Контакт

Економија

Одржана редовната седница на Советот на Народната банка

Објавено пред

Советот на Народната банка, на редовната седница одржана на 25 април 2024 година, го усвои Годишниот извештај на Народната банка за 2023 година, во кој се наведува дека мерките и политиките на Народната банка спроведени минатата година, овозможија успешно одржување на стабилноста на девизниот курс и справување со инфлацијата, којашто од највисокото ниво од 19,8% во октомври 2022 година, се сведе на 3,6% на крајот на 2023 година, без притоа позначително да се загрози реалната економија и финансиската стабилност. Всушност финансиската стабилност и дополнително зајакна и покрај последователните кризи во изминатиов период.

dobivaj vesti na viber

Во 2023 година Народната банка продолжи со постепено зголемување на основната каматна стапка до нивото од 6,3%, а истовремено направи и промени во макропрудентната политика, како и кај инструментот на задолжителна резерва, кои дополнително го поттикнаа штедењето во домашната валута, односно доведоа до поголема „денаризација“. Начинот на водењето на монетарната политика од страна на Народната банка, одржувањето на финансиската стабилност, како и довербата на граѓаните и на институциите во нашата централна банка беа позитивно оценети од страна на повеќе релевантни меѓународни и европски институции како што се Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Европската комисија, Европската централна банка (ЕЦБ), како и Светската банка.

Дел од активностите на Народната банка во 2023 година беа насочени во области кои носат погодности за граѓаните како корисници на банкарските услуги. Со стапувањето на сила на Законот за платежни услуги и платни системи, се поттикнува влез на нови даватели на платежни услуги, што ќе придонесе за поширока понуда на поевтини платежни услуги за граѓаните и компаниите, а се уредуваат и повеќе решенија за подобра заштита на потрошувачите, преку поставување насоки и ограничувања за надоместоците за платежните услуги, основната сметка со платежни функции, како и поголема транспарентност. Народната банка воспостави и нова алатка која овозможува споредба на надоместоците помеѓу давателите на платежните услуги, а исто така за прв пат донесе и Циркулар којшто ги опфаќа добрите практики за заштита на правата и интересите на потрошувачите при користењето финансиски услуги од банкарскиот сектор. Исто така, Народната банка започна со таргетирани контроли на давателите на платежни услуги во насока на заштита на корисниците на финансиските услуги.

Минатата година се засилуваше и колективната свест кон спроведување одржливи економски политики насочени кон екологијата. За таа цел, Народната банка го усвои првиот Среднорочен план на активностите на Народната банка во доменот на управувањето со климатските промени за периодот 2023 ‒ 2025 година, со што се постави сеопфатна рамка за управувањето со ризиците од климатските промени, којашто предвидува повеќе активности во областа на регулативата и супервизијата за климатските ризици, вклучително и стрес-тестирања на домашните банки поврзани со климатските промени. Како дел од активностите од Планот, Народната банка донесе и Насоки за управување со ризиците поврзани со климатските промени, коишто деловните банки ќе ги земат предвид при формулирањето и спроведувањето на својата деловна стратегија и во процесот на управување со ризиците.

Во 2023 година беше донесена и Финтек-стратегијата за финансиските регулатори, во која се содржат препораки за координиран пристап на регулаторите, со цел да се трасира патот за ползување на придобивките од развојот на иновациите на финансиите, коишто се повеќекратни.

Народната банка активно работеше на остварувањето на Програмата за работа за 2023 година којашто придонесува за исполнување на стратегиските цели и јакнење на институционалните капацитети предвидени со Стратегискиот план за периодот 2022 ‒ 2024 година, а воедно и за исполнување на предвидената визија да биде препознаена како независна, одговорна, професионална, иновативна и транспарентна институција којашто ужива висока доверба и кредибилитет во јавноста.

Во однос на статистиката, Народната банка продолжи со објавување на нови сетови на податоци со кои ги продолжи напорите за следење на меѓународните и европски статистички барања и го исполни последниот показател во рамките на највисокиот статистички стандард за дисеминација на податоци СДДС плус. Ова, во основа значи зголемување на транспарентноста на Народната банка што е видливо и преку збогатувањето на веб-страницата со повеќе податоци, алатки за пристап до информации и преку дополнувањето со други начини на комуникација со јавноста.

