Култура
„Филмаџиите не добиваат плата на први, зависат од снимање“ – Друштвото на филмските работници бара издвојување поголем буџет за филм

Друштвото на филсмките работи упати отворено писмо до министерот за култура Зоран Љутков, јавноста и до медиумите, во кое реагира на предлог-буџетот за филм за 2025 година и барa од Владата, Министерството за култура и од Министерството за финансии негово ревидирање и проектирање на реален буџет за филм.
Писмото го пренесуваме во целост:
„Почитуван министере за култура, Зоран Љутков,
Веста за вашето назначување за министер за култура, ние во Друштвото на филмските работници и сите наши колеги филмаџии, ја примивме со голема радост. Радоста, зачинета со надеж, доаѓаше од фактот што министерството од кое со години наназад потекнуваа нашите проблеми, конечно ќе го раководи човек кој суштински разбира што значи да се биде филмски работник и знае дека ниту еден од луѓето кои ги гледа на филмските сетови, каде што работниот ден трае најмалку 12 часа, не добива државна плата на 1-ви, туку нивните приходи зависат единствено од снимачките денови кои ќе бидат реализирани.
Во момент кога сме длабоко навлезени во четвртиот месец од мандатот на в.д директорката на Агенцијата за филм, период во кој снимања речиси и да нема, не е потпишан ниту еден договор за финансирање на веќе одобрени проекти, не е прегледан ниту еден извештај за наменско трошење на средства, исплатите кон тековни и веќе реализирани проекти се стопирани и во кој годинешниот конкурс за производство на филмови е поништен, радоста исчезна, а одржувањето на надежта стана невозможно.
Македонските продуценти секојденево се соочуваат со притисоци и закани за меѓународни тужби и откажување на соработки, а нашата држава престанува да биде дел од европското филмско семејство. Загрозено е и нашето членство во значајни регионални, европски и светски организации и асоцијации.
Во време кога филмските професионалци се во немилост и страдаат за елементарна егзистенција, а филмските продукции бараат алтернативни начини да опстанат, дојде и информацијата дека во предложениот буџет за 2025та година, ставката за филм изнесува само 2.4 милиони евра, бројка која е пониска и од основниот буџет за 2024 година. Оваа вест, секој еден филмаџија ја дочекува во шок и неверување.
Во изминатите неколку години ДФРМ многупати јавно укажуваше дека е потребно стандардизирање на буџетот за филм по претходно утврдени параметри, а особено во текот на 2023 година во неколку наврати алармираше дека проектираниот буџет од страна на Министерството за култура за филмската дејност за 2024 година, не е доволен за елеметарно да се покријат потребите на нашата кинематографија.
Денес повторно јавно укажуваме дека предложениот буџет за филм за 2025 година не е доволен за елементарно да се покријат потребите на нашата кинематографија. Затоа бараме од Владата, од Министерството за култура и Министерството за финансии ревидирање на овој предлог и проектирање на реален буџет за филм. Воедно, како филмски автори и филмски професионалци за кои работата на филм значи се, ја истакнуваме неопходноста за кадровска консолидација во Агенцијата за филм.
Веруваме дека Министерството за култура ќе ги земе во предвид нашите укажувања и нема да ја продолжи погубната политика од минатите години, затворајќи ги очите пред успесите на македонскиот филм, ниту ќе го игнорира фактот дека нашите филмови се апсолутен предводник во промоцијата на македонската култура во светот. Исто така, убедени сме дека после долго време Министерството ќе покаже вистинско разбирање за специфичноста на филмската дејност и начинот на кој филмаџиите ја остаруваат својата материјална егзистенција.
Дозволете нѝ уште еднаш да ја искажеме нашата подготвеност за соработка со Агенцијата за филм, Министерството за култура, и сите останати релевантни институции, и ставање на располагање на капацитетите кои ги имаме во разбирање, поддршка и помош при утврдување на состојбите и изнаоѓање на решенија“, се вели во писмото.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Прва самостојна изложба на младиот уметник Константин Солак во Битола

Вечерва, со почеток во 20:30 часот, во рамките на Програмата на Битолското културно лето „БИТ ФЕСТ“, ќе биде отворена првата самостојна изложба на младиот уметник Константин Солак.
Изложбата, под наслов „Декларација на вредност“, опфаќа повеќе дела – слики, цртежи и фотографии – преку кои авторот пренесува свој автентичен израз.
