Македонија
(Видео) Арсовска четирипати распишала оглас за партиципативното тело за ГУП што не e нејзина надлежност и трипати го поништила

Дури четирипати градоначалничката на Скопје, Данела Арсовска, иако не е нејзина обврска, распишувала огласи за формирање на партиципативното тело, кое треба да го следи процесот на подготовка на новиот генерален урбанистички план (ГУП) за Скопје. Тој доцни веќе една година оти претходниот беше усвоен за периодот 2012-2022 година, но останува да важи сè до усвојување нов план за кој активностите сè уште се во подготвителна фаза. Формирањето на партиципативното тело е само една од алките во синџирот обврски за усвојување на новиот ГУП, која треба да се заврши во подготвителната фаза оти токму ова тело треба да учествува во одобрување на секоја следна фаза.
Три од огласите што ги распишала градоначалничката за партиципативното тело се веќе се поништени, а за четвртиот се бара начин на кој ќе биде најсоодветно да се поништи. Градоначалничката Арсовска не сака да даде објаснување зошто ги распишува, па ги поништува огласите, не одговара на прашањата од „Макфакс“, но за постапката со огласите ја известила Комисијата за верификација во Советот на Скопје, а Комисијата е далеку потранспарентна. Претседателката на Комисијата за верификација, Марија Андоновска од ВМРО-ДПМНЕ, во детали опишува дека обврска за формирање на партиципативното тело за ГУП има Советот на Скопје преку Комисијата за верификација, а не градоначалничката. Тие како Комисија воопшто и не знаеле дека градоначалничката распишува огласи за партиципативното тело сè додека таа од нив не побарала да го поништат последниот, четвртиот оглас.
„Во однос на генералниот урбанистички план ние како советници немаме никаква информација во однос на активностите што се преземаат во оваа насока. Иако многупати досега сме се обиделе да воспоставиме комуникација со градоначалничката и со Град Скопје, досега не добивме ниту една информација. Единствено што имаме како информација е дека се распишани четири конкурси за партиципативното тело, кое знаете дека е една од законските обврски што треба да следуваат при разгледување на ГУП и претставува нешто што му дава транспарентност на целиот процес бидејќи во тоа тело треба да членуваат луѓе што се експерти, граѓани и така натаму. Комисијата за верификација, која е составена од членови на разни политички партии, досега како информација има добиено дека конкурсот за партиципативното тело е распишан веќе четирипати и трипати е поништен. Четвртиот пат сè уште не е поништен и она што сакам да го споменам е дека ние како Комисија немавме никаква информација за сè она што претходело за распишувањето на овие конкурси, а истото тоа е обврска и на самата Комисија“, вели Марија Андоновска, претседателка на Комисијата за верификација во Советот на Скопје.
Партиципативното тело за подготовка на ГУП брои петнаесет члена, од кои шестмина се предлог на градоначалникот, а другите деветмина треба да ги избере Советот на Скопје. Комисијата за верификација треба да распише конкурс за нив, да ги разгледа сите апликанти и да му ги предложи на Советот, кој со гласање ја носи конечната одлука.
„Ние како Комисија за верификација немавме информација зошто градоначалникот и Град Скопје досега распишале четири конкурси, без ние да бидеме информирани. Од тие четири конкурси, три се веќе поништени, а за четвртиот се бара од нас како Комисија за верификација да го поништиме. Ние и тоа ќе го направиме во интерес процесот да продолжи понатаму, но не можеме да го направиме тоа и да бидеме соучесници во некој незаконски спроведен процес, без притоа правниот сектор или градоначалникот нам да ни дадат информација на писмено зошто е тоа направено без знаење, зошто тие како ненадлежни ги отвориле овие огласи, и тоа четирипати, и зошто ги поништиле трипати. Зошто немало никаква транспарентност досега. Да ни ги кажат мотивите и да ни кажат правен начин како ние би можеле да продолжиме понатаму, а од друга страна, да не сме соучесници во еден ваков процес“, вели Андоновска.
Дека активностите за новиот ГУП за Скопје запнале кај партиципативното тело, сведочи и координаторката на советничката група на СДСМ во Советот на Скопје, Љубица Јанчева. На прашањето до каде е постапката за новиот ГУП, таа вели дека е извесна само одлуката за потребата од нов план.
