Економија
НБРМ: Банкарскиот систем и натаму е здрав и стабилен – донесени одлуки за јакнење на неговата отпорност

Советот на Народната банка ја одржа својата редовна седница на која, меѓу другото, го усвои извештајот за финансиската стабилност за 2022 година. Во извештајот се оценува дека домашниот финансиски сектор добро се справи со предизвиците и уште еднаш покажа дека е отпорен на шокови и има капацитет за справување со кризи.
Банкарскиот сектор ја задржа стабилноста на своите биланси. Остварувањата на пензиските фондови беа под влијание на сложеното макроекономско окружување, што како и во повеќето други земји придонесе за намалување на стапките на принос мерени за повеќегодишни периоди. Сепак, станува збор за краткорочни пазарни шокови, што отвора простор да се надоместат загубите во следниот период. Ризиците од окружувањето немаа позначително влијание врз осигурителниот сектор, чии резултати од работењето се подобрија, а солвентноста се задржа на соодветно ниво.
Другите финансиски институции (штедилниците, друштвата за лизинг, инвестициските фондови и финансиските друштва) и натаму се со мал обем на активности и засега имаат многу ограничено значење како извор на системски ризик за финансиската стабилност. Неповолното окружување позначително се одрази врз работењето на инвестициските фондови преку изразен надолен тренд на стапките на принос, со исклучок на паричните фондови.
Во извештајот се наведува дека ризиците поврзани со секторот домаќинства и натаму се ограничени. Показателите за солвентноста и ликвидноста забележаа минимално подобрување, а задолженоста на домаќинствата се задржа на умерено и релативно стабилно ниво. Во однос на остварувањата на корпоративниот сектор се заклучи дека и покрај новите предизвици од окружувањето, во 2022 година речиси во сите дејности од корпоративниот сектор се зголемија приходите од работењето и се подобри профитабилноста. Задолженоста на корпоративниот сектор и натаму се зголемува, но сè уште е во умерени рамки и засега не упатува на ризици за одржливоста на долгот. Сепак, има разлики во профилот на ризичност на корпоративниот сектор во зависност од дејноста и големината на субјектите, при што микросубјектите и натаму се најранливата група субјекти од корпоративниот сектор.
Поновите податоци за банкарскиот систем, во согласност со усвоениот извештај за ризиците во банкарскиот систем во вториот квартал од 2023 година, покажуваат солиден раст на билансот на состојба на банкарскиот систем во второто тримесечје, што најмногу е резултат на растот на депозитите од претпријатијата и домаќинствата, со позначителен придонес на депозитите од претпријатија. По падот во првиот квартал, во второто тримесечје, вкупните кредитите се зголемија за што поголем придонес имаа кредитите на претпријатијата. Сепак, во услови на заострување на кредитните услови и намалување на побарувачката на кредити од населението, годишниот кредитен раст е помал во споредба со двоцифрените остварувања од минатата година. Солвентноста на банкарскиот систем бележи подобрување, стапката на адекватност на капиталот забележа квартално зголемување до највисокото ниво за последните шеснаесет години, од 18,2 %. Квалитетот на кредитното портфолио на банките се задржа со учество на нефункционалните во вкупните кредити од 2,9 %.
Врз основа на редовната квартална оцена на системските ризици, Советот на Народната банка на одржаната седница донесе одлука за зголемување на стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот за изложеностите на банките во земјата за 0,25-процентни поени од претходно утврдените 1 % на 1,25 %, со почеток на примена од 1 ноември 2024 година. Во услови на здрав и стабилен банкарски систем со зголемена профитабилност и соодветно ниво на ликвидност, кога ризиците сè уште немаат одраз врз билансите на домашните банки, зголемената стапка на противцикличен заштитен слој на капиталот има за цел да дејствува превентивно кон дополнително јакнење на отпорноста на банките и со тоа да обезбеди повисока финансиска стабилност, што е во согласност и со мерките што се преземаат во поголем број земји во Европската Унија.
На редовната седница на Советот беше донесена и одлуката за начинот на спроведување на мерките за спречување перење пари и финансирање тероризам. Позначајни измени се воведувањето посебен дел за ризикот од финансирање тероризам и финансирање на ширењето оружје за масовно уништување (пролиферација) и подетаљна разработка на мерките и дејствата за спречување перење пари и финансирање тероризам, кои треба да ги преземаат менувачниците и платежните институции. Во одлуката се внесени и препораките на Комитетот на експертите на Советот на Европа (Moneyval), како и регулативата на ЕУ за интерните контроли кај филијалите или подружниците на субјектите основани во трета земја.
