Економија
НБРМ: Банкарскиот систем останува здрав и стабилен, а мерките придонесуваат за дополнително зголемување на неговата отпорност

Советот на Народната банка на редовната седница го разгледа и го усвои Извештајот за ризиците во банкарскиот сектор за првиот квартал од 2024 година. Во Извештајот се оценува дека банкарскиот сектор ја задржа својата стабилност и сигурност во работењето, со подобрена солвентност, одржана ликвидност и добар квалитет на кредитното портфолио.
Стапката на адекватност на капиталот достигна ниво од 18,9%, коешто е највисоко анализирано од 2006 година наваму. Подобрувањето на показателот произлегува од растот на сопствените средства на банките, најмногу заради реинвестирањето на добивките од минатата година. Повисоките показатели за солвентноста во голема мера се поттикнати и од повисоките регулаторни и супервизорски барања во врска со капиталот на банките, пред сѐ поврзано со заштитните слоеви на капиталот (противцикличниот и заштитниот слој на капитал за системските значајни банки) и капиталниот додаток утврден врз основа на супервизорска оценка.
Ликвидноста на банките се задржа на вообичаените задоволителни нивоа. Стапката на покриеност со ликвидност на банкарскиот систем изнесува 279,1%, што е значително повеќе од регулаторниот минимум (100%) и го потврдува задоволителниот обем на ликвидност со кој располага македонскиот банкарски систем.
Во првиот квартал од 2024 година, квалитетот на кредитното портфолио на банките се задржа, и покрај тоа што дел од показателите за изложеноста на кредитниот ризик забележаа зголемување, што се должи на методолошките промени коишто се воведоа од почетокот на годината, со примената на новата Одлука за методологијата за управување со кредитниот ризик. Со новата Одлука се направи целосно усогласување со новата регулатива на ЕУ во овој сегмент. Стапката на нефункционални кредити на ниво на банкарскиот систем се зголеми за 0,3 проценти поени, што е ефект од поинаквиот методолошки пристап во определувањето на нефункционалниот статус на кредитната изложеност, а не на променетата кредитоспособност на клиентите
Во услови на подобрена солвентност, заедно со традиционално солидната ликвидност, билансите на банките продолжија солидно да растат. Депозитите од нефинансиските субјекти остварија солиден годишен раст од 9,1%, со забележителни поволни поместувања во рочните и валутните склоности на депонентите, при што долгорочните депозити го забрзаа годишниот раст на 28,3%, а депозитите во денари растеа двојно побрзо од девизните депозити. Кредитната активност на банките забележа годишен раст од 6,2%, кој што беше присутен кај кредитите и кон домаќинствата и кон претпријатијата.
На седницата се разгледа и Годишната информација за плаќањата во земјава во 2023 година при што беше заклучено дека според податоците од банките со кои располага Народната банка продолжи трендот на годишен раст на бројот на безготовински платежни трансакции за 12,4 %, при остварени 218 милиони платежни трансакции. Растот во значаен обем произлегува од посилниот раст на бројот на трансакции со платежни картички за 17,3%, со што нивното учество во вкупниот број безготовински трансакции достигна значителни 65,2%, при истовремено зголемување и кај вредноста на овие трансакции за 16,2%. Притоа, забележан е сѐ поголем број на плаќања со картички на физичките места на продажба (годишен раст од 18,0%), но продолжува и позитивниот тренд на пораст на плаќањата во е-трговијата (годишен раст од 11,3%).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Божиновска во Вруток: И покрај предизвиците Мавровскиот систем произведе 28% над планот

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, ја посети Хидроелектраната Вруток, во рамки на нејзините заложби за редовна проверка на сите енергетски капацитети во земјата. Оваа посета е дел од континуираните активности на Министерството за следење на состојбата на клучните енергетски објекти и подобрување на нивната ефикасност.
ХЕЦ Вруток, како најголема електрана во рамки на Мавровскиот хидроенергетски систем, игра стратешка улога во македонскиот електроенергетски систем. Со инсталирана моќност од 165,6 MW и просечно годишно производство од 350 GWh, Вруток е клучен фактор во обезбедувањето стабилност на снабдувањето со електрична енергија.
„Континуираниот надзор и инвестиции во хидроелектраните се суштински за енергетската безбедност на земјата. Нашата цел е да ја зголемиме ефикасноста, сигурноста и одржливоста на хидропотенцијалот што го имаме. Мавровскиот хидроенергетски систем е столбот на обновливото производство на електрична енергија во Македонија, и затоа е важно да се одржува со највисоки стандарди“, изјави министерката Божиновска.
И покрај предизвиците со ниската кота на Мавровското Езеро (2,74 m под нивото од 2023 г.), преку реорганизација и оптимално планирање, ХЕС „Маврово“ постигна производство од 493,27 милиони kWh во 2024 година – за 28% над планот. Ова придонесе за стабилно снабдување со енергија во земјата и задоволување на потребите во периоди на врвна потрошувачка.
Мавровскиот хидроенергетски систем, кој покрај ХЕЦ Вруток ги опфаќа и ХЕЦ Равен и ХЕЦ Врбен, со вкупна инсталирана моќност од 200 MW и годишно производство од околу 450 GWh, претставува еден од најголемите и најсложените во земјата. Водите што се влеваат во езерото се собираат од површина од над 500 километри квадратни од планининските масиви на Кораб и Шар Планина. Водата се пренесува со канали и цевководи долги над 130 километри. Со акумулација од 275 милиони кубни метри вода, овој систем е од критично значење за енергетската одржливост и балансирање на производството од обновливи извори
Во текот на посетата, министерката Божиновска се запозна со тековните активности за одржување и планираните инвестиции во модернизација на постројките. Во последните декади, системот беше предмет на три фази на ревитализација, со вкупна инвестиција од преку 60 милиони евра. Последната фаза од ревитализацијата, завршена во 2014 година, овозможи зголемување на инсталираната моќност за дополнителни 18,58 MW и годишното производство за 40 GWh. Дополнително, ревитализацијата придонесе за намалување на емисиите на CO₂ за 36.400 тони годишно.
Во наредните години, се планира реализација на третата фаза на ревитализација, Овие активности ќе осигурат продолжување на животниот век на објектите, зголемување на нивната сигурност и стабилност, како и дополнителни економски придобивки. Дополнителни приходи од околу 2,5 мил. евра од зголеменото производство и околу 2,5 мил. евра од системски балансни услуги.
Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини ќе продолжи со стратегијата за развој на хидроенергијата, а во наредниот период се предвидени нови инвестиции за зголемување на ефикасноста на постоечките капацитети и подобрување на нивната стабилност. Со вакви активности, Министерството го потврдува својот фокус на енергетската транзиција и одржливо производство на електрична енергија.
Економија
УЈП: Поднесете ги ДДВ-04 пријавите навреме, избегнете дополнителни трошоци

