ЕВН објави дека веќе се испраќаат известувања, а и ќе ги исклучуваат од струја сите институции неплаќачи. На списокот се болници, затвори, студентски домови, Зоолошката, Железницата, судови и факултети.

Долгот е милионски, околу 13 милиони евра, Железницата должи речиси 6 милиони, затворите имале приближно 1 милион долг. Ако останат без струја, тоа ќе значи колапс на железничкиот транспорт во земјата затоа што ќе бидат укинати возовите на електричен погон, па во употреба ќе останат само оние што користат нафта. За болниците и студентските домови, прекинот на струја ќе биде катастрофален.
Во согласност со правилата за снабдување со електрична енергија, потрошувачите чие снабдување со електрична енергија не смее да биде прекинато се: болници, клиники, посебни здравствени установи, установи за прва помош, јавни објекти за водоснабдување, објекти и средства за јавен превоз, како што се аеродроми, железнички и автобуски станици и сигнални станици во јавниот сообраќај, хидрометеоролошки и сеизмолошки станици и градинки.

Според член 44 став 3 од законот, „ЕВН хоум“ го известило МЕПСО дека рокот за доставување една од гаранциите за плаќањето, како и времетраењето на снабдување со струја од краен снабдувач, истекува и побарале од операторот да се прекине снабдувањето со струја на „МЖ – транспорт“.

Ова значи дека државата ќе мора да им ги покрие долговите за електрична енергија на оние клучни институции што имале објективни причини да не плаќаат, но децидни се дека не и на оние кај кои не постои оправдување за недомаќинско работење. Ова денес го изјавија и министерот за економија, Крешник Бектеши, и премиерот Ковачевски.

Бектеши дециден дека неодговорно и недомаќинско работење Владата нема да поддржи и дека тоа јавно ќе биде објавено. Неприфатливо е, рече, да се трошат непотребно средства кога Владата веќе ги одредила количините за снабдување со електрична енергија на основните и средните училишта. Некои директори на училиштата, како што рече, не се пријавиле за обезбедување струја по поволна цена од 95 евра за цела грејна сезона зашто не нашле време што го имале со недели за да пополнат апликација.

„Речиси половина од основните и средните училишта во нашата држава не аплицирале, не биле заинтересирани да имаат поволна цена на електрична енергија, која ќе ја обезбеди ЕСМ за нивните потреби. Тоа е неодговорно однесување на сите оние што раководат со училиштата и, според мене, намерно им прават дополнително трошок на општините, а тоа се пари на граѓаните“, рече Бектеши додавајќи дека тоа важи и за јавните комунални претпријатија кои не аплицирале за субвенционирана цена и со денешните цени да плаќаат по 400 евра или трипати поскапо од тоа што можеле да го добијат.

Во однос на цената на струјата за граѓаните, министерот е дециден дека се прави сè струјата да не поскапи. И како што засега стојат работите, таа нема да поскапи и покрај фактот што се зголемува ДДВ-то. Тој појасни дека, најверојатно, нема да дојде до промена во четирите тарифни блокови за потрошувачка на електричната енергија.

„Одлуката за евентуална промена во цената на струјата од 1 јануари ќе се носи во интерес на граѓаните. И тука, најверојатно, ќе нема поскапување, но не е во ред во време на криза одредени домаќинства со повисоки приходи да имаат иста цена со граѓаните што имаат просечни приходи. Одредени домаќинства во земјата трошеле повеќе од одредени компании, и тоа големи. Зборуваме за над 30-40 мегавати месечно, што значи тие домаќинства ќе плаќаат во согласност со пазарните услови, а зошто да не и дополнително со маржа од страна на ‘ЕВН хоум’ и ЕСМ“, рече Бектеши.

Што се однесува до ресурсите, според директорот на ЕСМ, Васко Ковачевски, снабдувањето со електрична енергија е сигурно и стабилно.
„Производството е зголемено и нема прекин, односно нема намалена испорака на електрична енергија“, рече тој.
Граѓаните да бидат спокојни зашто електрична и топлинска енергија ќе има до крајот на грејната сезона, без застои и без оптоварување на нивниот буџет. Не треба да веруваат во секакви непроверени информации и во паниката од опозицијата зашто тоа може да биде на штета на домаќинствата, кои, слушајќи ги, може да прават дополнителни трошоци за алтернативно загревање“, порача министерот за економија, Крешник Бектеши.

По подолга пауза, од вчера беше вклучена термоцентралата „Осломеј“ по ремонтот што траеше неколку месеци. По два месеца сервис и ремонт, денеска почна процедурата за пуштање во употреба и на ТЕЦ „Неготино“. РЕК „Битола“, пак, работи со два од трите блока, а имаше денови кога работеше само еден блок. За работа на третиот блок се чека трансформаторот од Турција тежок 240 тони. Властите очекуваат да пристигне до средината на овој месец. Поради тежината, композицијата долга 60 метри побарува специјални услови за движење, зајакнување на патната инфраструктура на одредени делови на трасата, посебна сообраќајна регулација и управување со мала брзина“, соопшти државниот производител ЕСМ.

