Македонија
Јавниот и приватниот сектор партнери во креирањето на услови за одржлив развој

Подигнување на свеста кај компаниите за поголема општествената одговорност и креирање на пракса за грижа за развојот на заедницата е главната тема на годишната конференција на европските мрежи на Глобалниот договор на Обединетите нации (ОН), што во вторник се одржува во Скопје.
Подигнување на свеста кај компаниите за поголема општествената одговорност и креирање на пракса за грижа за развојот на заедницата е главната тема на годишната конференција на европските мрежи на Глобалниот договор на Обединетите нации (ОН), што во вторник се одржува во Скопје.
Во насока на обезбедување на континуирани активности од страна на компаниите и институциите во доменот на општествената одговорност и примената на принципите на Глобалниот договор на ОН, во рамките на конференцијата беше потпишан и Меморандум за соработка со Националниот совет за претприемништво и конкурентност, преку кој се зајакнува соработката помеѓу приватниот и јавниот сектор.
За унапредување на примената на концептот на општествената одговорност за обезбедување на одржлив развој, неопходна е тесна соработка помеѓу приватниот сектор и институциите. За таа цел на конференцијата се обрати Заменик-претседателот на Владата на РМ задолжен за економски прашања, Владимир Пешевски.
„Општествената одговорност е непишана обврска за сите нас, независно дали се работи за компанија, институција или невладина организација. Невозможен е долгорочен раст на една компанија, доколку заедницата во која делува назадува. Истото важи и за институциите и за системот воопшто. Владата на Република Македонија преку сите свои активности се залага за поттикнување на рамномерен развој кој ќе овозможи раст на компаниите, но и на заедницата. Со заеднички и координирани активности помеѓу приватниот и јавниот сектор ќе создадеме сериозни услови за долгорочен развој на сите чинители во општеството, а токму овој Меморандум е јасна потврда за нашите сериозни намери. Владата и во идниот период ќе продолжи да креира политики кои ќе поттикнуваат уште поголема примена на општествено одговорни практики на сите нивоа“, истакна Пешевски.
За најновите трендови од областа на општествената одговорност и искуствата од имплементацијата на принципите на Глобалниот договор, на конференцијата зборуваа и претставници на Цементарница Усје АД Скопје, ЕВН Македонија и други компании, како и претставниците на мрежите на Глобалниот договор од Шпанија, Бугарија, Грција и Турција.
„Глобалниот договор, кој веќе е прифатен од над 12.000 претставници од 800 компании од 145 земји и 4000 непрофитни организации, е еден вид на глобална синхронизирана акција која е колективен обид за подобрување на условите и поттикнување на развојот. Денес се соочуваме со низа предизвици кои упатуваат на фактот дека за посинхронизирана активност и видливи резултати неопходна е соработка и од највисоките државни институции. Иако се соочуваме со нови предизвици, целите на Глобалниот договор остануваат исти, тој да даде колективен одговор на потребите на заедницата, а истовремено да поттикне соодветно вклучување од сите засегнати страни“, изјави Валид Наги, одговорен за локалните мрежи во седиштето на Глобалниот договор на ОН во Њујорк.
Македонската мрежа на Глобалниот договор која годинава прославува десет години од своето делување, преку своите активности придонесе за поголема примена на принципите предвидени во договорот, овозможи членките да бидат навреме информирани за сите актуелни трендови и активности на овој план и придонесе преку најразлични активности да се популаризираат принципите на Глобалниот договор и да се едуцира за значењето и потребата од нивната примена.
„Преку своите активности во изминатите десет години, Македонската мрежа придонесе за подигнување на свеста во бизнис заедницата и кај институциите дека сите подеднакво сме одговорни за примена на принципите на Глобалниот договор. Развојот на компаниите и развојот на заедницата се обврска на секој чинител и тој принцип ние се обидуваме да го прошириме, бидејќи само со заедничка и синхронизирана акција можеме да очекуваме долгорочен развој на сите сегменти од нашето живеење“, изјави Никица Кусиникова од Секретаријатот на Македонската мрежа на глобалниот договор – Здружението Конект.
