Култура
АЗАС: Владата да ја активира Комисијата за посредување во авторските и сродните права
Речиси 60 организации од целиот свет, кои ги претставуваат аудиовизуелните автори и изведувачи, го искажаа нивното незадоволство и загриженоста за долгогодишното статус кво во земјата во однос на регулирањето на аудиовизуелните авторски права во земјата и неможноста Асоцијацијата за заштита на авторските и сродните права – АЗАС да почне со колектирање средства од аудиовизуелните дела.
Нивната реакција доаѓа откако до Собранието беше даден предлог-закон за изменување и дополнување на Законот за авторското право и сродните права, со чија адаптација организациите велат дека ќе се направи суштинска и многу неуставна повреда на правата на аудиовизуелните автори и изведувачи и сите други инволвирани правни субјекти.
АЗАС е единствената македонска организација за колективно управување со авторските и сродните аудиовизуелни права во републиката во согласност со ЗАПСП, која ги вклучува авторите, изведувачите и филмските продуценти под еден покрив. Има дозвола за работа, издадена од Министерството за култура, единствена во нашата земја за колектирање нсредства од аудиовизуелните дела, уште од септември 2018 година. Членка е на најрелевантните светски и европски организации во оваа област и партнер на AGICOA. И покрај дозволата и Законот за авторските и сродните права, кој е во сила од многу одамна, АЗАС сè уште не може да почне со активна работа и со наплата само затоа што нема активна комисија за посредување во авторските и сродните права, која треба да ја одобри тарифата, а со новиот предлог-закон се предвидува во рок од шест месеци од влегувањето во сила (осум дена од објавувањето во „Службен весник“) на овој закон сите дозволи за колективно управување, вклучително и дозволата издадена на АЗАС, да престанат да важат.
„Предложената одредба е целосно погрешна и неуставна и спротивна на директивите на ЕУ за колективно управување, пред сè, затоа што веќе стекнатите законски права (дозволи) не може да се одземат. Нагласуваме, АЗАС има дозвола речиси 5 години и додека чека државата да ги исполни законските обврски за да почне со работа, државата ќе ѝ ја одземе оваа дозвола. Овој вид стекнато право (дозвола) врз основа на закон не може да престане да важи на овој начин. Ова ја прави ситуацијата за меѓународните и домашните аудиовизуелни актери тотално неприфатлива“, пишуваат организациите и асоцијациите на аудиовизуелните изведувачи од Латинска Америка, Франција, Словенија, Шпанија, Хрватска, Велика Британија, Турција, Грција, Португалија, Србија, Холандија, Швајцарија, Австрија, Зимбабве, Кенија, кои се залагаат за правата на изведувачите и нивното транспарентно, праведно и ефикасно колективно управување обезбедувајќи им на изведувачите правично учество во искористувањето на своите аудиовизуелни изведби преку границите.
И асоцијациите и здруженијата на авторите на аудиовизуелни дела во светот, од Уругвај, Чиле, Аргентина, цела Европа, па до Сенегал, Нигер и Мадагаскар, додаваат дека секоја акција насочена кон лишување на македонските режисери и сценаристи од легитимното право да управуваат со своите дела преку одземање на лиценцата на АЗАС, нивното единствено претставничко тело, би имало далекосежни последици за овие творци како на домашно така и на глобално ниво.
„Ги повикуваме македонската Влада и нејзините релевантни комисии да размислат за нивните претходни одлуки и да ги преземат неопходните чекори и да ги активираат комисијата за посредување во авторските и сродните права за да може АЗАС да им помогне во имплементацијата на директивата за авторски права на ЕУ (2019/790) и директивата на ЕУ за онлајн-радиодифузија (2019/789) бидејќи и двете директиви имаат цел да ги модернизираат европските правила за авторски права и да им овозможат на потрошувачите, медиумските дистрибутери и на креаторите да го искористат максимумот од единствениот дигитален пазар“, повикуваат тие.
За генералниот директор на „АИПА Словенија“, кој неодамна имаше неколку средба со претставници на Секретаријатот за европски прашања, Министерството за култура, Владата и Собранието, неприфатливо е да се одолжува целиот процес на одобрување на тарифата. За Штиберник, тоа државата нема да ја чини ништо, во исто време ќе има и нови придонеси и нови работни места за доброто на Македонија.
