Економија
Шпанците се плашат од зимата: „Или трепериш од сметките или од студот“

62-годишна шпанска пензионерка со месечни примања од 600 евра нелагодно ја слуша временската прогноза на радио во мал стан во Мадрид – метеоролозите ги повикуваат жителите да се облекуваат топло бидејќи пријатното време е при крај. Енкарна веќе има проблеми бидејќи цените на храната енормно поскапеа во последните месеци, па сега треба да одлучи дали сака да живее без светла или греење.
„Нема да го вклучам парното оваа зима. Тоа е единственото нешто од кое можам да се откажам. Ќе спијам покриена со пет или шест ќебиња и ќе се молам зимата да не биде студена како претходните години“, вели во изјава за шпанската државна телевизија TVE.
Според медиумот, и покрај поволната клима, Шпанија е една од земјите тешко погодени од зголемените цени на парното.
Околу 10,9 отсто од населението изјавиле дека не можат доволно да го загреат домот, а истото во просек го кажале 8,2 отсто од населението на Европската Унија, покажуваат податоците на статистичкиот завод Еуростат за 2020 година.
Организацијата „ЕКОДЕС“ на својата веб-страница предупредува дека „милиони домаќинства немаат пристап до основните енергетски услуги, што ги спречува да одржуваат здрав и достоинствен начин на живот“.
„Тоа се нарекува енергетска сиромаштија“, велат од организацијата со седиште во градот Сарагоса, која од 2013 година, како дел од одделот „Енергија и луѓе“, им пружила помош на 8.500 семејства.
Директорката на „ЕКОДЕС“ Сесилија Форонда предупредува дека во следните недели ситуацијата ќе биде уште потешка бидејќи значително расте бројот на енергетски сиромашни луѓе во Шпанија, земја со 47 милиони жители.
„Многу семејства останаа без работа за време на пандемијата на коронавирус, многумина поминуваат повеќе време дома, па затоа е неопходно да има соодветни енергетски услови“, вели таа.
Во 2020 година, 22 отсто од населението беше изложено на ризик да западне во овој вид сиромаштија, а цените на парното почнаа незапирливо да растат во 2021 година, што продолжи и оваа година.
„На крајот на оваа година ќе видиме многу потешки статистички податоци“, забележува Форонда. „Ситуацијата е критична“, додава таа.
Марија Хесус открива што значи да се биде енергетски сиромашен. Таа е емигрант што дошла во Шпанија во 2005 година и заработува 850 евра месечно како чистачка. Четиричлено семејство живее од нејзината плата, па зимава нема да можат да го вклучат парното поради поскапување.
„Или се тресеш од сметките или од студот“, вели таа во својот стан, кој го нарекува пештера. „Тоа влијае и на нашето ментално здравје. Едноставно немаме волја да се дружиме со никого“, објаснува таа. Околу 6,6 отсто од Шпанците во 2019 година изјавиле дека не можат да си ги платат сметките навреме.
Организациите како „ЕКОДЕС“ бараат од Владата дополнителни мерки и со нив да бидат опфатени поголем дел од населението бидејќи, како што оценуваат, состојбата е критична.
„Би била многу среќна кога би можела да ги поминам последните денови во топла куќа, без прав и нечистотија и без зависност од туѓа помош“, вели пензионерката Енкарна.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Инвертер-клими за ранливите семејства – Министерството за енергетика објави оглас

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини објави мерка која ги таргетира ранливите категории население.
Преку јавен оглас, што стапи во сила, Министерството, како што информираат од таму, почнува со распределба на енергетски ефикасни инвертер клима-уреди за 2025 година, со што ќе се подобри квалитетот на живеење и ќе се намалат трошоците за енергија во илјадници македонски домови.
„Мерката се реализира во согласност со Програмата за изменување и дополнување на Програмата за заштита на ранливите потрошувачи на енергија за 2025 година (‘Службен весник на РСМ’ бр. 161/25). Во согласност со јавниот оглас за поддршка на домаќинства што спаѓаат во категоријата ранливи потрошувачи на енергија, со цел унапредување на енергетската ефикасност и подобрување на квалитетот на живеење, домаќинствата што ги исполнуваат условите ќе стекнат право на купен и вграден инвертер клима-уред со моќност од 3,5 kW и енергетска класа од најмалку А+. Овие уреди не само што штедат електрична енергија туку обезбедуваат и висока ефикасност за греење и ладење – токму онаму каде што е најпотребно“.
Како што појаснуваат, рокот за пријавување е 60 дена од денот на објавувањето на огласот во дневен весник.
Повеќе информации, како и потребните обрасци за пријавување, се објавени на веб-страницата на Министерството: www.energy.gov.mk.
Економија
Народната банка со нова иницијатива: проширување на услугите што ќе може да се користат преку платежната сметка со основни функции

