На 29 септември, во 20 часот, во Музејот на современата уметност – Скопје ќе биде отворена голема меѓународна изложба со наслов „Гледај тука сум без простор“ (See me moving placeless) со дела од најрепрезентативни уметници од Југоисточна Европа, кои се дел од уметничката колекција со која располага Дојче Телеком.

Целта на оваа поставка е да ги осветли политичките пејзажи, социјалните случувања и да најде точка на кохезија во прикажувањето на политиката и уметноста од овој регион.

Кураторки на изложбата се Мира Гаќина и Јованка Попова, кои селектираа 40 тина од севкупната уметничка колекција (249 дела) со која располага Дојче Телеком, во чие депо се наоѓаат прогресивни, современи уметнички дела на повеќе од 70 автори од преку 20 земји од источниот и југоисточниот дел на Европа.

Кураторките селектираа 40-тина дела од уметници како: уметничкиот колектив “Словени и Татари”; Дан Пержовски, Хортенсија Ми Кафчин и Ципријан Мурешан од Романија; Ева Котаткова, Чешка; Петрит Халилај и Флака Халити од Косово; Агњешка Полска, од Полска; Младен Стилиновиќ, Србијa; Јасмина Цибиќ, Словенија; Даница Дакиќ и Шејла Камериќ од Босна и Херцеговина; Игор Грубиќ, Сања Ивековиќ, Марко Тадиќ и Владо Мартек од Хрватска; Лучезар Бојаџиев, Недко Солаков, Мартина Вачева и Правдољуб Иванов од Бугарија; уметничко дуо „Мала Варшава“ од Унгарија; Алевтина Какиџе и Володимир Кузнецов, Украина; Нилбар Гуреш и Бенгу Карадуман од Турција.

Меѓу современите автори, во колекцијата на Дојче телеком, се дела и од двајца исклучителни македонски уметници Јане Чаловски и Христина Иваноска, чии дела ќе бидат вклучени во изложбата на МСУ.

„Миграцијата е суштинско искуство на дваесет и првиот век. Конфликтите предизвикани од новите војни, транзициските неприлики и исклучувачките политики предизвикаа поместување на голем број луѓе на маргините од светот. Прашање за тоа дали постои нешто во посттранзициските држави што соодветно го третира минатото, за да ја прошири социо-политичката имагинација, да пропагира нови форми на меѓународна солидарност, и да обезбеди основа за продолжување во иднината е повеќе од релевантно. Оттука, претставените дела се политичка критика на „исклучувањето“, овозможувајќи им видливост и културно признавање на оние, кои се наоѓаат вон доменот на политиките, во и надвор од симболичните простори. Делата дозволуваат субверзивни врски, создавање алтернативни системи на ред, револт кон познатите системи и провокација за критичко размислување. Повеќе од кое било друго средство за шпекулирање, овозможуваат да патуваме напред и назад од нашата субјективна реалност, до консензус за посакувана, а можна сегашност. Намерата на изложбата е преку поврзување на естетиката и политиката да предложи нов наратив за регионот и да го редефинира начинот на перцепција на некогашните ситуации во нови прилики, кои поставуваат нов контра-распоред во културата“, велат Гаќина и Попова.

Со оваа изложба Музејот на современата уметност – Скопје се најде на мапата на светските современи културни центри, кои долгорочно и стратешки, активно и континуирано придонесуваат за вклучување на меѓународните креативни уметници и промовирање на меѓународната културна размена со Европа и пошироко.

Уметничката колекција на Дојче Телеком е иницирана во 2010 година со намера да колекционира современи дела од уметници од Источна и Југоисточна Европа, кои даваат приказ на состојбите, социјалните и политичките промени по падот на Железната завеса. Овие уметници го искусија процесот на општествениот пресврт и преку сопствената биографија. Тие се современи сведоци на драматичните големи и многу мали промени што општествата ги доживеале во последните три децении. Колекцијата се состои од дела кои се разновидни во медиумот во кој се работени, почнувајќи од цртеж до дигитални инсталации.

Изложбата ќе биде отворена до 21 ноември 2021 година.

Отворањето ќе се одржи според пропишаните актуелни владини мерки во услови на пандемија.

Слоештица – селото со име за цел еден свет, минатите денови ги пречека гостите од ЕУ и прекуграничниот регион со Албанија на свечена конференција по повод завршувањето на проектот „Откривање на скриените атракции“ .

Великанот на македонскиот збор Петре М. Андреевски ја доби Меморијалната изложба која е поставена во новоотворениот Мултифункционален центар кој се реновираше во изминатите 22 месеци како дел од проектните активности со поддршка од ЕУ, Министерство за локална самоуправа и Општина Демир Хисар.

Заменик-амбасадорот на Делегацијата на ЕУ во земјата, Џулијан Васало, отворајќи го Центарот, рече дека скриените села во Демирхисарско се дестинација за детокс од брзиот урбан живот.

