Култура
Преполно на Линч на 15. Филозофски филмски фестивал, следува гостување на Мартин Ередеро Кампо
Првите четири фестивалски дена од 15. Филозофски филмски фестивал поминаа во возбудлива атмосфера и убава посетеност. Покрај отворањето на фестивалот, видно најпосетена беше проекцијата на „Изгубен автопат“ од Дејвид Линч, при што гостинот од Турција, Озер Озкантар, одржа излагање на тема „Изгубени автопати на умот: истражување на кинематографската филозофија на Дејвид Линч“.
Публиката ја гледаше првата половина од филмовите во официјалната селекција на долгометражни филмови и три филма од официјалната селекција на долгометражни филмови: „Последен здив“ од Коста-Гаврас, „Универзален јазик“ од Метју Ренкин и „Новата година што никогаш не дојде“ од Богдан Мурешану. По проекциите, посетителите имаа можност да ги оценат филмовите и со тоа да партиципираат во дизајнирањето на наградата „Златен був“ за најдобар филм според публиката. Исто така, се прикажа и селекцијата на турски краткометражни филмови, проследена со излагање на проф. Сердар Озтурк и дијалог со публиката.
На првата понеделничка проекција од 18 часот публиката ќе има можност да ги гледа преостанатите седум филма од официјалната селекција на краткометражни филмови: „Црна дупка кај округот Кент“ (2023) од Хана Скирбик, „Возвишени врвови“ (2025) од Диого Салгадо, „Барајќи рече заборавив“ (2024) од Наоми Пасифик, „Џејмс“ (2024) од Андрес Родригес, „Речиси сигурно погрешно“ (2024) Џансу Бајдар, „Горчлива трпеза“ (2025) од Хорхе Тиелен Арманд и „Химна на чумата“ (2024) од Атака 51.
Потоа, од 21 часот ќе биде прикажан непалскиот филм „Шамбала“ од Мин Бахадур Бам како четврти филм од официјалната селекција на долгометражни филмови. Приказната се одвива во хималајското полиандриско село во Непал, каде што тукушто мажената и бремена, Пема се обидува да го извлече најдоброто од својот нов живот. Но,набргу нејзиниот сопруг Таши ќе исчезне на трговскиот пат за Ласа. Во придружба на монахот Карма (брат на нејзиниот исчезнат сопруг) таа тргнува на патување низ суровата дивина за да го пронајде својот маж, а тоа се развива во трагање по слободата и себеоткривање. Исполнет со неверојатна визуелна раскошност „Шамбала“ допира до безвремените и универзални теми поврзани со љубовта, доблеста, потрагата по среќата во животот и слично. Филмот нè води на едно ретко интимно визуелно и мистично филмско патување во егзотиката на непалската култура и традиција.
Претпоследниот ден на Фестивалот ќе почне со филм што постигна голем успех во Шпанија и на меѓународната сцена, „Светите невини“ од Марио Камус, дел од ревијалната програма: филм филозофија. По филмот, ќе зборува гостинот од Шпанија, Марио Ередеро Кампо, на тема „Каде лежи злото“. Дејството на овој филм се случува во рурална Шпанија во 60-тите и прикажува семејство на шпански селани што слугуваат на имот на моќни земјопоседници. Со бруталниот приказ на огромните социјални разлики помеѓу бесчувствителната аристократија и потчинетата работничка класа, филмот на Марио Камус создал автентична студија за Шпанија во времето на режимот на Франко, во која, и покрај катарзичниот расплет, останува неподносливото сведоштво не само за страдањето на членовите на едно семејство туку и на цели општества и епохи жртвувани за сметка на моќта на привилегираните.