Советот ја усвои и одлуката за менувачките работи, чии измени во однос на постојната одлука за менувачките работи првенствено се однесуваат на зајакнување на критериумите за вршење менувачки работи и усогласување со Законот за спречување перење пари и финансирање тероризам. Со одлуката се врши промена во дел од критериумите што треба да ги исполни одговорното лице за вршење менувачки работи и се воведува концептот на соработник, кој треба да ги исполни истите критериуми, со што се зајакнуваат критериумите за одговорното лице. Се воведува и обврска за известување на Народната банка пред овластениот менувач да направи промена на податокот за одговорното лице, со што се засилува контролната улога на Народната банка преку претходна проверка на исполнувањето на критериумите.
На седницата беа разгледани и други тековни материјали поврзани со работата и надлежностите на Народната банка.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Лоши прогнози за германската економија

Германската економија ќе падне за 0,2 проценти оваа година оставајќи ја земјата во рецесија, според новите прогнози на Германскиот економски институт (IW). Германија е силно погодена од трговскиот конфликт предизвикан од царините на американската влада, објасни IW.
Глобалната неизвесност ги обесхрабрува бизнисите да инвестираат и тоа придонесува за падот, а со тоа и големите купувања, како што се нови машини и возила. Високите оперативни трошоци во Германија дополнително ја комплицираат ситуацијата.
IW заклучува дека Германија, со домашен бруто-производ (БДП) кој се намалува за 0,2 проценти во 2024 година ќе остане во рецесија.
Најголемиот ризик за глобалната економија оваа година, според IW, е трговската политика на САД. Без царинските политики на САД, глобалното економско производство во 2025 година можеше да биде повисоко за 0,8 проценти, соопшти институтот.
Перспективите за индустрискиот и градежниот сектор остануваат мрачни. Се очекува индустриските компании да генерираат помала додадена вредност оваа година по падот од 3 проценти во 2024 година. Високите цени на енергијата, зголемувањето на платите и зголемената регулатива вршат дополнителен притисок врз бизнисите.
Градежните компании, по пад од 3,7 проценти во 2024 година, продолжија да се соочуваат со дополнителни ограничувања оваа година, при што високите трошоци за изградба предизвикани од регулативата продолжуваат да го попречуваат секторот.
IW исто така забележа дека овие трендови сега влијаат на пазарот на трудот, при што бројот на вработени се намалува од средината на 2024 година. До летото бројот на невработени би можел да достигне три милиони, бројка што не е евидентирана од 2010 година, велат економистите.
Раководителот на одделот за макроекономски истражувања на IW, Михаел Гремлинг, изјави дека новата германска влада има можност да го промени трендот посочувајќи на планираниот посебен инфраструктурен фонд што би можел да помогне во стимулирањето на економијата.
Економија
Димитриеска – Кочоска во Брисел: Реформите остануваат клучни за конкурентноста на европската економија

Целосна имплементација на новиот Закон за буџети и спроведување прудентна фискална политика преку усвојување конкретни мерки за фискална консолидација, намалување на дефицитот, зајакнување на ефикасноста на прибирање на приходите во буџетот, се дел од препораките за РС Македонија од заедничките заклучоци од овогодинешниот 11-ти по ред Економски и финансиски дијалог меѓу ЕУ и земјите кандидати за членство на кој учествуваше министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска.
„Усвоените заеднички заклучоци во рамки на дијалогот коишто се однесуваат на зајакнување на фискалното управување, имплементирање на капиталните инвестиции, зајакнување на оперативноста на даночната администрација и следење на фискалните ризици, се во линија на реформите предвидени како со реформската агенда, така и со Програмата за реформи во управувањето со јавните финансии“, рече министерката за финансии.
Таа додаде дека во услови на глобална економска нестабилност, фискалната политика е насочена да одговори на неизвесностите присутни во глобалната и домашната економија. Притоа, додаде, имајќи предвид дека фискалниот простор е ограничен како резултат на последователните кризи, фискалната политика е исправена пред предизвикот за постигнување фискална консолидација, но истовремено и финансирање иницијативи коишто го поддржуваат растот.
