Култура
Видеохроники од патувачкото кино во Преспа

Екипата на „Македокс“ сними и објави две видеохроники од втората етапа на Патувачкото кино, која се одвиваше во регионот на Преспа. Патувачкото кино е нераздвоен дел од фестивалот „Македокс“ и на проекциите се прикажуваат филмови од фестивалската селекција, но и филмови кои се од интерес на локалната заедница каде што гостува екипата на „Македокс“, а со цел децентрализација на културата.
Годинава, во своето 13-то издание, Патувачкото кино беше поделено во две етапи. Првата се одржа од 18 до 23 јули во струмичките села, додека втората етапа се реализираше во регионот на Преспа со четири проекции на документарни филмови од 13 до 17 септември 2022 година, и тоа во Ресен, с. Дрмени, с. Лавци и с. Подмочани.
Целта на заминувањето на Патувачкото кино во областа на Преспа беше да се опипа пулсот на населението, особено во однос на културните случувања, во овој, речиси, во секоја смисла девастиран дел од Македонија. Проекцијата во Ресен се одржа во дворот на прекрасниот објект на Сарајот, каде е сместен Домот на култура „Драги Тозија“. Директорот на Домот, Васко Василевски, пресмета дека киносалата работела пред околу 25-26 години. Додаде и дека во помалите места е тешко да се работи во областа на културата, бидејќи и кога имаат програма во Домот доаѓа многу малку публика. Во Ресен екипата на „Македокс“ се сретна и со професорката во пензија, Наде Проева, која покрај гостопримството објасни зошто доаѓа во родната куќа само летно време, а пензионерските денови ги поминува во Скопје.
– Во Скопје се сите претстави, и предавања, и промоции на книги, и концерти, а во Ресен не се случува ништо дури ни во летниот период – истакна Проева.
Селото Дрмени беше втората станица на патувањето низ Преспа. Таму архитектот во пензија Тодор Мушаревски објасни како селото се симнувало надолу од планината како што езерото го повлекувало брегот. Така, селото има и стара и нова локација. Тој се потсети и дека некогаш во селото имале Дом на култура каде имало игранки. Во рамките на Домот работела играорна група која настапувала и на Телевизија Скопје. Во Дрмени се потсетија дека кога имало кино во селото Царев Двор, кинооператорот бил од нивното село Дрмени.
Втората видеохроника на Патувачкото кино во Преспа ги опфаќа импресиите од селата Лавци и Подмочани. Во Лавци оџата на селската џамија и муфтија на Преспанскиот Регион, Џунејт Јашар, објасни дека тоа е едно од најстарите села во таа област. Селото се наоѓа западно од Ресен. Преданијата кажуваат дека старата џамија, или Горна џамија е направена во 1468 година, а за населението се претпоставува дека е дојдено заедно со Османлиите. Сега селото е населено со Македонци и Турци, кои се повеќе на број, а сите живеат во хармонија. Во селото никогаш немале кино, но пред 60-ина години доаѓале патувачки кина и имало проекции во старото училиште.
Селото Подмочани е печалбарско село, објасни професорката Јагода Митревска, а на печалба најмногу се одело во почетокот на 20 век. Етимологијата за името на селото е поврзана со неговото создавање. Претпоставките се дека постоело пред Отоманската Империја, но било сместено повисоко на планината. Кога селото почнало да се спушта надолу, во таа околина имало многу мочуришта. Името настанало како кованицата на „под“ и „мочуриште“, а денес познато како Подмочани. Во селото имало голем број револуционери и во илинденскиот период и во Втората светска војна, а во денешно време е познато како родно место на познати професори, доктори, новинари. Некои од печалбарите што се вратиле дома вложуваат во развојот на селото. Затоа велат дека е урбано село во кое живеат околу 300 постојани жители. Бидејќи се наоѓа на регионалниот пат од Ресен кон Маркова Нога, селото е доста прометно. Местоположбата му е убава, бидејќи е блиску до два убави градови, Охрид и Битола, а се наоѓа на брегот на Преспанското Езеро.
Патувачкото кино на „Македокс“ 2022 е поддржано од Агенцијата за филм на Република Северна Македонија и Националната фондација за демократија од Вашингтон
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Концерт – рецитал на Горјана Стојановска во македонскиот КИЦ во Софија

