Македонскиот народен театар, најстарата национална професионална театарска институција и темелот на културата на Македонија, ја испишува сопствената историја, a од почетокот на 2025 година и достојно го одбележува јубилејот – 80 години.

Чуварот на културните и традиционалните вредности низ годините преку репертоарската програма го чува и го негува театарскиот јазик и идентитет. По формирањето и натамошното постоење, поминува низ разни периоди: создавање и негување на ансамблот и на публиката, на творци кои ќе учествуваат во обликувањето на претставите, одржување на репертоарот и гостувања во и од светот. Создава место на европската и светската мапа преку поставување дела од севкупната класична и современа драматургија, но и преку постојано ангажирање на светски реномирани режисери.

МНТ се стреми кон ширење на театарската уметност во јавноста, пред сѐ насочена кон публиката, нивна анимација и едукативно театарско будење, како и приближување до младината за активно размислување на темата култура и театар.

Во чест на јубилејот, нашиот долгогодишен соработник, Зоран Кардула, направи голема чест за најголемата театарска куќа во нашата земја и со неговиот препознатлив дизајнерски печат, го создаде логото „80 години Македонски народен театар“.

Сите ние и секоја следна генерација, сонуваме, мечтаеме кон патувањето и создавањето на нови креативни светови.
МНТ е приказна која започна да се развива веднаш по ослободувањето во ноември 1944 година од страна на група истакнати театарски дејци, да се прикажува во декември истата година преку пет едночинки и да се испишува со почетокот на 1945 година: на 3 јануари со вработувањето на 60 актери и технички, административен и сценски персонал и на 3 април со кревањето на завесата – премиерата на претставата „Платон Кречет“ од Александар Корнејчук, во режија на Димитар Ќостаров, а во превод на Блаже Конески. МНТ денеска работи со веќе постоечкиот уметнички ансамбл, со тенденција за збогатување на нова и млада актерска сила.

Во чест од кревањето на црвената завеса и од првата изговорена реплика поминаа 80 години, на 3 април 2025 година, ќе се одржи голем спектакл со МУЛТИМЕДИЈАЛНАТА ПРЕТСТАВА „СОНЦЕТО, КОЛКУ Е БЛИСКУ СОНЦЕТО“ MADE IN МNT по повод чествувањето „80 години Македонски народен театар“, во режија на Дејан Пројковски. Со овој спектакл ќе се доживее спојот на минатото и сегашноста преку клучните вредности на Македонскиот народен театар (љубов,умeтничка храброст,посветеност, визија,тимска работа, чување на традицијата и создавање на нови вредности за иднината).

Претставата ќе претставува аудиовизуелно патување низ македонската драматургија, поезија, проза и ликовна уметност. Приказна посветена на сите големи актери, режисери, драматурзи, но и на сите оние луѓе кои се позади кулисите и помагаат во создавањето на сценскиот универзум во МНТ.
Публиката ќе биде на едно големо мултимедијално патување во театарот на сонцето .

Прославата „80 години Македонски народен театар“ продолжува со премиерната изведба на претставата „Варвари“ дело на рускиот писател Максим Горки, во режија на Владимир Милчин, еден од најеминентните режисери во нашата земја и надвор од границите. Свечено ќе се одигра на 23 април, со моќна, масовна и бравурозна екипа од 23 актери: Тони Михајловски, Габриела Петрушевска, Никола Ристановски, Звездана Ангеловска, Софиа Насевска-Трифуновска, Владо Јовановски, Григор Јовановски, Ана Стојановска, Оливер Митковски, Тања Кочовска, Александар Микиќ, Верица Недеска, Сашко Коцев, Гораст Цветковски, Јордан Симонов, Сашка Димитровска, Емил Рубен, Александар Ѓорѓиески, Дамјан Цветановски, Ивица Димитријевиќ, Александар Михајловски, Jана Вељановска и Стефан Спасов. Од нив, повеќето се студенти на проф. Владимир Милчин, режисерот на претставата. Значајно е што ова дело за првпат се поставува во Македонија.

