Култура
Наградите на култниот режисер Кирил Ценевски изложени во Кинотеката

Кинотеката доби значајна донација од семејството на култниот македонски режисер Кирил Ценевски (1943-2019).
Семејството на режисерот ги предаде на чување и изложување дел од наградите и признанијата кои режисерот ги доби во текот на својата извонредна авторска кариера. Наградите и признанијата на Кирил Ценевски се изложени во фоајето до киносалата на Кинотеката, онаму кадешто Ценевски припаѓаше – блиску до филмот и публиката.
Имено, посетителите на Кинотеката на Македонија ќе имаат можност да ги видат следниве награди и признанија: Златна арена за режија добиена на Филмскиот фестивал во Пула (1971); награда „Жар птица“ за најдобар режисер дебитант на Меѓународниот филмски фестивал во Москва (1971); признание од Американската академија за филмски уметности и науки, Лос Анџелес, САД, за „Црно семе“- југословенски кандидат за Оскар за најдобар филм од странско говорно подрачје (1972); специјална награда од жирито на Меѓународниот филмски фестивал во Карлови Вари за филмот „Јад“ (1976); награда C.I.D.A.L.C. од Меѓународниот комитет за промоција на уметноста и книжевноста преку филм, доделена за филмот „Оловна бригада“ (1980); како и двете признанија кои Ценевски ги доби за животно дело – „Златен објектив“ за исклучителен придонес во македонската кинематографија, доделен од Кинотека на Македонија во 2013 година и прв добитник на „Голема ѕвезда на македонскиот филм“, од Друштвото на филмските работници на Македонија, доделена на Меѓународниот фестивал на филмската камера „Браќа Манаки“, Битола во 2013 година.
Кирил Ценевски, македонски режисер и сценарист, е еден од најнаградуваните филмски автори во историјата на домашната кинематографија. Студирал на Архитектонскиот факултет во Скопје, а со киноаматеризам се занимавал уште во студентските денови. Во 1983 година завршува постдипломски студии на Универзитет Јужна Калифорнија, Факултетот за филм и телевизија, Лос Анџелес, САД (University of Southern California – School of Cinema and Television).
Прв пат професионално е ангажиран на игран филм како асистент на режија во филмот „Цената на градот“, (Љубиша Георгиевски, 1970), а веќе со својот прв игран филм „Црно семе“, (1971) го привлекува вниманието на критиката и филмската јавност. Следуваат играните филмови „Јад“ (1975), „Оловна бригада“ (1980) и „Јазол“ (1985), документарните филмови „Џафра“ (1978) и „Хуаскаран – Анди’82“ (1984), како и поетските портрети на добитниците на „Златниот венец“ на Струшките вечери на поезијата, Леопoлд Седар Сенгор, Фазил Хисни Дагларџа, Еугенио Монтале, Рафаел Алберти и Ежен Гилвик, реализирани помеѓу 1975 и 1979 година.
„Кирил Ценевски по многу параметри е единствена појава во македонската кинематографија. Уште со првиот филм, „Црно семе“, ги освои не само најпрестижните награди на фестивалите во СФР Југославија, туку е и прв македонски игран филм кој учествувал и бил наградуван на интернационални филмски фестивали. Го нарекуваа бунтовникот на македонската кинематографија, човекот кој помести многу граници во филмската уметност и ги надмина современиците…“ ќе биде изнесено во медиумите по повод неговото заминување во 2019 година. Истата година, Кинотеката го промовираше и ДВД изданието со дигитално реставрираните четири играни филмови на Ценевски.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Љутков: Потенцијалот на културата и креативната економија како движечка сила за одржлив економски развој

Министерот за култура и туризам Зоран Љутков денеска во Котор, Црна Гора, присуствуваше и се обрати на првиот состанок на министрите за култура од Западен Балкан, во организација на Британскиот совет, а во партнерство со Министерството за култура на Црна Гора. Состанокот се одржа како дел од Берлинскиот процес 2025, чиј домаќин оваа година е Обединетото Кралство. Оваа денешна средба во Котор, Република Црна Гора, претставува прво вклучување на министрите за култура од Западен Балкан во рамките на Берлинскиот процес.
„Во време кога економскиот раст се мери не само преку индустриска продукција, туку и преку културна длабочина и креативен капацитет, потребно е да ја препознаеме стратешката вредност на спојот меѓу културата и туризмот. Ваквите и слични собири мораме да ги користиме за сеопфатно да ја осмислиме нивната синергија како двигател на креативната економија – економија што расте од идеи, се храни со иновации и се темели на човечките вредности“, истакна Љутков на состанокот.
Култура
„Народен пратеник“ ја претставува Македонија на регионалната театарска елита на јубилејното 70. „Стериино позорје“

