Култура
„Гласови што дават сила“: Кинематограферките ги открија предизвиците на нивните филмски патувања

Филмската индустрија е сурова кога станува збор за баланс меѓу работата и семејството. А да се има деца не е само женска работа, туку е човечка работа. Кинематографијата е тешка професија, во која мора да веруваш, ако сакаш да успееш.
Ова се само дел од заклучоците кои денеска ги изнесоа шест познати и признати светски кинематограферки, кои на тркалезна маса во киното „Манаки“ зборуваа за нивните патувања, предизвиците и за триумфите кои ги имале работејќи ја оваа професија.
На настанот зборуваа осум извонредни директорки на фотографија, меѓу кои Елен Лотман, поранешна претседателка на ИМАГО и актуелна претседателка на естонското друштво на кинематографери, потоа, Ерика Адис, кинематограферка и режисерка, претседателка на австралиското друштво на кинематографери, Бојана Андриќ, претседателка на ИМАГО и на српското друштво на кинематографери Гертрурд Бејлот од франсуското друштво на кинематографери, потоа, Селин Бозон, поранешна претседателка на француското друштво на кинематографери, Ула Понтикос, претседателката на британското друштво на кинематографери. Меѓу панелистките беше и снимателката Агнешка Селига, а настанот го модерираше македонскиот директор на фотографија и продуцент, Самир Љума.
-Кога започнував со оваа професија пред дваесетина години, јас бев најмлада на сетовите. И сите други мои колеги беа мажи. Тогаш сфатив дека ова ќе биде тешка професија, рече Селин Бозон пред присутните.
Нејзината австралиска колешка Ерика Адис, се потсети на првиот филм снимен пред некоку децении.
-Филмот се вика „Брезен хасис“ и е филм за феминизмот во 1968 година. Тоа беше фантастичен проект. Во Бризбен имаше коментари ос типот, како е возможно дваесетгодишнички да знаат каков бил феминизмот во 1968 година. Сепак, тоа е приказна на која сум посебно горда и за која бев многу возбудена, рече Адис.
Некои од панелистките се мајки и тие зборуваа за балансот меѓу мајчинството и кинематографијата, нешто што не е лесно да се менаџира и во исто време бара многу време и посветување. На оваа тема своето искуство го пренесе кинематограферката Лотман.
-Имам три деца, забавно е. Да се има деца не е само женска работа, туку е човечка работа. Филмската индустрија е сурова кога станува збор за баланс меѓу работата и семејствтото. Секогаш ги носам децата на сет, не сакам да бидат дома и сами. Кога тие се среќни, тоа ми е најважно. Кога го родив третото дете и бев на интервју за работа со луѓе кои не ги познавав, морам да кажам дека тие беа мажи и немаа деца. Син ми Артур тогаш имаше три месеци и го однесов и него на интервјуто. Исто така, во животот искусив и работа како „нормална личност“, кога работев во училиште за филм. Но, сфатив дека сум подобар родител кога правам филмови. Кога снимам, сум најкул родител. Кога ја добивме ќерката, нашето прво дете, ја носевме секаде со нас. Немаше разделба, таа гледаше дека ова е мојата професија. Кинематографијата не е воопшто лесна, но е мошне вредна, оцени Лотман.
Снимателката Агнешка Селога, пак, кажа дека на еден сет во една прилика, некој ја прашал дали ѝ недостасува ќерка ѝ.
-Во тој момент јас сфатив дека сум заборавила дека имам ќерка. Го заборавив фактот дека сум мајка, низ смеа кажа Селига.
Кинематограферката Бизон кажа дека има две деца но дека се разделиле со партнерот.
-Во тој момент прашањето беше, дали да продолжам да се бавам со кинематографија. Решив да продолжам. Мораш да продолжиш и да веруваш во она што го правиш, иако знаеш дека не е лесно, рече таа.
Српската кинематограферка Бојана Андриќ кажа дека верува во менторството како дел од процесот на учење на оваа професија.
