Економија
НБРМ: Промени во задолжителната резерва за поддршка на денаризацијата и зголемување на каматните стапки за 0,15-процентни поени
На 1 август 2023 година се одржа редовна седница на Советот на Народната банка, на која беа донесени измени во одлуката за задолжителна резерва. Седница одржа и Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка, на која беа разгледани најновите податоци и информации за домашната и глобалната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.
На седницата на Комитетот за оперативна монетарна политика беше одлучено каматната стапка на благајничките записи да се зголеми за 0,15-процентни поени до нивото од 6,15 %. На седницата беше донесена одлука за зголемување и на каматните стапки на расположливите депозити, исто така за 0,15-процентни поени, со што каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена ќе изнесуваат 4,05 и 4,10 % соодветно. Понудата на благајнички записи на редовната аукција е непроменета и изнесува 10 милијарди денари. Одлуката за промена во каматните стапки е донесена во услови на постепена стабилизација, но и понатаму постојат ризици, поради што е оценето дека има потреба од понатамошна претпазливост во водењето на монетарната политика. Со оглед на применуваната монетарна стратегија, при носењето на монетарните одлуки се зема предвид и поставеноста на политиката на Европската централна банка (ЕЦБ), која на последниот состанок донесе одлука за дополнително зголемување на каматните стапки.
Монетарното затегнување почна од крајот на 2021 година, прво преку интервенциите на девизниот пазар, а потоа од април минатата година и со зголемување на каматната стапка на благајничките записи, како и на каматните стапки на другите монетарни инструменти. Овие промени се поддржани и од измените во инструментот на задолжителна резерва, кои беа насочени кон зголемување на денаризацијата, каде што се забележуваат позитивни трендови. Заради зајакнување на досегашните позитивни ефекти од овие мерки, Советот на Народната банка во август донесе дополнителни измени кај инструментот на задолжителна резерва. Заради натамошна поддршка на процесот на денаризација на билансите на банките, донесена е одлука за зголемување на стапката на задолжителна резерва на девизните обврски од 19 на 20 %, зголемување на стапката на задолжителна резерва на обврските во денари со девизна клаузула од 50 на 100 %, како и пораст на процентот на одржување на задолжителната резерва од обврските во странска валута, која се исполнува во евра, од 77 на 80 %.
Монетарната поставеност е поддржана и со донесените макропрудентни мерки, односно зголемувањето на противцикличниот заштитен слој на капиталот, како и мерките поврзани со поставувањето прагови за следење на квалитетот на кредитната побарувачка. Со овие мерки се зајакнува системската отпорност на банкарскиот систем, како и преносот на монетарните сигнали.
Во однос на одделните показатели релевантни за монетарните одлуки, домашната инфлација и натаму забавува и во јуни 2023 година се сведе на едноцифрено ниво од 9,3 % (11,3 % во претходниот месец) при поумерено забавување и кај базичната инфлација. Последните промени кај цените се во согласност со оцените на Народната банка за забавување на стапката на инфлација во рамките на априлскиот циклус проекции. Забавувањето на годишната стапка на инфлација е условено од забавениот раст на цените кај сите три компоненти, при што најголем придонес за ваквата динамика имаат прехранбената и енергетската компонента. Сепак, инфлацијата е сѐ уште над историското ниво, а базичната инфлација упатува дека преносните ефекти од цените на енергијата и храната сѐ уште не се целосно исцрпени. Воедно, иако постои тренд на надолна корекција на цените на примарните производи што придонесува за намалување на домашните инфлациски притисоци, неизвесноста од идната динамика на цените на примарните производи на берзите заради војната во Украина сѐ уште постои, што наметнува потреба за претпазливост.
Во согласност cо меѓународните стандарди, нивото на девизните резерви на крајот на јуни е соодветно за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Движењата на домашниот девизен пазар и во текот на вториот квартал беа поволни, при што Народната банка интервенира со откуп на девизи на девизниот пазар, а овие трендови беа засилени и во текот на јули. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, трговскиот дефицит во периодот април ‒ мај 2023 година е понизок од очекувањата за вториот квартал од годината, според априлската проекција. Податоците за менувачкото работење за вториот квартал од 2023 година укажуваат на остварени нето-приливи од приватните трансфери коишто се повисоки од очекувањата за вториот квартал според априлската проекција.