На истата седница беше усвоен и Извештајот за ризиците во банкарскиот сектор во 2023 година. Во него се наведува дека и покрај повеќето шокови кредитното портфолио на банките е со солиден квалитет, а учеството на нефункционалните во вкупните кредити од 2,8% е на ниво на историскиот минимум. Адекватноста на капиталот на банките во 2023 година достигна нивоа коишто се највисоки во изминатите 17 години и на крајот од годината изнесува 18,1%, што е суштински за задржувањето на стабилноста при соочувањето со евентуалните ризици. Народната банка во неколку наврати во текот на 2023 година го зголеми нивото на противцикличниот капитален заштитен слој што треба да го одржуваат банките, со што се очекува натамошно јакнење на отпорноста на банкарскиот систем. Во насока на понатамошно јакнење на отпоноста на банкарскиот сектор и јакнење на макропрудентната политика, минатата година беа подготвени и донесени новиот Законот за финансиска стабилност и Законот за решавање банки.

Носител на депозитниот раст во 2023 година чиј годишен раст достигна 9,2% беа депозитите од домаќинствата, иако и депозитите од претпријатијата го забрзаа растот. Преку инструментот за задолжителна резерва Народната банка придонесе за раст на склоноста на депонентите за чување на своите средства во денарските депозити, чиј годишен раст е неколкукратно повисок во споредба со зголемувањето на девизните депозити, при што кај домаќинствата растот на депозитите во денари изнесува 11,8% наспроти 4,4% во странска валута, додека кај корпоративниот сектор 15,8% наспроти 8,2%. Дополнително, позитивни придвижувања има и во однос на рочноста на депозитите, при што долгорочните депозити, по подолг период на намалување, во 2023 година забележаа раст со стапка од 25,7%, највисока во последните десетина години.

Показателите за изложеноста на ризици на банкарскиот сектор се стабилни и дополнително се подобрени, а стрес-тестовите упатуваат на добар капацитет за апсорбирање на можните шокови. Сепак, окружувањето и натаму е неизвесно во услови на геополитички превирања и потребно е натамошно внимателно следење на ризиците и претпазливост во водењето на политиките.

Економија

Николоски: Креираме нов едношалтерски систем и поефикасни постапки за увоз, извоз и транзит на стока

Објавено пред

Заменик претседателот на Владата и министер за транспорт Александар Николоски денеска претседаваше со Комитетот за управување со Националниот едношалтерски систем.

dobivaj vesti na viber

Комитетот го усови предлог на Законот за едношалтерска околина, нов закон со кој ќе се обезбеди збир на едношалтерски услуги кои ги обезбедуваат 15 институции во делот на увозот, извозот и транзитот на стока.

Целта на оваа регулатива е да се олесни трговијата преку рационализација на процесите при апликација и издавање на дозволи, нивната обработка и процесот на царинење на стоките при увоз, извоз и транзит низ државата.
Исто така со Законот се постигнува интероперабилност, односно размена на податоци меѓу сите инститиуции на национално ниво, подобра соработка како и координирани активности во рамки на овој систем.

Законот има за цел да направи и услогласување со европската регулатива, како и целосно усогласување со нецаринските системи во земјите од ЦЕФТА.

Република Македонија е дел од проектот за олеснување на транспортот и трговијата во земјите од Западен Балкан каде една од компонентите е имплементацијатa на овој Нов Национален Едношалтерски Систем што подразбира целосна замена на тековниот систем за управување со дозволи за увоз, извоз и транзит на стоки со нов систем.

Во рамките на оваа активност, Министерството за транспорт преку Проектната единица во рамки на самото министерство е во фаза на подготовна на тендерска документација за нова електронска “Платформа за дозволи” како и хардверска опрема, која се очекува да се распише во месец мај оваа година.

Овoj софтвер подразбира дека во иднина сите дозволи за увоз, извоз и транзит како и плаќањето, ќе се одвива по електронски пат на една точка.

Прикажи повеќе...

Економија

Одлука на Народната банка: Стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот останува 1,75 отсто и во второто тримесечје од 2026 година

Објавено пред

Врз основа на редовната квартална оцена на системските ризици, којашто ги вклучува податоците за последниот квартал од 2024 година, вклучително и последните расположливи податоци, Извршниот одбор на Народната банка донесе одлука да не се промени висината на стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот за изложеностите на банките кон клиенти од земјава, односно таа да се задржи на 1,75% од активата пондерирана според ризиците и во второто тримесечје од 2026 година. За изложеностите кон други земји ќе се применува стапката пропишана од националниот макропрудентен орган, извести Народната банка.

