Македонија
НБМ не планира нови мерки за заштита од грчката криза

Народната банка на Македонија засега не планира мови мерки за заштита на македонскиот финансиски систем како последица од евентуално продлабочување на грчката криза, порача гувернерот Димитар Богов, веднаш откако во неделата стана јасно дека Грците на референдумот ги отфрлија натамошните мерки за финансиска помош и штедење кои ги понудија доверителите на земјата, што може да значи и излегување на Грција од еврозоната.
„Ќе ја следиме ситуацијата со солвентноста на грчкиот банкарски сектор и ќе реагираме ќе реагираме доколку биде потребно“, се вели во писмената изјава на гувернерот на Народната банка на Македонија (НБМ), Димитар Богов.
На прес-конференцијата свикана минатиот понеделник, веднаш откако Грција воведе контрола на капиталот и привремено ги затвори банките, Богов изрази уверување дека банкарскиот сектор во Македонија е отпорен на секаков шок што може да се случи поради ситуацијата во Грција. Гувернерот тоагаш информираше дека НБРМ во неделата, 28-ми јуни, донела превентивна мерка со која целосно се затворени вратите за можен одлив на капитал од Македонија кон Грција.
„Иако не очекуваме дека такви обиди ќе има, сепак за да бидеме на сигурно, ја донесовме таа одлука со која нормалното работење меѓу македонски и грчки фирми продолжува како и досега. Единствено сега нема да може да се даваат позајмици и вложувања од Македонија кон Грција“, истакна минатиот понеделник Богов.
Поотсети тогаш дека со Законот за банки има ограничување според кое домашните банки не може да се изложуваат кон матичните групации повеќе од десет отсто од својот капитал.
„Пред две години донесовме и една макропрудентна мерка со која што за секоја изложеност кон земји кои што имаат кредитен рејтинг понизок од Б- веднаш банките ќе мораат да издвојат 50 проценти резервација“, рече Богов.
Додаде дека македонските граѓани во Грција можат да повлечат пари од банкоматите онолку колку што им е лимитот зададен од матичната банка.
Според Богов, доколку банкарскиот сектор во Грција пропадне, тоа нема да се одрази врз домашниот банкарски сектор.
„Доколку дојде до крах на банкарскиот систем во Грција тоа ќе биде многу лоша ситуација за грчката економија, мегутоа во Македонија тоа нема да се одрази воопшто. Нашиот банкарски систем ќе продолжи да функционира без никакви последици. Оние банки кои се во грчка сопственост, се домашни банки кои работат според нашата регулатива и тие ќе продолжат да работат. Единствено може да го променат сопственикот“, рече Богов.
Во Македонија, работат две грчки банки, Стопанска банка и Алфа банка, кои задно имаат држат околу 22 отсто од банкарскиот сектор и функционираат според овдешните прописи. Македонските финансиски власти мината седмица им наложи на домашните банки да ги повлечат своите пари од грчките и да преземат превентивни мерки за ограничување на повлекувањето на капиталот во Грција.
Овие мерки дадоа резултат, па кон средината на минатата седмица македонската централна банка порача дека не ѝ потребна вонредна финансиска помош во одбрана од последиците од грчката криза. Сепак, порача дека би било добро кога би ѝ била отворена опцијата за пристап до средствата од Европската централна банка (ЕЦБ) во вонредни ситуации.
Европската централна банка, инаку, е подготвен да ја прошири финансиската помош за Бугарија, на чиј банкарски систем, исто така, му се закануваат ризици поради грчката должничка криза, а може да им помогне и на другите земји во регионот доколку се јави потреба од тоа, пишуваше минатата седмица агенцијата Bloomberg, откако Грција технички банкротираше кога на 30-ти јуни не успеа да му го плати на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) долгот од 1,6 милијарди евра за четирите јунски рати од кредитот.
Во неделата Грците со 61 отсто гласаа против програмата за продолжување на надворешната помош на нивната земја која предвидуваше и дополнителни мерки за штедење, додека 39 отсто од излезените гласачи на референдумот го прифатија планот на доверителите за излез од длабоката економска и финансиска криза.