ПРОГРАМА

Покрај тековната репертоарска програма и повторно враќање на сцената на неколку претстави (кои не се играа подолг временски период, а тоа се претствавите „Бесачи“, „Ничија земја“ и „Сите сме птици“), репертоарот на МНТ ќе се збогати со новите претстави поддржани од Министерството за култура и туризам на Р Северна Македонија. Станува збор за претставата „Варвари“ дело на рускиот писател Максим Горки, во режија на Владимир Милчин, „Три сестри“ според драмата на А. П. Чехов, а по текст на Ана Ристоска Трпеноска и детската претстава „Земја на заборавените сказни“ во режија на Срѓан Јаниќијевиќ. „Земјата на заборавените сказни“ е уникатна театарска авантура која го слави духот на природата и моќта на имагинацијата. Во свет на технолошка зависност, три деца ненадејно влегуваат во волшебен универзумот на словенската митологија, патување што ќе ве насмее, изненади и трогне. Автори на овој проект се Симон Трпчевски кој после 30 години повторно соработуваат на сцената на МНТ и реномираната писателка Билјана Црвенковска. Претставите ќе бидат поставени на големата сцена, а режисерите кои ќе работат на овие значајни проекти како Дејан Пројковски, Нела Витошевиќ и Срѓан Јаниќијевиќ се вработени во МНТ. До крајот на годината треба да излезе и Монографијата „80 години Македонски народен театар“.

ПАТУВАЊА И ГОСТУВАЊА НА МНТ

Акцентот во 2025 година посебно е ставен на меѓународната соработка, односно гостувања на МНТ надвор од границите, како и гостувања на други театри на сцената во МНТ.
Турнејата на МНТ ќе започне со најактуелните претстави од големата и малата сцена, а тоа се претставите „12“ во режија на Синиша Евтимов и „Народен пратеник“ во режија на Егон Савин.
Во првиот блок се гостувањата во Црна Гора и Босна и Херцеговина. На 8 април во Црногорско народно позориште – ЦНП, Подгорица, ќе се одигра „Народен пратеник“, а ден потоа на 9 април и претставата „12“.
По настапот во Црна Гора, на 11 април следи гостувањето на „Народен пратеник“ и на 12 април со претставата „12“ во Сараево, Босна и Херцеговина.
На 15 април со претставата „12“ МНТ ќе биде дел од фестивалската програма „5РЕ“ во Велес.
На 17 јули Македонскиот народен театар со претставата „12“ ќе биде дел од програмата на „Охридско лето“, а истата ќе биде изведена на сцената во Центарот за култура „Григор Прличев“.
Македонскиот народен театар ќе учествува и на Македонскиот театарски фестивал „Војдан Чернодрински“ во Прилеп.
Во вториот блок, во текот на септември предвидено е гостувањето со претставата „Ничија земја“ од Данис Тановиќ, во режија на Александар Морфов, во Националниот театар (Nemzeti Színház), Будимпешта, Унгарија.
Гостувањето во театарот „Иван Вазов“, Р Бугарија ќе се случи на есен, 2025 година, со претставата „Народен пратеник“.

ГОСТУВАЊА ВО МНТ
По потпишувањето на Меморандумот за соработка меѓу Македонскиот народен театар и Црногорско народно позориште, на големата сцена во МНТ, на 17 март во 20:00 часот, ќе гостува претставата „Господа Глембаеви“ во режија на Данило Маруновиќ, по текст на Мирослав Крлежа, а во продукција на ЦНП. Билетите се пуштени во продажба на билетарницата во МНТ, а достапни се и онлајн.
Кон средината во месец мај ќе гостува Народно позориште Сараево од Босна и Херцеговина, односно на 21 мај ќе се одигра претставата „Сараевскиот трговец“, од Игор Штикс, а во режија на Михал Дочекал, а на 22 мај и претставата „Селска опера“ од Д. Бенедек-П. Бела, а во режија на Андраш Урбан.
Предвидено е и гостувањето на Словенско народно гледалишче (СНГ), Љубљана, Р Словенија со претставата „Докторот“, по текст на Роберт Ајк, во режија на Мартин Кушеј. Претставата треба да се одигра на големата сцена на МНТ, во 2025 година. Точниот датум ќе биде договорен меѓу двата театри.