dobivaj vesti na viber

Со најновите квартални пресметки, вредноста на основниот показател не укажува на знаци на прегревање на кредитниот циклус. Сепак, кредитирањето на претпријатијата и населението забрзува, и тоа поизразено кај корпоративниот сектор. Цените на становите забележуваат променлива динамика, со раст во просек од околу 10%. Банкарскиот систем, според сите показатели, и натаму е стабилен со стабилна и добра солвентност и ликвидност, солидна профитабилност и ниска стапка на нефункционални кредити, а остварувањето на кредитните загуби во кредитното портфолио е ограничено. Од друга страна, ризиците од окружувањето стануваат поизразени, особено геополитичките ризици коишто предизвикуваат и нагорни ризици за инфлацијата. Во услови на поизразени ризици, монетарната политика и понатаму се води на претпазлив начин.

Народната банка во неколку наврати ја зголеми стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот, со што во нашиот банкарски се обезбеди солиден износ на дополнителен капитал врз оваа основа, зајакнувајќи ја на тој начин отпорноста на банките.

Народната банка и натаму внимателно ќе ги следи системските ризици и ќе ја преоценува висината на стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот на редовна квартална основа, соопштуваат од Народната банка.

Прикажи повеќе...

Економија

Павел Андреев за патот од градежен инженер до градежник на надеж во PavelAndreev.ORG

Објавено пред

Во ова интервју, ќе ве запознаеме со Павел Андреев, основачот на PavelAndreev.ORG. Ќе разговараме за импресивните резултати постигнати од платформата за краткото време во Македонија, како и за тоа како срдечноста на Македонците придонесува за успешни кампањи. Павел Андреев зборува за тоа како платформата им помага на луѓето на кои им е потребна транспарентно, како се развива во регионот и зошто е толку важно да се помогне!

dobivaj vesti na viber

Г-н Андреев, кажете ни со неколку зборови на нашите читатели. Како се роди идејата за платформа за собирање донации?

Здраво, јас сум Павел Андреев, имам 33 години.

Пред 4-5 години, имав голема желба да направам нешто корисно за општеството – да создадам социјален проект. Во тоа време немав јасна идеја, но таа желба беше доволно силна сама по себе. Ова вклучува организирање мали кампањи за собирање средства помеѓу мене и неколку пријатели, обично за време на празниците. Така им помогнавме на постарите, на пример, купувајќи им храна. Но, рачното собирање на средства, управувањето со трошоците и одговорноста се покажаа како тежок процес. Потоа решив дека може да стане нешто големо-општествено значајно.

Јас ангажирав лице кое го создаде софтверот и веб-страницата за мене. Платформата не беше јавно достапна и беше достапна само преку врска, користејќи ја помеѓу пријателите и семејството. Меѓутоа, еден ден една жена случајно налетала на страницата (можеби преку познаник кој и испратил линк) и сакала да ја искористи. Така ја започнавме нашата прва кампања, за две деца чии родители починаа за време на пандемијата Ковид. Ние покренавме околу 5-6 илјади лева за поддршка на бабите и дедовците на децата. Кампањата беше успешна – парите се собраа, а ние купивме ваучери за храна и облека.

По оваа успешна кампања, се повеќе луѓе почнаа да комуницираат кои посакуваа да започнат свои кампањи. Потребата за платформа за собирање средства беше толку јасно формирана – тоа беше мојот мотивирачки почеток!

Што значи „да се биде мотор на општествени промени”. Дали Вие се чувствувате како таков?

– Во различни фази од развојот на платформата, иако со една заедничка цел, слушнав различни дефиниции за мојата работа, вклучително и “моторот на општествените промени”. Навистина се надевам дека е така! Чувствувам дека со мојот пристап, можам да го сменам целиот социјален сектор на подобро, особено кога станува збор за кампањи за собирање средства. Верувам дека поставувам пример за собирање средства со нагласување на транспарентноста. Нашата работа е професионална, транспарентна и точна – и за донаторите и за оние кои започнуваат кампањи. Ако се што опишав може да се нарече “мотор на општествени промени”, целосно ги прифаќам овие зборови за себе!

Платформата се воспостави како сигурен партнер за сите земји, и благодарение на ова, го менувам целиот сектор. Така да, можам да бидам наречен “мотор на промени”.

Што ве мотивира повеќе – идејата да им помогнете на луѓето на кои им е потребна или можноста да изградат меѓународна заедница што ќе ги направи промените одржливи?