Со ваквиот исход од референдумот, владата на радикалната левица предводена од премиерот Алексис Ципас смета дека добила поддршка за поцврста позиција во преговорите со доверителите. Меѓутоа, од трите институции – Европската комисија, Европската централна банка, на која Атина на 20-ти јуни треба да ѝ исплати 3,6 милијарди евра долг од заемот, и Меѓународниот монетарен фонд, како и европските политичари предупредуваа дека таквиот исход ќе ја насочи Грција кон излез од еврозоната.
Поради тоа, во регионот постојат стравувања од притисок врз банкарскиот систем на оние земји кои имаат развиени односи со Грција, во кои делумно спаѓа и Македонија.
Грчките банки и по една седмица остануваат затворени, бидејќи им се закануваше банкрот поради забрзаното масовно повлекување на парите од сметките и од сефовите изразено во повеќе десетици милијарди евра, а покрај контролата на движењето на капиталот, грчката народна банка од минатата седмица го ограничи извлекувањето на готовина и од банкоматите на 60 евра дневно од кратичка./крај/мф/ап
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Уште два работни дена да поднесете и да платите ДДВ за овој даночен период

Управата за јавни приходи ги повикува сите даночни обврзници да ги достават потребните документи до своите сметководители заради навремено поднесување и плаќање на обврските по основ на данокот на додадена вредност (ДДВ) за даночниот период 1 до 31 август.
Крајниот рок за поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавите е 25 септември 2025 година (четврток).
„Бидете одговорни даночни обврзници. Исполнете ги обврските навреме и одржувајте солидна даночна историја, на тој начин избегнувате дополнителни трошоци, камати и санкции“, велат од УЈП.
Досега, од очекуваните 7.748 ДДВ-04 пријави, поднесени се вкупно 2.057, што е близу 27% од вкупниот број на даночни обврзници кои треба да поднесат ДДВ – 04 пријава. Управата за јавни приходи апелира до сите даночни обврзници да ги исполнат своите законски обврски навремено, за да избегнат стрес и дополнителни финансиски трошоци.
Навременото поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавата е од исклучителна важност за правилното усогласување со даночните прописи, одржување на финансиската стабилност на бизнисите и за развојот на економијата.
Даночните обврзници кои имаат потреба од дополнителни информации или поддршка можат да се обратат на: е-Пошта: [email protected] Телефонски броеви: Од фиксна линија: 0800 33 000 Од мобилен телефон: 02 3253 200
Економија
Трансформација, иновации и одржливост во фокусот на конференцијата „Бизнис лидер“

Вчера, на 17 септември, во хотелот Александар Палас, успешно се одржа првата конференција „Бизнис лидер“. Настанот, насловен „Обликување на иднината: Лидерство во ерата на трансформација“, ги обедини највлијателните и најуспешните бизнис лидери, претприемачи и претставници од јавниот и институционалниот сектор, со цел да се дефинираат стратешки насоки кои ќе го поттикнат растот и развојот на македонскиот бизнис сектор.
Конференцијата започна со воведен говор на министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, кој нагласи дека бизнис заедницата е двигател на економијата, а улогата на државата е да обезбеди поволна деловна клима. Тој додаде дека економијата подготвена за иднината зависи од дигиталните политики и иновациите, како и од усогласувањето на економскиот потенцијал на земјата со паметни инвестиции.
Потоа, Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа, ја презентираше „Макроекономската анализа на македонското стопанство за 2024 година“. Анализата откри ексклузивни податоци и трендови за економијата на Македонија. Според неа, вкупниот број на трговски друштва изнесува 73.384. Најголем број компании има во секторите: трговија на мало (19.1%), трговија на големо (9.1%), и товарен патен транспорт (4.3%). Највисоки профитни маржи остваруваат индустриите поврзани со недвижен имот (26.9%), компјутерска инфраструктура (26.7%) и друго рударство (25.5%). Најголем раст на приходите во периодот 2022-2024 е забележан во јавната управа (214%) и вадењето на сурова нафта и природен гас (72%). Во однос на странските инвестиции, компаниите со странски сопственици во 2024 година оствариле приходи од 8.8 милијарди евра и добивка од 0.5 милијарди евра. Во Македонија се регистрирани 3.522 компании со странски сопственици од вкупно 81 земја. Најмногу од овие компании се од Турција (25.1%), Србија (10.0%) и Бугарија (8.4%).
