Култура
Жири на „Киненова“: Режисерите треба да прават филмови какви што сакаат, а не за да ги задоволат очекувањата од публиката
Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“ денеска ги претстави членовите на жирито кое ќе одлучува за наградите кои ги доделува фестивалот во главната селекција и во програмата за кратките филмови.
Претседател на жирито е унгарската режисерка Илдико Ењеди, а членови се Аида Бегиќ, режисер и сценарист од Босна и Херцеговина, Паво Маринковиќ, режисер од Хрватска и уметнички директор на филмскиот фестивал во Пула, Симоне Стараче, режисер од Италија и директор на „Фантафестивал“, кој се одржува во Рим, и Елеонора Венинова, македонска режисерка.
-Она што најмногу го сакам во нашата професија е што ние сме како земјоделци, ја ораме земјата, ја обработуваме, некогаш тоа е тешка физичка работа, а крајниот резултат, ако добро сме сработиле е деликатно израснат, исто како едно растение. За еден режисер неопходно е да биде прагматичен. Во таа смисла и онаа моја споредба со земјоделци, бидејќи некогаш мора да брзате затоа што надоаѓа лошо време, бура, а претходно треба да го жнеете житото, а некогаш треба и да чекате долго време за некои работи да дадат плод. Мораме да ги искористиме сите алатки што ни се на располагање и да се прилагодуваме. Јас сум многу страстен учител, и моите студенти не ги учам многу, туку работиме заедно како колеги. Имаше 9 добри години во унгарската кинематографија, имаше буџети, меѓународни копродукции, имаше храбри филмови, но сега контекстот е поинаков. Но, никогаш не е лесно. Мислам дека несигурноста секаде е иста. За да се биде млад независен режисер е подобро да работите во Европа, во однос на кадар, фондови…додека во САД може да ви се посреќи и да успеете, но и многу од талентите ја немаат таа среќа да си го покажат талентот, рече Ењеди.
За Аида Бегиќ, основната разлика е начинот на финансирање.
-Прашањето е за кого го правиме тоа? Дали правиме нешто што ќе циркулира на фестивалите? Или за нас? Но, тука постои и еден ограничувачки фактор кој ви кажува кога да го направите крајот и како да го направите крајот на филмот. Понекогаш во Европа во овој круг на финансирање авторите се ставаат на второ место. Оваа „пандемија“ зазема големи размери и мислам дека ни треба голема револуција за тоа да го промениме. За мене тоа е фрустрирачки. Заморен ми е процесот долги години да се објаснувам себеси и својата работа. Затоа мојот прв филм „Снег“ е целосно мој филм, го направив сосема независно. Првиот услов за независност на режисерот е тоа што не се инвестира доволно во културата, немате доволно домашна поддршка. Морате внимателно да ги изберете своите соработници, луѓе со кои сакате да работите, бидејќи станува збор за комплексен процес. Режисерите треба да прават онакви филмови какви што сакаат, а не за да ги задоволат очекувањата од публиката, вели Бегиќ.
Паво Маринкович раскажа дека во Хрватска се вложува во филмската индустрија, обуки и слично, но немале некои големи успеси, не беа номинирани за „Оскар“…
-Добивме грантови, но почна пандемијата и тие не можеа да почнат да снимаат. Имавме опасност и да немаме доволно филмови, одевме и ги молевме луѓето да ги довршат филмовите. Но, од друга страна индустријата застана. Можете да имате одличен филм, но немате каде да го пласирате. Сега сите снимаат филмови, а во Берлин и во Венеција не може да изберат два филма кои доаѓаат од просторите на поранешна Југославија, ќе изберат еден. Нема да дојдат 7 фантастични филмови од Хрватска кои ќе го добијат меѓународното внимание. На пример, на фестивалот во Пула има две проекции и на првата, Арената во Пула е преполна, а на втората се преполовува публиката. И во тие фестивалски денови режисерите постојано ме демнат за да лобираат чиј филм да биде на првата проекција, а чиј на втората. Тоа лудило, гледам многу уметници кои се мачат за да го продадат својот филм. Ковидот навистина направи еден дисбаланс во филмската индустрија и мора што побргу тоа да се врати во првобитната состојба, вели Маринковиќ.
Симоне Стараче организира фестивал на филмови од областа на научната фантастика и вели дека тие се многу важни, бидејќи се јавуваат нова генерација режисери кои се фанови на овие филмови.
