Економија
Црна Гора во фокусот на стартап-заедницата: потпишани насоки на иницијативата Adria ScaleUp
На маргините на ESG Adria Самитот во Порто Монтенегро, претставници на стартап и иновациската заедница од целиот регион официјално ја поддржаа иницијативата Adria ScaleUp – заедничка платформа насочена кон отстранување на пречките и создавање поволни услови за раст и развој на стартапи низ Adria регионот. Иницијативата беше координирана од Western Balkans Startup Alliance, Plug and Play Tech Center и Sustineri Partners, со поддршка од бројни основачи на стартапи, акцелератори, фондови, истражувачки институции, иновациски центри, како и претставници од приватниот и јавниот сектор.
Иницијативата беше претставена за време на затворена тркалезна маса, на која учесниците дискутираа за структурните и политичките предуслови за долгорочен раст на иновативните компании, како и за актуелните пречки кои го ограничуваат пристапот до капитал, регионалната соработка и институционалната поддршка.
Воведни излагања имаа Нина Николиќ, коосновач на Western Balkans Startup Alliance, Ураник Бегу, директор за CEE регионот во Plug and Play Tech Center, и Билјана Брејтвеит, директорка на Sustineri Partners. Сите се согласија дека координираниот регионален пристап и инклузивните политики кои ги одразуваат реалните потреби на стартап заедницата се од клучно значење.
„Посебно внимание беше посветено на анализа на инвестицискиот јаз во регионот и недостатокот на структури кои градат доверба кај инвеститорите. Во тој контекст, учесниците дискутираа за конкретни мерки за привлекување на повеќе приватен капитал – вклучувајќи даночни олеснувања за инвестиции во иновации, јавно-приватни инвестициски модели и поддршка за компании водени од жени и млади. Исто така беше претставен заеднички нацрт-документ кој ги дефинира клучните елементи на иницијативата, а кој ги обедини десетици потписници од претприемачкиот, инвестицискиот, акцелераторскиот и академскиот сектор“, изјави Брејтвеит.
„Од самиот почеток, Western Balkans Startup Alliance ги поврзува највлијателните лидери на иновациите во регионот. Преку континуирана соработка меѓу инкубатори, акцелератори и стартап заедници, изградивме силни темели за соработка, размена на знаење и заеднички глас кон креаторите на политики. Нашата посветеност на регионален пристап, заснован на реални потреби на стартапите и практични решенија, ја прави оваа алијанса силен двигател на долгорочни промени. Ни треба иницијатива која поттикнува регионален дијалог помеѓу институциите и стартап заедницата. Заедно градиме посветла иднина“, порача Нина Николиќ.

Во периодот од април 2025 до април 2026 година, иницијативата ќе биде фокусирана на пет стратешки насоки. Прв приоритет е спроведување на сеопфатна анализа на политики со цел идентификување на правните и регулаторните пречки кои го забавуваат растот на иновативните компании. Вториот приоритет е поедноставување и усогласување на прописите што се однесуваат на регистрација на компании, прекугранично делување и заштита на интелектуална сопственост. Третата насока вклучува развој на паметни поттикнувања за иновации и истражување, меѓу кои се даночни олеснувања, грантови и модели на заедничко инвестирање. Четвртиот фокус е зајакнување на регионалната поврзаност преку споделена инфраструктура и прекугранични иновациски програми. Конечно, петтиот приоритет се однесува на воспоставување формални механизми кои ќе овозможат активно вклучување на стартап заедницата во обликувањето на политиките на регионално ниво.

„Adria ScaleUp иницијативата е важен чекор кон системски пристап во развојот на регионалниот стартап екосистем. Ако сакаме стартапите овде не само да се појават, туку и да растат и останат, мораме да им понудиме предвидлива, поврзана и поттикнувачка околина. Тоа значи усогласени прописи, паметни поттикнувања и инфраструктура која не завршува на граница. Оваа иницијатива покажува дека сме подготвени за соработка – не само преку идеи, туку и преку конкретни алатки кои ќе го олеснат скалирањето на компаниите и ќе ја вклучат стартап заедницата во обликувањето на политиките. Ми претставува задоволство што Plug and Play може да биде дел од овој процес, заедно со партнери кои разбираат дека одржлива иновација се гради преку партнерство“, додаде Ураник Бегу, директор на Plug and Play Tech Center за Југоисточна Европа.
Заклучено е дека првиот годишен извештај за напредокот ќе биде објавен на следниот Самит во април 2026 година, со што ќе се постави јасна рамка за следење на резултатите и одговорностите. Иницијативата останува отворена за нови партнери, а повикот е упатен до чинители од приватниот и јавниот сектор, како и до меѓународни организации и технолошки лидери.
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Пуштена во употреба новата микробиолошка лабораторија за квалитет на „Алкалоид“ при официјалната посета на владина делегација на компанијата
ГЛАВНАТА ЦЕЛ НА МИКРОБИОЛОШКАТА ЛАБОРАТОРИЈА ЗА КОНТРОЛА НА КВАЛИТЕТ, НАЈНОВАТА ИНВЕСТИЦИЈА НА „АЛКАЛОИД“ АД ВРЕДНА 3,1 МИЛИОНИ ЕВРА, Е ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НАЈВИСОКО НИВО НА КОНТРОЛА НА МИКРОБИОЛОШКИОТ КВАЛИТЕТ НА СУРОВИНИТЕ, ПРИМАРНАТА АМБАЛАЖА, ПОЛУПРОИЗВОДИТЕ И НА ГОТОВИТЕ ПРОИЗВОДИ.
На простор од близу 700 м2 се спроведуваат активности како што се мониторинг на просториите и површините, мониторинг на системите за производство и дистрибуција на прочистена фармацевтска вода, мониторинг на компримираниот воздух, верификација на чистењето на процесната опрема, тестови за стерилност, идентификација на микроорганизми, тестирање на антимикробната ефикасност, потврда за ефикасноста на дезинфициенсите, како и други анализи, во согласност со регулаторните барања.