Центарот се протега на 600 м2 нуди и сместување за 14 лица, отворена сцена за настани, сувенирница и затворено фоаје за средби.

Градоначалникот на Демир Хисар – општината носител на овој проект, Марјан Стојановски, рече дека партнерството со Општина Клос од Албанија прерасна во пријателство и дека кога се има визија и добра намера резултатите се неизбежни. Слоештица денес го слави и Петре М. Андреевски и ја слави својата посебност – креативната енергија на мештаните, која отсега има и сцена за покажување.

Претставувајќи ја Меморијалната изложба посветена на Петре М.Андреевски, Ирена Андреевска од Арт Поинт-Гумно кажа дека Петре никогаш не ја напушти Слоештица – неговата вечна инспирација и дека со оваа изложба токму во Слоештица тој продолжува да живее и по неговата смрт.

Проект-менаџерот Емилија Ѓероска им се заблагодари на граѓаните од Демирхисарско кои беа активни во изминатите 22 месеца за да се реализира проектот и заедно ги откриваа скриените атракции пред посетителите од земјата и странство и изјави:

„Ова започна како визија на неколкумина а прерасна во гордост за цел Демир Хисар и Македонија, зошто заедно изградивме место во кое се слави духот на демирхисарци, нашата култура и гостопримливост“.

Таа истакна дека овој проект е вистински пример на заедничка работа на сите вклучени партнери, општините Демир Хисар и Клос, организациите Арт Поинт-Гумно и Флаг од Албанија.

Проектот е финансиран со 455.633 евра во рамките на ИПА 2 Програмата за прекугранична соработка помеѓу Северна Македонија и Албанија.

„Великата лирска песна“ е насловот на новата поетска книга од истакнатиот македонски поет Санде Стојчевски, објавена во издание на „Дијалог“ од Скопје. Стихозбирката се појави во реномираната едиција „Синтези“ и во неа се објавени 70 песни поделени на шест циклуси, како и арс-поетички текст на авторот, под наслов „Еден можен пат“.

Најновата поетска книга „Великата лирска песна“ на Санде Стојчевски носи ист наслов како и две негови претходни книги со критичка и есеистичка проза, но сега се работи за поетски ракопис, кој се повикува на поранешните, исто озаглевени книги, за да ја нагласи комплементарноста на теориските поставки во нив и на лирската практика на авторот. Најновото поетско дело на Стојчевски е резултат на неговото повеќедецениско промислување на природата на лирското писмо и на проверка на поетичките разбирања што ги формулирал во својата критичка и есеистичка проза и ги практикувал во непосредното поетско творештво. Во таа смисла, оваа негова книга е еден вид сумарум на неговиот темелен однос спрема уметноста на поезијата, при што особено доаѓа до израз искушението во работата со јазичните слоеви и семантички и еуфониски пластови во нив, истовремено коментирани, толкувани и појаснувани во есејот „Еден можен пат“, кој за читателот може да претставува еден вид проширена фуснота, поткрепа за евентуалните, тешко достапни, херметични лирски наноси, својствени за поезијата со ваква природа. Имено, во своето најново дело, Стојчевски темелно се посветува на продуктивните капацитети на јазикот во неговите дијахрониски и синхрониски пластови. Хронолошки, во јазичен поглед, поезијата во оваа книга се остварува преку црковнословенските слоеви, песни испеани на дијалект и, конечно, на стандарден македонски јазик. Оваа креативна лирска линија се темели на врз динамичниот развој на основниот материјал на лирската продукција – јазикот. Поради јазичката сложеност на певот, книгата е снабдена со исцрпни белешки, поврзани со книжевни, културолошки и историски алузии и препратки, како и со мал речник на непознати зборои и поими.

Санде Стојчевски (1948) е автор на 18 поетски збирки, како и на 17 книги со поетички текстови, есеи, критики и полемики. Објавени се осум избори од неговата поезија и есеистика во Македонија; избрани дела во шест тома; дванаесет поетски избори на странски јазици; и две аудиокасети (на романски и на македонски јазик). Списанијата Стремеж од Прилеп (1993) и Сум од Штип (2013) објавија посебни броеви посветени на неговото творештво. Составил девет антологии на македонската поезија и критика.

Добитник е на „Книжевен жезол“ на ДПМ (2012), како и на следните награди за поезија: „Кочо Рацин“ (1992), „Григор Прличев“ (1998), „Браќа Миладиновци“ (2001) и други; награда за критика во Македонија („Димитар Митрев“, 1999), како и на неколку меѓународни награди и признанија: „Сребрено летечко перо“ (Варна, Бугарија, 2009); „Арка“ (Смедерово, Србија, 2011); Орден „Владимир Мајаковски“ (Москва, Русија, 2012); Голема награда за севкупно торештво (Куртеа де Арџеш, Романија, 2021) и други. Носител е на државната награда „Св. Климент Охридски“ за животно дело (2010).