Економија
Големи очекувања од утрешниот самит на ЕУ

Европските лидери утре во Брисел ќе го започнат вториот вонреден самит, од кој се очекува да произлезе сеопфатен договор со кој би се сопрела должничката криза во еврозоната, а неуспехот ќе има несогледиви последици за целата Европска унија, па и пошироко.
Европските лидери утре во Брисел ќе го започнат вториот вонреден самит, од кој се очекува да произлезе сеопфатен договор со кој би се сопрела должничката криза во еврозоната, а неуспехот ќе има несогледиви последици за целата Европска унија, па и пошироко.
Во последниве неколку денови беа одржани цела низа состаноци на повеќе нивоа, на кои се трагаше по решение за смирување на кризата. Во неделата вечер беа одржани два самита: најпрвин состанок на лидерите на сите 27 членки на ЕУ, а потоа и состанок на врвот на 17-те земји-членки на еврозоната. И утре исто така треба да се одржат два такви состаноци.
Контурите на можните решенија веќе се наѕираат, но до конечните одлуки треба да се одговори на уште многу прашања, заради што позитивниот исход на самитите не е гарантиран.
Сите држави се согласуваат дека треба да се најде одржливо решение за Грција со отпишување на дел од нејзиниот долг, дека треба да се докапитализираат банките за да можат да ги амортизираат загубите од грчките обврзници, како и да се зголеми заштитната моќ на европскиот фонд за финансиска стабилност (ЕФСФ), за кризата да не се прошири и на други држави, пред се на Италија.
Во врска со олеснувањето на должничкиот товар на Грција, сега се разговара за ревизија на вториот пакет на помош, кој беше договорен на 21 јули. Тогаш на Грција и беа ветени уште 109 милијарди евра, а приватните доверители се согласија да отпишат 21 процент од своите побарувања.
Сега од приватниот сектор, од банките и од инвестициските фондови се бара да отпишат најмалку 50 проценти од своите побарувања, што наидува на отпор кај нив. Грчкиот јавен долг изнесува околу 350 милијарди евра, што 162 процента од нејзиниот БДП. Меѓутоа, со оглед на тоа дека банките поседуваат само една третина од грчките државни обврзници, а останатите две третини ги имаат ЕУ и ММФ, дури приватните институции и да прифатат простување на половината од своите побарувања, тоа би го намалило вкупниот грчки долг за само 22 проценти.
Згора на тоа, со банките мора да се постигне договор за „доброволно отпишување“, во спротивно би се активирале полисите за осигурување против банкрот, што би предизвикало хаос на финансиските пазари.
Според извештајот на ММФ, на Европската централна банка и на Европската комисија за одржливоста на грчкиот јавен долг, ако приватните доверители не се согласат на отпишување на половина од нивните побарувања, на Грција до 2021 година ќе и требаат 252 милијарди евра помош.
Околу докапитализацијата на банките постои согласност стапката на адекватност на капиталот да се покачи на девет, од сегашните пет проценти, за да можат банките да ги преживеат загубите од грчките обврзници. Вкупниот износ предвиден за докапитализација е фиксиран на 108 милијарди евра. До тие пари банките ќе можат да дојдат според следниот распоред: најпрвин треба самите да се обидат да ги најдат парите на финансиските пазари, ако тоа не успее ќе им се обратат на владите во нивните држави, а дури последна можност е да се обратат до ЕФСФ.
Најголемо двоумење има кај тоа како да се засили кредитната способност на ЕФСФ, а при тоа да не се зголемуваат гаранциите од државите членки. Германија, за сега, успева да го наметне својот став за исклучување на Европската централна банка (ЕЦБ)од процесот, на што инсистираше Франција. Париз бараше ЕФСФ да се регистрира како банка и да може неограничено да позајмува пари од ЕЦБ, додека германците не сакаа ниту да слушнат за тоа, затоа што тоа би значело печатење на многу пари и инфлација.
Во моментов во игра се две опции. Првата е ЕФСФ да им биде гарант на инвеститорите во случај на загуба од државните обврзници во висина од 20 до 30 проценти и на тој начин да се олесни финансирањето на државите кои имаат потешкотии. Тоа би функционирало така што на земјата која има проблеми и која се обидува да позајми пари на финансиските пазари за тоа да издаде обврзници, а кои тешко се продаваат затоа што инвеститорите не веруваат во способноста на одредената држава да ги врати долговите, ЕФСФ – наместо да ги купи тие обврзници – ќе и гарантира дека ќе покрие дел од можните загуби. Во пракса речиси никогаш не се случува инвеститорот да ги загуби сите пари кои ги позајмил, туку во случај на банкрот се договара со должникот за висината на процентот на отпишан долг. Ако ЕФСФ гарантира за, на пример, 30 проценти од долгот, тогаш инвеститорот во случај на отпишување на долгот во висина од 50 проценти, не би изгубил половина од парите, туку само 20 проценти.
