Култура
Бројна публика на перформансот на нашите уметници на Прашко Квадриенале

Прашкото квадриенале свечено се отвори со специјално направен перформанс во јавен простор и во присуство на градоначалникот на Прага, претставник на Министерство за култура и меѓу илјадници луѓе дојдени специјално за оваа најголема меѓународна културна манифестација посветена на дизајнот на перформансот и просторот. Тогаш премиерно се отворија изложбите на сите павилјони, се изведе перформансот „Градот како сцена “ на националниот павилјон и се претстави Студентскиот павилјон.
– Особено ми е драго дека успеавме да одржиме континуитет со наше присуство на овој мултижанровски интернационален настан и да го претставиме тоа што го работиме меѓу 59 павилјони а згора на тоа и за прв пат од основањето на Прашкото квадриенале со студентско присуство. Перформансите се одигруваат два пати на ден и за сега се многу забележани и со голем интерес. Редовно си доаѓа публиката на двата закажани термини, во 12ч и 14ч и останува потоа да поразговара со нас. Навистина не куражи таквиот прием и поддршка на нашиот шестмесечен работен процес и ни е дополнителен мотив за истражување на потенцијалите на градот и неговите ресурси не само во перформативни содржини кои го одржуваат она што намерно се заборава туку и во ангажирани заложби за подобрување на оваа ситуација – кажа Ивана Васева, кокураторка на националниот павилјон заедно со Филип Јовановски.
Огнен Марина, професор и декан на Архитектонски факултет заедно со своите парнери е дел од изложбата „Градот како сцена“ на Националниот павилјон на Република Северна Македонија на квадриеналето, кое се одржува од 8 до18 јуни 2023 во Прага, Чешка.
„Основната педагошка и научна парадигма на Архитектонскиот факултет во Скопје и пристап во изучувањето на изградената средина, архитектурата и урбанизмот е низ архитектонскиот проект. Поради тоа, Факултетот во континуитет инвестира и ги развива своите педагошки, научни и истражувачки активности кои им овозможуваат на студентите и на младите истражувачи подобро разбирање на градовите како главен медиум низ кој се изучува архитектурата. Комплексноста на градовите наметнува иновативни и алтернативни педагошки и научни пристапи во истражувањето и разбирањето на феноменот на урбаната форма и урбаниот развој. Во тој контекст, Архитетонски факултет, во соработка со своите партнери од УКИМ и партнерски универзитети од странство во наредниот период планира да основа и развива Лабораторија за истражувања на просторните практики во градовите низ мултидисциплинарен пристап кој би ги обединил класичните и перформативните уметности, архитектурата и урбанизмот, со цел подобро разбирање на просторните искуства и практики на користење и создавање на нашите градови.“- го објасни концептот, деканот Марина.
Според него ова е извонредно искуство за студентите од Архитектонскиот факултет при УКИМ кои се дел од тимот и кои имаат уникатна можност да истражуваат, но и создаваат низ еден, за нив сосем нов инструмент на разбирање и креирање на градовите збогатувајќи го знаењето и разбирањето не само за нашите градови, туку и за нашето општество во целина.
Анастасија Пандиловска, една од учесничките во националниот павилјон, го објаснува перформансот и неговото значење врз публиката, но и за нашата држава, која таму ја преставуваат.
– „Градот како сцена“ е перформанс што се чувствува како дома на Прашкото Квадриенале токму поради тоа што не се чувствува вдомено меѓу големите структури што го опкружуваат нашиот павилјон. Просторот постепено се отвара со промената на секој чин, со секоја нова изведба, повикувајки на една друга хаптикалност која не се поврзува со публиката преку сетила, туку ја насетува наклонетоста за едни со и кон други битија, структури, материи. За времетраењето на перформансот секое тело кое влегува во параметарот на павилионот е ресурс со кој го созадаваме просторот. Ова е најважниот дел од нашиот павилјонот, ние не ја транспортираме публиката во различен свет, ние сме овде и сега заедно во споделен простор, читаме, се движиме, размислуваме и слушаме за (тектонските)поместувања и судири, одземеното, наметнатото, нестабилното.“- вели Пандиловска.
