Економија
Во Србија заразена пченката
Српските производители на житарки во петокот порачаа дека нема причина за страв и паника пода заразеноста на годинешниот род на пченката со канцерогените афлатоксини, откако тамошните медиуми медиумите јавија дека најголемиот дел приносите на пченка од годинава се заразени.
Директорот за здружението Жито Србија, Вукосав Саковиќ за агенцијата Бета тврди дека негативните последици од заразата на пченката во најголем процент од годинешниот род ќе го почувствуваат самите производители, бидејќи поради тоа извозот ќе биде драстично намален.
Генералниот директор на компанијата за претпријатието за надзор на квалитетот „СГС Србија“, Маринко Укорпина изјавил дека во лабораториите на оваа компанија е утврдено дека најголем дел од родот на пченката од оваа година во Србија е контаминиран со афлатоксини, коишто наводно се најканцерогениот спој кој може да се најде во храната за луѓе и животни.
Тој за новосадскиот дневен весник весникот „Маѓар Со“ рекол дека контаминацијата на пченката во Србија е предизвикана од сушата и дека според испитаните мостри се заклучува оти само 32 отсто од годинешниот род е безбедно за консумирање од луѓето.
„Досега спроведените испитувања укажуваат на концентрации на афлатоксини кои се над дозволените и повикуваат на итна реакција на надлежните државни служби и сите субјекти во синџирот на производство, складирање, продажба и преработка на пченката“, вели Укорпина.
Додал дека сите показатели укажуваат оти развивањето на габата се случило на полињата и дека недостигала навремена реакција којашто би можела до некаде да го намали проблемот.
Директорот на „Жито Србија“, Вукосав Саковиќ, пак, смета дека пропустот за утврдување на афлатоксините е направен претходни, бидејќи стручните земјоделски служби и институтите коишто ја следат примената на хибридите не ги предупредиле навреме производителите.
Според неофицијални информации, уште на почетокот од октомври се знаело дека пченката од годинешниот род во Србија е заразена со афлатоксин, бидејќи системот за рано предупредување на Европската унија, RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed), од италијанските власти добил информација за откриен токсин во пратката пченка од Србија која преку Хрватска била извезена во Италија.
Укорпина, пак, тврди дека годинава проблемот со афлатоксините добил пандемиски димензии, и дека во поголема или помала мера е присутен во сите земји коишто се занимаваат со одгледување пченка, како Унгарија, Романија и Бугарија, но дека степенот на контаминација кај нив е многу поповолен, бидејќи навреме биле преземени мерки, и во периодите и поред и по жнеењето.
Афлатоксините се отровен продукт од габите Aspergillus flavus, кои може да се најдат во храната за стоката, во сировините и полупроизводите за производство на храна за луѓето, како и во житарките, пченката, компирот, овошјето, зрнестите плодови и во храната од животинско потекло, особено во млекото доколку животните биле хранети со заразена сточна храна.
Оваа габа може да ги зафати сите процеси од одгледување и жетвата преку складирањето до преработката, а нејзината појава е условена од климатските прилики, географската позиција, агротехничките мерки што се применуваа и начинот на преработување на суровините. Експертите предупредуваат дека афлатоксините го оштетуваат црниот дроб и другите органи, и може да предизвикаат рак на црниот дроб.
Американската Агенција за безбедноста на храната и лековите (FDA) смета дека кога станува збор за афлатоксините, не е можно да се постигне апсолутна безбедност на храната, односно дека максимално дозволеното количество може да биде нула. Повременото консумирање на афлатоксини е неизбежно, но во FDA сметаат дека во овој случај опасноста од појава на болести е многу мала./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Андоновски: Е-трговијата веќе не е алтернативен, туку доминантен економски модел
Владата на Република Македонија ја потврдува својата посветеност кон унапредување на електронската трговија како двигател на економијата, преку спроведување на јасна стратегија за дигитална трансформација, зајакнување на интероперабилноста и намалување на административните пречки за граѓаните и компаниите, изјави министерот за дигитална трансформација, Стефан Андоновски, на отворањето на 8-та Регионална Е-комерц конференција во Скопје.