Оваа најнова инвестиција на „Алкалоид“ беше пуштена во употреба при официјалната посета на владина делегација на компанијата, предводена од Претседателот на Владата проф. д-р Христијан Мицкоски, придружуван од д-р Азир Алиу, Министер за здравство, и од г. Сашо Клековски, Директор на Фондот за здравствено осигурување.
„Со Микробиолошката лабораторија за контрола на квалитет Македонија се позиционира како регионален лидер не само во фармацевтската микробиологија, туку и во целокупната контрола на лекови. Проектот е целосно финансиран и реализиран од ’Алкалоид’ АД, со сопствени ресурси, интерна експертиза и со инвестиција од околу 3,1 милиони евра реализирана во период од речиси две години, што е јасна потврда за визијата, знаењето и за долгорочната посветеност на компанијата на врвниот квалитет“, изјави Живко Мукаетов, Генерален директор и Претседател на Управниот одбор на „Алкалоид“ АД Скопје.

„За мене претставува огромна чест и задоволство што денеска во ’Алкалоид’ видовме работи кои ги гледаме во најсовремените светски фармацевтски индустрии. Горди сме што се македонски. Благодарност до Генералниот директор и до сите вработени кои денеска стручно ни објаснија со што сè се занимава оваа компанија и можам со задоволство да констатирам дека над 3000 вработени ја градат својата иднина во ’Алкалоид’. Извозното портфолио на компанијата, кое е повеќе од две третини од производството, позитивно влијае во насока на економската состојба на државата и зголемувањето на БДП и на индустриското производство, па затоа ние како Влада секогаш ќе поддржуваме успешни македонски приказни бидејќи нема подобра промоција за државата од ваква успешна приказна надвор од границите“, изјави Претседателот на Владата проф. д-р Христијан Мицкоски.

Новата Микробиолошка лабораторија за контрола на квалитет на „Алкалоид“ АД Скопје има капацитет да изведува околу 20.000 различни микробиолошки анализи годишно, a во неа работи 21 високостручно лице. Одделот за контрола на квалитет носи стратешка одговорност за усогласеност со меѓународните регулаторни стандарди во фармацијата, а со него раководи д-р Ѓорѓи Петрушевски, доктор по хемиски науки со значаен научен придонес (33 објавени научни трудови во меѓународни списанија со фактор на влијание и повеќе од 500 цитати) и со експертиза на полето на фармацевтската хемија и фармацевтските системи за квалитет.


