Македонија
НБМ понуди на аукција благајнички записи во износ од 22 милиони

Комитетот за оперативна монетарна политика при централната банка на Македонија (НБРМ) одлучи на аукцијата да бидат понудени благајнички записи на ниво од 22.000 милиони денари, со непроменета каматна стапка од 4 отсто, откако на состанокот во вторникот на кој беа азгледани состојбите во домашната економија, движењата на меѓународните и домашните финансиски пазари и показателите за домашната економија во контекст на поставеноста на монетарната политика при што беше оценето дека на економските и на финансиските услови покажа дека постојната монетарна поставеност е соодветна.
На истата седмица, како што информираа во средата од кабинетот од гувернерот на НБРМ, беше оценето дека затегнувањето на монетарната политика на почетокот на мај, засега, е доволна реакција за притисоците на девизниот пазар и врз депозитната база на банките, предизвикани од домашни фактори од неекономски карактер. Притоа, во последниот период, видливи се знаци на стабилизирање на очекувањата и довербата на економските субјекти, а оцените за здравоста на економските фундаменти и понатаму се позитивни.
Податоците за економската активност упатуваат на натамошен раст на активноста во домашната економија, којшто според проценетите податоци за БДП за првиот квартал изнесува 2 отсто. Позитивни остварувања се забележани во речиси сите дејности. Сепак, ова темпо е побавно во однос на досегашното темпо на раст, но и во однос на последните проекции на НБРМ.
Високофреквентните податоци за април, во најголем дел, упатуваат на задржување на економската активност во зоната на позитивни стапки на промена. Сепак, треба да се има предвид дека овие оцени се засноваат врз мошне мал број расположливи податоци, а домашните неекономски фактори поврзани со политичките случувања во земјата дополнително ја зголемуваат неизвесноста околу остварувањата и оцените за економската активност во вториот квартал.
Во однос на инфлацијата, просечната годишна промена на домашните потрошувачки цени во април се задржа во негативната зона, при пониски цени на храната и енергијата. Од друга страна, базичната инфлација и натаму умерено се зголемува. Вкупната инфлација засега се движи во рамки на проекциите, а ризиците околу проекцијата до крајот на годината и натаму се поврзани со променливоста на очекувањата за промените на светските цени на енергијата и храната.
Последните податоци за девизните резерви, заклучно со средината на јуни, покажуваат квартално намалување. Главен фактор за намалувањето на девизните резерви во овој период се интервенциите на НБРМ на девизниот пазар, како реакција на зголемената побарувачка за девизи, во услови на нестабилен политички амбиент.
Од 19-ти април до 23-ти мај, НБРМ интервенира на девизниот пазар со продажба од 129 милиони евра, со што го затвори јазот меѓу побарувачката и понудата на девизи и ја одржа стабилноста на девизниот курс. Во мај, мерките на Народната банка за справување со шпекулациите околу стабилноста на курсот на денарот придонесоа за постојан пад на побарувачката на девизи од физичките лица, којашто постепено се враќа кон вообичаеното преткризно ниво.
Во такви околности, побарувачката на девизи од физичките лица во мај беше пониска за околу 30 отсто од вкупната побарувачка за април. Од последната недела на мај досега, девизниот пазар е стабилен, речиси и без потреба од интервенции на НБРМ, што упатува на значително стабилизирање на очекувањата и довербата на економските субјекти и намалување на склоностите за располагање со девизи. Анализата на Ванката на сите показатели на адекватноста на девизните резерви покажува дека тие и натаму се движат во сигурната зона.
Неизвесниот домашен амбиент се одразува и врз депозитната база на банките, којашто во април забележа значителен пад од 2,2 отсто на месечна основа, речиси подеднакво распределен помеѓу депозитите на корпоративниот сектор и депозитите на домаќинствата. Првичните податоци за мај покажуваат натамошен тренд на намалување на депозитите, но многу послабо во однос на април, при што од дневните податоци за втората половина на мај и првата половина од јуни се забележува значително стабилизирање на депозитната база. Ова упатува и на стабилизирање на согледувањата на економските субјекти.
Во однос на кредитниот пазар, во текот на април и мај, вкупните кредити на приватниот сектор се задржаа на релативно стабилно ниво, при раст на кредитите кај населението и намалување на кредитите кај корпоративниот сектор. Стагнацијата на кредитите во еден дел веројатно е реакција на неизвесниот амбиент и падот на депозитната база, но во еден дел и одраз на отписот на достасани, ненаплатени побарувања, согласно со одлуката на НБРМ донесена во декември 2015 година.