-Мојот професор кој има работено на 70 филмови, виде дека мојата енергија е комплетно внесена во филмот. Јас му кажав дека филмот е мојот живот и дека тоа е мојата определба, кажа Андриќ.
Модераторот Љума се осврна на фактот дека во Македонија е мал бројот на кинематограферки.
-Се надеваме дека промените ќе дојдат. Кај нас имаме две дипломирани кинематограферки, жал ми е да кажам дека една од нив никогаш не добила шанса да сними филм, рече тој.
Српската директорка на фотографија Андриќ, истакна дека од земјите во поранешна Југославија, Словенија нема ниту една жена кинематограферка, иста е ситуацијата и во Хрватска, во Босна и Херцеговина има две жени, но се телевизиски кинематограферки, во Србија има четири.
-Многу е сиромашна статистиката на Балканот, констатираше Андриќ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Костадиновска-Стојчевска: Ја поддржуваме креативноста која носи промени и е двигател на економијата

Министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска на денешниот меѓународен форум „Одржливо претприемништво во креативните индустрии“ нагласи дека Министерството за култура, институционално го поддржува развојот на креативните индустрии, а културата, чии потенцијали се огромни и универзални, сакаме да биде двигател на новите процеси и фактор за одржлив развој.
−Kреативноста, иновативноста и оригиналноста се „тројство“ што културата ја издигнува на пиедесталот во новата, наречена и „портокалова економија“, рече Костадиновска-Стојчевска, која истакна дека креативноста прераснува во голем двигател кој ѝ дава насока на сегашната турбулентна и непредвидлива економија на која и се неопходни промени.
− Според бројни релевантни истражувања, носители на тие промени се токму креативните луѓе. Затоа вложувањето во нив е императив, порака на која мора да се одговори, порача министерката за култура.
Костадиновска-Стојчевска нагласи дека Владата и Министерството за култура не само што ја препознаа големата улога на креативните индустрии, туку силно и конкретно ги поддржуваат. Таа информираше дека Министерството за култура за 2024 година направи дополнување на постојните дејности и области со нова буџетска програма – креативни индустрии, за што рече дека е влог во нашиот интелектуален потенцијал и уште една системска поддршка на културната индустрија.
Меѓудругото, Костадиновска-Стојчевска потсети дека креативните и културните индустрии се опфатени и во Националната стратегија за развој на културата, како и со новиот предлог Закон за култура, со кој се менува начинот на дефинирање, поддршка и финансирање на културата, се редефинираат дејностите во културата заради пошироко сфаќање на културата, а со тоа и воведување на нови културни дејности од областа на креативните индустрии.
На меѓународниот форум, министерката за култура нагласи дека реализацијата на овој настан е еден од приоритетите на Процесот за соработка во Југоисточна Европа, а развојот на културните и креативните индустрии стана приоритет и на Европската Унија која своите стратешки политики сè повеќе ги насочува во полза на културното и креативното претприемништво.
Меѓународниот форум „Одржливо претприемништво во креативните индустрии“, кој се реализира заедно со Унијата на македонски професионални асоцијации во креативните индустрии- УМПАКИ, е трето продолжение на форумите од изминатите две години кои се фокусираа на културното и креативното претприемништво како и на женското претприемништво во креативните индустрии и влијанието врз економијата. На форумот учествуваат домашни и странски учесници ( особено од земјите од Југоисточна Европа), професионалци и организации, креатори на политики и владини претставници.
Култура
Костадиновска-Стојчевска: Македонскиот културен сектор има потенцијал да придонесе во растот на домашната економија

Министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска на маргините на третиот меѓународен форум на креативни индустрии оствари средба со Филип Керн, директор и основач на КЕА за европски прашања – Брисел, и Мартин Каф, советникот за креативни индустрии и туризам на премиерката на Република Србија, Ана Брнабиќ.
На состанокот беше разговарано за важноста на креативните индустрии, нивниот одржлив развој и придонесот што го имаат во домашната економија.