Македонскиот народен театар со претставата „Народен пратеник“ од Бранислав Нушиќ, во адаптација и режија на Егон Савин, на 1 и 2 јуни ќе учествува на 70. „Стериино позорје“, Нови Сад.
„Почнувајќи од првата комедија на Бранислав Нушиќ, политички субверзивно дело од млад сатиричар, бунтовно насочено кон системот изграден врз лаги, корупција и манипулации, авторите на претставата суптилно покажуваат дека состојбата на тој наш систем воопшто не се подобрила, односно дека ваквите механизми на владеење се сè уште основа на општествените текови, главно, во неуспешните балкански држави. Режисерот Егон Савин гради компактна, возбудлива и прецизна претстава, не одлучувајќи да оди по патот на подрастична модернизација на текстот, туку ненаметливо посочувајќи ја безвременската траги(коми)чна вистина на откритијата на Нушиќ за длабоката политичка гнилост. Сепак, во претставата постојат разлики во значењето во споредба со оригиналниот текст и тие се отсликуваат на драматуршкиот план. Сценската игра, која трае само еден час и петнаесет минути, е згусната и динамична; големиот број ликови се изведени од сценскиот текст, од сопругата на Јеврем, Павка, преку Сима, Ивковиќ, неговата тетка, Секулиќ и други, а со тоа се исклучени и излишните линии на нарацијата.
Расплетот е, исто така, значително променет, не е толку ведар како кај Нушиќ, туку е позаострен, помрачен и со тоа е поблиску до духот на нашето време. На режисерски план, најважна е работата со актерите, секој лик е прецизно оформен, што се издвојува како најголема вредност на претставата, покрај сликовито длабоките заплети на Нушиќ, од кои произлегуваат убиствени вистини за чудниот систем на вредности и неуништливата валканост и превртливост на политичарите… “, пишува Ана Тасиќ, селектор.
Овогодишното 70. „Стериино позорје“ се одржува од 26 мај до 3 јуни 2025 година, под мотото „Создавање историја/менување на иднината“. Освен МНТ, во натпреварувачката програма учествуваат и: Загребачко казалиште младих, Црногорско народно позориште, Атеље 212, Југословенско драмско позориште, Српско народно позориште, Нови Сад и други.
Последното учество на МНТ беше пред 22 години.
Култура
Операта „Аида“ од Џузепе Верди традиционално ќе ги затвори Мајските оперски вечери

На 31 мај со почеток во 20.00 часот, величествената „Аида“ од Џузепе Верди, традиционално ќе го затвори 53.издание на фестивалот „Мајски оперски вечери“. Спојот на традицијата со визуелната иновација, преточена преку футуристичката виртуелна сценографија ќе ја одведат публиката на патување низ древниот Египет раскажувајќи приказна за љубовта.
„Аида“, магичното ремек-дело на Џузепе Верди ќе се изведе под диригентската палка на гостинката од Италија, Џана Фрата. Во продукција на театарот Карло Феличе од Џенова, Италија, претставата на сцената на Националната опера и балет ја пренесе и адаптира Дејан Прошев. Кореографијата е на Луиза Балдинети (Италија), концерт-мајстор е Верица Ламбевска, а хор-мајстор: Ѓурѓица Дашиќ.
Во насловната улога (Aида) ќе настапи, Дарија Мазиеро (Италија), во улогата на Радамес ќе настапи, Џејмс Ли (Јужна Кореја), во улогата на Амнерис, Ненси Фабиола Херера (Шпанија), улогата на Рамфис ќе ја толкува Игор Дурловски, Фараон е Владимир Саздовски, Амонасро, Mарјан Јованоски, Главна свештеничка: Александра Лазаревска Василевски, Гласник: Никола Стојчевски, балетски солист: Илијана Данилов, заедно со хорот, оркестарот и машкиот балетски ансамбл на Национална опера и балет.
Поставена во древниот Египет, операта спојува интимна човечка драма со величествени хорови, балетски сцени и моќна оркестрација.