Втората проекција за денот, во 21 часот, е резервирана за последниот филм од официјалната селекција на долгометражни филмови, и тоа за долгометражниот првенец на грузискиот режисер Гиорги Сихарулиѕе, „Паноптикон“. Филмот го прикажува Сандро, интровертниот тинејџер, кој се наоѓа затечен пред темелните животни искушенија кога татко му ќе одлучи да замине во манастир и да му се посвети на Бога. Препуштен сам на себе, обременет со будењето на сексуалноста исполнета со воајеризам и егзибиционизам и предизвиците од истражувањето, младиот човек тргнува на пат кон самоспознание. Самиот наслов на филмот е преземен од концептот на Мишел Фуко наречен паноптицизам, кој ја претставува, меѓу другото, и постојаната можност за посматрање. Главниот протагонист не е само во улога на воајер, туку истовремено се чувствува и како да е постојано посматран од страна на Бога и општеството.
Целосната програма со сите детали за филмовите и настаните е достапна на официјалната веб-страница на фестивалот: pff.mk.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Јон Вардар“ со премиери во Кина, Германија и во Романија
Македонскиот анимиран филм „Јон Вардар против Галаксијата“ продолжува со својата меѓународна фестивалска авантура. Во наредните недели филмот ќе биде прикажан на три престижни фестивали: Меѓународниот филмски фестивал на патот на свилата (Silk Road International Film Festival) во Кина, Фестивалот за детски и младински филмови Шлингел (SCHLiNGEL International Film Festival for Children and Young Audiences) во Германија и Галактички Имагинариум (Galactic Imaginarium) во Романија.
Silk Road International Film Festival е еден од најголемите културни настани во Азија и вистинска раскрсница на светските кинематографии. На неговите досегашни изданија учествувале големи имиња како Лук Бесон, Асгар Фархаади, Софи Марсо. Амос Гитаи и Џеки Чен.
Со своето 30-то јубилејно издание, SCHLiNGEL е еден од најголемите и најзначајни европски фестивали за детски и младински филм. Таму се прикажуваат внимателно селектирани остварувања што ја слават креативноста и разновидноста во светското детско кино.
Романскиот Galactic Imaginarium пак, се одржува во Тимисоара и е специјализиран фестивал за фантастика и научна фантастика.
„Неверојатно е чувството да видиш како една македонска приказна за помалку од две недели патува од Кина, преку Германија, па сè до Романија. Овие три фестивали се различни по својот карактер – еден е светски гигант, другиот е европска институција за детска публика, а третиот е специјализиран за фантастика. За мене тоа е доказ дека филмот зборува универзален јазик. Се надевам дека публиката насекаде ќе ја почувствува иста радост и возбуда како и ние кога го создававме.“ – изјави режисерот Гоце Цветановски.
Од екипата на филмот најавуваат дека во октомври ќе бидат објавени уште нови фестивалски селекции, и дека меѓународното патување на Јон Вардар против Галаксијата допрва продолжува.
Култура
Комеморација во чест на Илинденка Петрушева (1944 – 2025)
На 19 септември (петок), со почеток во 13:00 часот, во киносалата на НУ Кинотека на Македонија ќе се одржи Комеморација во чест на Илинденка Петрушева (1944–2025) – филмски критичар, публицист, истражувач, долгогодишен раководител и советник во Кинотеката, основач и уредник на списанието „Кинопис“, и една од најзначајните личности во развојот на македонската филмска култура и историографија општо.
Илинденка Петрушева (4. Август, 1944 – 5. Септември, 2025), остави длабока трага во националната кинематографија со својата повеќедецениска посветена работа во истражувањето, проучувањето, прибирањето, архивирањето, презентацијата и популаризирањето на филмската уметност кај нас. Таа беше дел од самите почетоци на Кинотеката и со своите иницијативи ги постави темелите на филмскиот архив, конкретната кинотечна и архивска практика, филмската кинотечна програма, како и културната дејност од областа на филмот и визуелните уметности – темели и основи на кои што институцијата е создадена, востановена – и кои што Кинотеката ги развива и денес.