Глобалниот договор на ОН беше активиран во Македонија во 2004 година од страна на УНДП. Денес Македонската мрежа на Глобалниот договор брои 50 компании, невладини организации и други членови. За понатамошен развој на оваа проблематика во Македонија, на иницијатива на Македонската мрежа на Глобалниот договор и со поддршка на УНДП беше воспоставено и Национално координативно тело за општествена одговорност и развиена националната агенда за општествена одговорност на компаниите за Република Македонија 2008 – 2012, што ја усвои Владата на Република Македонија.
Глобалниот договор на светско ниво е најголема доброволна иницијатива за општествена одговорност на компаниите со над 8700 членки од 130 земји во светот. Иницијативата произлезе од Обединетите нации и се темели на десетте принципи што ги опфаќаат областите: човекови права, работнички права, животна средина и борба против корупцијата. Компаниите членки на Глобалниот договор ги прифаќаат овие принципи и ги применуваат во своето секојднево работење, за што редовно известуваат, а на тој начин стануваат движечка сила на глобалниот развој, преку конкретниот придонес за развој на локалната заедница во која делуваат.крај
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Уште два работни дена да поднесете и да платите ДДВ за овој даночен период

Управата за јавни приходи ги повикува сите даночни обврзници да ги достават потребните документи до своите сметководители заради навремено поднесување и плаќање на обврските по основ на данокот на додадена вредност (ДДВ) за даночниот период 1 до 31 август.
Крајниот рок за поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавите е 25 септември 2025 година (четврток).
„Бидете одговорни даночни обврзници. Исполнете ги обврските навреме и одржувајте солидна даночна историја, на тој начин избегнувате дополнителни трошоци, камати и санкции“, велат од УЈП.
Досега, од очекуваните 7.748 ДДВ-04 пријави, поднесени се вкупно 2.057, што е близу 27% од вкупниот број на даночни обврзници кои треба да поднесат ДДВ – 04 пријава. Управата за јавни приходи апелира до сите даночни обврзници да ги исполнат своите законски обврски навремено, за да избегнат стрес и дополнителни финансиски трошоци.
Навременото поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавата е од исклучителна важност за правилното усогласување со даночните прописи, одржување на финансиската стабилност на бизнисите и за развојот на економијата.
Даночните обврзници кои имаат потреба од дополнителни информации или поддршка можат да се обратат на: е-Пошта: [email protected] Телефонски броеви: Од фиксна линија: 0800 33 000 Од мобилен телефон: 02 3253 200
Економија
Трансформација, иновации и одржливост во фокусот на конференцијата „Бизнис лидер“

Вчера, на 17 септември, во хотелот Александар Палас, успешно се одржа првата конференција „Бизнис лидер“. Настанот, насловен „Обликување на иднината: Лидерство во ерата на трансформација“, ги обедини највлијателните и најуспешните бизнис лидери, претприемачи и претставници од јавниот и институционалниот сектор, со цел да се дефинираат стратешки насоки кои ќе го поттикнат растот и развојот на македонскиот бизнис сектор.
Конференцијата започна со воведен говор на министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, кој нагласи дека бизнис заедницата е двигател на економијата, а улогата на државата е да обезбеди поволна деловна клима. Тој додаде дека економијата подготвена за иднината зависи од дигиталните политики и иновациите, како и од усогласувањето на економскиот потенцијал на земјата со паметни инвестиции.
Потоа, Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа, ја презентираше „Макроекономската анализа на македонското стопанство за 2024 година“. Анализата откри ексклузивни податоци и трендови за економијата на Македонија. Според неа, вкупниот број на трговски друштва изнесува 73.384. Најголем број компании има во секторите: трговија на мало (19.1%), трговија на големо (9.1%), и товарен патен транспорт (4.3%). Највисоки профитни маржи остваруваат индустриите поврзани со недвижен имот (26.9%), компјутерска инфраструктура (26.7%) и друго рударство (25.5%). Најголем раст на приходите во периодот 2022-2024 е забележан во јавната управа (214%) и вадењето на сурова нафта и природен гас (72%). Во однос на странските инвестиции, компаниите со странски сопственици во 2024 година оствариле приходи од 8.8 милијарди евра и добивка од 0.5 милијарди евра. Во Македонија се регистрирани 3.522 компании со странски сопственици од вкупно 81 земја. Најмногу од овие компании се од Турција (25.1%), Србија (10.0%) и Бугарија (8.4%).
