Економија
Црна Гора во фокусот на стартап-заедницата: потпишани насоки на иницијативата Adria ScaleUp

На маргините на ESG Adria Самитот во Порто Монтенегро, претставници на стартап и иновациската заедница од целиот регион официјално ја поддржаа иницијативата Adria ScaleUp – заедничка платформа насочена кон отстранување на пречките и создавање поволни услови за раст и развој на стартапи низ Adria регионот. Иницијативата беше координирана од Western Balkans Startup Alliance, Plug and Play Tech Center и Sustineri Partners, со поддршка од бројни основачи на стартапи, акцелератори, фондови, истражувачки институции, иновациски центри, како и претставници од приватниот и јавниот сектор.
Иницијативата беше претставена за време на затворена тркалезна маса, на која учесниците дискутираа за структурните и политичките предуслови за долгорочен раст на иновативните компании, како и за актуелните пречки кои го ограничуваат пристапот до капитал, регионалната соработка и институционалната поддршка.
Воведни излагања имаа Нина Николиќ, коосновач на Western Balkans Startup Alliance, Ураник Бегу, директор за CEE регионот во Plug and Play Tech Center, и Билјана Брејтвеит, директорка на Sustineri Partners. Сите се согласија дека координираниот регионален пристап и инклузивните политики кои ги одразуваат реалните потреби на стартап заедницата се од клучно значење.
„Посебно внимание беше посветено на анализа на инвестицискиот јаз во регионот и недостатокот на структури кои градат доверба кај инвеститорите. Во тој контекст, учесниците дискутираа за конкретни мерки за привлекување на повеќе приватен капитал – вклучувајќи даночни олеснувања за инвестиции во иновации, јавно-приватни инвестициски модели и поддршка за компании водени од жени и млади. Исто така беше претставен заеднички нацрт-документ кој ги дефинира клучните елементи на иницијативата, а кој ги обедини десетици потписници од претприемачкиот, инвестицискиот, акцелераторскиот и академскиот сектор“, изјави Брејтвеит.
„Од самиот почеток, Western Balkans Startup Alliance ги поврзува највлијателните лидери на иновациите во регионот. Преку континуирана соработка меѓу инкубатори, акцелератори и стартап заедници, изградивме силни темели за соработка, размена на знаење и заеднички глас кон креаторите на политики. Нашата посветеност на регионален пристап, заснован на реални потреби на стартапите и практични решенија, ја прави оваа алијанса силен двигател на долгорочни промени. Ни треба иницијатива која поттикнува регионален дијалог помеѓу институциите и стартап заедницата. Заедно градиме посветла иднина“, порача Нина Николиќ.
Во периодот од април 2025 до април 2026 година, иницијативата ќе биде фокусирана на пет стратешки насоки. Прв приоритет е спроведување на сеопфатна анализа на политики со цел идентификување на правните и регулаторните пречки кои го забавуваат растот на иновативните компании. Вториот приоритет е поедноставување и усогласување на прописите што се однесуваат на регистрација на компании, прекугранично делување и заштита на интелектуална сопственост. Третата насока вклучува развој на паметни поттикнувања за иновации и истражување, меѓу кои се даночни олеснувања, грантови и модели на заедничко инвестирање. Четвртиот фокус е зајакнување на регионалната поврзаност преку споделена инфраструктура и прекугранични иновациски програми. Конечно, петтиот приоритет се однесува на воспоставување формални механизми кои ќе овозможат активно вклучување на стартап заедницата во обликувањето на политиките на регионално ниво.
„Adria ScaleUp иницијативата е важен чекор кон системски пристап во развојот на регионалниот стартап екосистем. Ако сакаме стартапите овде не само да се појават, туку и да растат и останат, мораме да им понудиме предвидлива, поврзана и поттикнувачка околина. Тоа значи усогласени прописи, паметни поттикнувања и инфраструктура која не завршува на граница. Оваа иницијатива покажува дека сме подготвени за соработка – не само преку идеи, туку и преку конкретни алатки кои ќе го олеснат скалирањето на компаниите и ќе ја вклучат стартап заедницата во обликувањето на политиките. Ми претставува задоволство што Plug and Play може да биде дел од овој процес, заедно со партнери кои разбираат дека одржлива иновација се гради преку партнерство“, додаде Ураник Бегу, директор на Plug and Play Tech Center за Југоисточна Европа.
Заклучено е дека првиот годишен извештај за напредокот ќе биде објавен на следниот Самит во април 2026 година, со што ќе се постави јасна рамка за следење на резултатите и одговорностите. Иницијативата останува отворена за нови партнери, а повикот е упатен до чинители од приватниот и јавниот сектор, како и до меѓународни организации и технолошки лидери.
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Трипуновски: Преку Јавниот повик за Мерката 112 ги вклучуваме младите во секторот земјоделство