ЕВРОПСКА ТЕАТАРСКА КОНВЕНЦИЈА (ETC)
Со обновување на членството на Македонскиот народен театар во Европската театарска конвенција (ETC), која е водечка и значајна мрежа на јавно финансирани театри во Европа, со 63 театри-членки од 31 земја, ETC е посветена на промовирање на современата драма, олеснување на уметничките размени и поттикнување на културната разновидност во европската театарска уметност. Организацијата служи како платформа за дијалог, демократија и интеракција, со цел да рефлектира и привлече разновидна публика и општества во постојан развој.
Еден од најзначајните претстојни настани на кој ќе присуствува Македонскиот народен театар е Меѓународната театарска конференција на ETC, насловена “Thrive Theatre Thrive! Keep the Flame Alive.” Конференцијата ќе се одржи од 3 до 7 април 2025 година во Националниот театар на Грција во Атина. Конференцијата ќе понуди разновидна програма со говори, дискусии, работилници и изведби, овозможувајќи соработка и размена на идеи меѓу културни професионалци и уметници од цела Европа. Покрај тоа, учесниците ќе имаат можност да го проследат Шоукејсот на грчкиот театар на Националниот театар на Грција, кој ја истакнува богатата грчка театарска сцена и отвора можности за партнерства и копродукции.

РАБОТИЛНИЦА ЗА ТОН И СВЕТЛО
Македонскиот народен театар е исто така во преговори за организирање на иновативна работилница за тон и светло, наменета за театарските професионалци во нашата креативна заедница.
Како театар кој е силно посветен на унапредување на квалитетот на изведбите и поттикнување на уметничкиот развој, ја препознаваме клучната улога на дизајнот за тон и светло во создавање убедливи наративи на сцената. Сигурни сме дека експертизата и иновативниот пристап на компанијата од Финска кон уметничкиот израз ги прави совршен партнер за остварување на нашата цел – организирање квалитетна работилница.
За време на пролетта 2025 година ќе дискутираме за датумите, форматот на работилницата, истата ќе се одржи во летниот период.
Со нетрпение ја очекуваме можноста за соработка со sadsongskomplex:fi за создавање незаборавно искуство за сите вклучени.

МЕМОРАНДУМИ ЗА СОРАБОТКА
Македонскиот народен театар потпиша неколку Меморандуми за соработка кои ќе се реализираат во тековната година, меѓу кои се: Факултетот за драмски уметности – Скопје (ФДУ), Националната опера и балет (МОБ), со Интернационалниот Универзитет ЕУРОПА ПРИМА – Скопје, како и Меморандумот за соработка со Факултетот за музичка уметност – Скопје, (ФМУ).
Од меѓународните посебно ги издвојуваме, потпишувањето на Меморандумот за соработка со еден од најголемите и најзначајните театри во Европа – Националниот театар (Nemzeti Színház), Будимпешта, Унгарија. Со овој договор Македонскиот народен театар и Националниот театар на Унгарија стануваат партнери што ќе реализираат заеднички проекти и размена на претстави од двата театри. Договорот вклучува реализирање и размена на претстави, како и уметници и идеи, и зајакнување на соработката за нови театарски проекти.
Во рамките на оваа соработка, двете институции ќе организираат заеднички настапи, размена на уметнички тимови, учества на фестивали, како и други културни настани што ќе го збогатат театарскиот живот во двете земји. Меморандумот има цел да ја зајакне меѓународната размена и промовирањето на уметноста и културата на двете земји. Посебен акцент е ставен на поддршката на млади театарски уметници. Исто така, продолжи и се зајакна соработката со Црногорско народно позориште, кое, по речиси десет години, повторно ќе гостува во Македонскиот народен театар.

ДОГОВОРИ ЗА ПОКРОВИТЕЛСТВО И СПОНЗОРСТВА
Како главен покровител на Македонскиот народен театар за 2025 година е Diners Club INTERNATIONAL, а официјален спонзор е МИДА МОБИЛИТИ – Скопје. Со ова се покажува дека поддршката кон уметноста не е само обврска, туку е општествена одговорност и чест да се биде дел од светот каде што идеите, емоциите и приказните оживуваат, бидејќи театарот ги негува традиционалните вредности и ја инспирира новата генерација.