Комеморацијата ќе биде можност нејзините колеги, пријатели и почитувачи – како и културната јавност – да се потсетат и да го чествуваат нејзиното големо дело и неповторлив придонес кон македонската култура и филм.
Култура
Холивуд се збогува со Редфорд: „Замина еден гениј“
Веста за смртта на Роберт Редфорд го потресе филмскиот свет. Холивудската икона и основач на филмскиот фестивал Санденс почина денес, а бројни реакции од колеги и соработници продолжуваат да пристигнуваат.
Актерката Марли Матлин ја истакна неговата клучна улога во независниот филм. „Нашиот филм, CODA, го привлече вниманието на сите поради Sundance. А Sundance се случи поради Роберт Редфорд. Почина еден гениј“, напиша таа на социјалната мрежа Икс.
Film at Lincoln Center, исто така, му оддаде почит на легендата, нарекувајќи го „вистинска икона на големото платно, неуморен застапник на филмските режисери во подем“.
Our film, CODA, came to the attention of everyone because of Sundance. And Sundance happened because of Robert Redford. A genius has passed. RIP Robert. pic.twitter.com/nwttVD1GvL
— Marlee Matlin (@MarleeMatlin) September 16, 2025
Новинарот Пирс Морган се потсети на некои од неговите најпознати улоги. „Почивај во мир Роберт Редфорд, 89. Една од најголемите филмски ѕвезди на сите времиња. Вистинска холивудска легенда која глумеше во толку многу од моите омилени филмови: Butch Cassidy and the Sundance Kid, The Sting, The Way We Were, All The President’s Men. Каква кариера, каков актер, каква тажна загуба“, рече тој.
Robert Redford has passed away. He was part of a new and exciting Hollywood in the 70s and 80s. Hard to believe he was 89.
— Stephen King (@StephenKing) September 16, 2025
Писателот Стивен Кинг го нагласи неговото влијание врз филмската индустрија: „Роберт Редфорд почина. Тој беше дел од новиот и возбудлив Холивуд од 70-тите и 80-тите години. Тешко е да се поверува дека имаше 89 години.“
Маријана Вилијамсон се осврна на неговите пошироки општествени придонеси. „Малкумина во својот живот направиле повеќе за да придонесат за американското општество од Роберт Редфорд. Во области од филмот до екологијата и политиката, тој ја користеше својата огромна моќ за да помогне во создавањето подобар свет“, напиша таа.
Бројни други познати личности, вклучувајќи ја и Роузи О’Донел, му оддадоа почит на социјалните медиуми.
ВМРО-ДПМНЕ: Политичка омраза преку фотомонтажи за трагедијата во Кочани – осуда и пад на сите етички граници
ВМРО-ДПМНЕ со најостра осуда реагира на срамниот, злонамерен и монструозен обид за политичка злоупотреба на трагичните настани во Кочани преку...
„Влен“: ДУИ за власт е подготвена да ја продаде Струга на Левицата, но на 19 октомври Ќира ќе ја ослободи со гласот на граѓаните
„Најновиот скандал што кружи на терен и во јавноста е жив доказ дека ДУИ изгубила секаков вид политичка ориентација. Темниот...
(Видео) Фотографии од Трамп и Епштајн проектирани на замокот Виндзор, извршени апсења
Четири лица се уапсени откако слики од принцот Ендру, Доналд Трамп и осудениот сексуален престапник Џефри Епштајн беа проектирани на...
Катар: Нетанјаху нема да помине неказнето
Катар изјави дека кршењето на меѓународното право од страна на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху „нема да остане неказнето“, објави Анадолија....
Медведев: Зоната забранета за летови над Украина би значело војна меѓу НАТО и Русија
Заменик-шефот на рускиот Совет за безбедност, Дмитриј Медведев, предупреди дека воведувањето зона на забрането летање над Украина и соборувањето на...
