Економија
Секретаријатот на ЦЕФТА на Самитот на лидери на Берлинскиот процес со повик: регионалната соработка да премине од зборови на дело

Воспоставувањето на заеднички регионален пазар ветува зголемена трговија, економски раст, создавање на работни места, подобрување на мобилноста, напредок на инфраструктурата и поцврста регионална соработка, носејќи голема корист како за граѓаните, така и за претприемачите на Западен Балкан. На Самитот на лидери на Берлинскиот процес 2023, в.д. директорот на Секретаријатот на ЦЕФТА Даниела Гачевиќ ги истакна обврските кои лидерите на Западен Балкан ги презедоа во однос на регионалната соработка уште во 2020 година.
Обраќајќи се на сесијата насловена „Интегрирање на регионот во единствен пазар и подобрување на конвергенцијата со ЕУ“, Гачевиќ рече: „Седум исклучително важни одлуки се усогласени на експертско ниво и треба да ги усвои Мешовитиот комитет на ЦЕФТА. Тие имаат потенцијал, не само да ги трансформираат нашите економии, туку и да го подобрат секојдневниот живот на нашите граѓани. Овие одлуки, кои се движат од корист за микро претпријатијата до мултинационалните компании и од одделни домаќинства до пошироката заедница, нудат раст, просперитет и проширени можности. Меѓутоа, правите добивки – опипливите поместувања кои ќе се чувствуваат во домаќинствата и на пазарите – се уште не сме ги доживеале бидејќи овие одлуки се уште чекаат на имплементација“.
Нагласи дека иновативните решенија во областите како што се професионалната мобилност, олеснувањето на трговијата, е-трговијата, услугите за достава на пакети меѓу страните и царинските постапки можат да се остварат само кога регионалната соработка ќе премине од зборови во опиплива акција. Ова е особено важно во моменталната состојба на растечка инфлација, која ги намалува реалните приходи, ја намалува довербата на потрошувачите и деловниот сектор, доведува до повисоки каматни стапки и ја ограничува фискалната флексибилност на владите.
Самитот на лидерите на Берлинскиот процес во 2023 година служи како можност да се сумираат напорите од минатото и да се обезбеди преглед на идните предизвици. Сите се согласија дека Заедничкиот регионален пазар (CRM) има широки социјални импликации на Западен Балкан. Затоа бара координиран и конзистентен пристап од сите клучни актери.
„Иако како регион направивме многу во однос на олеснување на трговијата и создавање трговски можности, работата не е завршена. Постојаниот развој е императив за вистински да ги искористиме плодовите од овие иницијативи“, рече в.д. директор на Секретаријатот на ЦЕФТА.
ЦЕФТА останува посветена на решавање на нетарифните бариери, поедноставувањето на документацијата за стока и услуги, промоцијата на дигитализацијата на трговијата и придржувањето кон политиките и стандардите на ЕУ.
Зголемените напори за спроведување на Економскиот и Инвестицискиот план, заедно со иницијативите како што се ЦЕФТА-ТЦТ Зелените коридори, треба да го забрзаат царинењето на стоките и да го намалат времето на чекање на границите. ЦЕФТА значително придонесе за економскиот раст. Во 2022 година, трговијата со стоки порасна на 8,8 милијарди, што претставува неверојатен скок од 112% од 2014 година. Балканскиот барометар покажува дека во 2022 година, 61% од компаниите имале корист од ЦЕФТА, што е значително зголемување во споредба со 37 проценти во 2015 година.
ЦЕФТА е оптимистична дека претстојниот План за раст за Западен Балкан, кој го најави Европската комисија, ќе ги забрза овие процеси, а со тоа ќе го забрза и социоекономското усогласување на регионот со единствениот пазар на ЕУ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Македонија доби речиси 2,5 милиона евра од планот за раст за постигнати резултати во намалување на неформалната економија, извести Министерството за економија