Намалувањето на ликвидноста, главно врз основа на интервенциите на Народната банка на девизниот пазар, услови висока побарувачка на банките за ликвидни средства на пазарите на пари, каде што прометот достигна највисоко месечно ниво од јули 2014 година наваму. Пазарните каматни стапки, и покрај зголемената побарувачка за ликвидност, се задржаа на релативно стабилно ниво.
На меѓународните финансиски пазари во мај имаше постабилни движења, при намалена неизвесност за глобалниот економски раст и поддршка од страна на монетарните политики на најголемите централни банки. На состанокот на Европската централна банка беше потврдено дека каматните стапки би се одржувале на тековното или на пониско ниво, а проекциите за економскиот раст и за стапката на инфлација во 2016 година беа умерено нагорно ревидирани. Ставовите на централната банка на САД и поволните макроекономски показатели доведоа до засилени очекувања за раст на каматните стапки во следниот период, коишто се намалија со објавата на послабите показатели за пазарот на труд од очекувањата.
Економските и финансиските услови, како и оцената на постоечките ризици покажуваат дека постојната монетарна поставеност е соодветна. Последните податоци покажуваат значително стабилизирање на движењата по преземањето мерки од страна на НБРМ. Сепак, неизвесноста поврзана со домашните политички случувања и со глобалното окружување е сѐ уште присутна.
НБРМ и во следниот период внимателно ќе ги следи движењата и доколку е потребно, ќе направи соодветни промени во монетарната политика за успешно остварување на монетарните цели./крај/мф/ст
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Уште два работни дена да поднесете и да платите ДДВ за овој даночен период

Управата за јавни приходи ги повикува сите даночни обврзници да ги достават потребните документи до своите сметководители заради навремено поднесување и плаќање на обврските по основ на данокот на додадена вредност (ДДВ) за даночниот период 1 до 31 август.
Крајниот рок за поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавите е 25 септември 2025 година (четврток).
„Бидете одговорни даночни обврзници. Исполнете ги обврските навреме и одржувајте солидна даночна историја, на тој начин избегнувате дополнителни трошоци, камати и санкции“, велат од УЈП.
Досега, од очекуваните 7.748 ДДВ-04 пријави, поднесени се вкупно 2.057, што е близу 27% од вкупниот број на даночни обврзници кои треба да поднесат ДДВ – 04 пријава. Управата за јавни приходи апелира до сите даночни обврзници да ги исполнат своите законски обврски навремено, за да избегнат стрес и дополнителни финансиски трошоци.
Навременото поднесување и плаќање на ДДВ-04 пријавата е од исклучителна важност за правилното усогласување со даночните прописи, одржување на финансиската стабилност на бизнисите и за развојот на економијата.
Даночните обврзници кои имаат потреба од дополнителни информации или поддршка можат да се обратат на: е-Пошта: [email protected] Телефонски броеви: Од фиксна линија: 0800 33 000 Од мобилен телефон: 02 3253 200
Економија
Трансформација, иновации и одржливост во фокусот на конференцијата „Бизнис лидер“

Вчера, на 17 септември, во хотелот Александар Палас, успешно се одржа првата конференција „Бизнис лидер“. Настанот, насловен „Обликување на иднината: Лидерство во ерата на трансформација“, ги обедини највлијателните и најуспешните бизнис лидери, претприемачи и претставници од јавниот и институционалниот сектор, со цел да се дефинираат стратешки насоки кои ќе го поттикнат растот и развојот на македонскиот бизнис сектор.
Конференцијата започна со воведен говор на министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, кој нагласи дека бизнис заедницата е двигател на економијата, а улогата на државата е да обезбеди поволна деловна клима. Тој додаде дека економијата подготвена за иднината зависи од дигиталните политики и иновациите, како и од усогласувањето на економскиот потенцијал на земјата со паметни инвестиции.