Втората опција предвидува формирање на наменски инвестициски инструмент (СПВ), кој би се потпирал на ЕФСФ и кој би можел да ги привлече приватните инвеститори и државните фондови на растечките економии, како што се Кина и Бразил.
Каков и да биде моделот кој ќе биде избран, целта е кредитната способност на ЕФСФ, која изнесува 440 милијарди евра, да се зголеми неколку пати, при што се споменуваат суми од 1.000 до 2.500 милијарди евра.
Покрај сето тоа, европските партнери побараа од италијанскиот премиер Силвио Берлускони до среда да ја претстави програмата за стопански реформи и за намалување на дефицитот. Германската канцеларка Ангела Меркел и фрацускиот претседател Никола Саркози го предупредија Берлускони дека не е доволно само да се најават реформите, туку потребно е и да се спроведат, како и дека Италијанците прво треба самите да си помогнат, а потоа да бараат помош од други.
За возврат, ЕФСФ би можел превентивно да делува и на Италија да и помогне да се зајми на финансиските пазари под прифатливи услови.
Италија е трето најсилно стопанство во еврозоната, со голем долг од 1.900 милијарди евра, што е 120 проценти од нејзиниот БДП.
Пред самиот самит, германската канцеларка ќе мора за зголемувањето на заштитната моќ на ЕФСФ да добие поддршка од својот парламент, што додатно ги комплицира нештата. Првично беше предвидено за тоа да се изјасни само буџетската комисија на германскиот парламент, меѓутоа, накнадно беше одлучено за тоа да гласа целиот парламент. /крај/хина/сс/
Copyright 2011 makfax. Сите права се задржани. Текстов не смее да се печати или емитува, во целина или во делови, без договор со makfax.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Лоши прогнози за германската економија

Германската економија ќе падне за 0,2 проценти оваа година оставајќи ја земјата во рецесија, според новите прогнози на Германскиот економски институт (IW). Германија е силно погодена од трговскиот конфликт предизвикан од царините на американската влада, објасни IW.
Глобалната неизвесност ги обесхрабрува бизнисите да инвестираат и тоа придонесува за падот, а со тоа и големите купувања, како што се нови машини и возила. Високите оперативни трошоци во Германија дополнително ја комплицираат ситуацијата.
IW заклучува дека Германија, со домашен бруто-производ (БДП) кој се намалува за 0,2 проценти во 2024 година ќе остане во рецесија.
Најголемиот ризик за глобалната економија оваа година, според IW, е трговската политика на САД. Без царинските политики на САД, глобалното економско производство во 2025 година можеше да биде повисоко за 0,8 проценти, соопшти институтот.
Перспективите за индустрискиот и градежниот сектор остануваат мрачни. Се очекува индустриските компании да генерираат помала додадена вредност оваа година по падот од 3 проценти во 2024 година. Високите цени на енергијата, зголемувањето на платите и зголемената регулатива вршат дополнителен притисок врз бизнисите.
Градежните компании, по пад од 3,7 проценти во 2024 година, продолжија да се соочуваат со дополнителни ограничувања оваа година, при што високите трошоци за изградба предизвикани од регулативата продолжуваат да го попречуваат секторот.
IW исто така забележа дека овие трендови сега влијаат на пазарот на трудот, при што бројот на вработени се намалува од средината на 2024 година. До летото бројот на невработени би можел да достигне три милиони, бројка што не е евидентирана од 2010 година, велат економистите.
Раководителот на одделот за макроекономски истражувања на IW, Михаел Гремлинг, изјави дека новата германска влада има можност да го промени трендот посочувајќи на планираниот посебен инфраструктурен фонд што би можел да помогне во стимулирањето на економијата.
Економија
Димитриеска – Кочоска во Брисел: Реформите остануваат клучни за конкурентноста на европската економија

Целосна имплементација на новиот Закон за буџети и спроведување прудентна фискална политика преку усвојување конкретни мерки за фискална консолидација, намалување на дефицитот, зајакнување на ефикасноста на прибирање на приходите во буџетот, се дел од препораките за РС Македонија од заедничките заклучоци од овогодинешниот 11-ти по ред Економски и финансиски дијалог меѓу ЕУ и земјите кандидати за членство на кој учествуваше министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска.
„Усвоените заеднички заклучоци во рамки на дијалогот коишто се однесуваат на зајакнување на фискалното управување, имплементирање на капиталните инвестиции, зајакнување на оперативноста на даночната администрација и следење на фискалните ризици, се во линија на реформите предвидени како со реформската агенда, така и со Програмата за реформи во управувањето со јавните финансии“, рече министерката за финансии.
