Економија
Пензиите ќе пораснат за 2.500 денари по 1 април, Владата обезбеди средства

Пензионерите во Македонија ќе добијат вториот дел од ветените 5.000 денари од страна на ВМРО-ДПМНЕ, на 1 април, со исплатата на мартовската пензија. Првиот дел, од 2.500 денари, веќе беше исплатен во октомври. Власта истакнува дека за овие средства се обезбедени доволни ресурси во Буџетот и дека не очекуваат никакви проблеми со пензискиот фонд, додавајќи дека стабилноста на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување (ПИОМ) е загарантирана. Се очекува ПИОМ да биде стабилен во наредните шест до седум години, додека не започнат исплатите од Вториот пензиски фонд.
За 2025 година, во Буџетот се предвидени 105,5 милијарди денари за исплата на пензиите, што вклучува средства за најавеното зголемување од 2.500 денари. Директорот на Фондот за ПИОМ, Никола Мемов, изјави дека ќе се продолжи со краткорочни и среднорочни мерки за стабилизирање на буџетскиот дефицит. Тој очекува пораст на приходите од придонеси, додека стапката на пензиско осигурување ќе остане на 18,8 проценти.
Меѓутоа, експертите предупредуваат дека целосното исполнување на ветувањето за линеарно зголемување на пензиите ќе создаде дополнителен притисок врз буџетот, со дополнителен трошок од околу 200 милиони евра годишно. Според нив, ваквите ад-хок решенија треба да се избегнуваат, бидејќи постојат системски прилагодувања на пензиите два пати годишно, кои, иако оправдани поради зголемената инфлација, можат да предизвикаат фискални потешкотии.
Сојузот на здруженија на пензионери на Македонија го поздрави зголемувањето на пензиите, нагласувајќи дека секое зголемување е добредојдено за пензионерите, но истовремено истакнаа важноста од очувување на фискалната стабилност на ПИОМ за да се обезбеди редовна исплата на пензиите.
Зголемување на старосната граница за пензионирање: предлогот на Фискалниот совет
Од Фискалниот совет на Македонија дојде предлог за зголемување на старосната граница за пензионирање на 67 години за мажи и жени, со цел да се обезбеди долгорочна стабилност на ПИОМ. Во нивното мислење, предложено е ова зголемување да влезе во сила од 2026 година, истовремено зголемувајќи ја стапката на пензиско осигурување за 0,7 проценти, односно на 19,5 проценти.
Премиерот Христијан Мицкоски категорично одби вакви мерки во новогодишното интервју, истакнувајќи дека неговата влада нема да ја зголемува старосната граница ниту ќе ги зголемува придонесите за пензиско осигурување. Тој нагласи дека приоритет ќе биде борбата против сивата економија и намалување на даночната евазија за да се соберат повеќе средства во Буџетот.
Синдикатите и експертите против зголемувањето на старосната граница
Од Сојузот на синдикати на Македонија изразија противење на предлогот за зголемување на старосната граница. Според нив, пензиските реформи треба да се прават врз основа на сеопфатни анализи, а не со избрзани одлуки. Наместо продолжување на старосната граница, предлагаат воведување на повеќе услови за пензионирање, како што се пензионирање по навршени 40 години работен стаж за мажи и 35 години за жени, воведување бенефициран стаж за работници кои работат во тешки услови и други мерки.
Експертите, пак, предупредуваат дека зголемувањето на старосната граница нема брзо да реши проблемите со пензискиот фонд и дека резултатите од таквото решение ќе се видат по неколку години. Универзитетскиот професор Бранимир Јовановиќ смета дека укинувањето на даночните ослободувања и зголемувањето на стапката на придонесите за пензиско осигурување ќе имаат поголем ефект врз стабилноста на ПИОМ.
Европски трендови: зголемување на старосната граница за пензионирање
Во некои европски земји, како што се Белгија и Германија, веќе се спроведуваат слични мерки за зголемување на старосната граница, со цел да се адаптираат на демографските промени и да се обезбеди финансиска стабилност на пензиските фондови. Ваквите промени, според експертите, ќе бидат неопходни и во Македонија во иднина, но не пред сè, бидејќи животниот век е значително понизок отколку во западноевропските земји.
Овој тековен предизвик во Македонија ги поставува важните прашања за долгорочната одржливост на пензискиот систем и потребата од реформи кои ќе ги земат во предвид сите аспекти на економијата и општеството.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Цените на нафтата се искачија над 66 долари