По анализата, Анета Коробкина, меѓународен коуч за трансформација, истакна дека современото лидерство се заснова на самосвесност и емоционална интелигенција, посочувајќи дека емоционалната интелигенција е фактор што прави 90% од разликата меѓу добар и одличен лидер.
Потоа следеше инспиративен разговор на тема „Зелена трансформација и конкурентност“, модериран од генералната директорка на Макстил, Марија Дуковска Павловска. Таа истакна дека деловните методи и организациската култура се клучни за управување со промените и имплементација на доброто корпоративно управување. Панелистот Горан Антевски, генерален директор на Раде Кончар – ТЕП, наведе дека ESG стандардите ги поттикнале да размислуваат за одржливост, а отпадот доколку се менаџира правилно може да биде извор на придобивка наместо проблем.
Конференцијата продолжи со динамична панел-дискусија на тема: „Финансиски партнери или само кредитори? Новата улога на банките во екосистемот на МСП“, модерирана од Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа. Извршниот директор и член на Управен одбор на Халкбанк АД Скопје, Д-р Беркан Имери, нагласи дека банкарството се движи кон тоа да биде советник и партнер на компаниите, со услуги кои досега беа достапни само во високо развиените банкарски системи. Директорот на Сектор за корпоративни клиенти на Шпаркасе Банка АД Скопје, Благоја Устијаноски посочи дека најголемиот предизвик за МСП не е секогаш каматата, туку нивната подготвеност и транспарентност. Тој истакна дека дигиталниот пристап, преку онлајн апликации и вештачка интелигенција, ќе ја олесни комуникацијата и ќе ја зголеми брзината на одлуките. Славен Ќуриќ, извршен директор за трансформации и финансии на Мега-метал Словенија, додаде дека банката не треба да биде само кредитор, туку и партнер кој ќе им помогне на компаниите да ја подобрат финансиската дисциплина и управувањето со ризиците, земајќи ги предвид и нематеријалните фактори како што се иновациите, тимот и пазарниот потенцијал.
Генералниот директор на Млекара АД Битола, Ѓорѓи Петрушев, во својата главна презентација „Одржливост и лидерство во млечната индустрија“ нагласи дека одржливоста не е само маркетиншки израз, туку системска вредност која мора да биде прифатена од бизнис лидерите. По оваа презентација, Петрушев продолжи со инспиративен разговор, модериран од Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, каде истакна дека лидерството е обврска, а не само титула, која ја носи тежината на довербата што другите ја имаат во тебе. Според него, вистинските лидери треба да ја гледаат кризата како можност за трансформација. За да се изгради култура на еднакви можности, потребно е да се верува дека тоа носи поголеми вредности и подобри резултати, а разновидниот менаџмент значи поефикасно носење одлуки. Петрушев посочи и на важноста да се избере вредноста пред профитот, бидејќи репутацијата е најголемиот капитал на компанијата.
По оваа презентација, се одржаа уште три динамични панел-дискусии. На панел-дискусијата за „Лидерство во време на криза“, модерирана од Ирена Јакимова, меѓународен тренер и коуч за лидерство, Д-р Лазар Јовевски, професор на Правниот факултет, нагласи дека вистинскиот лидер гради визија и менталитет кој успешно го издигнува тимот над кризата преку усогласување на лидерството со постојаните промени. Генералниот директор на Порше Македонија, Златко Муцунски, истакна дека во времиња на неизвесност, лидерството не се мери само со резултати, туку и со отпорност и емпатија, а кризите се можност за раст. Контролинг менаџерката и членка на стратешкиот менаџмент на Зегин групација, Јана Ѓорчева Корубин истакна дека контролингот како систем на отчетност е од суштинско значење за вистинските лидери.