Што се однесува до домашната економска активност, во првиот квартал растот на економската активност беше умерено повисок од проекциите на Народната банка, а високофреквентните податоци за периодот април ‒ мај 2023 година главно упатуваат на натамошен раст на економската активност во вториот квартал од годината, но поумерен. Така, и во овој период се бележи раст на индустриското производство, но истовремено кај прометот во вкупната трговија и градежништвото се забележува реален годишен пад, по нивниот раст во претходниот квартал.
Во монетарниот сектор, последните податоци заклучно со јуни 2023 година и натаму упатуваат на забрзан раст кај депозитите, којшто ги надмина очекувањата, со поволни поместувања во валутната и рочната структура, поточно пораст на штедењето во домашна валута и на долг рок. Кредитната активност постепено забавува, но и понатаму бележи солиден годишен раст, којшто главно е во согласност со априлската проекција за вториот квартал од годината.
Општо земено, инфлациските остварувања во комбинација со неизвесноста од надворешното окружување, којашто сѐ уште постои, налагаат натамошна претпазливост од носителите на макроекономски политики и соодветна реакција со цел да се закотват инфлациските очекувања и да се стабилизира инфлацијата на подолготрајна основа. Народната банка внимателно ги следи макроекономските податоци и ризиците и е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс, стабилизирање на инфлациските очекувања и за ценовна стабилност на среден рок.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Македонците лани потрошиле најмногу пари онлајн во Холандија
Асоцијацијата за е-трговија на Македонија – АЕТМ ги анализира објавените податоци од Народната Банка на Република Северна Македонија за 2023 во согласност со кои Македонците со своите платежни картички во странство потрошиле 573,4 милиони евра, а од тие дури 34 %, односно 195,6 милиони евра ги потрошиле онлајн купувајќи производи и услуги, особено поврзани со патувања и трансакции за авиобилети и резервации на хотели онлајн. Во однос на 2022 година, Македонците за купување производи и услуги со платежни картички кон странски е-трговци во 2023 година потрошиле 25,3 % повеќе. Бројот на е-трансакциите кон странските земји изнесува 4,6 милиони, а просечната трансакција 43 евра. 72 % од вредноста и 80 % од бројот на направените трансакции се во Холандија, Обединето Кралство, Унгарија, Ирска, САД, Луксембург, Грција и во Германија.
Mакедонците во 2023 година потрошиле најмногу пари во Холандија (27,5 милиони евра), а во Луксембург направиле најголем број трансакции (890 илјади). Највисока просечна вредност на е-трансакција Македонците оставриле во Унгарија, односно 144,3 евра, а во Луксембург, Македонците направиле најниска просечна трансакција и таа изнесува 11,7 евра.
Најмногу Македонците направиле трансакции кон Холандија, Обединето Кралство и Унгарија и оствариле вредност од 77 милиони евра, што преставува 39 % од вкупно остварената вредност онлајн во странство. Ова е очекувано ако се има предвид дека од овие земји потекнуваат Booking.com (Холандија), Amazon UK, ASOS (Велика Британија) и WizzAir (Унгарија), а највисокиот оставерн број трансакции од Македонци во Луксембург се должи на тоа што во Луксембург се регистрирани европските филијали на Amazon и АliExpress преку кои се одвиваат трансакциите за најголемиот дел од европските земји, без Велика Британија.
„Растот остварен во 2023 година во однос на минатата година изнесува 25 % наспроти 46 % во 2022 година спрема претходната. Притоа минатата година спрема земјите од каде што се букираат патувања и хотели имаше висок пораст, на пример, кон Холандија (114 %) и Унгарија (82,4 %), а во 2023 година тој е забавен и изнесува 41,5 % и 21,6 % соодветно во однос на 2022 година. Најголем пораст во 2023 година од земјите што сочинуваат 72 % од вкупната вредност остварена со македонски картички кон странски е-трговци е остварен кон Грција (81,6 %). Онлајн-купувањето кон странски платформи, без разлика дали е тоа за производи или за резеравции во хотели, може да влијае позитивно и за домашните е-трговци, со оглед дека се работи за менување навики и зголемено користење на онлјан-купувањето воопшто. Од друга страна, зголемената побарувачка ќе ги стимулира домашните трговци да ги зголемуваат и унапредуваат понудата и целокупното онлајн-искуство за купувачите“, вели претседателката на Асоцијацијата за е-трговија на Македонија, Нина Ангеловска.