Цените на нафтата денес се искачија над 66 долари на меѓународните пазари, при што водечките производители објавија само умерено зголемување на понудата кон крајот на годината и индикации за стабилна побарувачка за гориво во САД.
На лондонскиот пазар, цената на барел попладне беше за 1,04 долари повисока од вчерашното затворање, на 66,49 долари. На американскиот пазар, барелот се тргуваше по цена повисока за 1,13 долари, на 62,86 долари.
Инвеститорите беа изненадени од објавата на почетокот на неделата од водечките производители дека имаат намера само умерено да ја зголемат понудата кон крајот на годината.
Групата од осум членки на Организацијата на земјите извознички на нафта (ОПЕК) и нејзините сојузници објавија во неделата дека ќе испумпаат само дополнителни 137.000 барели дневно на пазарот во ноември.
Тие веќе ја зголемија понудата за 411.000 барели дневно во септември.
„Осумката“ забележа дека изгледите за глобалната економија се „стабилни“ и дека пазарните индикатори се „моментално здрави“, судејќи според „ниското ниво на залихи“.
Пазарите очекуваа октомври да означи само краткорочен одмор во забрзаната нормализација на залихите.
Економија
Гувернерот Славески: Финансиската едукација и дигиталната писменост се неопходни во услови на зголемени ризици и дигитализација

На годишниот состанок на регионалниот проект за техничка помош во областа на финансиската едукација, поддржан од ОЕЦД и Министерството за финансии на Холандија, што се одржува во Сараево во организација на Централната банка на Босна и Херцеговина, гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески, истакна дека во услови на зголемени економски ризици и брза дигитализација, финансиската едукација и дигиталната писменост се неопходни за користење на предностите од финансиските услуги и за обезбедување сеопфатен раст.
„Во време кога инфлацијата расте и кога има зголемени каматни стапки и широка достапност на дигиталните финансиски услуги, се јавува нужна потреба од јакнење на финансиската и дигиталната писменост. Дигитализацијата носи нови можности, како поефикасни и поевтини финансиски услуги, но истовремено создава и нови ризици – од онлајн измами, прекумерно задолжување, до загрозување на личните податоци“, порача гувернерот.
Тој зборуваше на панел-дискусијата на тема „Унапредување на финансиската едукација за посилен раст“, на која учествуваа гувенерите на централните банки на Босна и Херцеговина и Молдавија, заменик-гувернерката на Грузија и вицегувернерот на Хрватска. Разговорот беше насочен кон улогата на финансиската едукација во зајакнувањето на економскиот раст, како и во справувањето со новите ризици предизвикани од дигитализацијата на финансиските услуги.
Гувернерот Славески нагласи дека посебно внимание треба да им се посвети на младите и на потрошувачите со ограничено финансиско искуство. „Зголемувањето на финансиската и дигиталната писменост е од огромна важност за граѓаните и за претприемачите за да можат да ги препознаат придобивките, но и ризиците од новите дигитални финансиски производи и услуги. Само така можеме да ја искористиме дигитализацијата како алатка за поголема вклученост и стабилен економски раст“, додаде тој.
Во рамките на зголемувањето на вклученоста, Народната банка ги спроведува и активностите на иницијативата „Кодекс за финансирање на жените претприемачи“ (WeFi Code), како национален координатор, заради намалување на родовиот јаз во пристапот до финансии и поддршка на женското претприемаштво. Во оваа иницијатива, покрај Народната банка, се вклучени 18 институции од јавниот, приватниот и граѓанскиот сектор, меѓу кои шест банки и две штедилници.
Народната банка со своето учество ја потврди својата заложба за унапредување на финансиската едукација, дигиталната писменост и вклученоста, во услови на брзи економски и технолошки промени.
Економија
Божиновска на средба со Плаколм и раководството на ЕВН Македонија: Компанијата покажува како странските инвестиции можат да придонесат кон стабилност и дигитализација на енергетскиот систем

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари средба со австриската сојузна министерка за Европа, интеграција и семејство, Клаудија Плаколм, и со раководството на ЕВН Македонија, во рамки на работната посета што австриската делегација ја реализираше во земјава.
На средбата присуствуваше и Мартин Памер, амбасадор на Република Австрија во Република Македонија, заедно со претставници од австриската амбасада.
Фокусот на разговорите беше насочен кон успешната соработка меѓу Министерството за енергетика и компанијата ЕВН Македонија, како пример за одговорно и партнерско делување меѓу државата и енергетскиот сектор.
Божиновска истакна дека ЕВН Македонија е значаен партнер во енергетската транзиција на земјата, посочувајќи дека примерот на компанијата покажува како странските инвестиции можат да придонесат кон стабилност, модернизација и дигитализација на енергетскиот систем.
„ЕВН Македонија е пример како странски инвеститор може да соработува со државните институции на начин што создава додадена вредност – не само за економијата, туку и за општеството“, нагласи Божиновска.
Во рамки на посетата, делегацијата имаше можност да се запознае со технолошките и организациските достигнувања на компанијата, меѓу кои и современиот диспечерски центар за дигитално управување со дистрибутивната мрежа на национално ниво.
Австриската министерка Клаудија Плаколм изрази задоволство од постигнатото ниво на енергетска соработка меѓу двете земји и од синергијата меѓу јавниот и приватниот сектор во Северна Македонија, истакнувајќи дека таа соработка е позитивен пример за поширокиот регион.
Двете министерки потврдија дека постои заеднички интерес за продолжување на размената на искуства и добри практики, со фокус на одржлив енергетски развој и зелена транзиција.