Контакт

Книги

Дебата на „Литера“: преку приказните во книгите децата полесно се соочуваат со реалноста

Објавено пред

На децата не треба да им создаваме искривен свет, не е сѐ „си живееја среќно до крајот на животот“ и затоа што преку книгата може да се отворат и многу табу-теми. Можеме многу непријатни работи да кажеме преку приказна. Не смееме да им создаваме илузии на децата. Детето треба од најмала возраст да се соочува и со убавото и со грдото. И Андерсен го направи тоа и на некој начин ги коригира некои моменти од Грим. Но, тие ги напишаа овие приказни и тие се дел од колективната меморија. Треба да бидеме отворени, искрени кон децата и да не ги потценуваме зашто ако ги штитиме премногу, им правиме лошо, рече проф. д-р Весна Мојсова-Чепишевска на дебатата на тема „Како децата се запознаваат со предизвиците во животот преку литературата?“, што се одржа во Europe House Skopje во рамките на меѓународниот фестивал за литература и илустрација за деца „Литера“.

dobivaj vesti na viber

Интересни прашања за местото на книгата и нејзиното значење во развојот на децата, какви илустрации сакаат децата, колку книгата може да помогне во надминување на проблемите, каква е состојбата со македонската книга за деца – ова се некои од прашањата на кои, освен Мојсова-Чепишевска, разговараа и проф.д-р Владимир Мартиновски, психологот Христина Стефановска и Искра Димковска од издачката куќа „Сказнувалка“.

Со литературата детето се соочува со реалноста, приказните ја содржат метафората на целиот живот вклучувајќи го сознанието дека човекот е и смртен и се соочуваат и со помалку розовите страни на животот, вели Мартиновски.

„Често ја спомнуваме ‘Девојчето со кибритчињата’. Таа приказна ја гледаме во чамци на Медитеранот, во моментот на раскрсниците во Скопје има куп такви деца. Една од функциите на уметноста е, секако, емпатијата. Уметноста е исклучително важна во секакви времиња. Неодамна на фестивалот ‘Друга приказна’ имаше поетско читање, на кое 15-ина претежно млади и од средна генерација автори читаа песни пред дечињата со маски. Нивните реакции, спонтаноста, целата тешка ситуација ни ја вратија надежта дека уметноста секогаш е важна“, вели Мартиновски.

Психологот Стефановска истакна дека книгата многу помага во надминување на проблемите на децата, влијае врз критичкиот ум на детето, врз имагинацијата.

„Книгата стимулира добар речник, добар фонд на зборови, го стимулира центарот за говор. Ако постои синоним за орална хигиена – четката за заби, книгата е синоним за ментална хигиена и кај возраасните, но кај децата особено. Набргу треба да излезат четири мои книги интерактивен психолошки прирачник. Токму во едната книга зборувам за загубата, за смртта. Најприфатлив начин за детето да се сретне со неа е баш преку книгата, како на советувањата така и на дебатите треба да создаваме психологшки имунитет, да не ги ставаме децата во стаклено ѕвоно. Не постојат само приказни со среќен крај, тие се среќаваат со такви приказни во реалноста, раскинати другарства, во ситуации во кои биле цел на насилно однесување, дали вербално или физичко. Растењето не е лесно. Книгата е таа што многу лесно може да му покаже дека на многу деца им се случува истото тоа низ кое поминува детето. Тогаш детето се охрабрува“, вели Стефановска.

Таа е категорична дека родителите не треба да ги модифицираат приказните, а децата треба и во секојдневието да ги оставиме да грешат.

„Книгата како литературно дело ја користам и во работата со децата, во психолошката терапија. Лесно можам да надминам развод кај родители, на пример, кај дете што настрадало од тоа. Со книга може да му објасните многу работи што му се случуваат. Илустрацијата може да се користи за стимулирање на себеизразувањето. Свесни сме дека децата сѐ помалку имаат контакт со околината, свесни сме дека се оставени на механички дразби. Ако немаме идеја што да правиме со детето, ќе му отвориме сликовница и ќе поведеме разговор“, појаснува Стефановска.

За Димковска, не постои приказна од која детето не може да си најде нешто добро. Секој аспект од приказната и од илустрацијата му дава нешто на детето и ако тоа биде правилно поттикнувано, детето ќе има придобивка.

