Економија
Петровски: Отворањето нови рудници треба да биде приоритет, а не табу-тема

Став на Филип Петровски, дипломиран рударски инженер и актуелен генерален директор на рудникот ГРОТ, Република Србија
„Веднаш на почеток сакам да кажам дека јас сум “Економски активист”. Верувам дека само богата држава може успешно да ги реши еколошките, социјалните, културните и други проблеми на своите граѓани. Оваа наша убава држава страда од едно загадување кое е насекаде и се продлабочува, тоа е СИРОМАШТИЈАТА.
Како рударски инженер, се движам по траекторијата што го преобликува рударството на Балканот, непосредно учествувајќи во еволуцијата на модерното рударство и неговото спојување со одржливите практики. Почнав како помлад инженер во рудникот Саса, каде што со макотрпна работа ги имплементирав основните принципи на рударството. Преку посветеност и труд, ги поминав сите раководни места во рудникот Саса, а рудникот, кој претходно се мачеше, забележа значителен пораст на производството, достигнувајќи историска пресвртница и во мерките за безбедност при работа, но и во заштитата на животната средина. Во налет на затворањето на рудниците, пред една-две децении, го вратив во живот рудникот „Леце“ во Србија преземајќи сеопфатни инфраструктурни поправки и оперативно реструктуирање, со што производството се зголеми за 2,5 пати. Учествував и во развојот и трансформацијата на Рудниците „Злетово и Тораница“, применувајќи побезбедни и поефикасни методи на откопување. Мојата моментална функција како раководител на „Грот“ во Србија ја покажува мојата успешна кариера, но ја отсликува и еволуцијата на рударството, еволуирајќи од традиционален модел во современ модел кој ги испреплетува технолошките иновации, управувањето со животната средина и стратешкото планирање, покажувајќи ја конвергенција на современите рударски практики со императивите на зелената економија.
Истражувањата покажаа дека светот во кој живееме има осум милијарди луѓе кои ја делат оваа планета и до 2050 година веројатно ќе броиме поблиску до 9,5 милијарди. Урбанизацијата се зголемува со стапка од 60-80 милиони луѓе секоја година, светската економска активност расте со околу 3% годишно, а потребите за минерални суровини за изградба на инфраструктурата, производството на чиста енергија и создавањето на други производи неопходни за живот постојано се зголемува. Нема сомнение дека металите и неметалите за кои има гаранции дека се произведени на тој начин што ги исполнуваат сите еколошките стандарди и се запазени сите човековите права се сериозна потреба за унапредување на човечкиот живот, а тоа значи дека очекувањата на општеството од рударскиот сектор постојано ќе растат!
Од мое лично искуство можам да кажам дека рударството не само што ги поместува планините, туку ги движи и луѓето – физички, емоционално, политички и економски. Живееме во таканаречената „ера на миграција“, движењето на населението ги обновува државите, општествата и економиите ширум светот. Луѓето воглавно го поддржуваат патот на индустрискиот развој, на тој начин што продолжуваат со своите бизниси, развиваат нови бизниси и градат нови средства за живот. Други пак доаѓаат во потрага по средствата за егзистенција овозможени од една многу конкретна форма на развој – РУДАРСТВОТО. Тоа ги модифицира начините на живеење на локалното населениe, ги менува односите меѓу луѓето и природата, ја продлабочува интеграцијата на регионите богати со минерални суровини со големите финансиски центри и ги менува идеите за иднината.
Во последните неколку години, рударството постигна силен напредок во обезбедувањето и задржувањето на својата социјална лиценца за работа, станувајќи клучен партнер во изградбата на долгорочна социјална и физичка инфраструктура што создава позитивна придобивка за локалните и регионалните економии. Еве и неколку примери од нашето непосредно соседство:
Во 2018 борските рудници (сите за бакар и злато) во Република Србија ги купува кинеската компанија Зиѓин ( ZIJIN ), и вложи околу 3 милијарди долари во ревитализацијата на постоечките и отварање на нови рудници. Од тогаш до сега во Бор, Мајданпек и останатите околни градови се случува економски препород. Имено од регион во кој просечната плата беше една од најниските во Република Србија денеска е на второ место веднаш зад белградскиот регион. Иселувањето овде е заборавен поим напротив има доселување на работници од цела Србија. Во заштитата на животната средина вложувањата се повисоки од вкупните вложувања кои биле педесетина години назад. Моментално се изготвува план за инвестиција од нови 3,8 милјарди долари во отворање на подлабоките зони на рудниците.
Вториот пример е во Босна и Херцеговина (БиХ) овие денови започнува со работа рудникот „Вареш“ каде инвеститор е фирмата Адриатик Металс (Adriatic Metals) и тоа е најголемата инвестиција во оваа бивша југословенска република од нејзиното осамостојување до денес. Овој проект во март минатата година доби статус како проект од посебно значење за БиХ бидејќи се очекува тој во растот на БДП да учестува со 2 %.