Во изминатите денови се распиша Јавен повик бр.02/2025 за доставување на барања за користење на средства од Програмата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој за 2025 година.
Овој Јавен повик се однесува за Мерката 112 – „Помош на млади земјоделци за започнување на земјоделска дејност“.
Трипуновски информираше дека јавниот повик е наменет за млади земјоделци на возраст од 18 до 40 години, кои што
• за првпат започнуваат со земјоделска активност;
• преземаат постоечко или воспоставуваат ново земјоделско стопанство;
• и се запишани во Единствениот регистар на земјоделски стопанства во последните 18 месеци.
Максималната финансиска поддршка по корисник за Мерка 112 изнесува 600.000 денари, односно 100% од направените трошоци.
Овие предвидени средства ќе се доделуваат за период на реализација на деловниот план и ќе се исплаќаат на годишно ниво но најмногу на три рати. Дополнително предвидена е и 40% авансна исплата на предметната инвестиција.
Крајниот рок за доставување на барањата е 09.05.2025 година
„Би сакал да напоменам дека за аплицирање на Јавниот повик за Мерката 112 се олеснети процедурите околу исполнувањето на критериумите, со кои што излегуваме во пресрет на секој еден млад кој што сака да влезе во земјоделскиот процес. Исто така ги охрабрувам да аплицираат за оваа мерка.
Целта на Министерството и на Владата е активирање на младите во земјоделскиот сектор преку низа на мерки. Токму Мерката 112 е една од низата која што ќе им помогне на младите да се активираат и да влезат во земјоделското производство.
Овој Јавен повик е само еден стимул на нашите млади да влезат секторот земјоделство и истите да продолжат да го движат процесот во производството на квалитетна храна.
Новата енергија во земјоделството е потребна за да се зголеми производството на храна, со што ќе станеме земја која што ќе извезува квалитетни земјоделски производи и по тоа ќе станеме и понатаму препознатливи.
Министерството ќе продолжи да работи на сет на мерки кои што ќе ги анимираат младите да се вклучат во процесот на производство на квалитетни земјоделски производи.
Заедно работиме да го вратиме македонското земјоделство и повторно да биде едно од најзначајните гранки“, рече Трипуновски.
Економија
Интерес за батерии – се бара спас за струјата произведена од фотоволтаици

Сопствениците на фотоволтаици засилено инвестираат во батерии, со цел во целост да ја искористат произведената електричната енергија.
На последната презентација на ФЕРОИНВЕСТ во Стопанската комора, присуствуваа 60 претставници од субјекти заинтересирани да вградат батериски системи за складирање за да ја избегнат загубата на електричната енергија, а со тоа и загубата на финансии. Тоа се, пред се, фабрики кои имаат поставено фотоволтаици на фабричките покриви, но и инвеститори кои имаат изградено фотонапонски електрани на земја.
Презентацијата ја одржаа ФЕРОИНВЕСТ и глобалниот бренд WEIHENG, кој е глобално препознатлив по иновативни решенија за складирање енергија, за чии батериски системи ФЕРОИНВЕСТ е застапник за Македонија.
Компанијата ФЕРОИНВЕСТ, која нуди изведување ,,клуч на рака”, ги запозна присутните со можностите за имплементирање на високонапонски хибридни системи за складирање енергија на веќе изградени фотонапонски електрани (на фабрички кров или на земја) и можност за градење на нови фотонапонски електрани со паралелно вградување на батериски системи од самиот почеток.
Берзите во моментот покажуваат неповолен пад на цената на електричната енергија во часовите на интензивно производство од фотоволтаици во текот на денот, што ќе биде уште поизразено во текот на летните месеци.
Единствено решение е складирање на вишокот електрична енергија и нејзино користење или продавање во часовите кога има потреба од енергија и кога побарувачката на пазарот ќе формира економски поповолна цена.
(ПР)
Економија
Кафето станува скапо задоволство, цените допрва ќе растат

Цената на кафето, еден од најконсумираните пијалоци во светот, достигнува рекордни нивоа.
Зголемувањето на цените на кафето е првенствено резултат на сушата која ги десеткуваше приносите на зрна на најголемите плантажи во светот и го загрози целокупното производство, а потоа се и геополитичките тензии кои ги загрозуваат синџирите на снабдување. Најсвеж пример се царините на американскиот претседател Доналд Трамп, кои се закануваат да предизвикаат еден вид трговска војна, на која индустријата за кафе нема да биде имуна.
Најголеми производител на кафе е Бразил, одговорен за една третина од светскиот пазар. После него се Виетнам, Колумбија, Хондурас, Мексико, Виетнам, Перу… Нивниот главен адут во успешното производство на кафе е климата. Зрната кафе се исклучително чувствителни и бараат оптимални услови, поради што екстремните температури и суши се основен проблем во овие земји. Освен што го намалува приносот, се влошува и вкусот на кафето. Бразил е особено тешко погоден, каде земјоделците се речиси без залихи. Очекувањата се дека годинава ќе има уште послаба берба во Бразил поради долгите сушни периоди, најдолги од 1981 година. Затоа, се соочуваме со неизвесна сезона и континуирани поскапувања.
Состојбата на родот и климатскиот статус на Бразил и Виетнам ја одредуваат иднината на секоја шолја кафе што ја пиеме.
Арабика и Росбуста се двата најпопуларни типа на кафе. Околу 75 проценти од светското производство го сочинува Coffea arabica, а Coffea canephora останатите 25 проценти. Тоа се две растенија со различни вкусови кои бараат различни услови за одгледување, па затоа имаат различни цени.
Растенијата Арабика се многу попрефинети, растат само на големи надморски височини и бараат голема експертиза во одгледувањето, што ги прави скапи. Робуста е полесна и поевтина за одгледување. Поотпорен е на болести и штетници, а претпочита потопли услови. Исто така, дава поголем принос. Зрната се помали, но имаат повеќе кофеин и се користат главно за еспресо кафе. Арабика има попријатен вкус и умерена киселост, поради што нашла поширока примена.