„Пред пандемијата издадовме две книги многу важни за овој период. Едното издание го третира прашањето на препознавање и прифаќање на емоциите, без разлика дали општестовото ги перципира како добри или лоши, дали е спокој или тага. А второто – „Празнина“ – го води детето низ процесот на тага, низ искуства во кои детето нешто губи и потоа му недостига. Сметам дека родителот треба да биде ангажиран другар во чинот на читањето. Ако и вие ја сакате книгата, и детето ќе ужива. Мислам дека добра приказна и илустрација не може да стане застарен медиум, без разлика на целата дигитализација, зашто нуди поинакво доживување, нуди можност да се гледа, контемплира, да се бараат детали, децата тоа многу го сакааат – да измислуваат паралелни приказни, треба само да им се даде можност и на целото тоа искуство да му се пристапи со уживање“, вели Димковска.

Мојсова-Чепишевска потсети на една особено важна навика, која особено позитивно влијае врз децата, а тоа е бавното подготвување за спиење на децата и читањето приказна пред спиење.

„Детето навечер не треба да биде пред таблетот, телевизорот, треба да му се навратиме на раскажувањето. Децата се најактивни токму пред заспивање. Да го искористиме ова зловреме да му се свртиме на своето дете и сите ние како родители, баби, тетки, наставници и да станеме нови маркоцепенковци. Да раскажуваме, да измислуваме приказни и детето самото да го прави тоа. На тој начин ќе ја освежиме и уметноста и таа ќе има нова перспектива“, посочува професорката.

Учесниците на дебатата се согласија дека литературата за деца бележи видливо придвижување во однос на квалитетот, но и квантитетот. Да се воведе посериозно уметничко образование во средното училиште, како и да се обрне поголемо внимание на литературата за млади, каде што имаме најмалку наслови. Треба да контролираме колку всушност технологијата ќе има место во секојдневието на децата.

„Истиот проблем со кој се соочуваат децата го имаат и возрасните. Некои мои блиски пријатели ми имаат кажано – „убаво тоа што вие пишувате, ама јас веќе не можам да читам книги“. Толку многу сме инфицирани со тој свет на инстант-информации, што возрасните им даваат всушност лош пример на децата. Многу мали може и самите да бидат автори. Класичниот формат на книга првин овозможува спокојство, нешто што брзите технологоии ни го одземаат“, рече Мартиновски.

Кога родителот ужива во книгата што ја чита, и тоа задоволство му го пренесува на детето. Начинот на кој го прави тоа го фасцинира детето. Ако рано им го доближиме целото богатство, таа фасцинација ја помни целиот живот, истакна Стефановска.

-„Детето учи по модел. Ако родителот со себе носи книга и детето гледа дека тој ужива, таа љубопитност ќе ја пренесеме. Конекцијата со родителот е поголема. Книгата пред спиење го амортизира стресот кај децата. Тој тек на читање, таа долготрајност е нешто што детето ќе го врзе за книгата и ќе го сака. Тоа е ритуал, а ритуалите го растоваруваат телото од стресот, не само читањето. Дури и да немаме многу време, книгите нека бидат околу нас“, категорична е Стефановска.

Фестивалот „Литера“, вечерва, во 19 часот, во Europe House Skopje ќе биде затворен, а ќе бидат доделени награди за најдобро илустрирано дело и за најдобра детска книга. Награда ќе додели и Халк банка за најдоброто дете автор што твореше на фестивалот. Викендов беа реализирани повеќе работилници, меѓу кои и со слончето Халки, со кое децата учеа за штедењето.

Фестивалот „Литера“ го организира Центарот за визуелна комуникација „Ефектива“ од Скопје, а го помагаат: Делегацијата на ЕУ во Скопје, Министерството за култура, Град Скопје, Халк банка.

Книги

Промоција на книгите „Историја на човештвото“ од Џани Родари и „Визуализација на современата македонска книжевност“ од група автори

Објавено пред

На 29 април во 18 часот во Студентскиот културен центар ќе се одржи промоција на книгите „Историја на човештвото“ од Џани Родари и „Визуализација на современата македонска книжевност“ од група автори.

dobivaj vesti na viber

Двете изданија се резултат на соработката меѓу студентите и наставниот и соработничкиот кадар од Факултетот за ликовни уметности, Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ и Машинскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.

Издавањето на книгите е поддржано од Инситутот „Данте Алигиери“ во Скопје, Здружението Данте Алигиери во Рим и Министерството за култура и туризам.

Прикажи повеќе...