-Повеќето од филмовите на нашиот фестивал даваат еден мета осврт, класична приказна, еден вид италијански одговор на американските филмови. Фестивалот постои од 1991 година, доста е познат во Италија и има и постара публика, но се појавува и млада публика. Некогаш тие разговараат со режисерите, актерите, се интересираат и тоа не радува, рече Стараче.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Филмовите на Кустурица на програмата на Кинотеката
Во мај 2025 година Кинотеката ја претвора својата проекциска сала во вистинско светилиште на сликата, мислата и сеќавањето. Богатата и внимателно курирана програма ја слави моќта на филмот да размислува, сведочи, предизвикува и да возбудува.
Со акценти врз авторски поетики, политичка историја и философска рефлексија мајскиот репертоар претставува редок пример на културна програма, која истовремено е и уметничка прослава и интелектуална провокација.
Балканот и сонот: Емир Кустурица
Програмата почнува со два антологиски филма на Емир Кустурица – „Подземје“ и „Аризона дрим“, кои ја отелотворуваат неговата единствена авторска визија. „Подземје“ е епопеја за историјата на поранешна Југославија, раскажана како гротескен театар на апсурдот, каде што реалноста и илузијата коегзистираат во еден подземен лавиринт на заблуди. „Аризона дрим“, пак, е своевидна бајка за американскиот сон низ погледот на балканскиот емигрант, обоена со магичен реализам, иронија и меланхолија. Филмовите на Кустурица не се само приказни – тие се блуз, балада и политичка сатира во едно.
Ин мемориам: Џин Хекман
Во чест на неодамна починатиот Џин Хекман, Кинотеката приредува омаж со проекции на два негови незаборавни филма: „Разговорот“ на Френсис Форд Копола и „Непростено“ на Клинт Иствуд. Првиот го прикажува Хекман во улога на интровертен експерт за прислушување, фатен во мрежа на параноја и морална дилема, а вториот го претставува како насилен шериф што го преиспитува митот за херојството. Хекман останува синоним за актерска прецизност, длабочина и човечка кревкост.
Пазолини: Поетот на радикалното
Мајската програма вклучува и ретроспектива на култниот италијански режисер Пиер Паоло Пазолини, чија филмографија претставува постојан судир помеѓу поезијата и политиката, телесното и божественото, порокот и светоста. Неговите филмови сведочат за бескомпромисната борба против културната хомогенизација и буржоаската хипокризија.
Солидарност на големото платно: Полската совест
Во соработка со Амбасадата на Полска, Кинотеката претставува избор на филмови со наслов „Солидарност на големото платно“, посветен на едно од највлијателните демократски движења во Источна Европа. Преку дела на Кшиштоф Кишловски, Агњешка Холанд и посовремени автори гледачите ќе може да ги почувствуваат драмите на политичката совест, отпорот и колективната меморија. Овој циклус не е само историска ретроспектива – тој е и потсетник на улогата на филмот како сведок и фактор на општествени промени.
Во рамките на мајскиот циклус „Солидарност на големото платно“, Кинотеката на Македонија со гордост ќе ги угости двeте извонредни имиња од современата полска документаристика – режисерот Куба Микурда и визуелната уметница и филмска монтажерка Лаура Павела.
Куба Микурда е полски режисер и филмски теоретичар, чија работа се одликува со уникатна психоаналитичка перспектива и иновативен пристап кон архивските материјали. Иако нема формално филмско образование, неговата стручност произлегува од современата психоанализа – како поранешен студент на Славој Жижек, тој е автор на книга за поимот „не-се-сè“ кај Жак Лакан. Микурда е автор на високо оценетите документарци „Love Express: Исчезнувањето на Валеријан Боровчик“ (2018), „Бегство на сребрениот глобус“ (2021) и „Соларис, моја љубов“ (2023), а предава и на престижната Филмска академија во Лоѓ.
Павела, пак, е визуелна уметница, скулпторка и монтажерка со богато искуство во областа на уметничкиот и документарниот филм. Таа е авторка на многубројни изложби во Полска и светот и предавачка на предметот found footage на филмска академија. Павела е долгогодишна соработничка на Микурда со кого го има снимено филмот „Соларис, моја љубов“, а заедно со Изабела Пајонк беше номинирана за престижната награда „Орел“ за монтажата на „Бегство на сребрениот глобус“ во 2022 година. Нејзината работа се одликува со префинето чувство за асоцијативна монтажа на архивски материјали – тема на нејзините неодамна завршени докторски студии.
Култура
Распишан конкурсот за најдобра необјавена поетска творба „Антево слово“
Меѓународната поетска манифестација „Анџело Ла Векија“ („Il Parnaso – Concorso di Poesia – Premio Angelo La Vecchia“), во соработка со Здружението за развој на култура и заштита на културно наследство „Контекст – Струмица“ годинава по осми пат го распишува конкурсот за најдобра необјавена поетска творба „Антево слово“, специјална награда на фестивалот, востановена во чест на великанот на македонската поезија Анте Поповски.
