Култура
Свечено отворени 64. Струшки вечери на поезијата

Со палење на фестивалскиот оган и читање на Константиновата Т`га за југ вчера вечер во Домот на поезијата во Струга почна 64-тото издание на најпрестижната поетска манифестација во светот, Струшките вечери на поезијата.
Фестивалот за отворен го прогласи, покровителот на манифестацијата, претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, а свои обраќања имаа и министерот за култура и туризам, Зоран Љутков и директорот на НУМ Струшки вечери на поезијата Никола Кукунеш.
Кукунеш потсети дека неслучајно визуелниот фокус е ставен на глаголицата, нагласувајќи ја буквата „Г“, која во тоа писмо е именувана како „глаголи“ – што значи зборува/говори.
„Пред нашите очи, со сиот свој пркос, се појавува сликовната страна на старословенскиот јазик – јазикот кој го зборувале Македонците од околината на Солун, т.е. јазикот на сесловенската писменост. Јазикот за кој како по зрак светлина или душевна храна пекале Словените во Моравија и Панонија. Во еден од првите оригинални текстови на старословенски јазик, „За буквите“ – поптпишан со псевдонимот Црноризец Храбар, стои: „Порано Словените немаа букви, туку се служеа со рески и цртички, читаа и гатаа…“ Сѐ до оној момент кога браќата Свети Кирил и Методиј ја создале глаголицата, ги превеле првите книги и тргнале да ги описменат Словените на север. Тоа значи дека јазичната и културната врската меѓу Македонија и Словачка е нераскинлива цели 1162 години, очигледно е дека трае и денес, а доказ за тоа е годинешниот лауреат на „Струшките вечери на поезијата„ – словачкиот поет, г-н Иван Штрпка“, додаде Кукунеш.
Големите идеи кои потекнуваат од малите народи и малите јазични средини забележа дека се честа мета на оспорувања или присвојувања.
„Таква е судбината и на македонскиот јазик. Но, факт е дека постоењето на Охридскатакнижевна школа и Светиклиментовиот универзитет не можат да бидат приграбени од никого, затоа што ги обединува глаголицата и се директно продолжување на килилометодиевската традиција – нешто со кое можат да се идентификуваат мал број средновековни писмени центри. Ова е уште еден од низата докази дека македонскиот јазик и писменост се уникатна појава и дека беспредметна е секоја полемика по ова прашање. Богатата препишувачка дејност, но пред сѐ, авторската полемична и поетска оставнина се бесмртно сведоштво дека ниту сме биле епигони, ниту сме се идентификувале со нешто туѓо“, подвлече Кукунеш.
Претседателката на државата Сиљановска-Давкова навраќајќи се на почетоците на формирање на Струшките вечери на поезијата во 1961 година, пред 64 години, кога група македонски поети се собрале во Струга, за да ја одбележат 100-годишнината од објавувањето на Зборникот на браќата Миладиновци, изрази увервање дека по 64-тото издание на Струшките вечери на поезијата, Струга, но и светот ќе бидат поинакви.
„Фокусирањето на глаголицата води 1160 години назад, кон старословенскиот јазик и огромната обединувачка улога на сесловенските просветители Кирил и Методиј, кон писменоста и нејзината најблиска другарка – поезијата. Ова е вашата поетска република. Од тука, од Струга, вие сте го менувале и сѐуште можете да го менувате светот, градејќи вечни поетски мостови од неуништливи материјали: мислата и зборот, проткаени со ум и чувства“, рече претседателката на Република Македонија.
Добре дојде во Струга, на присутните поети на 64-тите Струшки вечери на поезијата им посака и министерот за култура и туризам Зоран Љутков.
„Ова издание на фестивалот е осветлено од знакот на глаголицата, писмото што ни ја подари светлината на словото. Таа е нашата културна душа, сведоштво за нашата историја и наша врска со иднината. Затоа, во годината кога одбележуваме 80 години од кодификацијата на македонскиот стандарден јазик, со особена гордост се навраќаме кон првата искра, кон буквите што се претворија во корен, идентитет и вечност.За нас е голема чест што е вечерва со нас г. Иван Штрпка, легендата на словачката поезија и мајстор на зборот, кој потенцира дека „глаголицата не е само писмо, туку душа на зборот“. Поезијата и глаголицата се како два извора што паралелно течат низ времето: едниот нѐ потсетува на корените, другиот нѐ води кон бескрајот. Во секој стих, како и во секој глаголски текст, се крие светлина што ги осветлува нашите души и ги поврзува со сите генерации“, рече Љутков.