По анализата, Анета Коробкина, меѓународен коуч за трансформација, истакна дека современото лидерство се заснова на самосвесност и емоционална интелигенција, посочувајќи дека емоционалната интелигенција е фактор што прави 90% од разликата меѓу добар и одличен лидер.
Потоа следеше инспиративен разговор на тема „Зелена трансформација и конкурентност“, модериран од генералната директорка на Макстил, Марија Дуковска Павловска. Таа истакна дека деловните методи и организациската култура се клучни за управување со промените и имплементација на доброто корпоративно управување. Панелистот Горан Антевски, генерален директор на Раде Кончар – ТЕП, наведе дека ESG стандардите ги поттикнале да размислуваат за одржливост, а отпадот доколку се менаџира правилно може да биде извор на придобивка наместо проблем.
Конференцијата продолжи со динамична панел-дискусија на тема: „Финансиски партнери или само кредитори? Новата улога на банките во екосистемот на МСП“, модерирана од Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа. Извршниот директор и член на Управен одбор на Халкбанк АД Скопје, Д-р Беркан Имери, нагласи дека банкарството се движи кон тоа да биде советник и партнер на компаниите, со услуги кои досега беа достапни само во високо развиените банкарски системи. Директорот на Сектор за корпоративни клиенти на Шпаркасе Банка АД Скопје, Благоја Устијаноски посочи дека најголемиот предизвик за МСП не е секогаш каматата, туку нивната подготвеност и транспарентност. Тој истакна дека дигиталниот пристап, преку онлајн апликации и вештачка интелигенција, ќе ја олесни комуникацијата и ќе ја зголеми брзината на одлуките. Славен Ќуриќ, извршен директор за трансформации и финансии на Мега-метал Словенија, додаде дека банката не треба да биде само кредитор, туку и партнер кој ќе им помогне на компаниите да ја подобрат финансиската дисциплина и управувањето со ризиците, земајќи ги предвид и нематеријалните фактори како што се иновациите, тимот и пазарниот потенцијал.
Генералниот директор на Млекара АД Битола, Ѓорѓи Петрушев, во својата главна презентација „Одржливост и лидерство во млечната индустрија“ нагласи дека одржливоста не е само маркетиншки израз, туку системска вредност која мора да биде прифатена од бизнис лидерите. По оваа презентација, Петрушев продолжи со инспиративен разговор, модериран од Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, каде истакна дека лидерството е обврска, а не само титула, која ја носи тежината на довербата што другите ја имаат во тебе. Според него, вистинските лидери треба да ја гледаат кризата како можност за трансформација. За да се изгради култура на еднакви можности, потребно е да се верува дека тоа носи поголеми вредности и подобри резултати, а разновидниот менаџмент значи поефикасно носење одлуки. Петрушев посочи и на важноста да се избере вредноста пред профитот, бидејќи репутацијата е најголемиот капитал на компанијата.
По оваа презентација, се одржаа уште три динамични панел-дискусии. На панел-дискусијата за „Лидерство во време на криза“, модерирана од Ирена Јакимова, меѓународен тренер и коуч за лидерство, Д-р Лазар Јовевски, професор на Правниот факултет, нагласи дека вистинскиот лидер гради визија и менталитет кој успешно го издигнува тимот над кризата преку усогласување на лидерството со постојаните промени. Генералниот директор на Порше Македонија, Златко Муцунски, истакна дека во времиња на неизвесност, лидерството не се мери само со резултати, туку и со отпорност и емпатија, а кризите се можност за раст. Контролинг менаџерката и членка на стратешкиот менаџмент на Зегин групација, Јана Ѓорчева Корубин истакна дека контролингот како систем на отчетност е од суштинско значење за вистинските лидери.