Целиот настан е големо искуство и за студентите од Архитектонскиот факултет, кои имаат уникатна прилика за истражување и отворање на можности за во иднина.
„Работењето на студентскиот павилјон за Прашкото Квадриенале е возбудливо и колаборативно патување. Како член на креативниот тим, процесот започнува со наплив на возбуда и љубопитност. Сесиите и дискусиите на идеи овозможуваат истражување на различни идеи и перспективи, поттикнувајќи чувство на инспирација и можност. Откако концептот ќе се обликува, се развива динамичен процес на дизајнирање. Внесени во доменот на имагинацијата, постои постојана интеракција помеѓу уметничката визија и практичните размислувања. Тимот работи заедно, користејќи ја својата експертиза во дизајнот, архитектурата, сценографијата, за да го усоврши и претвори концептот во нешто опипливо. Соработката станува срцето на проектот. Секој член ги носи своите уникатни вештини и видувања, придонесувајќи за хармонично преплетување на естетиката, функционалноста, раскажувањето приказни и искуствата. Како што започнува изградбата, павилјонот добива форма, издигнувајќи се како театарски сет. Физичката манифестација на колективната визија на тимот со себе носи чувство на исполнетост и достигнување.“ – изјави Тамара Џерков, една од учесничките на Студентскиот павилјон од Архитектонскиот факултет Скопје.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Избрани петте финалисти за наградата за најдобар превод „Драги“ и меморандум за соработка со Филолошкиот факултет

Жири-комисијата на претпоследниот состанок за доделувањето на наградата „Драги“ се одлучи во третиот и последен круг на селекција, т.н. shortlist, да влезат 5 преведувачи со изданија објавени од три издавачки куќи и преводи направени од пет јазици:
1. Анастасија Ѓурчинова за преводот од италијански јазик на „Пет куси романи и неколку раскази“ од Наталија Гинзбург во издание на „Артконект“.
2. Златко Панзов за преводот од унгарски јазик на „Заробеништво“ од Ѓерѓ Шпиро во издание на „Артконект“.
3. Иван Шопов за преводот од хрватски јазик на „На работ од паметот“ од Мирослав Крлежа во издание на „Бегемот“.
4. Љубица Арсовска за преводот од англиски јазик на „Елизабет Финч“ од Џулијан Барнс во издание на „Артконект“.
5. Никола Ѓелинчески за преводот од шпански јазик на „Претпесни на постшпански и други песни“ од Хорхенрике Адум во издание на „Алеф публикации“.
За наградата „Драги“, првично беа номинирани 39 преведувачи со книги објавени од 17 издавачи и две приватни изданија. Во првиот круг влегоа 19 преведувачи од 9 издавачки куќи и едно приватно издание. Во вториота 10 п круг влегореведувачи и 7 издавачки куќи. Жири-комисијата е во состав Јана Михајловска (библиотекар и претседател на Библиотекарското здружение на Македонија; претставник на семејството на Драги Михајловски), Лидија Капушевска-Дракулевска (професорка на Катедрата за општа и компаративна книжевност и книжевна критичарка и теоретичарка) и Милан Дамјановски (професор на Катедрата за англиски јазик и книжевност и преведувач).
Иницијативата за оваа награда, која досега не беше препознаена ниту од државните ниту од локалните институции, а уште помалку од приватниот сектор, го доби своето прво јавно признание од страна на новата деканска управа на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Факултетот станува партнер на „Антолог“ во организирањето на наградата. За организаторот, ова претставува исклучително важна соработка. Прво, затоа што Драги Михајловски целиот работен век го помина на овој факултет, а второ, затоа што улогата на Факултетот во создавањето на книжевните преведувачи не може да се спореди со улогата на ниедна друга институција во нашата земја.
Двете страни одлучија соопштувањето и доделувањето на наградата „Драги“ да биде на 2 октомври во 14 часот, токму на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“, со пригодна свеченост во чест на добитникот и номинираните.
Претходно, на истата пригода ќе се додели и интернационалната награда „Драги“ за најзначаен превод на македонски автор на странски јазик на превeдувачката Александра Јоаниду за преводот на книгата „Мојот маж“ од Румена Бужаровска на грчки јазик.
