Економија
Јужноевропските пари бегаат во безбедноста на Северот
Се повеќе луѓе од јужните држави на еврозоната ги префрлаат своите пари на север, поттикнати од стравот дека си ги изгубат парите во кризата
Се повеќе луѓе од јужните држави на еврозоната ги префрлаат своите пари на север, поттикнати од стравот дека си ги изгубат парите во кризата. Одливот на капитал им ја отежнува работата на банките во тие држави, но експертите велат дека не постојат легални начини тоа да се сопре. Било какви мерки, најверојатно ќе стигнат премногу доцна, велат тие, а можат да го загрозат дури и самиот европски проект.
Грчките медиуми цела недела се занимаваа со случајот на пратеник во парламентот кој минатиот мај изнел од земјата еден милион евра. На крајот излезе дека тоа е Исидорос Кувелос сопруг на поранешната министерка за надворешни работи Дора Бакојани. Иако потегот е легален, грчката јавност тоа го доживеа како предавство, во момент кога народот е под огромен товар на мерките за штедење.
Сепак, овој инцидент е најдобар показател за се позагрижувачкиот тренд во Грција и во другите јужноевропски држави. Соочени со неизвесната иднина на европската заедничка валута, расте бројот на оние кои сакаат да си ги префрлат заштедите на посигурно место. Неодамна, грчкиот Еванзелос Венизелос изјави дека од 2009 година наваму, од сметките во грчките банки се повлечени 65 милијарди евра, а околу 16 милијарди од тие пари се префрлени на странски сметки. Повеќе од една третина од 16-те милијарди завршиле во Велика Британија, додека околу 10 проценти мигрирале во Швајцарија.
Во0 Лондон, на пример, луѓе од високозадолжените европски држави кои бараат сигурно прибежиште за своите средства ја зголемија побарувачката за луксузни имоти. Големите фирми за недвижнини известуваат дека од јануари до октомври 2011 година, во Лондон на купувачи од Италија и од Грција им биле продадени куќи и апартмани во вредност од 406 милиони евра. Оваа сума е 11 проценти од вкупниот обрт во секторот за тој период.
Финансиски менаџери во Швајцарија исто така известуваат за постојан доток на пари во земјата од Италија. Богатите Италијанци купуваат швајцарски франци и злато, а побарувачката за приватни сефови е во огромен пораст. И богатите Португалци исто така си ги префрлаат своите финансиски средства во странство.
Потешкотии за банките
Сепак, никаде обемот на одлив на капитал не е со такви димензии како во Грција. Според податоците кои во понеделник ги објави Европската централна банка (ЕЦБ), депозитите во грчките банки во 2011 година паднаа за 17 проценти. И другите земји во криза се соочуваат со пад на депозитите, но со неспоредливо помал обем. Во Ирска депозитите паднаа за шест проценти, во Шпанија речиси три проценти, а во Италија нешто под два процента. За споредба, депозитите во германија во истиот период пораснаа три проценти, а во Франција растот беше цели 10 проценти.
Одливот на капитал од членките на еврозоната зафатени од должничката криза не е проблем само на нивните министри за финансии. Тоа исто така им прави проблеми и на нивните банки, затоа што намалени депозити значи и помалку пари за заеми кон фирмите и граѓаните.
Бидејќи странските банки во суштина го замрзнаа давањето заеми на банки од земји како што се Грција и Португалија, овие вториве сега се повеќе зависат од централните банки во нивните држави, појава која се почувствува и во системот на меѓусебно плаќање помеѓу европските централни банки, познат како TARGET2. И додека германскиот ТАРГЕТ2 е околу 500 милијарди евра во резерва, Грција има дефицит од околу 100 милијарди, а Италија и Шпанија се соочуваат со дисбаланс од околу 200 милијарди евра секоја.