На конкурсот можат да учествуваат поети од Македонија кои ќе испратат една своја необјавена песна на e-mail адресата: [email protected] на македонски и италијански или англиски јазик.
Со учеството на овој конкурс истите автоматски учествуваат и за носечката награда на манифестацијата „Парнас – награда на Анџело Ла Векија“.
Поезијата може да се испраќа до 10 мај 2025 година.
Претставниците на манифестацијата велат дека конкурсот за поезија е создаден со цел да се прослави и овековечи, преку „возвишена поезија“, духот, душата, суштината и есенцијата на животот. Најмногу пријавени поети има од Италија, но меѓу учесниците има поети од цела Европа, Балканот и пошироко.
Специјалната награда „Антево слово “ ќе ја координира интернационална жири-комисија со која ќе претседава поетот од Македонија Митко Гогов, поет и претствник на Здружение за развој на културата и заштита на културното наследство „Контекст – Струмица“.
Специјалната награда „Антево слово“ официјално ќе се додели летово, 2025 година во Каникати, Сицилија, како дел од програмата на меѓународната поетска манифестација „Парнас – награда на Анџело Ла Векија“.
Сите пријавени учесници ќе имаат можност да влезат во конкуренција за двете награди, носечката награда „Анџело Ла Векија“, награда која е именувана по проф. Анџело Ла Векија, познат во Сицилија и на територијата на Италија со неговата работа како поет, драмски писател, историчар и професор и специјалната награда „Антево слово“ која ќе се доделува во чест на Анте Поповски, познатиот македонски поет, есеист, препејувач и публицист.
Култура
Драмскиот театар не ја додели наградата „Горан Стефановски“
Драмскиот театар Скопје не ја додели наградата „Горан Стефановски“ за најдобар драмски текст од млад автор до 30 години.
По воспоставувањето на наградата „Горан Стефановски“, годинава првпат беше распишан конкурсот за најдобар драмски текст од македонски млад автор до 30 години возраст.
На конкурсот пристигнаа четири апликации и комисијата во состав: Викторија Рангелова-Петровска, (драматург и претседател на комисијата) и членовите: Жанина Мирчевска (драматург), Венко Андоновски (книжевен теоретичар), Дејан Лилиќ (актер првенец) и Димче Николовски (режисер), по анализата на доставените дела, едногласно одлучи наградата „Горан Стефановски“ за најдобар драмски текст од млад автор до 30 години да не се додели.
Во образложението што го прочита претседателката на комисијата, Викторија Рангелова-Петровска, се вели: „На конкурсот за наградата ‘Горан Стефановски’ за најдобар драмски текст од млад автор распишан на 5 февруари 2025 година доставени се четири драмски текста од четири автори. Комисијата аналитично и детаљно ги разгледа драмските дела, кои се доставени во рок и ги исполнуваат условите во согласност со објавениот конкурс. Авторите на доставените драмски текстови обработуваат разни теми, инспирирани од разни општествени состојби. По формата и структурата драмските текстови во најголем дел се обидуваат да ги следат класичната драмска структура и затворената форма, но не успеваат до крај да изградат цврста драмска целовитост. Драмските ликови/карактери не се јасно дефинирани и развиени во однос на ситуациите во кои се поставени. Дијалогот во драмските дела (во некои помалку, во некои повеќе) не е во целосна функција на отсликување на карактерите и не придонесува за развојот на драмското дејство. Комисијата заклучи дека доставените драмски материјали се развиени до ниво на драмски скици/зачетоци на кои им е потребна доработка за да прераснат во квалитетни драмски текстови. Одлуката да не се додели наградата не треба да се толкува како дестимулативен потег, напротив. Комисијата верува во потенцијалот и во квалитетот на младите автори, како и во нивната способност да испишат квалитетни драмски текстови и со нетрпение ги очекува во периодот што следува и во таа насока предлага да се објави нов конкурс со датум од 28.4.2025 година, на кој авторите ќе треба да ги достават драмските текстови најдоцна до 1. 2.2026 година. Резултатите од конкурсот ќе бидат објавени на 27.4.2026 година, денот на раѓањето на Горан Стефановски“.
Директорот на Театарот, Роберт Вељановски, истакна дека и покрај недоделувањето на наградата во оваа прва година од востановувањето, целосно стои зад одлуката на комисијата и изрази верба дека преку распишувањето на конкурсот и во годините пред нас ќе се популаризира наградата „Горан Стефановски“ и ќе се привлечат многу млади автори да се пријавуваат со цел да се афирмира современата македонска драма, да се поттикне македонското драмско творештво и да се одржи континуитетот на македонското драмско писмо.
