Култура
Преполно на Линч на 15. Филозофски филмски фестивал, следува гостување на Мартин Ередеро Кампо
Првите четири фестивалски дена од 15. Филозофски филмски фестивал поминаа во возбудлива атмосфера и убава посетеност. Покрај отворањето на фестивалот, видно најпосетена беше проекцијата на „Изгубен автопат“ од Дејвид Линч, при што гостинот од Турција, Озер Озкантар, одржа излагање на тема „Изгубени автопати на умот: истражување на кинематографската филозофија на Дејвид Линч“.
Публиката ја гледаше првата половина од филмовите во официјалната селекција на долгометражни филмови и три филма од официјалната селекција на долгометражни филмови: „Последен здив“ од Коста-Гаврас, „Универзален јазик“ од Метју Ренкин и „Новата година што никогаш не дојде“ од Богдан Мурешану. По проекциите, посетителите имаа можност да ги оценат филмовите и со тоа да партиципираат во дизајнирањето на наградата „Златен був“ за најдобар филм според публиката. Исто така, се прикажа и селекцијата на турски краткометражни филмови, проследена со излагање на проф. Сердар Озтурк и дијалог со публиката.
На првата понеделничка проекција од 18 часот публиката ќе има можност да ги гледа преостанатите седум филма од официјалната селекција на краткометражни филмови: „Црна дупка кај округот Кент“ (2023) од Хана Скирбик, „Возвишени врвови“ (2025) од Диого Салгадо, „Барајќи рече заборавив“ (2024) од Наоми Пасифик, „Џејмс“ (2024) од Андрес Родригес, „Речиси сигурно погрешно“ (2024) Џансу Бајдар, „Горчлива трпеза“ (2025) од Хорхе Тиелен Арманд и „Химна на чумата“ (2024) од Атака 51.
Потоа, од 21 часот ќе биде прикажан непалскиот филм „Шамбала“ од Мин Бахадур Бам како четврти филм од официјалната селекција на долгометражни филмови. Приказната се одвива во хималајското полиандриско село во Непал, каде што тукушто мажената и бремена, Пема се обидува да го извлече најдоброто од својот нов живот. Но,набргу нејзиниот сопруг Таши ќе исчезне на трговскиот пат за Ласа. Во придружба на монахот Карма (брат на нејзиниот исчезнат сопруг) таа тргнува на патување низ суровата дивина за да го пронајде својот маж, а тоа се развива во трагање по слободата и себеоткривање. Исполнет со неверојатна визуелна раскошност „Шамбала“ допира до безвремените и универзални теми поврзани со љубовта, доблеста, потрагата по среќата во животот и слично. Филмот нè води на едно ретко интимно визуелно и мистично филмско патување во егзотиката на непалската култура и традиција.
Претпоследниот ден на Фестивалот ќе почне со филм што постигна голем успех во Шпанија и на меѓународната сцена, „Светите невини“ од Марио Камус, дел од ревијалната програма: филм филозофија. По филмот, ќе зборува гостинот од Шпанија, Марио Ередеро Кампо, на тема „Каде лежи злото“. Дејството на овој филм се случува во рурална Шпанија во 60-тите и прикажува семејство на шпански селани што слугуваат на имот на моќни земјопоседници. Со бруталниот приказ на огромните социјални разлики помеѓу бесчувствителната аристократија и потчинетата работничка класа, филмот на Марио Камус создал автентична студија за Шпанија во времето на режимот на Франко, во која, и покрај катарзичниот расплет, останува неподносливото сведоштво не само за страдањето на членовите на едно семејство туку и на цели општества и епохи жртвувани за сметка на моќта на привилегираните.
Втората проекција за денот, во 21 часот, е резервирана за последниот филм од официјалната селекција на долгометражни филмови, и тоа за долгометражниот првенец на грузискиот режисер Гиорги Сихарулиѕе, „Паноптикон“. Филмот го прикажува Сандро, интровертниот тинејџер, кој се наоѓа затечен пред темелните животни искушенија кога татко му ќе одлучи да замине во манастир и да му се посвети на Бога. Препуштен сам на себе, обременет со будењето на сексуалноста исполнета со воајеризам и егзибиционизам и предизвиците од истражувањето, младиот човек тргнува на пат кон самоспознание. Самиот наслов на филмот е преземен од концептот на Мишел Фуко наречен паноптицизам, кој ја претставува, меѓу другото, и постојаната можност за посматрање. Главниот протагонист не е само во улога на воајер, туку истовремено се чувствува и како да е постојано посматран од страна на Бога и општеството.
Целосната програма со сите детали за филмовите и настаните е достапна на официјалната веб-страница на фестивалот: pff.mk.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Изложба „Пурпурна имагинација“ на Сафет Спахиу во Чифте амам
На 11 ноември во 19 часот, во Чифте амам при Националната Галерија на Македонија ќе се отвори самостојната изложба на ликовниот уметник и редовен професор на тетовскиот Државен универзитет, Сафет Спахиу, со наслов „Пурпурна имагинација“.