ПРОФИЛ НА ТЕАТАРСКА ПУБЛИКА
Досегашното искуство ни покажува дека помасовна е театарската публика постара од 30 години, која веќе има изградено редовна навика за посета на театарски претстави. Но досегашното искуство, исто така, ни покажува дека учениците од средните училишта редовно ги посетуваат претставите, кои се секако наменети за нивната возраст. Нашата цел е генерацијата младинци почесто да го посетува Македонскиот народен театар, со што ќе ја разбуди сопствената имагинација и ќе си отворат нови видици за нови перспективи. Имено, во нив ќе се пробуди чувство да ја чуваат и да ја негуваат културата. Преку обликување на поединецот, кој ќе ги проширува видиците, буди емоции и ја развива креативноста. Преку посетите на театарот, тие развиваат критички умови храбри гласови и ангажирани и општествено одговорни граѓани. Преку уметничката креација, тие не само што го одразуваат светот — тие ќе го обликуваат она што доаѓа.
Во тоа име нашиот слоган одлучивме да биде: МНТ – ПРИКАЗНИ ПОГОЛЕМИ ОД ВРЕМЕТО.

ЛЕТНА СЦЕНА
Програмата за Летната сцена „Славиша Кајевски“ ќе стартува од 10 и ќе трае до 20 јуни и ќе биде во рамките на „80 години Македонски народен театар“. Концептот оваа година ќе биде насочен кон концертни настани на македонски изведувачи.

На официјалната веб-страница на МНТ можете да се информирате и на англиски јазик, за театарот, новостите, ансамблот итн. Дополнително започнавме и со професионално снимање на новите претстави како и нивно тековно архивирање.

ЕВИДЕНЦИЈА НА ПОСЕТЕНОСТ
Повеќе од 66.000 гледачи – од 1 јануари 2024 година заклучно со декември 2024 година

Одобрени средства за Годишна програма за 2025 година согласно решение од Министерство за култура:

– Драмска дејност : 6.300.000 денари
– Меѓународна соработка : 1.100.000 денари
– Одржување на објектите и опремата: 1.139.000 денари
– Издавачка дејност: 350.000 денари
– Европски интеграции: 340.530 денари

Во вкупен износ од 9.223.530 денари

Режисерот Брејди Корбет, чиј филм „Бруталист“ ја освои публиката и критиката, доби 10 номинации за престижниот Оскар и заработи над 31 милион долари, зборуваше за финансиските тешкотии со кои се соочил и покрај големиот успех.

Откри дека практично живее на работ на сиромаштија.

Корбет рече дека тој и неговата партнерка Мона Фастволд не заработиле ниту цент за нивните последни два филма. Рече дека паднал во таква финансиска криза што неодамна одлучил да прифати работа да режира реклами во Португалија. „Ова беше прв пат по неколку години да заработам пари“, рече Корбет.

Корбет тврди дека тој не е единствениот режисер со номинации за Оскар кој едвај врзува крај со крај.

„Разговарав со многу режисери чии филмови беа номинирани оваа година, а тие не можат да си ја платат киријата“, рече тој, без да именува имиња.

„Не ви плаќаат за да промовирате филм, а ако погледнете одредени филмови кои премиерно беа прикажани во Кан, тоа беше пред речиси една година. Нашиот филм беше премиерно прикажан во септември, па јас го правам ова веќе шест месеци без приход бидејќи немам време за друга работа”, признал тој.

Извор близок до режисерот откри за Page Six дека Корбет во еден момент изразил жалење што ја презел задачата да направи толку сложен филм.

„Години од мојот живот беа потрошени како резултат на стресот од снимањето на филмот. Иако филмот беше толку влијателен, па дури и комерцијално исплатлив, што е некако неверојатно“, рече еднаш Корбет, додавајќи: „Не знам дали осум години страдање вредат четири месеци успех“.