Манифестацијата продолжува со Меѓународното поетско читање „Меридијани“, на кое ќе настапат поети од различни меридијани и култури, пренесувајќи ја својата поетска мисла во градот на мостовите.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Танец“ ја заокружи својата балканска турнеја

Националниот ансамбл за народни игри и песни „Танец“, триумфално ја заврши својата Балканска турнеја, оставајќи зад себе трага од воодушевена публика и силни емоции.
Со наслов „Ритамот на душата, бојата на традицијата“, турнејата го потврди статусот на „Танец“ како ненадминат амбасадор на македонската култура.
Оваа турнеја не беше само серија настапи, туку и културна мисија. Таа успеа да ја премости географската оддалеченост, да поврзе генерации и да ја претстави виталноста и убавината на македонскиот фолклор.
Концертите во Валпово (Хрватска), Крањ (Словенија), Виена (Австрија) и Лакташи (Босна и Херцеговина) „Танец“ ја воодушеви публиката со енергични кореографии и раскошни носии, пренесувајќи ја богатата македонска култура и традиција. Експлозијата на бои и звуци, од нежните звуци на тамбурите до моќните удари на тапаните, создадоа магична атмосфера што ги спои гледачите и изведувачите во еден ритам.
Турнејата претставуваше повеќе од обични концерти-тоа беше културна мисија која ги поврза Балканот и Европа. Играорците, пејачите и оркестарот маестрално пренесоа порака за виталност, убавина и културно богатство кое заслужува светско внимание. Секој настап беше доказ дека традицијата не е само минато, туку жива, пулсирачка сила.
Со овој голем триумф, Ансамблот „Танец“ ја зацврсти својата позиција како еден од најзначајните чувари и промотори на културното наследство на Македонија.
„Срцето на Македонија чука во ритамот на нашите ора и песни. Каде и да одиме, носиме дел од таа душа и таа топлина“.
Култура
Диригентката Дијана Имери-Илкоска била дискриминирана од поранешниот директор Котевски

Комисијата за спречување и заштита од дискриминација (КСЗД) утврди дека диригентката Дијана Имери Илкоска била жртва на директна дискриминација во областа на работата и работните односи од страна на Александар Котевски, поранешен в.д. директор на НУ Филхармонија.
Случајот датира од почетокот на годинава, кога работниот однос на Илкоска не бил трансформиран од определено на неопределено време иако ги исполнувала условите. Само неколку дена подоцна, таа добила забрана за влез во институцијата, а нејзиниот уметнички профил бил избришан од официјалната веб-страница на Филхармонија.
Во своето мислење, КСЗД утврдила дека Котевски не дал оправдување за прекинот на постапката за трансформација на договорот, ниту за измената на ставот дека постои потреба од вработување на неопределено време. Дополнително, ограничувањето на влезот на Илкоска во институцијата било спроведено без легитимна цел, а бришењето на нејзиниот профил не може да се сведе на техничка грешка, бидејќи било направено токму по нејзината јавна реакција.
Комисијата заклучува дека преземените дејствија биле директно насочени кон Илкоска, ставајќи ја во понеповолна положба во однос на колегите, што претставува дискриминација согласно Законот за спречување и заштита од дискриминација.
КСЗД препорача Котевски во рок од 30 дена јавно да ѝ се извини на диригентката. Доколку не постапи по оваа препорака, Комисијата најавува барање за покренување прекршочна постапка пред надлежен суд.
Култура
Клаудио Губитози: Во „Џифони“ ги обожаваме македонските учесници – знаат одлично англиски и умеат вешто да дискутираат

Што сработиле учесниците на 13. „Џифони Македонија“, публиката ќе може да види вечерва во 19 часот на затворањето на фестивалот во киното „Фросина“ во Скопје. Џифонци ќе ги прикажат нивните дела кои се резултат на изминатите шест дена на работилниците за кратки документарни филмови, за фотографија, видео во еден кадар, работилница за кратки филмови, за стрип, а кај основците – за перформанс и мјузикл и за краток филм.