Ќе бидат изложени педесет дела од овој негов последен циклус на слики изработени во комбинирана техника. Изложбата ќе ја отвори директорот на Национална Галерија на Македонија, Али Синани.
Кустос на изложбата е Маја Крстевска и истата ќе биде отворена до 24 ноември.
„ПУРПУРНА ИМАГИНАЦИЈА“
Изложбата од циклусот „Боја на пурпурот“ на ликовниот уметник Сафет Спахиу во Националната галерија на Македонија, ни го открива неговиот творечки пат преку неколку поетични кругови во кои – низ силен индивидуален израз кој доминира во формирањето на неговата моментална преокупација – е даден белег на поетски приказ. За реализација на комплексната идеја на содржината и начинот на кој ја прикажува темата, поетиката на пурпурната боја ја визуализира во графикон со експресивен тоналитет на заднина со јасни контури и константен впечаток на наративни симболи, со јасно изразена рефлексија. Со истакнати претстави, со студиозно и прецизно обликување на дадените проблеми на творечката способност за креација, Спахиу исцрпно ја конципира својата идеја на правилно изведена композиција.
Во овој Циклус одлика на авторот се јаки контрасти со потези во полутонови и големата желба да се избегне, да се одмине денешницата. Тоа на гледачот му овозможува чувство на контакт со делото, како и допир со радоста на неговото творештво. Патем уметникот ни ја демонстрира својата чиста сведеност на необични, имагинарни и поетски слики, како и уметничката посветеност која води, пред сѐ, кон синтеза врз сопствените искуства. Со својата современа интерпретација и со интензивната употреба на различни вредности во преминот на колоритот кон пурпурната боја, Спахиу постигнува рамноправен уметнички и стилски сроден импакт.
Со својата фокусираност на сепаратно поставени експресии, во еден нов духовен амбиент, со веќе постигнат дигнитет, уметниковата поетска импресија е претставена како универзална информација. Потребата да се пренесе пораката, мислата или идејата, преку исчитување на уметничкото дело, овде е јасна сензација на знакови и симболи, преку формирање наратив кој е продолжение на природата на реализацијата.
Спахиу со изразена динамичност ни ја открива емоцијата во секој свој потег, а со преплетот на боите придонесува спонтано втемелување во единствена приказна, со која ни отелотворува дел од своето битие, ни ги открива своите внатрешни визии, но и доживувањето на надворешниот свет.
Анализирајќи го прикажаното, можеме да заклучиме дека Спахиу со посебна леснотија и прецизност на наративот кохезира до поетичната пурпурна која, впрочем, апстрактно експресионистички ја втемелува како главен принцип, воедно успевајќи да ја задржи виталноста на композицијата.
Маја Крстевска Виш кустос
БИОГРАФИЈА
Роден е 1960 во Призрен – Република Косово, од 1994 година живее во Гостивар.
Образование 1981 – 1985 Дипломирал на Факултетот за уметности при Универзитетот во Приштина, отсек – графички дизајн, во класата на проф. Шиќри Нимани.
Постдипломски студии, 2000 постдипломски студии завршил на Факултетот за уметности на катедрата за графички дизајн во класата на проф. Шиќри Нимани при Универзитетот во Приштина.
Самостојни изложби
Призрен:
1986 Дом на културата
1988 КУД „Агими“
1991 Галерија „Ватра“
1992 КУД „Агими“
1993 Уметничка галерија „РАДА“
1996 Уметничка галерија „РАДА“
2018 Градска галерија „АМАМ“
Гостивар:
1996 Кафе галерија „La Mrage“
1996 Кафе галерија „La Mrage“
2005 Културен центар „АСНОМ“
2018 Галерија КУЛТ
2025 Галерија КУЛТ
Скопје:
2000 Арт клуб „Алтернатива“
2007 Културен информативен центар
2009 Национална галерија „Чифте амам“
2015 Културен информативен центар
2025 Национална галерија „Чифте амам“
Њујорк, САД:
2009 Галерија МЦ во Њујорк
2019 Галерија МЦ во Њујорк
Пула, Р. Хрватска:
2023 Галерија Цвајнер
Истанбул, Р. Турција
2023 Културен информативен центар
Групни изложби
Учествувал на многу колективни изложби во земјата и странство, како што се: Косово, Албанија, Хрватска, Германија, Франција, Турција, Бугарија, Аргентина, САД, Јужна Кореја, Обединети Арапски Емирати итн.