Наградата за најдобар превод на македонски јазик „Драги“ беше воспоставена во 2022 година, а првото почесно признание му беше доделено на Драги Михајловски (1951-2022), македонски писател, преведувач, есеист и универзитетски професор. Освен со прозните дела, Михајловски остави трајна трага во македонската култура со преводите на делата од Шекспир, Милтон, Шели, Китс, Блејк, Елиот, Милтон итн. Објави и неколку студии и есеи од областа на теоријата на преводот, а со своите ставови за преводот влијаеше и на студентите на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје, каде што беше професор.
Култура
Утре, комеморација за актерот Владимир Ендровски

Утре, 26 септември, во 11 часот, на големата сцена во Македонскиот народен театар ќе се одржи комеморација за актерот Владимир Ендровски.
„Да му оддадеме почит на актерот Владимир Ендровски, кој со својот карактеристичен излив на емоции, маестрално подготвени улоги, умешноста и со огромна експлозија на енергија ја пренесуваше од сцената кон публиката и на телевизискиот/филмскиот екран. Вечен спомен за единствениот Владимир Ендровски!“, велат од Македонскиот народен театар.
Култура
„Кругот не е тркалезен, добредојде во Тирана“ – Манчевски пречекан со огромни почести

Културната и политичка јавност на Албанија го пречека најтрофејниот македонски режисер Милчо Манчевски со огромни почести. Градоначалникот на Тирана, Ерион Велијај, го нарече „мој херој“ во говорот пред премиерата на најновиот филм на Манчевски, „Кајмак“, кој го отвори Тиранскиот филмски фестивал.
Пречекувајќи го во својот кабинет претходниот ден, Велијај го поздрави со зборовите: „Кругот не е тркалезен, добредојде во Тирана“ цитирајќи реплика од легендарниот филм „Пред дождот“. Мајлинда Тафа, албанскиот претставник во „Еуримаж“, изјави: „Конечно, Милчо кај нас“, а министерката за култура, Елва Маргарити, која дојде директно од аеродром, се заблагодари за извонредните пораки во неговите филмови. Агрон Доми, директорот на фестивалот, го претстави Манчевски со зборовите „мојот омилен режисер“.
Албанската државна новинска агенција АТА на интервјуто со Манчевски му даде наслов „Уметник што му објави војна на компромисот“ и го нарече „уметник со кој се гордеат нашите соседи во Македонија“, па продолжи: „Како и секој вистински уметник, тој шокира и го презира конформизмот“.
„Кајмак“ го отвори фестивалот во присуство на политичката и културната елита на Тирана. На отворањето присуствуваше и македонскиот амбасадор во Албанија, Данчо Марковски, како и амбасадори на шест други држави во Тирана.
Манчевски вчера одржа и мастер-клас на тема „Наративни стратегии“ и одговараше на многубројни студентски прашања на настанот преполн со професионалци и студенти што го модерира претставникот во „Еуримаж“, Мајлинда Тафа.
Минатата недела „Кајмак“ беше дел од ретроспективата на Манчевски на i-fest во Калабрија, Италија, каде што режисерот доби и специјална награда, а минатиот месец филмот освои награда за најдобар филм на фестивалот „Синеквест“ во Калифорнија, како и специјално признание на жирито ФЕДЕОРА (Федерација на филмските критичари од Европа и Медитеранот) во Херцег Нови. Од претходните награди за „Кајмак“ се издвојува онаа на фестивалот „Фантаспорто“ во Португалија.
По „Синеквест“, се појави нова рецензија за „Кајмак“ во американските медиуми. „Муви гурме“ за овој македонски филм вели: „Манчевски вградува повеќе значење во ‘Кајмак’ отколку што би имало во една обична секси лудорија истражувајќи ги и императивот да се биде родител и еластичните граници на моногамијата… Сите улоги во ‘Кајмак’ се одлични… Ликовите имаат многу секс – ем радосно откачен ем грешен до наежување… Филмот е многу смешен, а Манчевски дури и слатко им намигнува на шпагети-вестерните на Серџо Леоне“.