Потоа, Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа, ја презентираше „Макроекономската анализа на македонското стопанство за 2024 година“. Анализата откри ексклузивни податоци и трендови за економијата на Македонија. Според неа, вкупниот број на трговски друштва изнесува 73.384. Најголем број компании има во секторите: трговија на мало (19.1%), трговија на големо (9.1%), и товарен патен транспорт (4.3%). Највисоки профитни маржи остваруваат индустриите поврзани со недвижен имот (26.9%), компјутерска инфраструктура (26.7%) и друго рударство (25.5%). Најголем раст на приходите во периодот 2022-2024 е забележан во јавната управа (214%) и вадењето на сурова нафта и природен гас (72%). Во однос на странските инвестиции, компаниите со странски сопственици во 2024 година оствариле приходи од 8.8 милијарди евра и добивка од 0.5 милијарди евра. Во Македонија се регистрирани 3.522 компании со странски сопственици од вкупно 81 земја. Најмногу од овие компании се од Турција (25.1%), Србија (10.0%) и Бугарија (8.4%).
По анализата, Анета Коробкина, меѓународен коуч за трансформација, истакна дека современото лидерство се заснова на самосвесност и емоционална интелигенција, посочувајќи дека емоционалната интелигенција е фактор што прави 90% од разликата меѓу добар и одличен лидер.
Потоа следеше инспиративен разговор на тема „Зелена трансформација и конкурентност“, модериран од генералната директорка на Макстил, Марија Дуковска Павловска. Таа истакна дека деловните методи и организациската култура се клучни за управување со промените и имплементација на доброто корпоративно управување. Панелистот Горан Антевски, генерален директор на Раде Кончар – ТЕП, наведе дека ESG стандардите ги поттикнале да размислуваат за одржливост, а отпадот доколку се менаџира правилно може да биде извор на придобивка наместо проблем.
Конференцијата продолжи со динамична панел-дискусија на тема: „Финансиски партнери или само кредитори? Новата улога на банките во екосистемот на МСП“, модерирана од Огнен Огненоски, основач и извршен директор на Бизнис Мрежа. Извршниот директор и член на Управен одбор на Халкбанк АД Скопје, Д-р Беркан Имери, нагласи дека банкарството се движи кон тоа да биде советник и партнер на компаниите, со услуги кои досега беа достапни само во високо развиените банкарски системи. Директорот на Сектор за корпоративни клиенти на Шпаркасе Банка АД Скопје, Благоја Устијаноски посочи дека најголемиот предизвик за МСП не е секогаш каматата, туку нивната подготвеност и транспарентност. Тој истакна дека дигиталниот пристап, преку онлајн апликации и вештачка интелигенција, ќе ја олесни комуникацијата и ќе ја зголеми брзината на одлуките. Славен Ќуриќ, извршен директор за трансформации и финансии на Мега-метал Словенија, додаде дека банката не треба да биде само кредитор, туку и партнер кој ќе им помогне на компаниите да ја подобрат финансиската дисциплина и управувањето со ризиците, земајќи ги предвид и нематеријалните фактори како што се иновациите, тимот и пазарниот потенцијал.
Генералниот директор на Млекара АД Битола, Ѓорѓи Петрушев, во својата главна презентација „Одржливост и лидерство во млечната индустрија“ нагласи дека одржливоста не е само маркетиншки израз, туку системска вредност која мора да биде прифатена од бизнис лидерите. По оваа презентација, Петрушев продолжи со инспиративен разговор, модериран од Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, каде истакна дека лидерството е обврска, а не само титула, која ја носи тежината на довербата што другите ја имаат во тебе. Според него, вистинските лидери треба да ја гледаат кризата како можност за трансформација. За да се изгради култура на еднакви можности, потребно е да се верува дека тоа носи поголеми вредности и подобри резултати, а разновидниот менаџмент значи поефикасно носење одлуки. Петрушев посочи и на важноста да се избере вредноста пред профитот, бидејќи репутацијата е најголемиот капитал на компанијата.
По оваа презентација, се одржаа уште три динамични панел-дискусии. На панел-дискусијата за „Лидерство во време на криза“, модерирана од Ирена Јакимова, меѓународен тренер и коуч за лидерство, Д-р Лазар Јовевски, професор на Правниот факултет, нагласи дека вистинскиот лидер гради визија и менталитет кој успешно го издигнува тимот над кризата преку усогласување на лидерството со постојаните промени. Генералниот директор на Порше Македонија, Златко Муцунски, истакна дека во времиња на неизвесност, лидерството не се мери само со резултати, туку и со отпорност и емпатија, а кризите се можност за раст. Контролинг менаџерката и членка на стратешкиот менаџмент на Зегин групација, Јана Ѓорчева Корубин истакна дека контролингот како систем на отчетност е од суштинско значење за вистинските лидери.