„Тоа е голема штета, на прво место за македонските актери, автори и продуценти затоа што македонскиот филм во изминатите неколку години има одлични резултати и познат е во странство. Тоа значи дека организации како АЗАС во Македонија, во цела Европа и светот добиваат пари и во име на македонските актери, автори и продуценти, а тие пари не може да дојдат до Македонија поради моментната ситуација“, изјави Штиберник.
За Хозе Марија Монтес, директор за интернационална соработка во AISGE од Шпанија, освен важноста за заштита на правата на авторите, изведувачите и продуцентите во аудиовизуелниот сектор и обезбедувањето нивно транспарентно и ефективно колективно управување, спроведувањето на колективното управување со таквите права преку АЗАС ќе ја усогласи Македонија со воспоставените европски практики.
„Со воспоставување модерен систем за заштита и остварување на овие права Македонија може да обезбеди правично наградување, да ја зајакне правната сигурност и да ги поттикне инвестициите и соработката во аудиовизуелната индустрија. Оваа усогласеност со меѓународните стандарди ќе придонесе за растот и конкурентноста на секторот во корист и на носителите на правата и на потрошувачите“, додава тој.
АЗАС се надева дека надлежните ќе придонесат за Владата сериозно да му пристапи на ова прашање и што е можно побргу да најде начини за негово решавање со цел да се заштити поголемиот дел од македонските автори, продуценти и изведувачи и да се обезбеди фер, ефикасно и транспарентно применување и распределување на нивните колективни права.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Музичкиот ансамбл во Република Северна Македонија – Тетово добива простории за работа на трајно користење
Владата на Република Северна Македонија донесе Одлука со којашто на Националната установа Музички ансамбл во Република Северна Македонија – Тетово, му се даваат на трајно користење, без надомест, простории кои се наоѓаат на улица „Тетово” б.б, Тетово, сопственост на Република Северна Македонија.
Задолжение да се реши просторното сместување на Н.У. Галерија Гостивар, формирана со одлука на Владата
Во врска со сместувањето на Н.У. Галерија Гостивар, формирана со одлука на Владата на Република Северна Македонија, по насока на претседателот на Владата, задолжено е Министерството за култура да ја разгледа постојната документација, испратена од Н.У. Галерија Гостивар до Владата и да излезе со предлог решение во врска со нејзиното трајно сместување.
Култура
Заокружена серијата мурали што го отворија 19. издание на АКТО-фестивалот за современи уметности
Серијата мурали во државата – акцијата со која и официјално се отвори најновото 19-то издание на АКТО-фестивалот за современи уметности, во организација на здружението Факултет на работи што не се учат – ФРУ од Скопје, е заокружена со последните два мурала во Кичево и Скопје.
Во центарот на кичевската чаршија, на Националната установа Центар за култура „Кочо Рацин“, на надворешната и на предната фасада е реализиран мурал од уметницата Ивана Самандова, во соработка со уметниците Александар Џинго и Методиј Исков. Идејата зад муралот е да поттикне размислување за потребата за соработување меѓу луѓето, особено во полето на уметничките и креативните контексти/дејности.
Во соработка со ФРУ – Скопје идејата за овој мурал е делумно инспирирана од релјефот на Јордан Грабулоски, македонски академски вајар и уметник, кој го има изработено на спомен-костурницата во Кичево. Од истиот тој релјеф композициски се презема инспирацијата да се преобрази во еден поинаков контекст преку кој се нагласува хармонична соработка помеѓу луѓето (во сооднос со самата порака), но и ја доловува функцијата на домот на култура – како простор каде што се негуваат културата и уметноста иницирани од индивидуалци и групи. Кога заедно би создавале и негувале услови во кои сите би се чувствувале поддржани едни меѓу други, преку заедничката соработка би се развила и здрава потреба за творештво во заедница во која едни со други, меѓугенерациски, си помагаме и го потхрануваме нашиот заеднички и индивидуален развој.
