Економија
Невидена крипто-измама: Сè повеќе ограбени пријавуваат во полиција, вложувале и над 50.000 евра
Откако беше објавено дека риечката компанија BitLucky, за тргување со криптовалути, наводно оштетила најмалку 700 свои клиенти за, како што се шпекулира, 70 милиони евра во криптовалути, во приказната се вклучи и сплитскиот адвокат Иван Чизмиќ, експерт за ИТ право, пишува хрватскиот печат.
Според него, досега се појавиле стотици клиенти на BitLucky кои не можат да ги добијат своите пари, а најновите форензички наоди покажуваат дека нивните пари завршиле на таканаречените централизирани берзи, како што е Binance, најголемата берза за криптовалути во светот.
„Таму трагата на парите се губи, но форензиката може да се направи и да се дознае. Важно е сега да го известиме Binance за случајот и да побараме од нив официјални информации, што ќе го направат доколку постои основано сомневање. После тоа ќе може да се утврди дали има елементи на кривично дело“, вели Чизмиќ, додавајќи дека ги ставил на располагање своите услуги, но дека во оваа фаза сè уште не е правен застапник на сите оштетени.
Вчера на повеќе портали и на социјалните мрежи се појави информација дека BitLucky, главно непозната компанија од Ријека, која тргува и инвестира во криптовалути, ја извршила „најголемата крипто измама во Хрватска“. Хрватската крипто-заедница зборува претпазливо за случајот, но некои велат дека 30-годишниот директор на компанијата BitLucky, Лука Буразер, инаку познато лице на хрватската крипто заедница, исчезнал со неколку десетици милиони евра од инвеститори, дека наводно се криел на непозната локација, ги исклучил мобилните телефони и социјалните мрежи и дека е невозможно да се дојде до него и неговите соработници.
Тој ги известил своите клиенти со кратка порака: „Почитувани клиенти, со низа лоши зафати и одлуки, за жал, ја доведов состојбата на компанијата во кризна состојба, повеќе информации ќе имаме во наредните денови“.
На прашањето дали Чизмиќ, како експерт за корпоративно и ИТ право, знае за друг таков случај во Хрватска, тој одговорил дека не знае.
„Не се сеќавам на случај од толку големи размери, на една компанија да ѝ се доверат толку многу средства, а инвеститорите преку ноќ да бидат информирани дека нема повеќе пари и дека директорот на компанијата исчезнал“, вели тој.
Според некои шпекулации, инвеститорите на BitLuky изгубиле десетици милиони евра, веројатно меѓу 40 и 70 милиони евра во криптовалути.
Инвестициите преку BitLucky се движеле од околу 2.000 евра до 66.000 евра, со договор на една година. Компанијата дополнително требало да ги инвестира тие пари во криптовалути, а на инвеститорите им бил ветен месечен профит од 5 до 25 проценти. Со оглед на бројот на клиенти, BitLucky можеби располага со пари меѓу 13 и 450 милиони евра.
Меѓу оштетените, кои не сакаат да зборуваат за медиумите, имало и такви кои на компанијата на Буразер и довериле 150.000 евра и до 700.000 евра, како што се шпекулира.
„Она што е сигурно е дека компанијата BitLucky немала лиценца за давање брокерски услуги. Значи, тоа е компанија каква што може да ја отвори секој, а парите се инвестирани, се чини, врз основа на доверба во сопственикот“, вели адвокат Чизмиќ за „Јутарњи лист“.
Оштетените за сè ја известиле полицијата, а неколкумина приватно ангажирани адвокати. Од Приморско-горанската полиција потврдуваат дека одреден број граѓани ги контактирале за овој случај, дека сè уште прибираат информации, но не е јасно како ќе се однесуваат кон случајот со оглед на тоа што повеќето хрватски институции не ги признаваат криптовалутите како вредност“.
Од УБИК, домашното здружение за блокчејн и криптовалути, рекоа дека немаат подетални информации за случајот на BitLucky, дека Буразер не е нивен член и дека „не бил истакнат член на хрватската крипто-заедница, тој не добил простор на тркалезни маси и конференции организирани од УБИК“.
Сепак, може да се открие дека во 2018 година, Буразер одржал предавање за криптовалути на Економскиот факултет во Загреб како дел од Startup Wednesday, организиран од Хрватската мрежа на бизнис ангели (CRANE) и HAMAG BICRO.