На третата панел-дискусија за „Финтек револуција и иднината на финансиите“, модерирана од генералната директорка на ЕОС Матрикс, Катерина Бошевска, беа истакнати клучните аспекти на дигиталната трансформација во финансискиот сектор. Директорката на Управата за јавни приходи, Елена Петрова, нагласи дека интеграцијата на дигиталните пари, е-фактурата и податоците во реално време во даночните процеси придонесува за поедноставна, поточна и поефикасна наплата. Таа додаде дека финтек алатките не само што ја подобруваат ефикасноста, туку градат доверба и отвораат простор за иновации и раст. Благоја Хамамџиев, основач и управител на Моделикс, посочи дека финтек индустријата го решава проблемот на крајниот корисник преку брзи, евтини и
квалитетни услуги. Тој ја истакна можноста за реплицирање на успешни приказни како онлајн бакната Револут од Литванија доколку се олабави законската регулатива. Главната извршна директорка на Иуте Македонија, Биљана Мишиќ, нагласи дека во дигиталната ера, човечкиот фактор останува клучен. Според неа, иднината е во „phygital“ моделот, кој комбинира автоматизација со човечка поддршка, со цел да се изгради долгорочен однос со клиентите заснован на транспарентност и доверба.
На последната панел-дискусија за „Градење на организациска култура прилагодлива на промени“, модерирана од генералната менаџерка на Консалтинг Интер Груп Пенка Мукаетова, панелистите понудија клучни увиди. Димитар Ристовски, корпоративен секретар на Алкалоид, потенцираше дека силата на една компанија лежи во трајните вредности како искреност и чесност. Ивана Стојаноска, сениор менаџер за комерцијално работење на Филип Морис Тутунски Комбинат Прилеп, ја нагласи важноста на флексибилноста и адаптацијата, додека извршната директорка на Сава Осигурување Мелита Гугуловска истакна дека компаниите мора да имаат цврсти темели и да бидат флексибилни за адаптација.
На крајот од конференцијата, Борислав Тноковски во својот завршен говор истакна дека трансформацијата е неминовност, а во срцето на секоја успешна трансформација стои храбар, одговорен и визионерски лидер. Тој изрази надеж дека разговорите ги инспирирале присутните да продолжат да ја обликуваат иднината на своите компании и на општеството.
Организаторот на настанот, Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, изрази огромно задоволство од успехот на конференцијата. Тој истакна дека настанот „Бизнис лидер“ е создаден со цел да се постави повисок стандард во светот на настаните и да се создаде платформа каде елитата на бизнис-заедницата се среќава, разменува идеи и се инспирира. Според Ристевски, визијата на компанијата е фокусирана на иновации, дигитално и зелено, со акцент на доброто корпоративно управување како стандард.
Економија
Меѓународен ден на еднакви плати: жените во Македонија сè уште заработуваат помалку од мажите

Денеска, светот го одбележува Меѓународниот ден на еднакви плати, кој потсетува на потребата од еднакви можности и фер однос на работното место. По тој повод, Алијансата за родова еднаквост на работното место (GEA) предупредува дека родовиот јаз во платите останува сериозен проблем и покрај долгогодишната законска рамка што гарантира еднаква плата за иста работа.
Според податоците, жените на глобално ниво заработуваат речиси 20 % помалку од мажите, а во Европската Унија просечниот јаз изнесува 12,7 %. Во Македонија разликата во 2022 година била 13,5 %, со просечна годишна бруто-заработувачка од 615.725 денари кај мажите и 532.625 денари кај жените. Најголеми разлики се бележат кај вработените на возраст од 45 до 49 години и кај оние со високо образование.
GEA укажува дека овие нееднаквости се резултат на дискриминација на пазарот на трудот, пониска застапеност на жените на раководни позиции и концентрирање во сектори со пониско вреднуван труд. Дополнително, повеќето од примателите на минимална плата се жени.
„Овие разлики не се само прашање на правичност, туку и на економска рационалност. Жените претставуваат најголемиот неискористен потенцијал за економски раст“, порачаа од Алијансата додавајќи дека намалувањето на родовиот јаз во учеството на пазарот на труд би донело значителен раст на глобалниот БДП.
GEA апелира институциите, работодавците и општеството да обезбедат еднаков третман, фер застапеност и реални можности за напредок на жените нагласувајќи дека родовата еднаквост е предуслов за одржлив развој и праведно општество.