Константин Солак, 19-годишен битолчанец, е првенец на генерацијата во Државното средно училиште за ликовна уметност и дизајн „Лазар Личеноски“ во Скопје. И покрај младите години, веќе се истакнува со активноста и креативноста на повеќе уметнички полиња. Има учествувано на бројни конкурси и е добитник на награди за авторски фотографии, слики и кратки филмови.
Работел на повеќе проекти во соработка со здруженија и амбасади, меѓу кои и оние поддржани од амбасадите на Италија и Холандија.
Изложбата ќе биде поставена во Културниот центар „Магаза“ и ќе биде отворена за посетители до 15 август, секој ден од 18:00 до 21:00 часот.
Култура
МАНУ и „Матица“ објавија уште една книга со записи од Божин Павловски

Македонската академија на науките и уметностите и „Матица македонска“, објавија уште една книга од еден од најреномираните и најчитани македонски писатели, академик Божин Павловски – книгата „Записи од надземјето: клетии“. Оваа е втора по ред книга на Павловски со записи од ваков вид, односно се појавува кратко по „Записи од надземјето: чудесии“. Читана во целина, новата книга на Павовски е своевидна историја на македонската општествена, политичка и културна стварност во XXI век. Со прочит на текстовите датирани од почетокот на 2000-тите години наваму се доаѓа до многу појасна слика за сето она што Македонија го доживеа и преживеа во поголемиот дел од периодот по прогласувањето на македонската самостојност и независност наваму.
Запишаното во „Записи од надземјето: клетии“ потсетува на сите грешки, падови, успеси, жигосувања, подметувања, лаги, интриги, поигрувања, предизвици и успеси со коишто се има соочено македонското општество во новиот милениум, особено како резултат на дејствувањето на т.н. политички елити. Согледано од перспективата на еден од најреферентните интелектуалци и двигатели во македонското општеството во втората половина на XX и во XXI век. Несомнено, оваа е прва и засега единствена книга што толку сеопфатно „портретира“ толку долг период од македонското современо битисување, и тоа со изразит критички тон што не е упатен од временска дистанца, туку за секој настан или појава датира од периодот на случувањето, што отвора многу дилеми дали и колку згрешија многу чинители на македонската општествена стварност што не секогаш беа подготвени да ги слушнат мислењата, искуствата и визиите, но и да ги прифатат критиките од еден врвен интелектуалец од рангот на Павловски.
– И други ме прашале зошто во 1989 година ја напуштив Македонија? Знам дека тоа предизвика бранувања, од восхит до завист, револт и одмазда. Со оглед на моите зрели години (47) веројатно мојата постапка беше провокативна. Имам дадено неколку конвенционални одговори дека преселбата била мотивирана од амбицијата да креирам подобра иднина за своите деца и да им отворам пат на своите дела. Но сега, од оваа дистанца, кога се мисли дека го постигнав тоа, јасно е дека Македонија не сум можел да ја напуштам трајно никогаш затоа што сум ја носел во себе. А тоа заминување може да се доведе во врска со творечкиот немир, односно со немирот на хероите што ги креирав. И тие беа веќе дисперзирани по континентите. Темите што ме преокупирале тогаш барале од мене да го завладеам не само духовниот туку и географскиот простор. Така постапиле безброј мои книжевни идоли, од Дејвид Лоренс до Дејвид Малуф. И како што овој вториов секоја година и се враќа на Австралија, така јас годинава по дваесет и втори пат и се вратив на Македонија, пишува Павловски во пораката до читателите на почетокот на книгата.
Впрочем, „Записи од надземјето: клетии“ е силна потврда за нераскинливата врска на академик Божин Павловски со Македонија. Од неа се чита и дека македонската стварност, тој, иако некогаш физички одалечен илјадници километри, ја согледувал и анализирал подобро, посуштински и покритички од многумина што постојано, дури и активно (па дури и со својата пасивност) биле и/или дел од неа, физички присутни во татковината. Или, инаку кажано: Павловски не еднаш бил и позагрижен, поодговорен, поанализитичен и пореален за „македонцките работи“ од многумина други што со своите ставови биле/се присутни во македонскиот културен простор. Додека некои интелектуалци селективно ја перципираа реалноста, а други ја премолчуваа од „комфорна зона“, и дури трети ја гледаа со очила со субјективна диоптрија низ која и на своите современици сакаа/ат да им ја наметнат својата „слика“, Павловски, бескомпромисно, неселективно и подеднакво објективно кон сите субјекти на македонската стварност има укажувано на грешките, манипулациите, подеднакво доблесно колку и за македонските успеси.