Лукашенко: Ние и Русите вежбаме лансирање нуклеарно оружје во Белорусија
Русија и Белорусија вежбаат лансирање на руско тактичко нуклеарно оружје како дел од заеднички воени вежби, изјави белорускиот лидер Александар...
(Фото) „Не умираме од несреќи, умираме од корупција“, „Шест месеци без правда за Кочани“: на плоштадот во Скопје одбележани шест месеци од трагедијата во „Пулс“
Вечерва во 20:16 часот, на плоштадот „Македонија“ во Скопје, со ѕвездено небо и молк, како симбол на солидарност и граѓанска...
(Видео) Путин во униформа на огромна воена вежба на источната граница на НАТО
Рускиот претседател Владимир Путин се појави во воена униформа на големата воена вежба на руската и белоруската армија, „Запад 2025“,...
ИЈЗ смирува: Нема тешки метали во почвата и водата не е радиоактивна
Институтот за јавно здравје изврши вонредно испитување во засегнатото подрачје, и во неделата беа земени примероци, мостри од страна на...
„Ќе бидеш моја или ќе бидеш мртва“ – Росица сведочела за заканата од Илија кој подоцна ја уби
Обвинителството го објави записникот од испитувањето на Росица Коцева (31) од Велес, даден на 9 септември годинава, само неколку дена...
Јас не сум од вчера во политиката, партијата Левица фрли гума за спасување на ДУИ со кандидатите во Струга, Гостивар и во Тетово, вели Мицкоски
Партијата Левица предложи кандидати за градоначалници во Струга, Гостивар и во Тетово само за да ги раслои анти-ДУИ гласовите во...
Обвинителството испитува одговорност за големиот пожар во Трубарево, утре увид на терен
Утре, ќе почне увидот на самото место за причините за големиот пожар во Трубарево. Увидните екипи ќе работат под координација...
Подметнување пожар ќе биде тероризам, а фрлање отпад на недозволени места ќе се казнува со затвор над пет години, Мицкоски најави итни законски измени
Премиерот Христијан Мицкоски, денес, при посетата на Јегуновце најави законски измени со кои најстрого ќе се казнува подметнување пожар и...
Идентификувани 20 лица осомничени за подметнување пожари во Скопје
Премиерот Христијан Мицкоски денес изјави дека дваесетина лица се идентификувани како осомничени за серијата подметнати пожари во Скопје. Според него,...
Пред убиството Росица го пријавувала Стефановски за насилство и непочитување на забраната за приближување, го запалил и автомобилот на татко ѝ
Против Илија Стефановски, осомничен за убиството на Росица Коцева (31) и на татко ѝ Киро Коцев (68) во Велес, претходно...
Намалена активната транспарентност на Владата и на министерствата, најмалку информации има за финансиите, објави Центарот за граѓански комуникации
Центарот за граѓански комуникации го објави редовното годишно рангирање на институциите според Индексот на активна транспарентност, односно според активното објавување...
Синоќа повторно предизвикан пожар на „Дрисла“
Синоќа, пред 23 часот, повторно беше предизвикан пожар на депонијата „Дрисла“, на сосема друго место, подалеку од местото што беше...
Рубио: Трамп е единствениот лидер што може да разговара со Русија, Украина и со Европа
Американскиот претседател Доналд Трамп би можел да се сретне со украинскиот лидер Володимир Зеленски следната недела во Њујорк, објави американскиот...
„Марш за ангелите” во Кочани и мирен протест во Скопје: шест месеци од трагедијата во дискотеката „Пулс“
Денеска се навршуваат шест месеци од трагедијата во дискотеката „Пулс“ во Кочани, во која животот го загубија 62 млади лица....
Изгаснат тежок пожар пред Пинтија, под контрола се пожарите на „Дрисла“ и во Трубарево, активен пожарот на Кожуф
Рано утрово пред 4 часот избувна тежок пожар во сервис за возила пред Пинтија (над „Стакларата“ на местото наречено Каменик)...