И трет пример и за мене најважен бидејќи се наоѓа на помалку од 100 км воздушна линија од нашиот југоисток во Грција т.е во Европската унија. Имено канадска компанија Елдорадо Голд Корпорејшн (Eldorado Gold Corporation) минатата година го заокружи финансирањето и отпочна со изградбата на рудникот Скурис (Skouries). Проектот Скурис, како дел од целокупниот комплекс на Рудниците Касандра (Kassandra Mines), ќе создаде значителни позитивни економска и социјална вредност на локално и национално ниво. Со над 3 милијарди американски долари, целосниот развој на Рудниците Касандра, кои ги вклучуваат Скурис, рудникот Олимпија, пристанишниот објект Стратони и фабриката за управување со јаловина Кокинолакас (Kokkinolakkas), претставува една од најголемите странски директни инвестиции во земјата и ќе и овозможи на Грција да стане една од водечките земји за производство на злато во Европа.
Земајќи го предвид сето ова, убеден сум дека такви позитивни движења ќе предизвика и долго најавуваниот рударски комплекс Иловица – Шутка, кој преку неговата изградба и работење ќе донесе сериозен економски бенефит за локалното население, но и за поширокиот струмички регион. Само така, нашата држава може да ги искористи позитивните движења на глобалните пазари на минерални ресурси, што силно ќе влијаат врз локалниот развој, но и развојот на целата држава. Како што трудот и капиталот ќе се движат за да му служат на растечкиот економски пејзаж, тоа ќе предизвика трансформација и пораст на природниот, произведениот, човечкиот, социјалниот, културниот и економскиот капитал на локалната заедница. На овие различни начини, овој рударски проект ќе го стимулира протокот на луѓе, капитал, идеи и моќ на променливи социјални стрктури. Овие движења и текови, ќе го издигнат регионот во кој се наоѓа проекот Иловица-Штука на многу повиско ниво на развој во однос на другите региони во Македонија“.
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Муцунски: Македонија е рангирана меѓу првите во Европа и шеста во светот по обем на гринфилд-инвестиции

Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, и директорот на Дирекцијата за технолошко-индустриски развојни зони, Гоце Димоски, денеска одржаа тематска прес-конференција, на која говореа за последниот извештај на „Фајненшл Тајмс“ – fDi Intelligence, според кој Северна Македонија е рангирана меѓу првите во Европа и шеста во светот по обем на гринфилд инвестиции во однос на БДП.
„Денес споделуваме резултати што се видливи и недвосмислени. Според најновиот извештај на ‘Фајненшл Тајмс’ – fDi Intelligence, нашата земја е меѓу првите во Европа и шеста во светот по обем на гринфилд инвестиции во однос на БДП. Докажуваме дека сме мала земја која умее да постигне големи резултати“, истакна министерот Муцунски.
Тој појасни дека гринфилд инвестициите значат нови фабрики, капацитети и нови работни места, додавајќи дека овој индекс покажува оти државата привлекува повеќе нов капитал отколку што би се очекувало за нејзината економска тежина – дека остварените резултати во делот на странските инвестиции се над нашата категорија.
„Тоа е порака до инвеститорите и граѓаните: тука вреди да се инвестира, да се гради, да се остане. Тоа е јасен сигнал дека енергетската транзиција и индустрискиот раст се во фаза на реализација – не само план или парола. И да бидеме јасни: ова признание не е случајно. Градиме предвидливост. Ние сме кредибилна членка на НАТО. Се поврзуваме со европските коридори. Испраќаме порака дека нашата држава е сигурен и достоинствен партнер“, додаде министерот Муцунски.
На прес-конференцијата тој истакна и дека граѓаните очекуваат чесна држава и јасни правила, подобро платени работни места и пониски трошоци. Во таа насока, нагласи дека целта не е постигната и дека Владата го забрзува чекорот:
„Денес не велиме ‘целта е постигната’. Денес го забрзуваме чекорот. Поедноставуваме постапки, кратиме рокови, ги поврзуваме домашните компании со странските инвеститори, вложуваме во вештини за младите. И, најважно – создаваме систем во кој никој не е над законот, затоа што довербата е нашата најсилна валута за раст“, заклучи министерот.
Директорот Димоски, пред медиумите, истакна дека денешниот успех претставува признание за стратегијата, пристапот и политиките што ги спроведува Владата во областа на привлекувањето странски директни инвестиции, каде клучни приоритети се економскиот раст, креирањето нови работни места и привлекувањето инвестиции со висока додадена вредност за македонската економија.
„После само една година посветена и напорна работа, сведоци сме дека, според последниот извештај кој веќе десет години го подготвува ‘fDi Intelligence’, специјален истражувачки оддел на ‘Фајненшл Тајмс’, Македонија е рангирана на шестото место во светот во привлекувањето на странски инвестиции во однос на бруто домашниот производ“, истакна Димоски.
