Економија
НБРМ: Стабилноста на денарот е успешно одржана, банките отпорни на шокови
Стабилноста на финансискиот систем беше одржана успешно и во 2021 година, при што речиси сите сегменти од финансискиот сектор остварија забрзан раст. Банкарскиот систем како главен дел од финансискиот систем ја задржа својата сигурност, а со носењето на макропрудентните мерки во доменот на противцикличниот заштитен слој на капиталот дополнително се зајакнува неговата отпорност на шокови. Стабилноста на девизниот курс како клучен предуслов за финансиската стабилност беше одржана успешно, со што уште еднаш се потврди цврстата определба на Народната банка за доследно спроведување на стратегијата на фиксен девизен курс за што гарантира и соодветното ниво на девизни резерви. Ова се наведува во извештајот за финансиската стабилност за 2021 година, кој беше усвоен на редовната седница на Советот на Народната банка.
Народната банка од март 2022 година почна со постепено зголемување на основната каматна стапка, со што се придонесува за смирување на инфлациските очекувања и одржување на среднорочната ценовна стабилност.
Пазарот на недвижности се покажа како отпорен на неповолното влијание на пандемијата. Обемот на трансакции со недвижности во 2021 година значително го надмина претпандемичното ниво, а растот на цените на становите забрза и е над долгорочниот просек и долгорочниот тренд. Растот на цените на становите во еден дел е одраз на факторите на страната на понудата, како што се зголемените трошоци на градежните материјали и ефектите од пандемијата врз понудата на станови во претходната година. Растот на станбеното кредитирање втора година по ред придонесува за речиси половината од растот на вкупниот долг на домаќинствата, кој и во 2021 година се зголемуваше со забрзана стапка на раст, која сепак беше пониска од растот на номиналниот БДП.
Банкарскиот сектор добро се справи со ризиците од пандемијата и е подготвен да одговори на предизвиците што би можеле да произлезат од руско-украинскиот конфликт. Кредитното портфолио е здраво и стапката на нефункционални кредити бележи подобрување во однос на претпандемичниот период. Кредитниот раст забрза поддржан од растот на депозитите и беше речиси еднакво насочен кон домаќинствата и кон корпоративниот сектор. Отпорноста на банкарскиот сектор се потврдува и со редовните стрес-тестови, кои покажуваат дека банките се отпорни на можни шокови.
Капитално финансираното приватно пензиско осигурување и во текот на 2021 година остваруваше раст на акумулираните средства и забележа подобар принос од инвестирањето, но реалниот принос за период од седум години се намали. Во структурата на средствата на пензиските фондови и натаму преовладуваат вложувањата во должнички финансиски инструменти, а изложеноста на ризици го нагласува значењето на кредитниот ризик и ризикот од промена на цените на странските сопственички инструменти.
Осигурителниот сектор во 2021 година закрепна од шокот на пандемијата и оствари раст на активностите, притоа задржувајќи ја високата солвентност.
Другите финансиски институции (штедилниците, друштвата за лизинг, инвестициските фондови и финансиските друштва) и натаму се со мал обем на активности и засега имаат многу ограничено значење како извор на системски ризик за финансиската стабилност.
Предизвиците за домашниот финансиски сектор во следниот период главно произлегуваат од зголемената геополитичка нестабилност и ризиците за инфлацијата и за економската активност поврзани со тоа. Важно е што банките имаат способност за апсорбирање на ризиците и се отпорни на шокови. Народната банка и во следниот период ќе биде подготвена за преземање соодветни мерки доколку оцени дека е потребно за да се одржи стабилноста на банкарскиот сектор, како и севкупната финансиска стабилност, се истакнува во извештајот.
Покрај извештајот за финансиската стабилност, Советот на Народната банка на својата редовна седница го усвои и етичкиот кодекс, со кој се утврдуваат принципите врз кои се темелат независното работење, доброто управување, професионалните стандарди, достоинственото работење, транспарентната комуникација со јавноста, односно професионалната и деловната етика за успешно и ефикасно извршување на работата на Народната банка. Целта на овој кодекс е одржување висок степен на професионално и етичко однесување при спроведувањето на целите и задачите на Народната банка од страна на членовите на Советот и вработените на Народната банка.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Исплатена Еврообврзницата во износ од 500 милиони евра издадена во 2018 година
Министерството за финансии денеска ја исплати Еврообвзницата издадена во 2018 година во износ од 500 милиони евра.
„Денеска во целост ја исплативме Еврообврзницата издадена во 2018 година на износ од 500 милиони евра, а која доспеваше за исплата на 18 јануари 2025 година. Со цел да се обезбедат средства по најниски трошоци за исплата на оваа Еврообврзница, беше потпишан Договор за заем со унгарската Експорт-импорт банка. Условите под кои ги добивме средствата направија заштеди на буџетот по основ на камати и по основ на провизии. Ќе продолжиме со политиките на редовно и навремено сервисирање на обврските и обезбедување средства по најповолни услови“, рече министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска и додаде дека 2025 година ја почнуваме со ликвидни и стабилни јавни финансии кои ќе овозможат редовно и навремено сервисирање на обврските.
Средствата за сервисирање на оваа обврска која доспеавше на 18 јануари 2025 година беа обезбедени преку заем од унгарската Експорт-импорт банка по поволни услови со камата од 3,25%, рок на отплата 15 години, со вклучен грејс период од 3 години.
Земјата досега има издадено 9 еврообврзници, од кои шест се веќе исплатени, а во наредните години доспеаваат за отплата уште 3 еврообврзници издадени во 2020, 2021 и 2023 година во вкупен износ од 1,9 милијарди евра.
Економија
Од полноќ повисоки цени на бензинот и дизелот
Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад донесе Одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 1,16 отсто во однос на одлуката од 17 јануари.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 3,747%, кај дизелот за 1,791%, кај екстра лесното масло зголемувањето е за 0,516% и кај мазутот зголемувањето е за 0,921%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е повисок за 0,0771%.
Од 21.1.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 81,00 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 83,00 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 76,00 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 75,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 46,673 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се зголемуваат за 1,50 ден/лит.
Малопродажните цени на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се зголемуваат за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 0,337 ден/кг и сега ќе изнесува 46,673 ден/кг.
Регулаторна напоменува дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 21.1.2025 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени.
Економија
УЈП со потсетување до даночните обврзници: рокот за поднесување на ДДВ-04 пријавите е до 27 јануари
Управата за јавни приходи ги потсетува даночните обврзници, кои имаат обврска да поднесат ДДВ-04 пријави, дека рокот за поднесување е до 27 јануари 2025 година.
До денес, од вкупно 41.531 очекувани ДДВ-04 пријави, поднесени се 6.253 пријави, што претставува само 15,1 % од вкупниот број. Остануваат уште 35.278 ДДВ-04 пријави, кои треба да се поднесат во преостанатите денови, соопштија од УЈП.
Апелираат граѓани да бидат одговорни даночни обврзници и да ги достават сите потребни документи до сметководителите со цел навремено и точно да се обработат нивните ДДВ-04 пријави за овој даночен период.