Награди:
1995 Награда “Flaka e Janarit” Гнилане
2000 Награда “Истакнат педагог” ФЛУ, ДУТ-Тетово
2000. Награда “Арс Албаника” Приштина
2007 Награда “Лаза
2008 Награда за давање придонес во ДУТ – Тетово
2010 Награда “Ноемвриска награда” ДЛУМ Драудакум
2012 Награда “Глобален натпревар на уметноста” КОСОВА АРТ Приштина
Култура
„Једен ансамбл“ од Турција в недела во КИЦ
Дирекцијата за култура и уметност на Скопје информира дека во рамките на јубилејното 25-то издание на фестивалот „Есенски музички свечености“ ќе се одржи концерт на „Једен ансамбл“ од Турција на 9.11. 2025 г. (недела), со почеток во 20 часот, во Салон 19.19 (Културно-информативен центар).
На концертот ќе учествуваат: Руи Азиз – каманча, Халил Ибрахим Доѓан – неј, Реџеп Белен – тамбура, Наваф Хамед – канун и Бураг Месробјан – перкусија.
Једен Ансамбл е основан во Виена во 2018 година и организира концерти во различни делови на Европа, специјализирајќи се за класична турска и турска суфиска музика. Групата е единствена во Австрија и една од ретките во Европа со ваков фокус. Репертоарот обединува дела од 10 век до денес, во разни форми и структури, изведени на акустични инструменти како неј, танбура, уд, канун, кеменче и бендир, а понекогаш настапуваат и гостински уметници. Ансамблот изведува инструментални, побожни и вокални форми со соодветни инструменти, а бројот на изведувачи се прилагодува според проектот. Настапуваат во Австрија и низ Европа, вклучувајќи Германија, Унгарија, Чешка и Полска, учествувале на многу меѓународни фестивали, а нивните настапи биле прикажани и на значајни телевизиски канали како ТРТ.
Публиката во Скопје ќе има ретка можност да ужива во извонреден музички спој на историја, духовност и уметничка прецизност, кои го одразуваат богатството на ориенталната музичка традиција, вели организаторот.
Настанот е поддржан од Турскиот културен центар – Институтот „Јунус Емре“ во Скопје.
Култура
Во македонскиот КИЦ во Загреб отворено првото издание на Фестивалот на современата македонска книжевност
Пред бројна публика во македонскиот КИЦ во Загреб беше отворено првото издание на Фестивалот на современа македонска книжевност којшто македонскиот КИЦ го реализира во соработка со реномираната македонска издавачка куќа ,,Македоника литера“ .
Фестивалот го отвори директорката на Македонскиот културно-информативен центар во Загреб, Мими Ѓоргоска Илиевска која истакна дека, целта на Фестивалот е да ја покаже важноста на книжевниот превод како уметнички и творечки чин и како поттик за книжевна размена и културен дијалог. Фестивалот е осмислен како простор за разговор, соработка и нови инспирации на авторите, преведувачите, издавачите и читателите. Тој е отворена културна прилика да им оддадеме признание на оние кои ја создаваат книжевноста, на оние кои ја преведуваат и на оние кои ја читаат и ја сакаат.
Пред присутната публика се обрати македонскиот амбасадор во Хрватска Н.Е. Драган Ѓурчевски кој ја истакна важноста на македонскиот КИЦ за културната македонско-хрватска соработка.
Директорот на издавачката куќа “Македоника литера” , Нове Цветаноски, ги претстави изданијата од хрватски автори преведени на македонски јазик, а од името на хрватските автори се обрати Драго Гламузина, писател и уредник.
Во присуство на авторите беа промовирани и хрватските изданија на книгите „Сезона на глуварките“ од Блаже Миневски и „Чувар на тајната“ од Ранко Младеноски кои неодамна беа публикувани на хрватски јазик. На промоцијата покрај авторите учествуваа и Дијана Бахтијари од издавачката куќа „Тим прес“, Томислав Ровичанац, преведувач, како и Жарко Милениќ, издавач и преведувач. Модератор на промоциите беше Владимир Илиевски.
Книжевниот фестивал треба да придонесе за афирмација на совремната македоснка книжвност и за продлабочувањето на македонско-хрватските културни врски, посебно во полето на книжевноста.
Во рамките на годинашната фестивалска програма беше отворена изложба на книги од хрватски автори преведени на македонски јазик, објавени од Друштвото за издавачка дејност ,,Македоника литера“, која досега има публикувано близу 50 наслови од хрватската книжевност.
На отворањето на првото издание на Фестивалот присуствуваа еминентни хрватски автори, преведувачи и издавачи, истакнати претставници на македонските и хрватските институции и организации во Загреб, бројни загрепчани, Македонци кои живеат, работат или се школуваат во Загреб, студенти на Филозофскиот факултет во Загреб, како и претставници на државната и локалната самоуправа во Република Хрватска.
Вториот ден од Фестивалот продолжува со трибина ,,Хрватско-македонските културни врски низ призмата на книжевниот превод и промоции на академик Горан Калоѓера, проф. д-р Борјана Прошев Оливер и фототипното издание на ,,Бели мугри” од Кочо Рацин.