Европската комисија, во најновиот извештај за имплементацијата на Планот за раст, потврди дека Северна Македонија преку министерството за економија и труд целосно и успешно ја спроведе реформската мерка 4.1.1 – „Справување со неформалната економија во поддршка на Стратегијата за формализација на неформалната економија“, извести Министерството за економија и труд.
„Целта на мерката е унапредување на формалната економија преку интензивирање на инспекцискиот надзор и примена на пристап заснован на проценка на ризик, со фокус на секторите најподложни на неформални активности, градежништво, туризам и земјоделство.
Според оценката на Европската комисија, земјата далеку ги надминала поставените цели за зголемување на бројот на инспекции и резултатите од надзорот во рамките на оваа реформа со вкупна вредност од приближно 2,5 милиони евра, насочени кон јакнење на институциите, дигитализација на инспекциските служби и зајакнување на формалната економија.
Државниот инспекторат за труд (ДИТ) спроведе 16.464 инспекции во периодот јули 2024 – јуни 2025, што претставува 242% зголемување во однос на целта за 20% зголемување во однос на просекот од 2020–2023 година.
Притоа се откриени 543 нерегистрирани работници, што е зголемување од над 200% во однос на претходните години.
Државниот пазарен инспекторат (ДПИ) реализира 669 инспекции, што е 40% повеќе од целната вредност, при што издадени се 222 управни решенија, а 18 нерегистрирани економски оператори се затворени поради непочитување на законите.
Овие постигнувања се резултат на спроведување на пристап заснован на проценка на ризик при планирањето на инспекциските активности, со приоритетно насочување кон секторите најпогодени од неформална економија – градежништво, туризам и земјоделство. Двете институции применуваат методологии за управување со ризик и активно користат дигитални алатки за подобрување на ефективноста и транспарентноста во своето работење
Европската комисија во својата оценка нагласува дека Северна Македонија ја реализирала реформата „целосно и успешно“, без утврдено двојно финансирање и со целосна усогласеност со европските стандарди.
Ова признание од Европската комисија е потврда за сериозната работа на институциите и за конкретните резултати кои носат корист и за граѓаните и за бизнисот. Справувањето со сивата економија е еден од клучните приоритети на Владата и Министерството за економија и труд– заедно со европските партнери ќе продолжиме да градиме одржлива, конкурентна и формална економија“, соопшти Министерството за економија и труд.
Свет
(Видео) Трамп до австралискиот амбасадор: Не те сакам и веројатно никогаш нема да те сакам

Претседателот на САД, Доналд Трамп, му рече на австралискиот амбасадор во САД и поранешен премиер, Кевин Рад, дека не го сака и веројатно никогаш нема да го сака.
Трамп вчера се сретна со сегашниот австралиски премиер, Ентони Албанезе. Политичкиот уредник на австралискиот „Скај њуз“, Ендру Кленел, го праша Трамп зошто требало толку долго време за да се организира состанокот. Тој беше заинтересиран дали има некаква врска со ставот на Австралија за климатските промени, Палестина или изјавите на Рад.
🤪 Trump to Australia’s ambassador: “I don’t like you either.”
An awkward exchange took place between the U.S. president and the Australian ambassador🇦🇺
After signing an agreement on rare earth minerals, a journalist reminded Trump that Ambassador Kevin Rudd had once called him… pic.twitter.com/UEooOxvqYs
— NEXTA (@nexta_tv) October 20, 2025
„Не знам ништо за него. Ако рекол нешто лошо, тогаш можеби би сакал да се извини. Дали амбасадорот рекол нешто лошо? Не кажувајте ми. Не сакам да знам. Каде е тој? Дали сè уште работи за вас“, Трамп го праша Албанезе.
Албанезе одговори дека Рад е сè уште амбасадор и покажа кон него. Рад призна дека кажал лоши работи за Трамп пред да стане амбасадор. „Ги повлекувам тие изјави“, рече тој.
„Ни мене не ми се допаѓаш. И веројатно никогаш нема да ми се допаднеш“, рече Трамп.
Во ноември минатата година, откако Рад беше потврден како избор на Албанезе за амбасадор на САД, се појави интервју од 2021 година во кое тој го опиша Трамп како селски идиот. Подоцна се дозна дека Рад избришал некои стари објави на социјалните мрежи во кои го нарекол Трамп предавник на Западот и лудак.
Економија
Цените на нафтата паѓаат

Цените на нафтата паднаа под 61 долар на меѓународните пазари денес, поради мрачни проценки за вишок понуда и знаци за затоплување на односите меѓу САД и Русија што би можело да значи полесен пристап до руска нафта.
На лондонскиот пазар, цената на барел по пладне беше за 72 центи пониска отколку на затворањето на трговијата на крајот од минатата недела, на 60,57 долари. На американскиот пазар, барелот се тргуваше по цена за 66 центи пониска, на 56,88 долари.
Расположението на пазарите е намалено од проценките за вишок понуда на крајот на оваа година и почетокот на следната година.
Понудата брзо расте, додека побарувачката е пригушена, објави Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) минатата недела.
Во такви услови, светските залихи достигнаа највисоко ниво за четири години во август, од 7,9 милиони барели, пресмета агенцијата, а вишокот на понуда треба нагло да се зголеми најдоцна од следната година.
Инвеститорите се загрижени и за затворањето на американската влада поради спор околу буџетските трошоци.
Демократите го условуваат прифаќањето на предлогот за буџет за 2026 година со продолжено финансирање на програмата за здравствено осигурување за најранливите групи граѓани, додека републиканците ја отфрлаат оваа отстапка.
Дури 750.000 владини службеници би можеле да бидат испратени на неплатен одмор, што исто така ќе значи пониски трошоци, предупреди независниот институт CBO.