(Видео) Запален домот на Александар Пандов: Нема да не запрат и нема да не поколебаат
Директорот на Управата за извршување на санкции, Александар Пандов на социјалните мрежи објави дека му бил запален домот. „Ова е...
Мицевски: Интерпелацијата за министерот Тошковски не доби поддршка
„Интерпелацијата за министерот Панче Тошковски не доби поддршка. Очекувано од неколку причини“, напиша Никола Мицевски, пратеник од ВМРО-ДПМНЕ. „Потребна е...
(Видео) Петровска: Тошковски ја контаминираше истрагата за Кочани
„Трагедијата во Кочани точно е дека е резултат на системски пропусти, ама системот, колеги, има име и презиме или имиња...
(Видео) Меџити: И покрај нашите понуди тие одлучија да бидат заедно со ДУИ и со Ахмети, Таравари има пофалби за владеењето на ДУИ, а избега од тоа владеење
Првиот заменик претседател на Владата и министер за животна средина и просторно планирање Изет Меџити на прес-конференција извести дека вечерва...
Родителите на загинатите му кажаа на Тошковски дека не му веруваат и прашаа зошто обвинетите кои се во домашен притвор шетаат по улици
Родителите на загинатите во Кочани успеаја да го извадат надвор министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски откога јавно му порачаа...
Родителите на загинатите се пред МВР: И без душа и без дете, ние пеш дојдовме, сега нека излезе Тошковски место ние да влеземе
Родителите и роднините на загинатите во Кочани стигнаа пред Министерството за внатрешни работи. Решија да дојдат пред Министерството откога министерот...
Тошковски вели дека не е направен пропуст од страна на МВР во случајот со „Пулс“
Во Собранието почна расправата за интерпелација на министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски, поднесена од пратеничката група на партијата Левица....
(Видео) Јанчев: Дискотеката без мака работела 13 години, Тошковски да сакал, ќе ја затворел
Работата на министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски, кој на оваа функција е повеќе од една година, денес е на...
„Ги изгоревте децата со вашата алчност и негрижа“, родителите на жртвите од Кочани бараат оставки и одговорност
„Пожарот ги зеде телата, системот ги уби душите“, „Каде да фатиме врски за да ги вратиме другарите“, „Селективна одговорност е неодговорност“,...
Ристески не очекува поскапувања од четврток: Се надевам дека трговците ја научија лекцијата
Ако цените нагло почнат да скокаат од четврток, кога истекува сегашната мерка за ограничени маржи до 10 %, мерката може...
Македонија е тажна приказна, а Црна Гора е најблислку до членство во ЕУ, рече Марта Кос
Црна Гора останува најверојатната кандидатка од регионот на Западен Балкан, кој може да стане нова членка на Европската Унија за...
ОПМ: Треба алатка за споредување на цените на производите за граѓаните да знаат каде може да ги купат поевтино, објавените списоци не се доволни
По објавувањето на списоците со цени на сите производи во маркетите, неопходно е да се направи нова алатка, која на...
Зеленски: Путин сака примирје само за време на неговата парада
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека светот не сака да чека до 8 мај за најавеното примирје на рускиот претседател...
ВМРО-ДПМНЕ до Бујар Османи: Единствениот свет во кој е ДУИ е светот на корупцијата
Дали Бујар Османи го презеде лидерското место во ДУИ, а Али Ахмети се повлече? Дали станува збор за внатрепартиски договор,...
СДСМ: Дали градоначалникот Стефковски се јавувал во МВР за ослободување на својот брат?
Додека јавноста реагира за скандалот со братот на градоначалникот Бобан Стефковски, кој дивееше на скопските улици, а беше ослободен од...
Победа на либералите во Канада
Канадската Либерална партија, предводена од премиерот Марк Карни, е на добар пат да победи на федералните избори, велат канадските медиуми,...
Шпанија и Португалија повторно имаат струја
Елекетричната енергија е обновена речиси целосно низ Шпанија и Португалија по вчерашниот масовен прекин што предизвика хаос во двете земји....
„Марш за ангелите“ – семејствата на жртвите во пожарот во Кочани на протест во Скопје
Семејствата на загинатите во трагичниот пожар во Кочани за денеска најавија протестен „Марш за ангелите“ во Скопје. „Ние заслужуваме одговори,...
Шпанија прогласи вонредна состојба по прекинот на електричната енергија
Шпанското Министерство за внатрешни работи прогласи вонредна состојба во земјата по денешниот прекин на електричната енергија. Шпанскиот оператор за електрична...
Гаши засега ќе се воздржи од коментари за претседателката на Антикорупциска
Во врска со актуелните настани поврзани со претседателката на Државната комисија за спречување на корупцијата, Татјана Димитровска, од кабинетот на...