На третата панел-дискусија за „Финтек револуција и иднината на финансиите“, модерирана од генералната директорка на ЕОС Матрикс, Катерина Бошевска, беа истакнати клучните аспекти на дигиталната трансформација во финансискиот сектор. Директорката на Управата за јавни приходи, Елена Петрова, нагласи дека интеграцијата на дигиталните пари, е-фактурата и податоците во реално време во даночните процеси придонесува за поедноставна, поточна и поефикасна наплата. Таа додаде дека финтек алатките не само што ја подобруваат ефикасноста, туку градат доверба и отвораат простор за иновации и раст. Благоја Хамамџиев, основач и управител на Моделикс, посочи дека финтек индустријата го решава проблемот на крајниот корисник преку брзи, евтини и
квалитетни услуги. Тој ја истакна можноста за реплицирање на успешни приказни како онлајн бакната Револут од Литванија доколку се олабави законската регулатива. Главната извршна директорка на Иуте Македонија, Биљана Мишиќ, нагласи дека во дигиталната ера, човечкиот фактор останува клучен. Според неа, иднината е во „phygital“ моделот, кој комбинира автоматизација со човечка поддршка, со цел да се изгради долгорочен однос со клиентите заснован на транспарентност и доверба.
На последната панел-дискусија за „Градење на организациска култура прилагодлива на промени“, модерирана од генералната менаџерка на Консалтинг Интер Груп Пенка Мукаетова, панелистите понудија клучни увиди. Димитар Ристовски, корпоративен секретар на Алкалоид, потенцираше дека силата на една компанија лежи во трајните вредности како искреност и чесност. Ивана Стојаноска, сениор менаџер за комерцијално работење на Филип Морис Тутунски Комбинат Прилеп, ја нагласи важноста на флексибилноста и адаптацијата, додека извршната директорка на Сава Осигурување Мелита Гугуловска истакна дека компаниите мора да имаат цврсти темели и да бидат флексибилни за адаптација.
На крајот од конференцијата, Борислав Тноковски во својот завршен говор истакна дека трансформацијата е неминовност, а во срцето на секоја успешна трансформација стои храбар, одговорен и визионерски лидер. Тој изрази надеж дека разговорите ги инспирирале присутните да продолжат да ја обликуваат иднината на своите компании и на општеството.
Организаторот на настанот, Владимир Ристевски, извршен директор на Евентика, изрази огромно задоволство од успехот на конференцијата. Тој истакна дека настанот „Бизнис лидер“ е создаден со цел да се постави повисок стандард во светот на настаните и да се создаде платформа каде елитата на бизнис-заедницата се среќава, разменува идеи и се инспирира. Според Ристевски, визијата на компанијата е фокусирана на иновации, дигитално и зелено, со акцент на доброто корпоративно управување како стандард.
Економија
Меѓународен ден на еднакви плати: жените во Македонија сè уште заработуваат помалку од мажите

Денеска, светот го одбележува Меѓународниот ден на еднакви плати, кој потсетува на потребата од еднакви можности и фер однос на работното место. По тој повод, Алијансата за родова еднаквост на работното место (GEA) предупредува дека родовиот јаз во платите останува сериозен проблем и покрај долгогодишната законска рамка што гарантира еднаква плата за иста работа.
Според податоците, жените на глобално ниво заработуваат речиси 20 % помалку од мажите, а во Европската Унија просечниот јаз изнесува 12,7 %. Во Македонија разликата во 2022 година била 13,5 %, со просечна годишна бруто-заработувачка од 615.725 денари кај мажите и 532.625 денари кај жените. Најголеми разлики се бележат кај вработените на возраст од 45 до 49 години и кај оние со високо образование.
GEA укажува дека овие нееднаквости се резултат на дискриминација на пазарот на трудот, пониска застапеност на жените на раководни позиции и концентрирање во сектори со пониско вреднуван труд. Дополнително, повеќето од примателите на минимална плата се жени.
„Овие разлики не се само прашање на правичност, туку и на економска рационалност. Жените претставуваат најголемиот неискористен потенцијал за економски раст“, порачаа од Алијансата додавајќи дека намалувањето на родовиот јаз во учеството на пазарот на труд би донело значителен раст на глобалниот БДП.
GEA апелира институциите, работодавците и општеството да обезбедат еднаков третман, фер застапеност и реални можности за напредок на жените нагласувајќи дека родовата еднаквост е предуслов за одржлив развој и праведно општество.