На 30 јуни (понеделник) 2025, со почеток од 18:30 часот, во Македонскиот КИЦ во Софија ќе се одржи Концерт – рецитал на македонската пијанистка Горјана Стојановска од Битола. На концертот во Софија таа ќе ја претстави убавината и длабочината на класичната музика преку интерпретација на дела од Ј. С. Бах, Ф. Шуберт, Ф. Лист и А. Скрјабин.
Настанот ветува уникатно музичко патување, кое ќе ги поврзе различните стилови и периоди, создавајќи емотивно искуство за публиката. Програмата ќе ја поттикне длабочината на чувствата, размислувањата и инспирацијата, како и важноста на класичната музика во современото општество. Ќе биде овозможено поврзување со историјата и духот на музиката, како и уживање во магијата на живата изведба.
Горјана Стојановска е родена во Битола. На осумгодишна возраст го започнува своето музичко образование во Државното музичко училиште – Битола, каде што и матурира во класата на проф. д-р Татјана Божиновска. Првите две години од високото образование на Факултетот за музичка уметност во Скопје ги поминува во класата на проф. Борис Романов, а вторите две во класата на проф. д-р Марија Ѓошевска кај која и дипломира во 2017г, а во 2019г и магистрира.
Во 2018 година се запишува и на усовршуавње на Academia Talent Music Master во Бреша, Италија во класата на проф. м-р Рубен Далибалтајан. Академијата успешно ја завршува во 2020 година. Учествува на мастеркласи кај истакнати педагози меѓу кои: Борис Романов, Јуриј Кот, Андреј Диев, Рувен Далибалтајан, Јулија Губајдулина и др.
Горјана има освојувано бројни награди на државни и меѓународни натпревари. Во своето дејствување како пијанист има реализирано многу солистички рецитали, а во 2011 и 2014 година настапува како солист со Македонската филхармонија. Бележи настапи на повеќе фестивали како Есенски музички свечености – Скопје, Подиум на млади (како вонредна програма на фестивалот “Охридско лето”) – Охрид, Бит-Фест – Битола. Во 2024 година настапува во Виена како солист со камерниот оркестар на Националната опера и балет.
Од 2021 година работи како наставник по пијано во Државното музичко училиште во Битола.
Култура
Претставата „Едмонд“ денес премиерно во Битолски театар

Претставата „Едмонд“ според текстот на Дејвид Мемет, а во режија на Оливер Мицевски, денес премиерно ќе биде одиграна на големата сцена на Битолскиот народен театар. Се работи за петта по ред премиера за оваа година. Директорот Васко Мавровски вели дека во периодот септември 2024 / јуни 2025, е постигнат е апсолутен рекорд на премиерно изведени претстави, 12, а следи и премиерата на “Рибарски караници” која ќе се одигра на 25.07.
„Во овој период одиграни се 129 претстави, или на секои 2.5 дена се изведувала по една претстава. Во салите на НТБ, не посетиле 25.141 гледач, или во просек сме имале по 194 гледачи по претстава“, рече директорот Мавровски.
„ Јас сум радосен што работам овде, бидејќи не сум работел во земјава од 2011, и е убаво да се работи на својот јазик. Ние имавме многу убави осум недели работа и веруваме дека завршивме одлична работа. Беше задоволство да се работи со талентираниот ансамбл на Народен Театар Битола, предводен од Огнен Дранговски, еден од најдобрите актери во Македонија и Балканот. Верувам дека ЕДМОНД ќе стане значајна точка во несомнено богатата историја на Народен Театар Битола“, рече режисерот Оливер Мицевски.
Претставата го следи вртоглавото / спирално патување на бизнисменот Едмонд Бурк и неговите кошмарни 48 часа во њујоршкото подземје, каде што барајќи возбуда и среќа, од баналноста на неговата канцеларија и монотон семеен живот завршува како убиец и подоцна како затвореник, најверојатно осуден на доживотен затвор. Богат со многу параболи, референци на Хамлет и Библијата, прошаран со несекојдневно брутален јазик и агресивни сцени, главното прашање коешто Едмонд го отвора е прашањето на слободата. Што е слободата всушност? Дали потрагата по слобода прави всушност, незабележително да станеме робови на својата (потрага по) слобода. Дали откажувањето / лимитирањето на своите желби го олеснува патот кон слободата? Не случајно, мотото на Едмонд е : “Внимавај што посакуваш.”
Покрај Дранговски во претставата играат Валентина Грамосли, Соња Михајлова, Марјан Георгиевски, Ана Грамосли, Борче Ѓаковски, Александар Стефановски, Филип Мирчевски, Викторија Степановска-Јанкуловска и Маја Андоновска-Илијевски. Сценографијата е на Валентин Светозарев, костимографијата на Благој Мицевски, а музиката на Марјан Неќак.
Култура
Скопско лето: В понеделник џез концерт на Ѓорги Шаревски трио во Сули ан

Дирекцијата за култура и уметност на Скопје в понеделник повикува на џез концерт на Ѓорги Шаревски трио во Сули ан со почеток во 20.30 часот. Покрај Шаревски, ќе учествуваат и Акира Накамура од Окинава, Јапонија на тапани и Оливер Јосифовски на контрабас.
„Извонредна интеркултурна соработка, каде што триото на Георги Шаревски се обединува со еминентниот јапонски тапанар Акира Накамура за динамичен настап што умешно ја обединува источната прецизност со европската џез естетика.Предводено од македонскиот гитарист и композитор Георги Шаревски, фокусот на ова посебно трио се автентични авторски композиции, прецизна меѓусебна комуникација и соврмени хармонски структури. Со приклучувањето на Накамура и неговиот изразен ритмички јазик и смела импровизациска визија, овој исклучителен настап претставува возбудливо музичко патување исполнето со спонтаност, експлозивна енергија и бесконечен грув“, велат од Дирекцијата за култура и уметност.
Публиката ќе има можност да слушне внимателно избрана програма составена од авторски композиции, кои ги прошируваат хоризонтите на современиот џез израз.