Култура
Еднодневна изложба со инсталации на уметниците Ивана Мирчевска и Дарко Алексовски во „Буква“
Денеска, во 17 часот, во кафе-книжарницата „Буква“, во центарот на Скопје, ќе биде отворена еднодневна изложба со уметнички инсталации на македонските уметници Ивана Мирчевска и Дарко Алексовски. Изложбата е дел од проектот „Сегашно минато“/Present Past, која се реализира под менторство на познатиот уметник Ѓорѓе Јовановиќ.
Настанот е дел од регионален проект на Гете-институтите од Југоисточна Европа. Се состои од три модули и конечно обединување, а проектот „Сегашно минато“ како еден од модулите е координиран од Гете-институтот во Хрватска, во соработка со Гете-институтите од Белград, Сараево и од Скопје.
Уметничката инсталација Daydream Concrete Utopia на Алексовски е интервенција во јавен простор, измислен наратив со низа измислени знамиња како јавни знаци за непозната утопија. Уметникот ја истражува врската помеѓу јавните простори и симболи, а знамињата како означувачи на замислено место се субверзивен обид да се преиспита како се паметат местата и дали се забораваат, како се замислуваат или остануваат нешто непознато, нешто кон кое можеме само да се стремиме.
Интерактивната јавна скулптура Gossips on the futurе на Мирчевска се состои од цилиндричен објект (зоотроп) во кој се поставени фотографии. Брзото вртење на фотографиите создава илузија на континуирано движење на пејзажот. Авторката прави обид да креира собирен простор за локалната заедница и со тоа стимулира нови форми на социјална кореографија.

„Проектот ‘Сегашно минато’ се занимава со културните и политички односи во дел од поранешните југословенски држави: Босна и Херцеговина, Хрватска, Северна Македонија и Србија. Замислен е како низа уметнички реакции на тема сегашност/минато, кои се инспирираат и надополнуваат создавајќи верижна реакција.
Во секоја земја работилниците се организираат под менторство на докажани автори. Па, така, уметничките инсталации на Мирчевска и Алексовски, кои денеска ќе може да се видат во „Буква“, се под менторство на Јовановиќ, во Босна и Херцеговина се реализира работилница за фотографија со фотографот Зијах Гафиќ, во Хрватска работилница за раскази со писателот Зоран Жмириќ и во Србија работилница за стрип со Саша Ракезиќ-Зограф“, велат од Гете-институтот во Скопје.
Во фокус на проектот е транзицијата низ просторот на поранешна Југославија и нејзиниот одраз во културата, како и со широкиот и често стереотипизиран концепт на Балканот. Земјите од Југославија имаат долга заедничка историја, а процесите на транзиција поинаку се манифестираат од деведесеттите години до денес. Со растојание од триесет години, сè уште чувствувајќи ги последиците од тие големи промени, се отвора дијалог да се истражи блиската врска помеѓу минатото и сегашноста.
„Сегашно минато“ го истражува нашето разбирање за минатото и поврзаноста меѓу земјите од поранешна Југославија преку уметнички работилници и меѓусебна соработката. Целта на работилниците е да се размислува за транзицијата, која се случи во секоја од земјите, во секој аспект од неа: социјален, економски, интелектуален и емоционален. Идејата е финалните дела создадени на работилниците да ги инспирираат учесниците за идни заеднички проекти.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Кадифена Магија“ – предновогодишен концерт на Зарина Првасевда со ексклузивни гости!
Зарина Првасевда, со својот величествен, небесен глас ќе одржи предновогодишен концерт на 20 декември 2025 година, во Македонската филхармонија.
На концертот Зарина Првасевда ќе го претстави својот проект насловен „КАДИФЕНО“, а за дополнителната магија на вечерта ќе се погрижат врвни музичари. За прв пат во Скопје пристигнува еден од најголемите мајстори на фретлес-гитарата, турскиот виртуоз Џенк Ердоган, како и перкусионистот и мултиинструменталист Ахмет Алан, уметници чија маестралност го освојува светот.
На сцената ќе им се придружат и врвните македонски музичари Андреа Мирчевска и Тони Арслан, создавајќи единствено, кадифено и длабоко музичко доживување.
„Во деновите кога годината тивко се затвора зад нас, почувствував силна желба да создадам едно КАДИФЕНО место — меко, топло, свилено по чувство — каде што сите заедно ќе здивнеме, ќе се стоплиме, ќе заокружиме сè што веќе не ни служи, а од убавото ќе понесеме искри за во новата година.
Место каде што музиката ќе ни ги отвори срцата — нежно, искрено, човечки.
Со огромна чест ви најавувам дека ова предновогодишно патување нема да го чекорам сама. На сцената со мене и за прв пат во Македонија ќе бидат волшебниот Џенк Ердоган и маестралниот Ахмет Алан од Турција, како и моите драги соработници, големите Тони Арслан и Андреа Мирческа.
Заедно ќе создадеме концерт поинаков од сè досега — кадифено топол и длабок, полн со онаа тивка магија што само музиката знае да ја донесе“, кажа Зарина Првасевда.
Култура
„Куќата на границата“ на репертоарот на вториот ден на МОТ
„Куќата на границата“ на Регионалниот театар од Нови Пазар е на репертоарот на вториот ден (20.11.2025) на МОТ, дело на Славомир Мрожек, во режија на нашиот Андреј Цветановски.
„Куќа на граница е приказна која зборува за една фамилија која сака само да живее мирно, и одеднаш во нејзиниот дом се појавуваат дипломати кои сакаат да нацртаат граница која поминува насред куќата. Звучи познато нели? Оваа фамилијарна драма зборува за одземање сé што имаат, сонуваат, зборуваат и замислуваат, се додека не останат без ништо. Низ оваа горка комедија ќе видите многу паралели со начинот на кој денешниот свет функционира“ – вели Цветановски.
Претставата е одлична илустрација за тоа до кој степен сме способни да се понижиме себеси, слепо почитувајќи ги бесмислените бирократски норми на „новиот“ свет, кој од нас треба да направи покондурени господа.
Како креативен македонски тим на претставата покрај режисерот се и Димитар Андоновски автор на музиката и Сергеј Светозарев на сценографијата.
Претставата ќе биде изведена на сцената 25 Мај, МКЦ во 20 часот.
А пред неа во 19 часот во холот на МКЦ ќе биде поставена уметничката инсталација „Сценариум и имагинариум“ на архитектот и сценографот Костантин Трпеноски, која на границата помеѓу реалното и имигинарното нуди визуелно и сензорно доживување на просторот во холот на МКЦ. Настанот е воедно и ретроспективен поглед на неговите театарски сценографии „Чудна случка со кучето во ноќта“ (2023) и „Макбет“ (2019), двете наградени за најдобра сценографија на фестивалот „Војдан Чернодрински“ во Прилеп и приказ на други негови актуелни сценски дизајни.
Култура
„Ничија земја“ на МНТ ја освои Будимпешта: предизвика емотивна дискусија меѓу актерите и публиката во унгарскиот театар
Синоќа, на големата сцена во Националниот театар (Nemzeti Színház) во Будимпешта, Македонскиот народен театар ја одигра наградуваната претстава „Ничија земја“. Со неколкуминутен громогласен аплауз, публиката ги награди македонските актери, кои страсно и во еден здив ја одиграа претставата.
Директорот на МНТ Никола Кимовски потпиша Договор за соработка со Атила Видњански, директорот на Националниот театар во Будимпешта. Гостувањето на „Ничија земја“ е првиот резултат од оваа соработка и е значаен исчекор во продлабочувањето на културната соработка меѓу двете институции. Веќе напролет, Националниот театар ќе возврати посета со гостување во МНТ.
„Со директорот на Националниот театар во Будимпешта, Атила Видњански веднаш се препознавме. Двајцата сме вљубеници во театарската уметност. Му благодарам и нему и на целиот театарски тим за големото гостопримство и врвен професионализам и со нетрпение ги очекувме следната година, кога унгарскиот театар ќе возврати посета со гостување во МНТ. Оваа соработка, можеби е мал чекор за театарот, но голем за европската уметност.“, изјави Никола Кимовски, првиот човек на МНТ, за време на средбата со Видњански во Националниот театар во Будимпешта.
Сашко Коцев, како Чики во „Ничија земја“ директно од Националниот театар во Будимпешта изјави: „Ние актерите се чувствуваме како репрезентација која ги брани боите на Македонија, буквално на сите гостувања. И секогаш ја имаме таа желба да победиме.“