„Постапката е, најверојатно, до одлуката за носење нов генерален урбанистички план, која е донесена веќе во далечната 2019 година. Велам далечната зашто се поминати веќе четири години Земајќи предвид дека во меѓувреме имаше и корона и она што ни се случи со здравствената криза, нема оправдување, крајот на 2023 година сме, ние како Совет да немаме никаква информација. Она што беше во делот на генералниот урбанистички план што досега поминало, во овој советнички мандат е Деловникот, а тој е за партиципативното тело од областа на урбанизмот, кое е една од алките во носење на генералниот урбанистички план. Друго ништо. На нашите советнички прашања повеќепати сме го поставувале ова прашање, никогаш не добиваме одговори. Можеби градоначалничката, еве, на ваков начин ќе се охрабри, па својата улога како градоначалник, како еден од двата органа во Град Скопје, ќе ни даде информација до каде е. Во секој случај, веќе две години доцниме“, вели советничката Јанчева, која за да изгради став за новиот ГУП, ќе ги чека предлозите на стручните лица, но се надева дека она што се случува со Дебар Маало нема да се повтори.
На формирање на партиципативното тело чека и архитектот Мирослав Грчев, кој заедно со тим од Институтот за урбанизам при Архитектонскиот факултет ја изготви планската програма за новиот ГУП, односно документот што ги дава основните насоки за планирање. Грчев вели дека за него не е изненадување тоа што подготовката на ГУП доцни. Планската документација како документ вели дека ја предале во Градот пред една година кога запрела комуникацијата со градските служби.
„Не ме изненадува тоа што ГУП доцни. И уште ќе доцни оти не може преку ноќ да се завршат сите предвидени фази. Велам не ме изненадува оти знам дека има проблеми со формирањето на партиципативното тело за ГУП, а без тоа тело постапката не оди понатаму. Ова тело, на пример, треба да ја одобри планската документација, тоа е првиот документ врз основа на кој се прави планирањето. Ние ја предадовме во Град Скопје пред една година, но еве една година нема партиципативно тело, нема кој да ја одобри, па таа не може официјално да стигне во Агенцијата за планирање на просторот, која го изготвува новиот ГУП за Скопје“, вели архитектот Грчев за „Макфакс“.
Од Комисијата за верификација во Советот уверуваат дека ќе ја продолжат постапката за формирање на партиципативното тело за новиот ГУП, но откога правниот сектор во Град Скопје ќе им посочи законски начин за поништување на четвртиот оглас.
Продолжува…
Со овој текст „Макфакс“ се приклучува кон иницијативата за зголемена транспарентност на институциите што Институтот за комуникациски студии ја спроведува во соработка со медиумите во рамките на проектот „Користи факти“, кој е поддржан од британската амбасада.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Уште два работни дена да поднесете и да платите ДДВ за овој даночен период

Управата за јавни приходи ги повикува сите даночни обврзници да ги достават потребните документи до своите сметководители заради навремено поднесување и плаќање на обврските по основ на данокот на додадена вредност (ДДВ) за даночниот период 1 до 31 август.
Крајниот рок за поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавите е 25 септември 2025 година (четврток).
„Бидете одговорни даночни обврзници. Исполнете ги обврските навреме и одржувајте солидна даночна историја, на тој начин избегнувате дополнителни трошоци, камати и санкции“, велат од УЈП.
Досега, од очекуваните 7.748 ДДВ-04 пријави, поднесени се вкупно 2.057, што е близу 27% од вкупниот број на даночни обврзници кои треба да поднесат ДДВ – 04 пријава. Управата за јавни приходи апелира до сите даночни обврзници да ги исполнат своите законски обврски навремено, за да избегнат стрес и дополнителни финансиски трошоци.
Навременото поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавата е од исклучителна важност за правилното усогласување со даночните прописи, одржување на финансиската стабилност на бизнисите и за развојот на економијата.
Даночните обврзници кои имаат потреба од дополнителни информации или поддршка можат да се обратат на: е-Пошта: [email protected] Телефонски броеви: Од фиксна линија: 0800 33 000 Од мобилен телефон: 02 3253 200
Економија
Трансформација, иновации и одржливост во фокусот на конференцијата „Бизнис лидер“

Вчера, на 17 септември, во хотелот Александар Палас, успешно се одржа првата конференција „Бизнис лидер“. Настанот, насловен „Обликување на иднината: Лидерство во ерата на трансформација“, ги обедини највлијателните и најуспешните бизнис лидери, претприемачи и претставници од јавниот и институционалниот сектор, со цел да се дефинираат стратешки насоки кои ќе го поттикнат растот и развојот на македонскиот бизнис сектор.
Конференцијата започна со воведен говор на министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, кој нагласи дека бизнис заедницата е двигател на економијата, а улогата на државата е да обезбеди поволна деловна клима. Тој додаде дека економијата подготвена за иднината зависи од дигиталните политики и иновациите, како и од усогласувањето на економскиот потенцијал на земјата со паметни инвестиции.