Според ЕСМ, во договорот со економскиот оператор што ги изведувал работите било наведено дека зафатите треба да завршат до 15 декември, но со засилениот интензитет на работа и зголемениот ангажман на вработените рокот бил скратен за 10 дена, што во услови на енергетска криза ќе значи економски и енергетски бенефит.
Васко Ковачевски, генералниот директор на ЕСМ, објави дека денеска почнала испораката од 600.000 тони јаглен од Грција за термоелектраните.

„Денеска почна испораката на новите количини јаглен од Република Грција, каде што имаме потпишано договор за 600.000 тони јаглен, што ќе треба да се носи во наредните 12 месеци. Цената што е постигната за овој јаглен е 59 евра за тон, што значи дека имаме една од најниските цени на купен јаглен во Европа во овој момент на енергетска криза“, рече Ковачевски.
Оваа цена, според Ковачевски, била добиена поради, како што рече, поддршката што ни ја дава Грција по меѓувладините средби во Атина. Тој дополни дека ЕСМ има нов договор за 180.000 тони мазут од јануари до јуни 2023.

Анита Петровска-Рајковиќ

Стабилно и зголемено домашно производство на храна со новиот предлог-буџет за земјоделство. Вака претседателот на Владата, Димитар Ковачевски, и министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство, Љупчо Николовски, денеска го презентираа новиот предлог-буџет на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство за 2023 година.

Ковачевски посочи дека следната година секторот земјоделство го има најголемиот буџет за земјоделство со кој се реализира најголемата земјоделска реформа за промена на моделот за субвенционирање и тој преставува основа за понатамошен развој на земјоделството.

Вкупниот предлог-буџет за 2023 за поддршка на земјоделството, во којшто се опфатени сите институции кои учествуваат во развојот на овој сектор, е во износ од 193 милиони евра, што претставува зголемување за 45 милиони евра споредено со 2022. Вака проектираниот, вели Ковачевски, треба да обезбеди сигурност, стабилност и основа за развој на земјоделството, што крајно ќе влијае на вкупниот економски раст.

Најголем дел од средствата се алоцирани во Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој, каде што има и најголемо зголемување. Во 2023 година Агенцијата ќе располага со 140 милиони евра од кои 114 милиони евра се наменети за исплата на субвенциите и спроведување на најголемата реформа во земјоделството.

Премиерот посочи дека предлог-буџетот за земјоделство за 2023 година е развоен, базиран на мерки за поддршка на земјоделците, антикризни мерки за одржливо и зголемено домашно производство на земјоделски производи и храна во услови на криза, капитални инвестиции и модернизација на земјоделството на среден и на долг рок.

Од Демократската унија за интеграција информираат дека капиталните инвестиции во буџетот за 2023 година се предвидени да бидат 800 милиони евра, развоен буџет или процентуално 52,3 отсто повеќе капитални инвестиции во однос на годинешниот буџет.

Капиталните инвестиции се насочени кон инфраструктурни проекти во земјата, но и кон поврзување со земјите од регионот кои ќе обезбедат побрз економски раст и развој, подобри услови за развој на локалните компании и странски инвестиции, вклучувајќи подобар развој на бизнисот, инвестиции во капитални проекти во здравството, образование, инфраструктура, земјоделство, заштита на животната средина, гасификација и енергетика.

Демократската унија за интеграција оценува дека во ова време на криза капиталните инвестиции ќе обезбедат подобра иднина и животен стандард за сите граѓани. Со одговорно управување и спроведување, капиталните инвестиции ќе обезбедат понепречена транзиција кон закрепнување и развој на економијата.

– Со интензитет продолжуваат работите за изградба на 8-ми железнички коридор, 250 милиони евра за изградба на автопатските коридори 8 и 10-Д, рехабилитацијата на локалните патишта и изградбата на социјални станови во повеќе општини.

– Продолжува гасификацијата во повеќе делови од државата, минатата недела целосно беше завршен гасоводот од влезот на интерконекторот од Бугарија,

– Капиталните инвестиции во земјоделството продолжуваат да обезбедуваат раст на локалното производство, како и поддршка за земјоделците и модернизација на земјоделскиот сектор,

– Во областа на здравството се предвидени капитални инвестиции како изградба и реконструкција на јавни здравствени установи и набавка на медицинска опрема, додека во областа на образованието, детската заштита и спортот, реконструкција на студентски домови, современа опрема и се предвидуваат реконструкции на универзитетите,

– Новиот буџет предвидува продолжување на реализацијата на инвестицискиот циклус во енергетскиот сектор, што треба да обезбеди зголемување на локалниот енергетски потенцијал,

– Главен приоритет во буџетот за 2023 година е заштитата на животната средина, вклучувајќи изградба на пречистителни станици, канализациски мрежи и воспоставување  регионален систем за управување со отпад и затворање на депониите во Источниот и Североисточниот Регион.