Министерката за култура посочи дека се прават важни чекори за афирмација и вистинска валоризација на потенцијалот на секторот креативни индустрии, преку кој не само што ги зајакнуваме културата и уметноста туку и индустријата.
„Креативните индустрии се значаен дел и од стратегијата на Министерството за култура, а со новиот Закон за јавен интерес во културата, со кој се менува начинот на дефинирање, поддршка и финансирање на културата, воведуваме и нови културни дејности од областа на креативните индустрии“, рече Костадиновска-Стојчевска на средбата.
Керн и Каф укажаа дека препознаени се посветеноста и активноста на Министерството за култура за промоција на важноста на креативните индустрии како најмоќно економско оружје давајќи целосна поддршка за развој на креативните индустрии на разни нивоа.
Министерката за култура Костадиновска-Стојчевска со свое обраќање го отвори меѓународниот форум на креативни индустрии на тема: „Одржливо претприемаштво во креативните индустрии“, во организација на Унијата на македонските професионални асоцијации во креативните индустрии – УМПАКИ, Скопје.
Култура
Костадиновска-Стојчевска: Македонската култура и официјално станува дел од „Културните патеки“ на светите Кирил и Методиј

Македонската култура, за прв пат станува дел од европскиот проект, „Културните рути“ на Советот на Европа. На последното Генералното Собрание на асоцијацијата, беa прифатени апликациите на Институтот за македонска литература од Скопје и на Јавната научна установа Институт за старословенска култура-Прилеп. Беше донесена одлука дека почнувајќи од 1 декември годинава, овие две значајни установи стануваат полноправни членки на „Културната рута на св.Кирил и Методиј“.
Министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска поздравувајќи го изборот, вели: „Ние сме и сакаме да бидеме и чувари и градители на европските вредности. Преку нашето учество на Културните рути на св. Кирил и Методиј, ја отвораме нашата земја за да ја надополниме богатата европска историја. Препознавајќи се на оваа културна рута и ние како држава, која високо ги уважува и достојно го чува споменот на сесловенските просветители, браќата Кирил и Методиј, се впишуваме на овој пат преку кој сакаме и ние да ги афирмираме и да ги збогатиме сознанијата за европските културни идентитети“.
Културната рута „Кирил и Методиј“ се протега низ историски поврзани места од животот и мисијата на светите Кирил и Методиј, каде што патниците можат да сведочат на значајни остатоци и денес. Членки на оваа културна рута, освен Северна Македонија се и: Бугарија, Чешка, Грција, Унгарија, Словачка, Словенија, Италија и Хрватска.
Костадиновска-Стојчевска потсетува дека на нејзиното минатогодишно учество на свечената церемонија на Форумот на Културните рути на Советот на Европа, кој се одржа на Крит, таа го изрази и нашиот интерес за вклучување во Културната патека на браќата Кирил и Методиј.
Министерката за култура изразува задоволство што Северна Македонија станува дел и од оваа значајна иницијатива, и додаде дека поврзувањето на фактите, на видливите сведоштва низ Културните рути на Советот на Европа, го гледаме и како можност за развивање на интеркултурниот дијалог и разбирање одблизу на историјата на Европа.
Костадиновска-Стојчевска најавува дека нашата држава ќе аплицира и за вклучување и во други „Културни рути“, кои како што нагласува овозможуваат богатство на слободни и едукативни активности за сите граѓани на Европа и, меѓу другото, се клучни ресурси за одржлив развој на културниот туризам.
Досега, преку неколку компании, нашата држава беше дел од Рутата на маслиновите дрва и Винската рута, Итер Витис, а од минатата година, Северна Македонија официјално пристапи кон Проширениот парцијален договор за Културните рути на Советот на Европа (ЕПА).
Иницијативата Културни рути на Советот на Европа, која е поттикната пред 35 години има цел да го претстави заедничкото културно наследство, за подобро разбирање на европскиот културен идентитет и за обликување заеднички културен простор.