За потсетување, покрај тоа што беше номиниран за Оскар за најдобра машка улога (Адриен Броди), најдобра споредна машка улога (Гај Пирс), најдобра споредна женска улога (Фелисити Џонс) и најдобро оригинално сценарио, филмот „Бруталист“ освои и четири БАФТА и три Златни глобуси, вклучително и за најдобра режија на двете церемонии.

Бруталист е епска драма што го следи животот на визионерскиот архитект Ласло Тот (Адриен Броди), кој го преживеа холокаустот.

Приказната започнува во 1947 година, кога Тот пристигнува во САД во потрага по нов почеток. Иако на почетокот живее во сиромаштија, Тот се запознава со индустријалецот Харисон Ли Ван Бурен (Гај Пирс), кој го препознава неговиот талент и го ангажира да изгради голем центар за заедницата во Филаделфија. Додека Тот првично ја прифаќа работата со ентузијазам, тој наскоро сфаќа дека моќта и наследството доаѓаат со високи цени.

Филмот имаше тежок пат до реализација. Филмот првично беше најавен во 2020 година, но пандемијата Ковид-19 го одложи снимањето и предизвика промени во актерската екипа. Корбет откри во интервју за британскиот Џо дека пандемијата повеќепати ја стопирала претпродукцијата: „Најмалку три или четири пати бевме целосно „осакатени“. Ќе патував до локацијата за да почнам со подготовките, а потоа сè ќе се распаднеше“.

Но, пандемијата не беше единствената пречка. За време на неговиот говор на Златните глобуси, Корбет призна дека му било кажано дека таков филм ќе биде „невозможно да се дистрибуира“ и дека „никој нема да го гледа“.

Еден од проблемите беше должината на филмот. Имено, филмот трае 215 минути, што многумина го сметаа за предолго за пошироката публика. Корбет рече: „Го предложивме филмот на околу дваесет до триесет продукциски компании кои финансираат филмови во опсег од 10 до 15 милиони долари, но сите тие го одбија“.

И покрај тоа, режисерот ги пофали продуцентите кои веруваа во проектот: „Никогаш не се откажаа. Презедоа огромни лични и финансиски ризици и јас сум пресреќен што тие ризици се исплатија“.

Корбет коментираше дека денешната индустрија е склона кон ризик, но истакна дека многу од овогодинешните номинирани награди се независни, оригинални и смели.

„Публиката копнее по уникатни филмови со препознатлив потпис, но тоа не е секогаш интуитивно за луѓето кои носат одлуки за финансирање. На прашањето што би сакал да гледа повеќе во Холивуд, тој рече: „Потребни ни се повеќе смели филмови кои не чинат стотици милиони долари. Постои разумна линија каде што актерите и екипата се фер платени, но без непотребни екстреми“.

На 1 март во Младинскиот културен центар (МКЦ) ќе се одржи 13-то по ред издание на фестивалот „Земјотрес“, единствена музичка платформа во земјава, која ја претставува најновата музика издадена од македонската алтернативна сцена на талентирани автори и музичари. Уникатен во концептот, како целовечерен настан од голем обем, фестивалот нуди разновидна и богата програма. Во фокус ги става младите и надоаѓачки таленти, овозможувајќи простор и за веќе докажани музичари да претстават дел од својата најнова продукција.

И оваа година, фестивалот во МКЦ ќе понуди извонредна музичка програма на 20 музички изведувачи (бендови, соло музичари, продуценти и диџеи на електронска музика) на 3 сцени (сала 25 мај, фоајето на кино Фросина и МКЦ клуб). Единствен простор во градот кој може да вдоми во текот на една вечер 9-часовна музичка програма и прекрасна градска публика – безмалку две илјади посетители.

На „Земјотрес 13“ ќе настапи дел од најмладата и надоаѓачка музичка сила на бендови, соло изведувачи и електронски музичари, некои од нив со прв настап во живо. Од младата генерација ќе се претстават: Tsar Von Time (Битола), Nikartik (Штип), Елена Васова (Скопје), Љубен Дерибан ака L.O.V.D (Скопје), LV$T (Скопје), Lost in Reverie (Скопје), Мартина Пенева (Скопје), Ruststained (Скопје)и Анастазија Голчева ака Speysd (Скопје).