Книги

Книгата „Мајсторот“ од Димитар Башевски објавена во Софија

Објавено пред

Во издание на издавачката куќа „Изида“ од Софија, деновиве е објавена книгата раскази мајсторот од Димитар Башевски. Тоа е трета книга од Башевски објавена во Бугарија. Претходно објавени се неговите романи „Бунар“ и „Круг“. Преводот на книгата „Мајсторот“ од македонски на бугарски јазик е на Тања Попова.

dobivaj vesti na viber

Во текстот кон објавената книга се вели дека „Димитар Башевски го води читателот на книжевно патување низ длабоките слоеви на човечките емоции и вечните потраги. Со екстремна леснотија и чувство за јазични нијанси, авторот слика живописни слики на љубов, страст и копнеж кои се испреплетени со огромните прашања за смислата на животот и човечкото место во светот“.

Димитар Башевски е автор на дваесеттина книги проза и поезија. Добитник е на највисоките книжевни и општествени награди во земјата. Неговите книги се преведувани и објавувани на повеќе европски јазици.

Прикажи повеќе...

Книги

МАИ ги додели наградите за изданијата меѓу два Саеми на книга

Објавено пред

Комисијата за доделување на наградите на Македонската асоцијација на издавачи за периодот меѓу два саема, по разгледувањето на апликациите и на примероците од книгите доставени од издавачите, на состанокот на 15.04.2024 г. донесе одлуки за доделување на наградите на МАИ меѓу двата саема во мај 2023 и април 2024 година.

dobivaj vesti na viber

Признание за најдобра едиција, при што основен критериум бил уредничкиот пристап, концептот на едицијата и унифицираниот изглед/дизајн, со 1. место наградена е едицијата „ПРОаЗА“ („Или-или“), со 2. место едицијата „Бранови“ („Антолог“) и со 3. место едицијата „Современи класици“ („Арс ламина“).

Признание за најдобар оригинален дизајн на корица добија „Не кажувам“ од Петар Андоновски, дизајнирана од Марко Трпески („Полица“), „Базирано врз речиси вистинити настани“ од Ѕвездан Георгиевски, дизајнирана од Наталија Лукомска („Бегемот“) и „Кабинет на чуда со ѕидови од огледала“ од Владимир Јанковски, дизајнирана од Марко Трпески („Антолог“).

Признание за најдобро ликовно-графички уредено издание добија „Варшава го исцртува Скопје“ од Кинга Нетман-Мултановска; автор на дизајнот: Петер Личковски („Бегемот“), „Костимот во Македонија од појавата на фотографијата до денес“ од Зорка Тодорова Младеновиќ; графичко уредување на „Арс ламина“ и „Гени, мени, сени“ од Владимир Лукаш (текст и илустрации), со графичко уредување на „Супрема“.

Признание за оригинални целосно илустрирани книги за деца (сликовници) добија „Си беше еднаш – Најубавите бајки на сите времиња“ (прир. Оливера Ќорвезироска, со илустрации на Наталија Лукомска) („Арс ламина “), „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска („Чудна шума“) и „Рокчето“ од Никола Маџиров, со илустрации на Анета Илиевска („Арс ламина“).

Во категоријата најкреативно издание каде влегуваат оригинални изданија за возрасни или за деца, кои се издвојуваат по својата нестандардност, признанија добија „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска („Чудна шума“), „Шарени ириси“ од Јована Матевска Атанасова, со илустрации на Симонида Филипова Китановска („Арс ламина“) и „Мојата прва библиотека“ од Деспина Мукоска („Арс ламина“).

Признанието за автор на годината го доби Лидија Димковска („Три“).

 

Прикажи повеќе...

Најново

Uncategorized2 часа

Пожарникарите неуморно и секојдневно на терен, во едно деноноќие се гасеа 33 пожари

Во текот на изминатото деноноќие евидентирани се вкупно 33 пожари на отворен простор, од кои 12 се активни, пет се...

Регион2 часа

Двегодишно девојче најдено мртво на плажа во Грција

Девојче на околу двегоишна возраст е пронајдено мртво на плажа во атинското предградие Палео Фалиро во неделата наутро, пренесуваат грчките...

Македонија3 часа

Чекање до 45 минути на Табановце и Пелинце, а на Богородица околу 30 минути

Со зголемувањето на летните одмори и интензивните туристички патувања, на македонските гранични премини повторно се бележат големи гужви. Најголемиот притисок...

Свет16 часа

Поради гладување 90.000 жени и деца итно имаат потреба од медицинска интервенција во Газа

Секој трет жител на Појасот Газа со денови не добива храна, предупреди Светската програма за храна (WFP) на Обединетите нации....

