
Новитет во Правилата се воведувањето на Оператор на складиште и Агрегатор како нови учесници на пазарот на големо, согласно новиот Закон за енергетика. По јавната расправа следи процес на одобрување на Правилата од страна на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги од јавен интерес.
Економија
Димитриеска-Кочоска: Есенскиот извештај на ЕК сигнал дека се движиме во позитивна насока
Есенските економски проекции на Европската комисија, кои што се објавени вчера, се јасен сигнал дека се движиме во позитивна насока, оценува министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска.
Во објава на Фејсбук наведува дека проекцијата за раст на македонската економија е зголемена за 2025 и 2026 година, што е потврда за стабилноста, издржливоста и довербата во нашите економски политики.
Како што стои во објавата во Извештајот е нотирано дека во првата половина од годината растот на БДП беше повисок од очекуваното, поддржан од инвестиции, приватна потрошувачка и подобрени извозни перформанси. Инвестициите во инфраструктурата и приватниот сектор се позиционираат како двигатели на растот во следните години, а стабилизирањето на инфлацијата дополнително ја зајакнува економската предвидливост. Дополнително, реализацијата на големите инфраструктурни проекти и спроведувањето на реформите од Планот за раст на ЕУ ќе имаат поголем придонес за уште побрз развој.
Како што пишува министерката ова се позитивни сигнали од ЕК коишто се силен поттик да продолжиме со одговорни политики што ја зајакнуваат економијата и го подобруваат животниот стандард на граѓаните.
„Како Влада и како Министерство за финансии, остануваме посветени на стабилни јавни финансии, фокусирани инвестиции и реформи што го забрзуваат економскиот развој“, истакнува министерката во објавата.
Имено, во Есенскиот извештај на Европска комисија (ЕК) проекцијата за економски раст за 2025 година изнесува 3,2% и истата е зголемена за 0,2 п.п. во однос на претходниот извештај. Исто така, проекцијата за 2026 година ЕК ја ревидираше нагоре, односно истата е зголемена на 3,3% и за 2027 година предвиден е раст од 3,3%.