ОД КАДЕ И КОЛКУ КУПУВААТ ОНЛАЈН СТРАНСКИТЕ ИМАТЕЛИ НА ПЛАТЕЖНИ КАРТИЧКИ ОД МАКЕДОНСКИТЕ Е-ТРГОВЦИ?
Во согласност со објавените податоци од НБРСМ, странските иматели на платежни картички за купување производи и услуги од македонски е-трговци во 2023 година потрошиле 26,8 милиони евра, што во однос на минатата година претставува пораст од речиси 23 %. Остварената вредност странските онлајн-купувачи ја направиле во 852,3 илјади трансакции или просечно потрошиле 31,4 евро од трансакција. Од вредноста на вкупно направените трансакции од странци кон македонски е-трговци во 2023 година, 50 % припаѓаат на иматели на платежни картички од 8 земји. Речиси 4 милиони евра или 18,5 % од вредноста на трансакциите се направени од иматели на платежни картички издадени во САД, потоа 2,6 милиони евра или 9,7 % од Швајцарија и 1,7 милион евра или 6,2 % од Обединетото Кралство. Потоа следуваат германските иматели на картички, кои направиле 5,6 % од онлајн-трансакциите, Турција со 4 % и Ирска и Бугарија со 3 % од вредноста на онлајн-трансакциите.
ВО 2023 СПРЕМА 2022 ГОДИНА ВРЕДНОСТА НА Е-ТРАНСКАЦИИТЕ ОД СТРАНСТВО КОН МАКЕДОНСКИ Е-ПРОДАВНИЦИ Е ЗГОЛЕМЕНА 23 %, А БРОЈОТ РЕЧИСИ 37,7 %
Понатамошната анализа на бројот и вредноста на направените трансакции од странство кон македонските е-трговци е направена подетаљно за земјите што остваруваат 50 % од вкупно направената вредност. На фотографијата во продолжение прикажани се бројот, вредноста, просечната вредност од трансакција и остварениот пораст во 2023 година во однос на претходната на овие 7 земји и остатокот од светот. Најголем пораст на бројот, како и на вредноста на направените онлајн-трансакции од странски иматели на платежни картички во 2023 година во однос на претходната година е остварен од Ирска, а највисока просечна трансакција е направена од Бугарија во износ од 43 евра.
Економија
ЕУ со позитивни оцени за придонесот на Народната банка во намалувањето на инфлацијата и задржаната стабилност на банкарскиот сектор
Инфлацијата се намали од 19,8% на 4%, како резулат на монетарното затегнување и нормализацијата на цените на храната и енергијата, се наведува во заклучоците од овогодишниот економски и финансиски дијалог на Европската Унија со земјите од Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина. Европската комисија ги нотира мерките кои Народната банка ги превзема во изминатиот период, со цел да ја стабилизира инфлацијата, инфлациските очекувања и да ја поттикне денаризацијата. Во заклучоците се наведува дека банкарскиот сектор остана стабилен, со поволни показатели за адекватноста на капиталот и ликвидноста, како и ниски нивоа на нефункционални кредити. Европската комисија препорачува монетарната политика да остане затегната, онолку колку што е потребно, за да се закотват инфлациските очекувања на ниво кое ќе осигура стабилност на цените и на девизниот курс. Се наведува и дека е неопходно да се заштити независноста на централната банка во извршувањето на нејзините клучни законски задачи.
Во рамките на економскиот и финансискиот дијалог на Европската Унија со земјите од Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина, којшто се води врз основа на поднесената Програма за економски реформи 2024 ‒ 2026 година од страна на земјите кандидатки, институциите на ЕУ даваат осврт и оцена на политиките и реформите во различни сфери на економијата и финансискиот систем, додека носителите на политиките даваат свој осврт и очекувања за идниот период.
Вицегувернерката Емилија Нацевска ја претставуваше Народната банка на дијалогот со ЕУ. Во своето излагање, таа истакна дека Народната банка ќе продолжи да води претпазлива монетарна политика, се додека со сигурност може да се каже дека процесот на дезинфлацијата е одржлив и дека на среден рок ќе се осигура ценовната стабилност. Таа посочи и дека Народната банка ќе продолжи преку мерки и регулаторни барања да ја зајакнува отпорноста на банкарскиот систем и да ги унапредува сопствените институционални капацитети за подобро справување со светските трендови и предизвици.