Муралот, кој се реализира во март во Скопје, на зградата што се наоѓа на булеварот Митрополит Теодосиј Гологанов, побуди позитивни чувства и кај соседните згради, така што резултира со уште една иницијатива за реализација на мурал како вид завршно заокружување на целиот проект и подарок кон станарите. Поткрепени со ентузијазмот на станарите во зградата и поддршка од ФРУ, уметницата Ивана Самандова во соработка со Ана Трајковска и Доротеј Нешовски реализира мурал на зградата бр. 37. На овој мурал е поставен цитат од Бертхолт Брехт, кој вели: „Наместо само да бидете слободни, создадете услови што ги ослободуваат сите!“ Со овој мурал фокусот е пренасочен на визуелни елементи со деца како симболика на реална слобода, особено во аспекти на однесување, изразување и размислување.
Преземајќи го извадокот од песната за солидарност од авторот Бертхолт Брехт, идејата е да се воспостави траен повик дека со поддршката, разбирањето и постапките на заедницата може да се создадат иницијативи и услови што ја ослободуваат истата заедница од повеќето форми на опресија и рестрикција водејќи кон поздрава и поволна состојба на живеење критикувајќи го строгиот и наметнат индивидуализам.
Серијата мурали (во Скопје, Прилеп и во Кичево), од кои два се во соработка со две јавни културни институции и уште два со две заедници по нивно барање, се темелат на концептите за солидарност, правдина, соработка и слобода, со надеж дека долго време ќе останат визуелен потсетник за неопходноста на борбата за да дојдеме до нив – со силата на заедништвото.
Култура
Самостојна изложба на Камуран Горанци, „Код 4“
Самостојната изложба на Камуран Горанци во објектот Чифте амам ќе биде отворена на 9. 5. 2024 година во 19 часот. Ќе бидат изложени 22 дела изработени во техниката акрилик на платно, кои се работени во периодот од 2020 до 2024 година.
Сликите имаат техничка еволуција од неговите претходни изложби, како што се „Код 1“ во Келн, Германија, „Код 2“ во Галеријата на Тирана во Албанија и „Код 3“ во Галеријата на Скадар во Албанија, како и оваа самостојно конципирана „Код 4“ во Националната галерија на Република Северна Македонија обележан со софистицираност на изразните средства и обид за филозофирање.
Овој уметнички настан се одржува во центарот на Скопје, каде што ги гледаме традицијата и современата комуникација, една многу важна улога во контекст на неговата креативна индивидуалност.
Во повеќето случаи сликата е граматичка анализа, композиција, а во исто време дезинтеграција на оние алатки што историски му биле доверени на уметникот да се манифестира таму каде што креативното и животното искуство континуирано се негувале низ годините и страсно го чувале и сакале хроматското богатство.
Боите во овие композиции се пастуозни, камени, расфрлени овде-онде, што означуваат експресивна состојба. Така, во овие случаи се претставени некои апстрактни експресионистички слики, иако со рамнотежа на топлина и студ, светло и темно, придружени со чудни форми и голи бои. Во овие слики од периферијата на сферата на боите се преминува на површината, каде што техниката на реализација изгледа важна. Тие се реализираат со максимум изразни средства, цртежот оди до границите на небитието за да се нагласи присуството на вредноста на убавината во една средина во која владее хаос и динамизам.
Сите слики во оваа свечена пригода се разработени врз чувствителноста и хармонијата, кои сега се присутни и кодирани од уметничкиот аспект, конечно фиксирајќи ја неговата реалност, слики и емоции во структурите на неговите соништа. Тој комуницира со љубов во универзална слика, која се наоѓа далеку од нашето постоење, како нешто пооддалечено од непознатото до познатото, на фигуративен, едноставен и ветувачки начин.
Да се замрзнат во нив суптилните односи меѓу боите, во специфичен израз, следејќи ја побарувачката за нови, поатрактивни слики за да се интервенира во невидливиот свет, кој секогаш е проследен со граница, а кои се појавуваат како конечни експлозии на вртоглав просторот, но не како оние на универзумот. Она што те привлекува во композициската конструкција е несомнено справувањето со логичките формации.
Преку него се создаваат монументални композиции, каде што деталите и најголемите мерки се решаваат со намалување и зголемување на колористичките траги за да се видат понатамошни специфични третмани во нивните рекомпозиции.
Зени Балажи, куратор