Потоа, Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа, ја презентираше „Макроекономската анализа на македонското стопанство за 2024 година“. Анализата откри ексклузивни податоци и трендови за економијата на Македонија. Според неа, вкупниот број на трговски друштва изнесува 73.384. Најголем број компании има во секторите: трговија на мало (19.1%), трговија на големо (9.1%), и товарен патен транспорт (4.3%). Највисоки профитни маржи остваруваат индустриите поврзани со недвижен имот (26.9%), компјутерска инфраструктура (26.7%) и друго рударство (25.5%). Најголем раст на приходите во периодот 2022-2024 е забележан во јавната управа (214%) и вадењето на сурова нафта и природен гас (72%). Во однос на странските инвестиции, компаниите со странски сопственици во 2024 година оствариле приходи од 8.8 милијарди евра и добивка од 0.5 милијарди евра. Во Македонија се регистрирани 3.522 компании со странски сопственици од вкупно 81 земја. Најмногу од овие компании се од Турција (25.1%), Србија (10.0%) и Бугарија (8.4%).
По анализата, Анета Коробкина, меѓународен коуч за трансформација, истакна дека современото лидерство се заснова на самосвесност и емоционална интелигенција, посочувајќи дека емоционалната интелигенција е фактор што прави 90% од разликата меѓу добар и одличен лидер.
Потоа следеше инспиративен разговор на тема „Зелена трансформација и конкурентност“, модериран од генералната директорка на Макстил, Марија Дуковска Павловска. Таа истакна дека деловните методи и организациската култура се клучни за управување со промените и имплементација на доброто корпоративно управување. Панелистот Горан Антевски, генерален директор на Раде Кончар – ТЕП, наведе дека ESG стандардите ги поттикнале да размислуваат за одржливост, а отпадот доколку се менаџира правилно може да биде извор на придобивка наместо проблем.
Конференцијата продолжи со динамична панел-дискусија на тема: „Финансиски партнери или само кредитори? Новата улога на банките во екосистемот на МСП“, модерирана од Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа. Извршниот директор и член на Управен одбор на Халкбанк АД Скопје, Д-р Беркан Имери, нагласи дека банкарството се движи кон тоа да биде советник и партнер на компаниите, со услуги кои досега беа достапни само во високо развиените банкарски системи. Директорот на Сектор за корпоративни клиенти на Шпаркасе Банка АД Скопје, Благоја Устијаноски посочи дека најголемиот предизвик за МСП не е секогаш каматата, туку нивната подготвеност и транспарентност. Тој истакна дека дигиталниот пристап, преку онлајн апликации и вештачка интелигенција, ќе ја олесни комуникацијата и ќе ја зголеми брзината на одлуките. Славен Ќуриќ, извршен директор за трансформации и финансии на Мега-метал Словенија, додаде дека банката не треба да биде само кредитор, туку и партнер кој ќе им помогне на компаниите да ја подобрат финансиската дисциплина и управувањето со ризиците, земајќи ги предвид и нематеријалните фактори како што се иновациите, тимот и пазарниот потенцијал.
Генералниот директор на Млекара АД Битола, Ѓорѓи Петрушев, во својата главна презентација „Одржливост и лидерство во млечната индустрија“ нагласи дека одржливоста не е само маркетиншки израз, туку системска вредност која мора да биде прифатена од бизнис лидерите. По оваа презентација, Петрушев продолжи со инспиративен разговор, модериран од Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, каде истакна дека лидерството е обврска, а не само титула, која ја носи тежината на довербата што другите ја имаат во тебе. Според него, вистинските лидери треба да ја гледаат кризата како можност за трансформација. За да се изгради култура на еднакви можности, потребно е да се верува дека тоа носи поголеми вредности и подобри резултати, а разновидниот менаџмент значи поефикасно носење одлуки. Петрушев посочи и на важноста да се избере вредноста пред профитот, бидејќи репутацијата е најголемиот капитал на компанијата.
По оваа презентација, се одржаа уште три динамични панел-дискусии. На панел-дискусијата за „Лидерство во време на криза“, модерирана од Ирена Јакимова, меѓународен тренер и коуч за лидерство, Д-р Лазар Јовевски, професор на Правниот факултет, нагласи дека вистинскиот лидер гради визија и менталитет кој успешно го издигнува тимот над кризата преку усогласување на лидерството со постојаните промени. Генералниот директор на Порше Македонија, Златко Муцунски, истакна дека во времиња на неизвесност, лидерството не се мери само со резултати, туку и со отпорност и емпатија, а кризите се можност за раст. Контролинг менаџерката и членка на стратешкиот менаџмент на Зегин групација, Јана Ѓорчева Корубин истакна дека контролингот како систем на отчетност е од суштинско значење за вистинските лидери.