Тој истакна дека е-трговијата веќе не е алтернативен, туку доминантен економски модел, кој бара силна поддршка од државата преку модерни дигитални платформи, регулаторна предвидливост и иновации ориентирани кон пазарот.
„Интероперабилноста што ја бесплатно ја овозможивме за повеќе од 76 институции и компании – со повеќе од 2.6 милиони безбедни трансакции месечно и раст од 260% – претставува не само успех на администрацијата, туку можност за приватниот сектор. Таа отвора простор за дигитални услуги, безбедна размена на податоци, брз пристап до потребните административни податоци и нови бизнис-модели што ја поврзуваат државата и компаниите во еден заеднички дигитален екосистем“, изјави министерот Андоновски.
Во рамки на поддршката за мали и средни претпријатија, Министерството за дигитална трансформација преку Европскиот дигитален иновациски хаб – INNOFEIT EDIH, им овозможува на компаниите пристап до лаборатории, дигитални алатки и експертска поддршка за тестирање нови технологии пред инвестирање. Овој хаб нуди и обуки за дигитални вештини во областа на вештачка интелигенција, сајбер-безбедност, автоматизација и интернет на нештата, со цел да ја зголеми конкурентноста на домашните компании на европскиот пазар.
Во истата насока, Националниот центар за вештачка интелигенција – Везилка, развива АИ решенија применливи и во приватниот сектор, со што создава услови електронската трговија да стане поефикасна, попаметна и побезбедна.
„Намалувањето на бирократијата и отворањето на податоците за бизнис-заедницата се клучни за модерна држава. Владата создава инфраструктура каде иновацијата е во центарот, а граѓаните и компаниите се вистинските корисници на дигиталната трансформација“, додаде Андоновски.
Тој најави дека во следниот период Владата ќе продолжи да инвестира во дигитална инфраструктура, унапредување на екосистемот за иновации, како и во програми за поддршка на стартапи и претприемачи во дигиталната економија.
Економија
„Виз Ер“ воведува евтина „бизнис класа“, можете да платите за да го задржите средното седиште празно
Нискобуџетната унгарска авиокомпанија „Виз Ер“ ќе започне со тестирање на таканаречената „основна бизнис класа“ на одредени летови од декември оваа година, нудејќи малку повеќе удобност во рамките на својата стандардна услуга без додатоци. Оваа нова функција ќе биде воведена на пет рути, вклучувајќи летови до Лондон, Рим и Будимпешта.
Концептот е едноставен – во првиот ред од авионот, средното седиште ќе биде оставено празно за да им се обезбеди на деловните патници повеќе простор и да се олесни качувањето. Мајкл Делехант, виш комерцијален и оперативен директор, нагласи дека цената нема да биде драстично повисока.
„Што се однесува до цените на билетите, таа никогаш нема да биде повеќе од цената на купување дополнително седиште“, изјави тој на прес-конференција.
Иако билетите за овие специјални седишта ќе бидат поскапи, патниците сепак ќе бидат третирани исто како и сите други.
„Повеќе се работи за ефикасноста на патувањето и малку дополнителен простор во авионот“, рече Делехант.
Воведувањето премиум услуги е тренд што го следат и американските нискобуџетни превозници за да се натпреваруваат со големите превозници.
Делехант забележа дека сè уште има силна побарувачка за нискобуџетни летови во Европа, но дека пазарот треба да се развива.
Економија
Поскапуваат бензините и дизелот
Бензините и дизелот од ноќеска на полноќ ќе поскапат за половина и за еден денар, соопшти Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ).
Од 4.11.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 74,00 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 76,00 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 71,00 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 69,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 36,913 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се зголемуваат за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се зголемува за 1,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) не се менува.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 0,856 ден/кг и сега ќе изнесува 36,913 ден/кг.