Економија
Народната банка и Државниот секретаријат за економски прашања на Швајцарија (SECO) потпишаа меморандум за соработка и јакнење на институционалните капацитети
Народната банка и Државниот секретаријат за економски прашања на Швајцарија – СЕKО (SECO) потпишаа Меморандум со кој се воспоставува рамка за соработка во периодот 2025 ‒ 2028 година. Меморандумот го потпишаа гувернерот на Народната банка, Трајко Славески и амбасадорот на Швајцарија во земјава, Кристоф Зомер.
Соработката опфаќа обезбедување техничка помош и размена на знаење заради унапредување на истражувачката активност, модернизација на алатките неопходни за водење монетарна политика, зајакнување на стабилноста на финансискиот сектор, како и за понатамошно јакнење на институционалните капацитети на Народната банка.
„Воспоставената соработка претставува значаен поттик за натамошно зајакнување на капацитетите на Народната банка во повеќе важни области на работењето и потврда на долгогодишното партнерство меѓу нашата земја и Швајцарија“, истакна гувернерот Славески нагласувајќи ја улогата на централната банка во обезбедувањето макроекономска стабилност и поддршката на одржливиот економски развој.
„Швајцарија е посветен партнер за развој на Северна Македонија повеќе од 30 години. Преку овој меморандум за соработка, ја потврдуваме нашата поддршка за економските институции и реформите во земјата, како и за силна, независна и кредибилна централна банка којашто ги применува меѓународните и европските стандарди. Швајцарија го почитува ова партнерство и е посветена на унапредување на макроекономската стабилност и на одржливиот економски развој“, истакна амбасадорот Зомер.
Во рамките на Програмата, активностите се насочени кон унапредување на спроведувањето на монетарната политика, промовирање стабилен и сеопфатен финансиски сектор, зајакнување на отпорноста, одржливоста и ефикасноста во работењето. Поддршката опфаќа анализа и спроведување на монетарната политика, макроекономски податоци и статистика, истражувања, финансиска стабилност и вклученост, развивање нови дигитални решенија за модернизација на платежната инфраструктура преку подобрување на пристапот до платежните услуги, еколошката одржливост, управувањето со ризиците, како и управувањето со човечките ресурси и меѓународната соработка.
Соработката се остварува во рамките на Програмата за билатерална помош и градење капацитети за централните банки (Bilateral Assistance and Capacity Development for Central Banks – BCC), финансирана од СЕКО и спроведена од Женевскиот институт за меѓународни и развојни студии. Програмата има за цел да ги зајакне капацитетите на централните банки во земјите во развој преку унапредување на нивната аналитичка и техничка експертиза за водење ефикасна монетарна политика и одржување стабилен финансиски систем. Со потпишувањето на Меморандумот, Народната банка ќе биде дел од оваа мрежа на институции коишто преку оваа програма инвестираат во знаење и напредок.
Економија
Божиновска пред Енергетската заедница: Македонија ја забрзува интеграцијата во европскиот енергетски пазар
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, се обрати на состанок на Енергетската заедница, каде што ја презентираше реалната и мерлива динамика на напредокот на Северна Македонија во усогласувањето со европското енергетско и климатско законодавство и во јакнењето на регионалната енергетска интеграција.
Во своето обраќање, министерката истакна дека изминатата година била обележана со предизвици, но и со конкретни институционални резултати, пред сè во делот на законодавните реформи и стратешките инфраструктурни чекори.
Како клучна пресвртница, Божиновска го нагласи усвојувањето на новиот Закон за енергетика, со кој во голема мера е транспониран Пакетот за интеграција на електричната енергија. Според неа, Законот создава јасна правна основа за активна интеграција на националниот електроенергетски и гасен систем во регионалниот и во внатрешниот пазар на Европската Унија и претставува најзначајниот чекор кон идното спојување на македонскиот пазар со европскиот пазар на електрична енергија.
„Со овој закон се редефинираат улогите, обврските и одговорностите на институциите, операторите на преносните системи и пазарните оператори – не само во имплементацијата, туку и во активното учество во креирањето на заедничките правила за регионалните енергетски пазари“, беше истакнато во обраќањето.
Дополнително, министерката информираше дека во 2025 година е усвоен и Законот за изменување и дополнување на Законот за енергетска ефикасност, со кој се отстрануваат регулаторните и нерегулаторните бариери за реализација на проекти за енергетска ефикасност, се зајакнува соработката меѓу сите чинители, се поттикнува користењето обновливи извори на енергија кај крајните корисници и се овозможува поефикасно користење на финансиски механизми и стимулации.
Во делот на стратешкото планирање, Божиновска информираше дека Ревидираниот Национален енергетски и климатски план (НЕКП) за периодот 2025–2030 се наоѓа во финална фаза пред усвојување. Јавната консултација со сите релевантни засегнати страни, вклучително и со Енергетската заедница, е завршена, а усвојувањето се очекува во најкраток можен рок.
Посебно беше истакнат и пристапот на МЕПСО кон Заедничката канцеларија за алокација (JAO) – заедничката европска платформа за аукција на прекугранични преносни капацитети, што, како што кажа Божиновска, претставува стратешки исчекор за националниот електроенергетски систем и практична интеграција во најголемата и најтранспарентна европска платформа од овој тип.
Во таа насока, министерката најави дека МЕПСО има намера да номинира еден преносен инфраструктурен проект во рамки на процесот за избор на Проекти од интерес на Енергетската заедница / Проекти од заемен интерес (PECI/PMI) во циклусот за 2026 година, како дел од заложбите за јакнење на регионалната поврзаност и усогласување со европските плански рамки.
На крајот, Божиновска подвлече дека државата паралелно работи на критични инвестиции во регионалните електроенергетски и гасни интерконекции, со цел зголемување на енергетската безбедност, вклучително и проектот за гасен интерконектор со Грција и продолжување на разговорите со Србија.