Тој потенцираше дека крајната цел е структурна промена во начинот на привлекување инвестиции – со фокус на квалитет и додадена вредност, наспроти квантитет и обем на проекти – што е суштинската разлика која ја издвојува нашата земја од многу други економии во минатото, но и моментално во регионот.
Економија
Мицкоски: Македонија е шеста држава во привлекување странски инвестиции по БДП

Ќе бидам прецизен за да не бидам погрешно разбран, зборувавме дека сме четврта економија во Европа. За жал се уште постојат такви кои на брутален начин лешинарски се обидуваат да дефокусираат, многу јасно и прецизно рековме тогаш дека станува збор за четврти најголем раст на БДП во Европа. Така и ова ние сме шеста држава по бројот, обемот и волуменот на странски инвестиции во светот според БДП, значи да бидеме прецизни, да не оставиме на овој тип на луѓе да го дефокусираат и ова, вели премиерот, Христијан Мицкоски, одговарајќи на новинарско прашање.
Премиерот Мицкоски додаде дека според Светската туристичка организација на ОН, Македонија е шеста дестинација која што привлекла најголем број на туристи во светот, по процентот на раст, споредено истиот период минатата година.
„И исто така треба да кажеме дека Обединетите Нации секторот туризам објавуваше дека сме шеста дестинација која што привлекла најголем број на туристи во светот, по процентот на раст, споредено истиот период минатата година. Тоа се параметри кои се добри и значајни. Дали тоа ќе се почувствува кај стандардот кај граѓаните, јас сум убеден дека тоа се случува, можеби доаѓа споро, но во периодот кој што следи ќе биде уште по изразено. Имајќи предвид дека без да имаме интервенционизам, популизам и без да имаме начин на кој што порано се зголемуваше просечната плата, ние го имаме истиот раст од 11, 12 и 13 проценти, што значи дека стандардот полека но сигурно доаѓа на свое место“, истакна тој.
„Примарна наша цел беше да се консолидираме како држава, ценам дека сме во таа состојба на консолидирање и сега е времето да се почне со раст, односно да се почувствува сето она за кое што денеска зборуваме. Затоа велам ако ние имаме раст на платите од 11, 12, 13 проценти на месечно ниво, а инфлација условно кажано во просек од 4 проценти, тогаш нето имаме зголемување од 7 проценти. Каква беше состојбата пред година ипол, две: Тогаш имавме просечна инфлација од 15,18, 20 проценти, и раст на платите кое што беше под нивото на инфлација, што значи дека стандардот беше во негатива, односно во минус, за разлика од сега кој е во позитива“, посочи премиерот Мицкоски.
Економија
Советот на Народната банка донесе одлуки за унапредување на заштитата на потрошувачите на финансиски услуги

На својата последна седница, Советот на Народната банка усвои четири значајни одлуки насочени кон зајакнување на системот за заштита на потрошувачите, коишто треба да обезбедат поголема транспарентност, фер практики и ефикасно постапување по поплаките на граѓаните од страна на банките и штедилниците, како и соодветни контролни механизми од страна на Народната банка во оваа област.
Со Одлуката за обезбедување јасни, релевантни и навремени информации за производите и услугите, којашто беше усвоена од Советот, се воведува задолжителна обврска за банките да обезбедуваат точни, разбирливи и навремени информации на потрошувачите, особено пред склучувањето договори за кредити и депозити. Информациите треба да дадат јасни насоки во однос на основните придобивки, ризиците и условите за користење на производот или на услугата, вклучително и за трошоците поврзани со финансиските производи и услуги, извести Народната банка.
Со усвоената Одлука за обезбедување фер и транспарентен пристап при склучување и примена на договорите со потрошувачите се воспоставуваат стандарди за фер пристап кон потрошувачите, како и забрана за нефер, измамнички и агресивни деловни практики. Воедно, се дефинираат основните можни ризиците кои треба јасно да им бидат објаснети на потрошувачите пред склучување на договор, а банките се задолжуваат да донесат интерни акти со кои ќе обезбедат фер практика и недискриминација, вклучително и во однос на потрошувачите со попреченост.
Одлуката за воспоставување систем за прием, евиденција и правично постапување со поплаките на потрошувачите го уредува начинот на поднесување, прием и разгледување на поплаки во банките, како и обврска за почитување на рокови за одговарање на поплаките и формирање посебна организациска единица или назначување лице задолжено за заштита на потрошувачите во банките и штедилниците.
Одлуката за начинот на вршење контрола над работењето на финансиските институции во доменот на заштитата на потрошувачите ги пропишува основните видови на контроли во доменот на заштита на потрошувачите. Покрај теренски и вонтеренски контроли, се предвидуваат и хоризонтални контроли на одредена тема кај сите банки и штедилници, како и контрола преку „таинствено купување“ по примерот на напредните европски практики.
Со овие четири одлуки, Народната банка поставува правила и механизми за подобра заштита на правата и интересите на потрошувачите, придонесувајќи кон потранспарентна и пофер средина за користење на финансиските услуги, како и поголема финансиска инклузија, се додава во соопштението на Народната банка.