Неслучајно, „Записи од надземјето: клетии“ може да се чита како историја на Македонија во досега изминатиот период на XXI век. Во неа не е пропуштен ниту еден важен, престврен или судбоносен момент од македонското битисување во периодот од 2000-тите години наваму, а големата вредност на сите текстови е фактот што нивната првообјава, а со тоа и првите апели од Павловски се имаат случено во моментот кога нештата се случуваа. Затоа, до степен и што изненадува, „Записи од надземјето: клетии“ и нѐ потсетува на сето она што како народ, нација и држава го имаме преживеано во децениите зад нас, а од кое, многу се чини сме заборавиле или едноставно сме го потиснале во својата колективна меморија. Додатна вредност е што со објавувањето на оваа книга, сето тоа е на увид и на помладите генерации, коишто можеби и ќе го дадат одговорот на дилемата колку македонската општествена стварност денес ќе беше поинаква поинаква ако во децениите зад нас, при носењето судбоносни одлуки за државата, навремено се чуеше и разбереше гласот на македонскиот интелектуалец, некогаш отелотворен и како крик упатен од Австралија.
Впрочем, „Записи од надземјето: клетии“ може и треба да се чита и како продолжение на претходната книга на Павловски, „Записи од надземјето: чудесии“, како целина што се однесува доминантно на македонската стварност во векот што го живееме. Текстовите од овие две книги претставуваат изворници не само за сето она што се има случено и за не многу афирмирани податоци, сознанија и согледби, туку и за пропуштени шанси, можности и години кога не секогаш се прифаќаше критиката на општественик од ваков формат, и тоа во сите „етапи“ на македонската самостојност.
Книгата „Записи од надземјето: клетии“ и претходната „Запиди од надземјето: чудесии“ се дел од собраните дела на академик Божин Павловски во 26 тома, во издание на МАНУ и „Матица македонска“.
Во текот на овој месец, „Матица македонска“ има акција во која сите книги што се однесуваат на македонскиот национален идентитет се достапни по половина цена, а како што беше најавено, книгоиздавателството до крајот на август ќе објави и уште неколку нови книги што се однесуваат на важни прашања за Македонија, за нејзината историја и за нејзината сегашност.
Култура
Oтворањето на изложбата „Цвеќе на мирот“ на Живко Поповск- Цветин во галеријата „Метаноја“

Изложбата „Цвеќе на мирот“ на Живко Поповски – Цветин ќе биде отворен во галерија „Метаноја“ во среда 6 август 2025 година од 11:55 часот.
На настанот ќе учествуваат Лидија Лучко-Јеремиќ со поема по повод атомските бомби врз Хирошима и Нагасаки. Музичко поетски перформанс ќе имаат музичарот Никола Стојковски и актерката Арна Шијак.
За изложбата д-р Коста Милков вели, „Низ долгите години на неговите заложби за мир, Живко Поповски – Цветин насликал илјадници и илјадници слики со цвеќе на мирот. Неговиот прв формален настап е во далечната 1972 со изложени мозаици и колажи во Демир Хисар, а последниот е во Задар во јуни 2025, под име „Цвеќе на мирот“ по повод „Денови на уметноста“ во Хрватска. Повеќе од пет децении преданост и посветеност сведочат за непоколебливоста да се биде миротворец.“
Живко Поповски – Цветин (р. 1944, с. Брезово) е сликар на мирот и хуманист. Тој е поранешен претседтел на црвениот крст на Македонија и спаѓа меѓу номинираните за Нобелова награда за мир. По професија е агроном, но неговиот животен пат го обележуаат новинарството, јавната служба и уметноста во име на мирот.
Поповски – Цветин како уметник е препознатлив по мисијата „Цвеќето на мирот“. Од 1970 година има реализирано над 300 изложби во земјата и светот и подарено повеќе од 40.000 слики, кои пренесуваат порака на мир и надеж. Неговите дела се наоѓаат кај државници, уметници, поети и обични луѓе ширум светот.