„Во услови на геополитички турбуленции и трговска војна, ние треба да им овозможиме на нашите компании да се развиваат преку креирање динамична деловна средина која ќе го ослободи нивниот потенцијал за раст. Значајно за приватниот сектор е подготвеноста на нашите влади да обезбедат квалитетна даночна политика, квалитетна инфраструктура, расположива и квалитетна работна сила, пристапна енергија, помал административен товар и правна рамка којашто ќе овозможи креирање на регионални ланци на снабдување. Она што ние како креатори на политики и носители на одлуки треба да размислиме и одлучиме е како да се креира динамично деловно окружување кое ќе им помогне на нашите компании брзо да се прилагодат на сегашната остра конкуренција на глобалниот пазар“, рече министерката за финансии.
Во таа насока, таа потенцира дека Владата е посветена на трансформативни реформи во земјата фокусирани на дигитална трансформација, одржлива енергетска транзиција, јакнење на човечкиот капитал, јакнење на владеењето на правото и подобро управување со јавните финансии, коишто области се во фокусот на реформската агенда на земјата.
Според учесниците, Економскиот и финансиски дијалог, и понатаму ќе игра значајна улога во постигнување на пошироките цели на добро управување и економски просперитет, и се сoгласија дека дијалогот треба да продолжи да игра централна улога во утврдување на заедничките насоки за политики за поддршка на одржлив среднорочен економски раст и постепено усогласување со економските критериуми за пристапување во ЕУ. Учесниците нагласија дека клучна улога за остварување на напредок е спроведување на заедничките заклучоци, како и програмите на економски реформи и реформските агенди .
Дискусијата на годинешниот Економски и финансиски дијалог беше фокусирана на конкурентноста на Европа во контекст на сегашните геополитички случувања и потребата за поедноставување на правната рамка со цел намалување на административниот товар врз компаниите. За да може економијата да креира раст и работни места, во услови на трговска војна, на компаниите треба да им се овозможи да ја зајакнат конкурентноста преку инвестиции и иновации.
На годинашниот Економски и финансиски дијалог во Брисел учествуваат министрите на тековното и двете последователни претседателства со Советот на ЕУ, претставници на земјите членки на ЕУ, претставници на Европската комисија, Европската централна банка, Европска инвестициска банка, како и министрите за финансии и гувернерите на централните банки од земјите на Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина.
Економија
Бислимоски: Oд 1 јуни ќе бидат на располагање дополнителни 500 GWh, со кои ќе може да се тргува на слободниот пазар во Косово, одлична бизнис-можност

Од 1 јуни македонските снабдувачи и трговци со електрична енергија ќе имаат можност да снабдуваат нови 1.000 потрошувачи од косовскиот пазар, каде што почнува дополнителната фаза на либерализацијата на пазарот со електрична енергија. Ова беше повод Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) да иницира состанок на кој косовскиот регулатор пред македонските снабдувачи и трговци ги презентира чекорите како полесно да пристапат на пазарот кај нив.
„Откога ги презедовме сите неопходни активности како регулатори и извршивме заемно признавање на лиценците за снабдување и трговија, сега сакаме компаниите да ги мотивираме да ја искористат оваа можност. Поголем пазар носи поголема конкуренција, а бенефитот е пониски цени за електрична енергија. Сега, за помалку од еден месец, односно од 1 јуни, ќе бидат на располагање дополнителни 500 GWh, со кои ќе може да се тргува на слободниот пазар на Косово и ова е одлична бизнис-можност за наште снабдувачи и трговци“, посочи Марко Бислимоски, претседател на РКЕ.
Претседателот на косовскиот регулатор, Канцеларијата на енергетскиот регулатор од Република Косово (ЕРО), Имер Фејзулаху, им посака добредојде на македонските снабдувачи истакнувајќи дека тие имаат повеќе искуство со оглед на тоа дека македонскиот пазар е одамна либерализиран.
„Ова е само меѓучекор кон приклучување кон единствениот пазар што го бара од нас Европската Унија. Во прилог на сите ни е да има намалени административни бариери, а зголемена конкуренција“, изјави Имер Фејзулаху од ЕРО (Канцеларијата на енергетскиот регулатор од Република Косово) (Energy Regulatory Office).
Со цел да се зголеми конкурентноста на пазарите во двете држави, РКЕ и ЕРО во 2023 година потпишаа меморандум за соработка со кој заемно се признаваат лиценците за снабдување и тргување со електрична енергија.