Заштита на легитимното богатство
Особено загрижувачко е тоа што Италија и Шпанија почнаа да се соочуваат со значителен одлив на капиталот во средината на 2011 година. Тие тенденции продолжија до крајот на годината наспроти фактот дека ЕЦБ обезбеди огромен капитал за ликвидноста на европските банки. Но и покрај тоа, дефицитите во Италија и во Шпанија пораснаа за 40 милијарди евра во секоја од нив. Одливот на капиталот, според експертите, е насилен индикатор дека инвеститорите не веруваат оти пакетите за помош ќе го постигнат саканиот ефект.
Исклучително е тешко да се сопрат тековните трендови на одлив на капиталот. Државите имаат најголемо влијание кога се работи за пари кои се префрлаат за да се одбегнат даноците. Грција, на пример, неодамна замрзна три сметки во Швајцарија кои му припаѓале на богат грчки бизнисмен. Но, министерот за финансии Венизелос признава дека е многу тешко да се разликуваат легалните од нелегалните трансфери.
Се чини дека поголемиот дел од одлеаниот капитал е оданочен според законот и им припаѓа на луѓе кои едноставно сакаат да си го заштитат своето богатство ако нивната земја посака или биде присилена да ја напушти еврозоната. Ако се случи тоа, заштедите автоматски ќе бидат префрлени во новата валута на земјата, со што ќе изгубат голем дел од вредноста.
„Богатите Грци и Италијанци инвестираат пари во странство веќе многу години“, вели банкарскиот експерт Мартин Фауст од франкфуртската Школа за финансии и менаџмент и додадава дека јужната периферија на еврозоната има долга традиција на финансиска нестабилност, што ги присилува луѓето да бидат претпазливи.
Загрозување на европскиот проект
Ако државите посакаат да воведат генерална забрана за префрлање на пари во странство, тие имаат многу мал избор, освен да ги ограничат трансферите на пари и да ги зголемат граничните контроли за да спречат шверц на пари во готово. Но, вели Фауст, тоа тешко дека ќе помогне и објаснува: „Таквиот чекор ќе дојде предоцна. Европската криза трае веќе многу долго и поголемиот дел од богатите веќе ги префрлиле своите пари на безбедни места. Ефектите од контролите на трансферот на капитал и на граничните премини ќе бидат многу мали. Згора на тоа, ограничувањата ќе имаат многу негативен ефект врз внатрешната трговија во еврозоната затоа што е тешко да се разликува кои пари се за трговија, а кои не“.
Има и уште еден, многу потемелен аргумент против воведувањето на рестрикции. Тоа ќе биде спротивно на слободите кои внатрешниот европски пазар ги гарантира – а тоа може да ја загрози и самата политичка унија.
„Процесот може да резултира во тоа да исчезне прифатливоста на европскиот проект во целост“, предупредува Фауст.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
ЏАМБО пристигнува во Гевгелија: Нова голема инвестиција во локалната економија и реализација на ветената експанзија
Европскиот реномиран бренд ЏАМБО (JUMBO) продолжува со успешна реализација на својата долгорочна стратегија за интензивен развој и пошироко позиционирање на македонскиот пазар. Оваа сабота, 13 декември 2025 година, компанијата пишува ново поглавје во својата деловна приказна со свеченото отворање на својот нов, најсовремен маркет во Гевгелија, сместен во рамките на новоотворениот трговски центар „Gevgelija Mall“. Оваа значајна инвестиција доаѓа како природен и логичен след на исклучително успешните деловни приказни кои компанијата веќе ги изгради во Скопје, Тетово и Битола, и претставува директно исполнување на ветувањата дадени пред македонските потрошувачи за континуирано проширување на модерната продажна мрежа низ целата територија на државата.
Пристигнувањето на ЏАМБО во јужниот регион на земјава има многу пошироко значење од самото збогатување на трговската понуда во градот. Со овој стратешки потег, компанијата јасно ја потврдува својата цврста позиција на сериозен странски инвеститор кој верува во потенцијалот на домашниот пазар и активно вложува во неговиот напредок. Како докажана општествено одговорна компанија, ЏАМБО со оваа инвестиција директно ја стимулира локалната економија и влијае врз подобрување на животниот стандард.