Гувернерот Трајко Славески истакна дека иницијативата на Народната банка за намалување на надоместоците за користење на платежните услуги веќе ги даде првите резултати и изрази задоволство од одлуките на банките за намалување на трошоците.
Славески, на денешната конференција за печатот, најави дека Народната банка ќе покрене иницијатива и за измени на сегашното законско решение за платежната сметка со основни функции, со кои ќе се овозможи нејзино помасовно користење од страна на граѓаните за извршување на плаќањата кај сите банки. Со измените на Законот за платежни услуги и платни системи, се предлага отстранување на дел од постојните ограничувања и значително проширување на услугите што граѓаните ќе можат да ги користат преку платежната сметка со основни функции.
Најзначајните новини се: можност за дозволено пречекорување, можност да се поседува платежна сметка со основни функции дури и ако потрошувачот има други сметки, како и проширен сет бесплатни или евтини услуги, којшто покрај интерните, ќе ги вклучи и меѓубанкарските електронски трансфери, издавањето дебитна картичка и до четири подигнувања готовина месечно од банкоматите на други банки во износ до 2.000 денари по трансакција. Во овој сет влегуваат и други услуги коишто и досега можеа да ги користат граѓаните, односно уплатите и подигнувањата готовина на банкоматите и шалтерите на банката, користењето на електронското и мобилното банкарство, како и плаќањата со платежна картичка на физичките продажни места и во интернет-трговијата.
„Предлагаме цената на услугите коишто ќе може да се користат преку платежната сметка со основни функции да биде поврзана со износот на минималната бруто-плата во земјава и да биде утврдена најмногу на 0,1% од неа, па согласно важечката минимална бруто-плата за 2025 година, таа би изнесувала 36 денари на месечно ниво. За граѓаните коишто ѝ припаѓаат на групата законски корисници на права, односно т.н. ранливи категории граѓани, овие услуги ќе бидат целосно бесплатни“, истакна Славески.
Народната банка ќе работи со банките и на воспоставување национална мрежа на банкомати за подобар пристап до готовина низ целата земја. Оваа идеја би се остварила најдоцна до крајот на наредната 2026 година.
Покрај ова, Народната банка ќе предложи и приспособен пакет за микротрговци – најчесто семејни бизниси коишто имаат ограничени ресурси, со цел да се поттикне финансиската вклученост и дигитализацијата на плаќањата. Се очекува дека поповолните услови за користење на платежните услуги ќе бидат достапни за граѓаните и за микротрговците по донесувањето на законските измени, односно дека ќе бидат во примена од почетокот на 2026 година.
Економија
Затворени четири субјекти: триесет отсто од контролираните се со неправилности за фискализација, објави УЈП

Во периодот од 28 јули до 3 август 2025 година Управата за јавни приходи (УЈП) спроведе вкупно 214 теренски контроли за фискализација, насочени кон различни типови деловни субјекти, меѓу кои: ресторани, кафе-барови, шанкови на плажа, слаткарници, колонијали, продавници за облека и накит, хотел, автопревозници, паркинзи и други трговски објекти за продажба на мало.
Контролите беа реализирани во државата во повеќе градови, меѓу кои и туристичките места, каде што во летниот период има зголемена фреквенција на туристи. Од 214 контролирани субјекти, кај 30,8 %, односно кај 66 од контролираните се утврдени неправилности во согласност со Законот за регистрирање на готовинскиот промет.
За утврдените неправилности донесени се 66 прекршочни санкции – глоби, кои ќе бидат одмерени во согласност со големината на субјектот.
За четири, односно три субјекти од Охрид и еден од Струга, поради повторено неиздавање фискални сметки во рок од две години, изречена е мерка за привремена забрана за вршење дејност (запечатување).
„Анализата на спроведените контроли и утврдените неправилности по градови е следна: • Во Скопје извршени се 14 контроли и при истите утврдени се 4 неправилности; • Во Струга, Охрид и Битола извршени се 126 контроли, а утврдени се 29 неправилности од кои 11 неправилности во Струга и 18 во Охрид • Во Прилеп извршени се 7 контроли, a утврдени се 3 неправилности; • Во Тетово, Гостивар извршени се 32 контроли, а утврдени се 14 неправилности од кој 13 во Тетово и една во Гостивар • Во Штип, Неготино, Демир Капија, Кавадарци Велес и Куманово извршени се 35 контроли, а утврдени се 16 неправилности, по една неправилност во Неготино и Кавадарци, 2 во Демир Капија, 3 во Штип, 4 во Велес и 5 неправилности во Куманово“.
УЈП апелира до сите даночни обврзници да постапуваат совесно и согласно законските прописи, со цел да придонесат кон зајакнување на даночната усогласеност и унапредување на даночната дисциплина во државата.
„Управата за јавни приходи врз основа на извршените контроли согласно Закон за регистрирање на готовински плаќања, ќе врши вкрстени проверки со цел да ја провери веродостојноста на искажаните приходи кај даночните обврзници. Издавањето фискални сметки и користењето мобилни фискални апарати не претставуваат само законска обврска – туку и клучен чекор кон правично, транспарентно и одговорно деловно опкружување. Управата за јавни приходи останува цврсто посветена на доследна примена на законите и обезбедување еднаков третман за сите даночни обврзници“.