Со неколку изданија зад себе, веќе добро познати на публиката ќе настапат и Martix (Кочани), Grinsen (Скопје) и Fiction (Скопје). Тука се и ветераните на алтернативниот инди психоделичен рок Д.Н.О. (Скопје) кои ќе се претстават со нов албум. Помеѓу веќе признаените музичари, програмата ќе ја надополнат и џез составите Светлост и триото АУМ од Скопје. За првпат на „Земјотрес“ ќе настапи музичко-поетскиот проект на Оливер Митковски и Адреја Салпе Поетроника (Скопје), чии настап во живо е музичко-прозно-визуелно доживување. Тука се и добро познатите YÖU (Скопје) со посебен израз на емо, панк и хард кор.

Помеѓу претставниците на електронскиот звук ќе настапат и Виктор Апо и енергичните Петков и Мораитов од ОВЦ колективот со „back to back“ сет од Скопје. И секако Нема Лабаво (Скопје) уште еден состав на музички ветерани, кои претходно членувале во бројни панк-рок состави, овој пат, водени од лидерот на бендот на Ѓоко Зафировски – Sean.

Кор тимот, кој стои зад ова издание на фестивалот се: Филип Тасевски, Виолета Качакова и Тејка Васиљевиќ.

„Фестивалот „Земјотрес“, кој има инди пристап на самоодржлива платформа, и зависи исклучиво од бројот на продадени билети, е единствен, не само во земјава, туку и во меѓународни рамки. „Земјотрес“ е отскочна даска за најмладите музичари и им го трасира патот за понатамошен развој, видливост и можност за настапи на други фестивали. „Земјотрес“ го започнавме пред 13 години заедно со Мирко Попов и во контекст на условите во кои функционира инди културата, за нас секое ново издание и континуитет значи успех. Затоа со голема љубов, ова издание му го посветуваме на Мирко, како човек кој неуморно работеше да создава нови простори за поддршка на домашната музичка сцена“, вели Тасевски.

Како мото на овој фестивал, организаторите искористија дел од песната „Последната битка“ на Попов/ПМГ Колектив, во која се вели „и да се опстане е победа“.

„Она што е карактеристично за македонската алтернативна музичка сцена е квалитетот и наедно континуитетот, кој го бележи секоја нова генерација музичари, или како што ги нарекуваме „нови бранови“. Секој нов бран има автентичен израз. Поривот за творење во состојба на релативна препознаеност во јавниот дискурс и речиси непостоечка поддршка во процесот на продукција и издавање на музика, е победа. Постоењето на овој фестивал веќе 13 години е резултат на оваа вибрантна сцена, која публиката ја препознава и почитува и доаѓа да ја поддржи секоја година со масовна посетеност“, вели Качакова.

Солидарноста и соработката се основите двигатели на „Земјотрес“.

„Иако кор тимот е составен од тројца, самата реализација подразбира вложување на уште 20-тина луѓе, вклучени во координацијата, техничката поддршка и промоцијата на фестивалот, како и грижа за негова безбедна реализација. Тимски работиме и со изведувачите на фестивалот, кои придонесуваат секоја година да имаме квалитетна музичка програма. Сите заедно сме дел од инди авантурата и предизвикот да реализираме уште едно успешно издание, верувајќи дека публиката ќе го препознае и поддржи, бидејќи од неа зависи неговата реализација“, вели Васиљевиќ.

Загревање во пресрет на фестивалот ќе се случи на 22 февруари во ноќниот клуб „Минус Еден“, каде со диџеј сет ќе настапат најмладите надежи Мик и Петел Јаваше. Влезот е бесплатен, а настанот почнува во 21 часот.

Билетите по пристапна цена за целовечерна програма од 20 изведувачи изнесува 500 денари, со 600 денари на денот на настанот. Билетите се достапни онлајн на bileti.mkc.mk или на билетарата на МКЦ. Програмата започнува во 21 часот и ќе трае од 04 часот по полноќ.