На третата панел-дискусија за „Финтек револуција и иднината на финансиите“, модерирана од генералната директорка на ЕОС Матрикс, Катерина Бошевска, беа истакнати клучните аспекти на дигиталната трансформација во финансискиот сектор. Директорката на Управата за јавни приходи, Елена Петрова, нагласи дека интеграцијата на дигиталните пари, е-фактурата и податоците во реално време во даночните процеси придонесува за поедноставна, поточна и поефикасна наплата. Таа додаде дека финтек алатките не само што ја подобруваат ефикасноста, туку градат доверба и отвораат простор за иновации и раст. Благоја Хамамџиев, основач и управител на Моделикс, посочи дека финтек индустријата го решава проблемот на крајниот корисник преку брзи, евтини и
квалитетни услуги. Тој ја истакна можноста за реплицирање на успешни приказни како онлајн бакната Револут од Литванија доколку се олабави законската регулатива. Главната извршна директорка на Иуте Македонија, Биљана Мишиќ, нагласи дека во дигиталната ера, човечкиот фактор останува клучен. Според неа, иднината е во „phygital“ моделот, кој комбинира автоматизација со човечка поддршка, со цел да се изгради долгорочен однос со клиентите заснован на транспарентност и доверба.
На последната панел-дискусија за „Градење на организациска култура прилагодлива на промени“, модерирана од генералната менаџерка на Консалтинг Интер Груп Пенка Мукаетова, панелистите понудија клучни увиди. Димитар Ристовски, корпоративен секретар на Алкалоид, потенцираше дека силата на една компанија лежи во трајните вредности како искреност и чесност. Ивана Стојаноска, сениор менаџер за комерцијално работење на Филип Морис Тутунски Комбинат Прилеп, ја нагласи важноста на флексибилноста и адаптацијата, додека извршната директорка на Сава Осигурување Мелита Гугуловска истакна дека компаниите мора да имаат цврсти темели и да бидат флексибилни за адаптација.
На крајот од конференцијата, Борислав Тноковски во својот завршен говор истакна дека трансформацијата е неминовност, а во срцето на секоја успешна трансформација стои храбар, одговорен и визионерски лидер. Тој изрази надеж дека разговорите ги инспирирале присутните да продолжат да ја обликуваат иднината на своите компании и на општеството.
Организаторот на настанот, Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, изрази огромно задоволство од успехот на конференцијата. Тој истакна дека настанот „Бизнис лидер“ е создаден со цел да се постави повисок стандард во светот на настаните и да се создаде платформа каде елитата на бизнис-заедницата се среќава, разменува идеи и се инспирира. Според Ристевски, визијата на компанијата е фокусирана на иновации, дигитално и зелено, со акцент на доброто корпоративно управување како стандард.
Економија
Меѓународен ден на еднакви плати: жените во Македонија сè уште заработуваат помалку од мажите

Денеска, светот го одбележува Меѓународниот ден на еднакви плати, кој потсетува на потребата од еднакви можности и фер однос на работното место. По тој повод, Алијансата за родова еднаквост на работното место (GEA) предупредува дека родовиот јаз во платите останува сериозен проблем и покрај долгогодишната законска рамка што гарантира еднаква плата за иста работа.
Според податоците, жените на глобално ниво заработуваат речиси 20 % помалку од мажите, а во Европската Унија просечниот јаз изнесува 12,7 %. Во Македонија разликата во 2022 година била 13,5 %, со просечна годишна бруто-заработувачка од 615.725 денари кај мажите и 532.625 денари кај жените. Најголеми разлики се бележат кај вработените на возраст од 45 до 49 години и кај оние со високо образование.
GEA укажува дека овие нееднаквости се резултат на дискриминација на пазарот на трудот, пониска застапеност на жените на раководни позиции и концентрирање во сектори со пониско вреднуван труд. Дополнително, повеќето од примателите на минимална плата се жени.
„Овие разлики не се само прашање на правичност, туку и на економска рационалност. Жените претставуваат најголемиот неискористен потенцијал за економски раст“, порачаа од Алијансата додавајќи дека намалувањето на родовиот јаз во учеството на пазарот на труд би донело значителен раст на глобалниот БДП.
GEA апелира институциите, работодавците и општеството да обезбедат еднаков третман, фер застапеност и реални можности за напредок на жените нагласувајќи дека родовата еднаквост е предуслов за одржлив развој и праведно општество.