На третата панел-дискусија за „Финтек револуција и иднината на финансиите“, модерирана од генералната директорка на ЕОС Матрикс, Катерина Бошевска, беа истакнати клучните аспекти на дигиталната трансформација во финансискиот сектор. Директорката на Управата за јавни приходи, Елена Петрова, нагласи дека интеграцијата на дигиталните пари, е-фактурата и податоците во реално време во даночните процеси придонесува за поедноставна, поточна и поефикасна наплата. Таа додаде дека финтек алатките не само што ја подобруваат ефикасноста, туку градат доверба и отвораат простор за иновации и раст. Благоја Хамамџиев, основач и управител на Моделикс, посочи дека финтек индустријата го решава проблемот на крајниот корисник преку брзи, евтини и
квалитетни услуги. Тој ја истакна можноста за реплицирање на успешни приказни како онлајн бакната Револут од Литванија доколку се олабави законската регулатива. Главната извршна директорка на Иуте Македонија, Биљана Мишиќ, нагласи дека во дигиталната ера, човечкиот фактор останува клучен. Според неа, иднината е во „phygital“ моделот, кој комбинира автоматизација со човечка поддршка, со цел да се изгради долгорочен однос со клиентите заснован на транспарентност и доверба.
На последната панел-дискусија за „Градење на организациска култура прилагодлива на промени“, модерирана од генералната менаџерка на Консалтинг Интер Груп Пенка Мукаетова, панелистите понудија клучни увиди. Димитар Ристовски, корпоративен секретар на Алкалоид, потенцираше дека силата на една компанија лежи во трајните вредности како искреност и чесност. Ивана Стојаноска, сениор менаџер за комерцијално работење на Филип Морис Тутунски Комбинат Прилеп, ја нагласи важноста на флексибилноста и адаптацијата, додека извршната директорка на Сава Осигурување Мелита Гугуловска истакна дека компаниите мора да имаат цврсти темели и да бидат флексибилни за адаптација.
На крајот од конференцијата, Борислав Тноковски во својот завршен говор истакна дека трансформацијата е неминовност, а во срцето на секоја успешна трансформација стои храбар, одговорен и визионерски лидер. Тој изрази надеж дека разговорите ги инспирирале присутните да продолжат да ја обликуваат иднината на своите компании и на општеството.
Организаторот на настанот, Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, изрази огромно задоволство од успехот на конференцијата. Тој истакна дека настанот „Бизнис лидер“ е создаден со цел да се постави повисок стандард во светот на настаните и да се создаде платформа каде елитата на бизнис-заедницата се среќава, разменува идеи и се инспирира. Според Ристевски, визијата на компанијата е фокусирана на иновации, дигитално и зелено, со акцент на доброто корпоративно управување како стандард.
Економија
Меѓународен ден на еднакви плати: жените во Македонија сè уште заработуваат помалку од мажите

Денеска, светот го одбележува Меѓународниот ден на еднакви плати, кој потсетува на потребата од еднакви можности и фер однос на работното место. По тој повод, Алијансата за родова еднаквост на работното место (GEA) предупредува дека родовиот јаз во платите останува сериозен проблем и покрај долгогодишната законска рамка што гарантира еднаква плата за иста работа.
Според податоците, жените на глобално ниво заработуваат речиси 20 % помалку од мажите, а во Европската Унија просечниот јаз изнесува 12,7 %. Во Македонија разликата во 2022 година била 13,5 %, со просечна годишна бруто-заработувачка од 615.725 денари кај мажите и 532.625 денари кај жените. Најголеми разлики се бележат кај вработените на возраст од 45 до 49 години и кај оние со високо образование.
GEA укажува дека овие нееднаквости се резултат на дискриминација на пазарот на трудот, пониска застапеност на жените на раководни позиции и концентрирање во сектори со пониско вреднуван труд. Дополнително, повеќето од примателите на минимална плата се жени.
„Овие разлики не се само прашање на правичност, туку и на економска рационалност. Жените претставуваат најголемиот неискористен потенцијал за економски раст“, порачаа од Алијансата додавајќи дека намалувањето на родовиот јаз во учеството на пазарот на труд би донело значителен раст на глобалниот БДП.
GEA апелира институциите, работодавците и општеството да обезбедат еднаков третман, фер застапеност и реални можности за напредок на жените нагласувајќи дека родовата еднаквост е предуслов за одржлив развој и праведно општество.