– Кога го имате вистинскиот поттик, нема исцрпеност. Во првата година од постоењето на платформата, успеавме да собереме околу 250.000 евра, да изградиме и структурираме тим кој работи како добро подмачкана машина. Отсекогаш сум се борел за успешни кампањи, и финансиски успешни и успешни во однос на лекувањето. За жал, не можеме директно да влијаеме на второто, освен за собирањето на средства и финансирањето на лекувањето, но сето ова ме мотивира.

Во моментов, најголем поттик за мене е да оставам позитивен белег врз општеството, како во секторот во кој работам, така и на глобално ниво. Кога ќе им помогнете на оние на кои им е потребно поврзување со донатори и обезбедување транспарентност на услугата, оставате отпечаток и на луѓето на кои сте им помогнале во тешки времиња и на оние кои сакале да помогнат и да го направат тоа преку вас. Кога тоа се случува во голем обем, задоволството е огромно. Затоа сум мотивиран да ги постигнам овие цели во многу други држави.

Вашата платформа работи во Македонија од околу девет месеци. Како ја стекнувате довербата на локалната заедница?

– Градиме доверба насекаде – било тоа во Македонија или некоја од 70-те земји каде успешно организираме и спроведуваме кампањи. Јас лично посегнувам до дарителите и корисниците во текот на целиот процес на организација на кампањата. Платформата е целосно транспарентна – нема скриени услови, сѐ е јасно опишано. Комуницирам директно со дарители и луѓе кои водат кампањи. Покрај моето име, дејствувам и како лице, давам интервјуа и го промовирам мојот бизнис, достигнувајќи широка и разновидна публика.

Дали постојат разлики во донацијата низ културите и како ги надминувате?

– Се разбира, постојат разлики. За жал, злоупотребите и лажните кампањи се вообичаени во Балканските земји, што доведе до зголемена недоверба кај донаторите и корисниците. Ние работиме на поинаков начин – транспарентно собираме средства за оние на кои им е потребна, и тие се целосно искористени за лекување на засегнатата личност, без да ни должат ништо.

Што мислите, што е поважно за успехот на доброволната кампања-добро раскажана приказна или ефективен маркетинг?

– Успешната кампања се заснова на висококвалитетни фотографии и фотографски материјали што се прикачени на неа. Текстот исто така игра клучна улога – дарителот мора добро да ја запознае приказната. Покрај тоа, користењето на докажана платформа како што е нашата, која обезбедува професионално собирање средства, значително ги зголемува шансите за успех во кампањата.

Како да изберете во кои земји да работите? Во кој момент сфативте дека таква услуга е потребна во Македонија?

– Како што споменав претходно, една од главните работи што ми дава сила и емоционална мотивација да работам континуирано е можноста да ја зајакнам платформата во што е можно повеќе земји за да им помогнам на повеќе луѓе.

Македонците какви дарители се?

– Еден од најемпатичните луѓе и донатори! Не го велам ова од учтивост – не сакам да звучи така, но со текот на годините се сретнав со секакви случаи – вклучително и кампања за дете болно од рак, кое не доби ниту една донација и не беше поддржано ниту од неговото блиско семејство, иако направивме се што можевме! Во Македонија луѓето се срдечни и сочувствителни – тоа го докажуваат неколку успешни кампањи во краток временски период! Ви благодариме!

Што би сакале да им посакате на нашите читатели на крајот од интервјуто?

– Јас секогаш велам: „Секоја кауза вреди“. Сигурен сум дека секој од вас ќе најде причина блиску до вашето срце на нашата платформа и ќе ја поддржи!

ПР

Прикажи повеќе...

Најново

Свет2 часа

(Видео) Масовни кремирањa, сè мириса на смрт во Мјанмар: преживеаните во очај, луѓето клекнати на улица и плачат

Сè послаби се надежите во Мјанмар дека ќе се пронајдат живи луѓе по разорниот земјотрес од 7,7 степени според Рихтеровата...

Македонија2 часа

Во Козле, во „8 Септември“ или во странство ќе одат на рехабилитација пациентите со потешки повреди, кои следната недела ќе почнат да се враќаат

Во текот на оваа недела од лекување во странство најавено е дека ќе се враќаат пациентите што се целосно закрепнати,...

Македонија3 часа

93 пациенти повредени во пожарот во Кочани закрепнаа, уште 100 се лекуваат во странство и во домашните болници

Од вкупно 193 повредени во пожарот во Кочани, 93 пациенти закрепнаа и заминаа на домашно лекување, а во болниците во...