Отворањето на новиот објект значи и отворање на нови работни места, со што компанијата создава нови професионални можности и стабилни кариери за жителите на Гевгелија, потврдувајќи ја својата грижа за заедницата во која делува. Дополнително, новиот ЏАМБО маркет е проектиран со визија да функционира како силен регионален магнет кој ќе привлекува купувачи не само од градот, туку и од пошироката околина и соседството, со што значително ќе се зголеми економскиот проток и ќе се зајакне статусот на Гевгелија како клучна трговска дестинација во регионот.

Новиот продажен простор, кој се простира на импресивна површина од 3.000 метри квадратни, е дизајниран и уреден според највисоките светски стандарди за да понуди врвно шопинг искуство и да прерасне во новата омилена дестинација за целото семејство. Посетителите ќе имаат ексклузивен пристап до богат асортиман од над 20.000 артикли, вклучувајќи играчки, декорации, производи за домот и сезонски изненадувања.
Концептот на маркетот доследно го следи препознатливиот корпоративен идентитет и популарниот слоган на брендот „За сѐ што ви треба и не сте знаеле дека ви треба“, нудејќи креативни решенија и радост за секој дом.
Како посебна новина и значајна додадена вредност за купувачите во Гевгелија, во рамките на овој маркет интегриран е и широко препознатлив асортиман од брендот ВЕРО, кој е внимателно селектиран да го задоволи сечиј вкус. Оваа стратешка синергија на двата силни бренда им овозможува на потрошувачите уникатна привилегија, да ги задоволат сите потреби за домаќинството и семејството на едно место, штедејќи драгоцено време и уживајќи во квалитетот на докажаните производи.
По повод ова големо отворање, Петар Денковски, генерален директор на ЏАМБО маркетите во Македонија, ја истакна важноста на овој момент за компанијата и заедницата. Тој нагласи дека пристигнувањето во Гевгелија е моментот кога долгорочните стратешки планови стануваат
реалност и претставува важен чекор во стратегијата на компанијата да биде поблиску до своите потрошувачи. Според Денковски, успехот на компанијата не се мери само преку ширењето на квадратурата на маркетите, туку првенствено преку конкретниот придонес кон општеството и заедницата. Тој изрази гордост што преку оваа капитална инвестиција, компанијата директно влијае на развојот на локалната заедница преку отворање на нови работни места, инвестирање во човечкиот потенцијал и создавање на нов економски импулс кој ќе го раздвижи целиот регион. Денковски порача дека динамиката на развој на компанијата нема да запре тука и со задоволство најави дека успешната експанзија ќе продолжи и во текот на следната година со планираното отворање на нов, современ маркет во Струмица, со што ќе се заокружи присутноста на брендот во овој дел од државата.
Свеченото отворање на новиот ЏАМБО маркет е закажано точно на пладне, во 12:00 часот, на 13 декември 2025 година, паралелно со отворањето на „Gevgelija Mall“.
Компанијата ги поканува сите граѓани да бидат дел од овој настан, каде ги очекува целодневна семејна атмосфера исполнета со богата забавна програма. За најмладите се подготвени специјални изненадувања, дружење со маскоти, цртање на лице и игри со сапунени меури, со цел денот на отворањето да прерасне во вистински празник и незаборавно доживување за целиот град.
ПР
Економија
Америка го продолжи рокот за купување странски средства на рускиот „Лукоил“
Соединетите Американски Држави го продолжија рокот за завршување на преговорите за купување странски средства на руската нафтена компанија „Лукоил“ до 17 јануари, објави Министерството за финансии.
Според општата дозвола на Канцеларијата за контрола на странските средства (OFAC) при Министерството за финансии на САД, договорот за купопродажба може да се склучи до 17 јануари 2026 година.