Инвеститорот и крипто-инвеститор Хрвоје Прпиќ, кој објави се на Фејсбук, шпекулира дека тоа би можело да биде да се справи со измама со предумисла, таканаречена Понзиева шема, односно инвестициска измама во која претприемачот ветува голем профит, но потоа му го плаќа профитот на еден клиент со инвестицијата од друг.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
„Виз Ер“ воведува евтина „бизнис класа“, можете да платите за да го задржите средното седиште празно
Нискобуџетната унгарска авиокомпанија „Виз Ер“ ќе започне со тестирање на таканаречената „основна бизнис класа“ на одредени летови од декември оваа година, нудејќи малку повеќе удобност во рамките на својата стандардна услуга без додатоци. Оваа нова функција ќе биде воведена на пет рути, вклучувајќи летови до Лондон, Рим и Будимпешта.
Концептот е едноставен – во првиот ред од авионот, средното седиште ќе биде оставено празно за да им се обезбеди на деловните патници повеќе простор и да се олесни качувањето. Мајкл Делехант, виш комерцијален и оперативен директор, нагласи дека цената нема да биде драстично повисока.
„Што се однесува до цените на билетите, таа никогаш нема да биде повеќе од цената на купување дополнително седиште“, изјави тој на прес-конференција.
Иако билетите за овие специјални седишта ќе бидат поскапи, патниците сепак ќе бидат третирани исто како и сите други.
„Повеќе се работи за ефикасноста на патувањето и малку дополнителен простор во авионот“, рече Делехант.
Воведувањето премиум услуги е тренд што го следат и американските нискобуџетни превозници за да се натпреваруваат со големите превозници.
Делехант забележа дека сè уште има силна побарувачка за нискобуџетни летови во Европа, но дека пазарот треба да се развива.
Економија
Поскапуваат бензините и дизелот
Бензините и дизелот од ноќеска на полноќ ќе поскапат за половина и за еден денар, соопшти Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ).
Од 4.11.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 74,00 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 76,00 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 71,00 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 69,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 36,913 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се зголемуваат за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се зголемува за 1,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) не се менува.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 0,856 ден/кг и сега ќе изнесува 36,913 ден/кг.
Економија
Славески: Во септември депозитите на домаќинствата достигнале 427 милијарди денари
Штедењето е системска неопходност и важен фактор за одржлив економски раст и за финансиска стабилност, порача гувернерот на Народната банка, Трајко Славески, на настанот по повод Светскиот ден на штедењето, којшто се одржа во организација на Македонската банкарска асоцијација, во присуство на министерката за финансии, Гордана Димитриеска-Кочоска, директорот на Фондот за осигурување депозити, Бехар Емини, претседателката на МБА, Маја Стевкова-Штериева и претставници од банкарскиот сектор.
Во своето обраќање, гувернерот нагласи дека во време на светска неизвесност и последователни кризи, штедењето претставува темел на отпорноста на економијата и на стабилноста на финансискиот систем.
„Отпорноста не е реакција, туку прашање на претходна подготвеност – градење простор за справување со кризите пред да се случат“, истакна Славески.
Тој посочи дека и покрај бројните шокови во последните години, кај граѓаните е задржана склоноста кон штедење и довербата во банкарскиот систем. Според податоците, во септември 2025 година, депозитите на домаќинствата достигнале 427 милијарди денари, што претставува раст од над 50% од почетокот на пандемијата. Зголемен е и уделот на денарските и на долгорочните депозити, што придонесува за стабилност и ја зајакнува отпорноста на економијата.
Гувернерот нагласи дека поттикнувањето на штедењето е од суштинско значење за зголемување на потенцијалот за раст и за намалување на зависноста од надворешни извори на финансирање, особено во контекст на светски економски промени, геополитички тензии и структурни предизвици. Според него, економиите во регионот мора повеќе да се потпираат на сопствените заштеди како двигател на инвестициите и долгорочната стабилност.
„Во свет полн со неизвесност, претпазливоста е најкредибилната константа, а штедењето е системска неопходност“, истакна Славески, додавајќи дека негувањето на културата на штедење и финансиска одговорност во рамки на семејствата, институциите и општеството е вложување не само во личната сигурност, туку и во економската сила на државата.