По шест години, во Скопје деновиве е и основачот на фестивалот, Клаудио Губитози, кој на прес-конференција денес го сподели своето огромно одушевување од „Џифони Македонија“.
-Македонија е во центарот на фестивалот „Џифони“. Има важна улога во сите наши активности и покрај тоа што имаме многу поголеми земји соработнички. Зошто многу ги сакаме македонските учесници на Џифони? Прво, затоа што одлично зборуваат англиски и второ, затоа што имаат одлични комуникациски вештини и знаат да дискутираат добро и да кажат свое мислење. Единствено за македонското издание на фестивалот ние како „Џифони Италија“ бараме финансиска поддршка и од Министерството за култура и од Националната агенција за млади. Фестивалот „Џифони“ е нешто различно од фестивалите како Кан, Берлин, Венеција, ние ги ставиме младите во центарот на приказната. Брендот е раширен во 35 држави, нè следат 1.600.000 луѓе – рече Губитози.
Тој посочи дека да се работи со млади воопшто не е лесно.
-Ние многу внимаваме како ќе им пристапиме, да го задржиме нивното внимание во овој свет и општества што се менуваат многу брзо. Нема тема што не сме ја опфатиле, а била важна – сајбербулинг, ментално здравје, врсничко насилство. Ја започнав оваа приказна пред 56 години и од самиот почеток верував во мисијата. Ме гледаа малку како да ми фали нешто, кога им велев дека на овој тревник ќе никне кино. Успеав да го донесам Михаил Горбачов во Џифони една година по паѓањето на Берлинскиот ѕид. Седнав, му напишав писмо и се охрабрив. Треба да знаете што да кажете. Намерно ја раскажувам мојата приказна пред младите, за да се охрабрат и да зборуваат. Нашата наредна мисија е „Џифони“ да влезе на УНЕСКО листата на нематеријално културно добро, заради огромното позитивно влијание што го има врз младите. Се радувам што Башески веќе го препушта фестивалот на младите. И јас најавив дека од 31 декември веќе нема да бидам директор на фестивалот и го препушта на мојот тим од 90 луѓе – објасни тој.
Македонските учесници создаваат мостови на културата, вели идејниот творец на „Џифони“. Филмот „Диџеј Ахмет“ влезе во официјалната програма на фестивалот во Џифони годинава.
-Порано имавме изданија во кои фокус ни беше одредена земја, со што се претставуваше културниот живот, нашата намера е да се навратиме на ваквите изданија. Да ја претставиме македонската култура и потемелно. Од самиот почеток верував во овој фестивал. Отсекогаш сум знаел дека најважната работа е да се сака она што се работи. Треба да убедите многу луѓе во тоа во што верувате – да го убедите регионот, италијанските политичари, европските, исто така. Тоа не е мала работа.
Директорот на „Џифони Македонија“, Дарко Башески, истакна дека во првите години од Македонија учествувале по две три деца, а денес веќе делегациите ги сочинуваат по 12-13 секоја година во јули. Тој му се заблагодари на Клаудио Губитози за сета поддршка што ја дава на фестивалот, но и што се труди секогаш да ги поврзува двете култури и со настани што не се директно поврзани со „Џифони“.
– 13 години како одам во Џифони, секоја година се појавува нешто ново. Тоа што некогаш беше ливада, денес е мултимедијален капацитет на околу 6.500 квадратни метри. По неколку години тоа здание никна. Филмот е само повод младите да гледаат филмови, но тоа што го добиваат е многу суптилно и влијае на нив. Собирањето шишиња, на пример, што го воведовме од лани, дава нова вредност. И изборот кој ќе оди на Џифони, пак е даден на веќе искусните џифонци, тие гласаат кој е најзаслужен за да биде дел од македонската делегација. Практично ги мотивираме дека нивната иднина зависи од нив и дека ако се заложат, ќе добијат тоа што сонуваат. Губитози за мене беше голема мотивација. Успеа да ми го сврти целиот фокус во животот и да се посветам на работата со младите – сподели искрено Башески.
Фестивалот „Џифони Македонија“ е поддржан од: Агенција за филм, Градот Скопје, Општина Карпош, Џифони Експириенс од Италија, Министерство за култура на Италија и Италијанската амбасада во Скопје, Италијанската младинска агенција, British Council преку проектот Culture and creativity for Western Balkans, Пакомак, Витаминка, Дивела и др.