Продолжувањето на рокот се однесува само на трансакции чие спроведување е експлицитно условено од добивање посебна дозвола од Канцеларијата за контрола на странските средства, се наведува во дозволата.
На крајот на октомври Министерството за финансии на САД воведе санкции врз „Лукоил“ и “Роснефт“ со образложение дека сака да го ограничи буџетскиот капацитет на Русија за финансирање на војната во Украина.
Неколку дена подоцна, „Лукоил“ објави дека има намера да ги продаде своите странски средства потврдувајќи дека прифатил понуда од швајцарскиот мултинационален трговец со суровини „Гунвор“.
На почетокот на ноември „Гунвор“ ја повлече понудата откога Вашингтон сигнализира дека нема намера да му додели лиценца за бизнис.
На средината на минатиот месец, американското Министерство за финансии, преку Канцеларијата за контрола на странските средства, го продолжи рокот за склучување на договорот за продажба на средствата на „Лукоил“ до 13 декември.
Меѓународната филијала на „Лукоил“, со седиште во Виена, поседува рафинерии во Бугарија, Романија и во Холандија, акции во нафтени полиња во Казахстан, Узбекистан, Ирак, Мексико, Гана, Египет и во Нигерија, како и мрежа на бензински пумпи во 20 земји, вклучувајќи ја Македонија. Вредноста на меѓународните средства на рускиот нафтен гигант се проценува на речиси 22 милијарди долари, објавува „Ројтерс“.
Според извори и медиумски извештаи, голем број компании изразиле интерес за купување на средствата на „Лукоил“, вклучувајќи ги американските нафтени гиганти „Шеврон“ и „Ексон мобил“ и инвестициската фирма „Карлајл“, како и Националната нафтена компанија во Абу Даби и конгломератот „Интернешнл холдинг компани“ од Обединетите Арапски Емирати (ОАЕ).
Според неименувани извори, унгарскиот МОЛ исто така го искажал својот интерес за купувањето на американските претставници, првенствено за рафинериите и бензинските пумпи на „Лукоил“ во Европа, како и за удели во наоѓалишта во Казахстан и Азербејџан.
Економија
Божиновска: Праведната транзиција ќе успее само ако ја водиме заедно
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, учествуваше на Националниот настан за вмрежување на Локалните економско-социјални совети, каде што уште еднаш ја потврди силната определба на Министерството да работи отворено, во соработка и директен дијалог со сите засегнати страни.
„Транзицијата мора да донесе подобар живот за сите нас. А тоа е можно само ако сме отворени, достапни и ако работиме заедно. Министерството е партнер за секоја општина, секоја организација, секој работник и секоја компанија што носи иницијатива. Можете да ни се обратите во секој момент“, изјави министерката Божиновска.
Локалните економско-социјални совети – се платформа којашто ги обединува општините, синдикатите, бизнис-заедницата, граѓанските организации и институциите во процесот на праведната енергетска транзиција.
„Ако не работиме заедно, ако работниците, општините, локалниот бизнис и граѓанските организации не се во процесот – тогаш процесот нема да успее. Многу е едноставно“, истакна Божиновска.
Божиновска се осврна и на Инвестициската платформа за праведна енергетска транзиција, која веќе функционира и создава можност за финансирање на локални проекти:
„Со тоа се отвора реален простор за инвестиции што ќе ја придвижат транзицијата напред. Но мора, сите вклучени чинители, посебно општините, да се поодговорни, да се понудат реални издржани проекти за да ги користиме средствата ефикасно. Нашата задача е да обезбедиме јасна политичка насока, координација меѓу институциите и поддршка за квалитетни локални проекти. Ние не сакаме транзиција само на хартија. Сакам секоја општина да има шанса да развие проект, секој работник да има пристап до нови можности, а секоја заедница да почувствува дека ова е процес што создава вредност — не страв. Затоа сме тука, затоа сме отворени“, додаде Божиновска.