На него се надоврза и Тони Михајловски, кој го игра ликот на Цера: „Прекрасно и едновремено тажно и жестоко дело, кое говори за ужасите на војната во поранешна Југославија. Низ целата драма провејува и црн хумор, како би можеле да го „свариме“ небулозниот воен конфликт, којшто се случи на овие простори. Една од ретките претстави, која не ја наметнува порака, таа произлегува сама од себе. Уживам во секоја нејзина изведба и е една од моите ретки прилики, каде можам да застанам на сцена со мојот син, актерот Александар Михајловски“.
Младиот и исклучително енергичен и талентиран актер Александар Михајловски пак, преку ликот на Нино, вели дека оваа претстава бара од него огромен психофизички влог.
„Ова не е мое прво гостување во Будимпешта, но е најбитно. Ликот кој го играм е постојано на сцената, речиси два часа и максимално сум сконцентриран. Оваа претстава е голем предизвик за мене и изискува физички, но пред се психички влог“.

Веднаш по завршувањето на претставата, македонските актери имаа сесија разговори со публиката, која се разви во спонтана, интерактивна, отворена и топла комуникација со унгарската публика. Она што започна како кратка сесија прашања и одговори, брзо прерасна во подлабока, емотивна и искрена дискусија околу темите што ги отвора претставата – човечноста, апсурдот на војната и траумите што ги остава зад себе.
Публиката беше видливо трогната од изведбата, дел од гледачите, наместо да поставуваат прашања, почувствуваа потреба да застанат пред микрофонот и да споделат колку силно ги допрела претставата. Тие зборуваа за автентичноста на актерската игра, за емотивниот товар на приказната, и за нејзината актуелност и денес, неколку децении по војната во Босна. Сесијата се претвори во искрен дијалог меѓу македонските актери и унгарската публика, кој уште еднаш ја потврди моќта на театарот да отвора тешки теми и да ги поврзува луѓето од различни општествени средини.
Според делото на Данис Тановиќ и во режија на Александар Морфов, во претставата играат: Сашко Коцев, Тони Михајловски, Александар Михајловски, Александар Микиќ, Борче Начев, Оливер Митковски, Софиа Насевска-Трифуновска, Гораст Цветковски, Томе Станковски, Александар Ѓорѓиески, Дамјан Цветановски, Ненад Анѓелковиќ, Никола Стефанов, Стефан Спасов, Григор Јовановски, Кристина Гиева, Филип Миленкоски, Александар Ивановски и Марија Кондовска.
За МНТ, ова не е прво претставување во Националниот театар во Будимпешта. Во 2017 година, нашиот театар гостуваше со претставата „Животот е прекрасен“, исто така во режија на Александар Морфов, а во 2015 година беше одиграна претставата „Вечната куќа“ во режија на Дејан Пројковски. Претставата „Ничија земја“, годинава гостуваше и на новиот европски фестивал „Acting Europe – Театар без граници“, кој се одржа во Ќустендил, соседна Бугарија.