Македонија17 часа

Големиот пожар кој избувна попладнево во близина на Струмица е под контрола

Големиот пожар кој избувна попладнево во близина на Струмица меѓу Градските гробишта и селото Баница и зафати огромна површина и...

Македонија19 часа

Анегелов: Пожарот на Готен не може да загрози ниту едно село

На територијата на целата земја денеска има шест активни пожари, а најтешкиот и најспецифичен е пожарот на планината Готен, на...

Свет20 часа

Најмалку 25 лица загинаа во текот на ноќта во нови напади на израелската армија врз Појасот Газа

Најмалку 25 лица загинаа во текот на ноќта во нови напади на израелската армија врз Појасот Газа, во време кога...

Македонија22 часа

За да помине граница преку ред, на полицајците од ФРОНТЕКС им кажал дека е дипломат, а на нашите полицајци им рекол дека им е колега, уапсени двајца скопјани на Табановце

Вчера на Граничниот премин „Табановце“, на влез во државата, полицијата ги упаси С.С. (59) и Б.А. (55), двајцата од Скопје...

Македонија23 часа

Овој ден буди тага, но ќе се памети и по човечноста и хуманоста, Град Скопје оддаде почит на жертвите од земјотресот

Делегација на Град Скопје предводена од градоначалничката Данела Арсовска, оддаде почит на жртвите од катастрофалниот земјотрес кој пред 62 години...

Uncategorized1 ден

Го онесвестиле удирајќи го со клешти оти се сомневале дека им краде лубеници

Јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје донесе Наредба за спроведување истражна постапка против две лица за кои постои основано...

Македонија1 ден

62 години од катастрофалниот земјотрес во Скопје во кој животот го загубија 1.070 лица

Скопје денеска ја одбележува 62. годишнина од катастрофалниот земјотрес што се случи на 26 јули 1963 година, кога животот го...

Македонија2 дена

Надлежните се борат со 11 активни пожари: Гори кај Прилеп, Македонски Брод, Штип

Според најновите информации, на територијата на државата се евидентирани вкупно 25 пожари на отворен простор. Од нив, 11 се сѐ...

Македонија2 дена

(Видео) Грета Тунберг по Тетово стигна во Скопје, ќе дискутира за империјализмот и ќе протестира за спас на Дошница

Еко-активистката Грета Тунберг преку видео-обраќање на Инстаграм соопшти дека се наоѓа во Скопје и дека ќе учествува на неколку настани...

Македонија2 дена

Се’ уште се трага по девојчето кое го одвлече Вардар – 29-годишната соселанка се обидувaла да го извлече од водата

Прпиадници на полицијата, армијата, нуркачи, кајакари се во интензивна потрага по 16-годишното девојче од селото Уланици, Градско, кое вчера беше...

Топ2 дена

Влегол на Онкологија и крадел од пациентите – притвор за 60-годишник

Скопското Обвинителство поведе постапка против 60-годишник осомничен за тешка кражба. Кражбата ја извршил на Клиниката за радиотерапија и онкологија, каде...

Македонија2 дена

Мицкоски: Ќе ме прогласат за конзервативен, но за мене создавањето семејство е патриотизам, следната година ќе има поробусна акција од сегашната

Уште поробусна акција за подобрување на демографската слика на земјава најави премиерот Христијан Мицкоски за следната година во споредба се...

Македонија2 дена

Со 130 илјади евра ќе се спасува инвестицијата на Калето од 4,6 милиони евра: од 2026 музеите ќе бидат пуштени во употреба

Стотина сезонски работници од општините Кисела Вода, Бутел, Ѓорче Петров, Аеродром и Гази Баба утрово ја искосија тревата и ги...

Топ2 дена

55-годишен скопјанец пронајден починат во водите на Охридското Езеро

Вчера во 12.15 часот во ОВР Струга било пријавено дека во водите на Охридското езеро на струшкото крајбрежје било забележано...

Македонија2 дена

Коцевски ги отфрла наводите во интерпелацијата: Функцијата ја вршам чесно и одговорно

Функцијата ја вршам чесно и одговорно, со максимално почитување на начелата на транспарентност и отчетност, одговори јавниот обвинител Љупчо Коцевски...

Македонија2 дена

Претседателката на антикорупциската, Татјана Димитровска, поднесе оставка

Кабинетот на претседателот на Собранието информира дека претседателката на Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК), Татјана Димитровска, денес до...