Таа додаде дека во услови на глобална економска нестабилност, фискалната политика е насочена да одговори на неизвесностите присутни во глобалната и домашната економија. Притоа, додаде, имајќи предвид дека фискалниот простор е ограничен како резултат на последователните кризи, фискалната политика е исправена пред предизвикот за постигнување фискална консолидација, но истовремено и финансирање иницијативи коишто го поддржуваат растот.
„Во услови на геополитички турбуленции и трговска војна, ние треба да им овозможиме на нашите компании да се развиваат преку креирање динамична деловна средина која ќе го ослободи нивниот потенцијал за раст. Значајно за приватниот сектор е подготвеноста на нашите влади да обезбедат квалитетна даночна политика, квалитетна инфраструктура, расположива и квалитетна работна сила, пристапна енергија, помал административен товар и правна рамка којашто ќе овозможи креирање на регионални ланци на снабдување. Она што ние како креатори на политики и носители на одлуки треба да размислиме и одлучиме е како да се креира динамично деловно окружување кое ќе им помогне на нашите компании брзо да се прилагодат на сегашната остра конкуренција на глобалниот пазар“, рече министерката за финансии.
Во таа насока, таа потенцира дека Владата е посветена на трансформативни реформи во земјата фокусирани на дигитална трансформација, одржлива енергетска транзиција, јакнење на човечкиот капитал, јакнење на владеењето на правото и подобро управување со јавните финансии, коишто области се во фокусот на реформската агенда на земјата.
Според учесниците, Економскиот и финансиски дијалог, и понатаму ќе игра значајна улога во постигнување на пошироките цели на добро управување и економски просперитет, и се сoгласија дека дијалогот треба да продолжи да игра централна улога во утврдување на заедничките насоки за политики за поддршка на одржлив среднорочен економски раст и постепено усогласување со економските критериуми за пристапување во ЕУ. Учесниците нагласија дека клучна улога за остварување на напредок е спроведување на заедничките заклучоци, како и програмите на економски реформи и реформските агенди .
Дискусијата на годинешниот Економски и финансиски дијалог беше фокусирана на конкурентноста на Европа во контекст на сегашните геополитички случувања и потребата за поедноставување на правната рамка со цел намалување на административниот товар врз компаниите. За да може економијата да креира раст и работни места, во услови на трговска војна, на компаниите треба да им се овозможи да ја зајакнат конкурентноста преку инвестиции и иновации.
На годинашниот Економски и финансиски дијалог во Брисел учествуваат министрите на тековното и двете последователни претседателства со Советот на ЕУ, претставници на земјите членки на ЕУ, претставници на Европската комисија, Европската централна банка, Европска инвестициска банка, како и министрите за финансии и гувернерите на централните банки од земјите на Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина.
Економија
Бислимоски: Oд 1 јуни ќе бидат на располагање дополнителни 500 GWh, со кои ќе може да се тргува на слободниот пазар во Косово, одлична бизнис-можност

Од 1 јуни македонските снабдувачи и трговци со електрична енергија ќе имаат можност да снабдуваат нови 1.000 потрошувачи од косовскиот пазар, каде што почнува дополнителната фаза на либерализацијата на пазарот со електрична енергија. Ова беше повод Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) да иницира состанок на кој косовскиот регулатор пред македонските снабдувачи и трговци ги презентира чекорите како полесно да пристапат на пазарот кај нив.
„Откога ги презедовме сите неопходни активности како регулатори и извршивме заемно признавање на лиценците за снабдување и трговија, сега сакаме компаниите да ги мотивираме да ја искористат оваа можност. Поголем пазар носи поголема конкуренција, а бенефитот е пониски цени за електрична енергија. Сега, за помалку од еден месец, односно од 1 јуни, ќе бидат на располагање дополнителни 500 GWh, со кои ќе може да се тргува на слободниот пазар на Косово и ова е одлична бизнис-можност за наште снабдувачи и трговци“, посочи Марко Бислимоски, претседател на РКЕ.
Претседателот на косовскиот регулатор, Канцеларијата на енергетскиот регулатор од Република Косово (ЕРО), Имер Фејзулаху, им посака добредојде на македонските снабдувачи истакнувајќи дека тие имаат повеќе искуство со оглед на тоа дека македонскиот пазар е одамна либерализиран.
„Ова е само меѓучекор кон приклучување кон единствениот пазар што го бара од нас Европската Унија. Во прилог на сите ни е да има намалени административни бариери, а зголемена конкуренција“, изјави Имер Фејзулаху од ЕРО (Канцеларијата на енергетскиот регулатор од Република Косово) (Energy Regulatory Office).
Со цел да се зголеми конкурентноста на пазарите во двете држави, РКЕ и ЕРО во 2023 година потпишаа меморандум за соработка со кој заемно се признаваат лиценците за снабдување и тргување со електрична енергија.