Македонија3 часа

Над 340.000 пензионери во државата од денес ќе добиваат за 2.500 денари повисоки пензии

Над 340.000 пензионери во Република Северна Македонија од денес ќе добиваат за 2.500 денари повисока пензија. Со линеарното покачување на...

Регион4 часа

(Видео) Грција ја зафати невидено невреме, уништени омилените туристички места

Страшното невреме што ја зафати Грција речиси инстантно ги уништи омилените места за одмор во оваа земја. Некои од најубавите...

Македонија5 часа

„Кој му ги дал службените тајни на обезбедувачот на Мицкоски“, прашува СДСМ

„Обезбедувањето на Мицкоски е составено од најголемите криминалци во државата, кои тој лично ги одбрал на тие позиции. Оттука се...

Свет6 часа

Нема знаци за живот под урнатиот облакодер во Бангкок: „Ќе копаме уште“

Гувернерот на Бангкок Чадчарт Ситипунт изјави дека не се откриени знаци на живот во урнатините на облакодер во главниот град...

Свет6 часа

Првото патување на Трамп ќе биде во Саудиска Арабија

Американскиот претседател Доналд Трамп вчера изјави дека планира да ја посети Саудиска Арабија уште во мај за да потпише инвестициски...

Свет7 часа

(Видео) Кина одржува воени вежби околу Тајван, објави анимација: „Паразитот го труе островот“

Кина го распореди својот носач на авиони Шандонг и други бродови околу Тајван, објави денеска тајванското Министерство за одбрана, додека...

Регион7 часа

(Видео) Додик се огласи по неколкудневен молк: Пристигнав во Москва

Лидерот на босанските Срби, Милорад Додик, по кој трагаат правосудните органи и полициските агенции во Босна и Херцеговина, вчера вечер...

Спорт18 часа

ФФМ најави дисциплинска постапка за натреварот во Тетово: За вакви нелуѓе нема место во фудбалот

Фудбалската федерација на Македонија најави санкции за фудбалскиот клуб Шкендија, чии навивачи денеска предизвикаа скандал со недоличното однесување пред почетокот...

Спорт18 часа

(Видео) Навивачи на Шкендија наместо молк за жртвите од Кочани, пееја и исвиркуваа

Натпреварот меѓу Шкендија и АП Брера од Струмица го одбележа недолична сцена на почетокот на мечот кога домашните навивачи решија...

Македонија23 часа

Шест пациенти денеска се враќаат од странство, пет од Србија и еден од Италија

Шест пациенти денеска се враќаат од странство, пет од Србија (тројца од КБЦ Ниш и двајца од ВМА Белград) и...

Свет1 ден

Марин Ле Пен прогласена за виновна за проневера на средства од ЕУ фондови

Францускиот суд донесе пресуда против лидерката на екстремната десница Марин Ле Пен и нејзината партија Национален собир (РН), прогласувајќи ја...

Македонија1 ден

Одземени 250 килограми грицки и оризови барови со поминат рок, казнет нелегалниот продавач

По добиено известување од полициски службеници дека при рутинска контрола на патничко моторно возило откриле значително количество кондиторски производи со...

Македонија1 ден

ВМРО-ДПМНЕ: Триото Трендафилов, Деановски и Пешевски, заедно имаат месечни примања околу 5.000 евра

Триото Трендафилов, Деановски и Пешевски, заедно имаат месечни примања околу 5.000 евра, или над 3 милиони денари годишно, немаат претстава...

Свет1 ден

Неколку згради во Бангкок се евакуирани како мерка на претпазливост поради последиците од земјотресот

Неколку згради во Бангкок се евакуирани поради извештаи за вибрации и пукнатини кои се појавиле во зградите, објави Бангкок пост....

Македонија1 ден

Охрид СОС алармира за изградба на хотел во Горица

Во извештајот на Реактивната мониторинг мисија (РММ) на УНЕСКО која престојуваше во Охрид минатиот март стои: „Додека мисијата се приближуваше...

Свет1 ден

Трамп: Зеленски сака да се повлече од договорот за минерали, ќе има проблеми ако го направи тоа

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека украинскиот претседател Володимир Зеленски сака да се повлече од договорот за минерали, пренесоа американските...

Свет1 ден

Жена спасена по 60 часа под урнатините, најмалку 1.700 загинати во земјотресот во Мјанмар

Три дена по силниот земјотрес што го погоди Мјанмар, властите проценуваат дека загинале најмалку 1.700 луѓе. Спасувачките тимови се обидуваат...