Управата за јавни приходи ги повикува сите даночни обврзници да ги достават потребните документи до своите сметководители и навремено да ги поднесат ДДВ-04 пријавите за изминатиот даночен период. Крајниот рок за поднесување на ДДВ-04 пријавата е 25-ти февруари (вторник).
„До вчера до крај на работниот ден од очекуваните 7.396 ДДВ пријави, поднесени се 1.862 што претставува 25% од вкупниот број на ДДВ – 04 пријави за овој даночен период. Ова покажува дека значителен број на обврзници сè уште не ја исполниле својата законска обврска, односно остануваат да се поднесат уште 5.534 ДДВ – 04 пријави“, велат од УЈП.
Управата за јавни приходи апелира до сите даночни обврзници да ги исполнат своите законски обврски навремено, за да избегнат стрес, казни и дополнителни финансиски трошоци.
„Навременото поднесување на ДДВ-04 пријавата е од исклучителна важност за правилното усогласување со даночните прописи, одржување на финансиската стабилност на бизнисите и за развојот на економијата.
Даночните обврзници кои имаат потреба од дополнителни информации или поддршка можат да се обратат на:
Е-пошта: [email protected]
Телефонски броеви:
Од фиксна линија: 0800 33 000
Од мобилен телефон: 02 3253 200
Управата за јавни приходи и нејзините тимови во секое време стојат на располагање за да обезбедат информации со цел успешно исполнување на даночните обврски од страна на даночните обврзници“, се додава во соопштението на УЈП.
Економија
ССК: Поддршката на мали и средни компании со поволни кредити, ќе биде двигател на целокупната економија

Денес во просториите на Сојузот на стопански комори на Македонија се одржа средба помеѓу Претседателот Трајан Ангелоски и раководството на оваа комора и министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска, на која стана збор за потребата од поддршка на домашните мали и средни претпријатија за нивниот иден развој.
„Владата, како што е веќе познато, обезбеди 250 милиони евра поволни средства од унгарската Експорт-импорт Банка, со цел да ги поддржи домашните компании, особено во неизвесни услови на глобално ниво. За таа цел веќе ги дефиниравме условите и средствата се веќе достапни на компаниите. Тие средства се значаен поттик за реализација на инвестиции од страна на малите и средни претпријатија, кои се двигателот на нашата економија, а особено што условите под кои се пласираат преку банките, а кои Владата ги договори претходно, се поповолни од оние што се нудат од деловните банки. За истакнување е дека покрај ниската каматна стапка, значаен е и рокот на отплата до 15 години и грејс период до 3 години што ги охрабрува особено малите и средните претпријатија да влезат во реализација на посериозен инвестициски проект”, изјави министерката за финансии, Гордана Димитриоска-Кочоска.
Таа додаде дека средствата се веќе достапни и дека најважно е компаниите да подготват проекти и да аплицираат за поддршка. Со тоа ќе обезбедат средства за својот развој и за поттикнување на економската активност во целина.
„Сојузот на стопански комори (ССК) го смета унгарскиот кредит за еден од најповолните, обезбедувајќи значајна поддршка за бизнисите овозможување нов квалитетен инвестициски циклус. На средбата со министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска беше договорено бизнис-секторот да подготви листа со царински стапки за нивно усогласување со европските стандарди.Побаравме даночните процедури да се поедностават, и за царинските стапки кои треба да се хармонизираат, наидовме на големо разбирање”, изјави претседателот на ССК Трајан Ангелоски, на заедничката прес-конференција.
ССК го повтори својот став дека данокот за солидарност беше неоправдано воведен и нагласи дека ја ценат проактивноста на Владата во однос на ова прашање.
На средбата беше заеднички контатирано дека вакви средби на кои се споделуват информации за мерките на Владата се особено важни што на компаниите им дава насоки за условите за работа во иднина и дека овие средби се исто така можност да се разговара за одредени прашања кои претставуваат бариери во работењето на компаниите.