Вицегувернерката Нацевска ја истакна и заложбата на Народната банка во изминатиот период за спроведување на реформскиот процес за зајакнување на регулаторната рамка и приближување до стандардите на ЕУ. Таа посочи дека Планот за раст за Западен Балкан, дава можност за побрза интеграција на регионот во Единствената платежна област во евра (СЕПА). Народната банка веќе поднесе пред-апликација за влез во СЕПА и е подготвена да работи на затворање на евентуалните регулаторни јазови како предуслов за влез во СЕПА, што би донело повеќекратни предности за потрошувачите, компаниите и финансиските институции. Во своето излагање вицегувернерката се осврна и на придонесот на Народната банка кон зелената транзиција и подготвките на банкарскиот систем за овој процес. Народната банка го усвои првиот Среднорочен план во областа на управувањето со климатските промени за периодот 2023 ‒ 2025 година, кој предвидува активности за регулирање и надзор на климатските ризици, вклучително и стрес-тестирања на банките поврзани со климатски промени, а беа усвоени и Насоки за управување со климатските ризици за банките. Во согласност со светските трендови, Народната банка веќе ги направи и првите чекори за „зазеленување“ на своето инвестициско портфолио во рамки на управувањето со девизните резерви.
Економија
„Шкода октавија“: освежување на бестселерот
› Рафинирана надворешност: визуелно дотерување и нова втора генерација LED матрични светла
› Преработен ентериер: девет изборни дизајни, 13-инчен инфозабавен дисплеј и дополнителни одржливи материјали
› Подобрена поврзаност: нови услуги и подобрено корисничко искуство со препознавање глас базирано на вештачка интелигенција
› Поефикасни погонски единици: четири бензински и два дизел мотори плус благи хибридни опции
› Засилена безбедност: нови системи за безбедност и помош за уште понапредна активна и пасивна безбедност
Škoda Auto ги ажурираше двете верзии на својата икона Octavia. Со повеќе од 7 милиони продадени единици, тој е убедливо најпродаваниот модел на марката. Нејзината четврта модерна генерација сега доби освежен изглед кој вклучува редизајнирана Škoda решетка и нови LED Matrix светла од втората генерација. Сеопфатната стандардна опрема нуди функции како двозонски Climatronic систем или 10-инчен дигитален дисплеј. Понатаму, уделот на одржливи материјали во внатрешноста е зголемен. За уште по напредно искуство во автомобилот, четботот ChatGPT со вештачка интелигенција ќе биде интегриран во гласовниот асистент Laura подоцна во 2024 година. Дополнителните системи за безбедност и помош ја подобруваат активната и пасивната безбедност, а новата структура на опсегот обезбедува дополнителни опции за индивидуализација.
Нов моментум за иконскиот модел на брендот
Освежувањето на четвртата модерна генерација на Octavia вклучува нов, надграден дизајн со обновени предни и задни браници и ажурирана Škoda маска. Исто така, нови се и предните LED Matrix светла од втората генерација, ревидирани се и задните LED светла со анимирани индикатори и нови дизајни на алуминиумски тркала. Структурата на новаta гама се состои од четири нивоа на опременост – Essence, Selection, Sportline и RS – и нуди девет дизајнерски селекции за внатрешноста.
Најпродаваниот модел на Škoda и неговата успешна приказна
Модерната Škoda Octavia е потпора на чешкиот производител на автомобили уште од почетокот на производството пред 28 години во 1996 година.
Нејзините четири генерации до денес привлекоа повеќе од седум милиони клиенти на повеќе од 60 пазари со нивната пространост, најсовремена технологија, извонредно ниво на безбедност и одлична вредност за парите. Octavia Combi е омилена кај клиентите, со 67,1% од вкупната продажба од 2020 година. Најпопуларните бои се Magic Black, Brilliant Silver и Graphite Grey. Octavia е високо ценета и од меѓународните медиуми. На пример, четвртата генерација беше финалист за Европски автомобил на годината во 2021 година и ја освои наградата за избор на читателите „Најдобри автомобили“ за најдобар увозен автомобил за 2024 година, организирана од германскиот магазин за автомобили „auto motor und sport“.
ПР