Култура
„Кајмак“ на Манчевски има европска премиера

Филмот „Кајмак“ на најтрофејниот македонски режисер Милчо Манчевски ќе има европска фестивалска премиера во иста недела на два реномирани фестивала.
„Кајмак“ на 2 март ќе има премиера како еден од деветте филма во главната конкуренција на 43. издание на Меѓународниот филмски фестивал „Фантаспорто“ во Порто, Португалија.
Во исто време „Кајмак“ е во главната програма и на 51. издание на легендарниот „Фест“ во Белград, еден од најважните филмски настани во регионот. По првата проекција на филмот на 3 март, предвидени се уште две – на 4 и на 5 март.
„Во „Кајмак“ постои порафиниран развој, покарактеристичен тематски избор и присуство на уникатен режисерски глас, кои го прават филмот покомплексен од едноставна комедија. Филмот исто така има храброст да биде смел“, вели италијанскиот магазин ОДГ, а американскиот онлајн-магазин „Проџектор“ пишува: „Непредвидливиот поглед врз кармичката правда треба да биде уникатно, трагикомично искуство за секој што ќе има среќа да го види“.
Лани, „Кајмак“ беше најгледан филм во Македонија и предизвика жива дебата со приказот на класните разлики во урбанистички згмеченото Скопје. Филмот се прикажа во кината во 30 града во земјата, што беше настан без преседан во македонската киноприкажувачка дејност последнава деценија. Некои од тие кина првпат се отворија токму со „Кајмак“.
Досега Манчевски трипати беше лауреат на „Фантаспорто“: во 2020 година „Врба“ ја освои наградата „Мануел де Оливеира“ за најдобар филм во програмата Недела на режисерите. По тој повод, режисерот тогаш изјави: „Убава награда во убав град. Мило ми е што ‘Врба’ го наоѓа патот до срцето на гледачите во повеќе земји“. Во 2017, неговиот филм снимен во Њујорк, „Бикини Мун“, ја освои специјалната награда на жирито во истата програма Недела на режисерите, а во 2016 година Манчевски доби награда за кариера, при што имаше и ретроспектива на неговите филмови во Порто.
Филмот „Мајки“, пак, во 2011 година ја освои специјална награда на жирито „Небојша Ѓукелиќ“ на „Фест“, а во 2020 „Врба“ беше прикажан во главната конкуренција, проследен со огромен интерес кај публиката. Со долготраен аплауз и стоечки овации заврши проекцијата на филмот, на која тогаш присуствуваа и режисерот Манчевски и главните актери.
Седмиот целовечерен филм на Манчевски, „Кајмак“, е македонско-данско-холандско-хрватска копродукција поддржана од Еуримаж. Главните улоги ги толкуваат Сара Климоска, Александар Микиќ, Камка Тоциновски, Симона Спировска, Ана Стојановска, Филип Трајковиќ и Петар Мирчевски. Директор на фотографија е Улрик Боел Бенцен, дизајнер на продукција Дејвид Манс, монтажер Емил Нунинга, а композитор е Данскиот гудачки квартет. Продуцент е Јане Ќортошев, а извршен продуцент Јан Прајор. Копродуцент на филмот е Македонската радио-телевизија.
Филмот ја имаше светската премиера на фестивалот во Токио во ноември 2022 година. Веднаш потоа беше прикажан и на филмскиот фестивал „Златен коњ“ во Тајпеј, Тајван, а по гала-премиерата во Македонската филхармонија, каде што доби неколкуминутни стоечки овации, „Кајмак“ почна истовремено да се прикажува во целата држава.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Кои се правата на писателите“ – трибина во ДПМ

Во просториите на Друштвото на писателите на Македонија утре, 25 април, со почеток во 19 часот ќе се одржува трибината „Кои се правата на писателите?“.
На трибината ќе учествуваат познатите автори, членови на Друштвото на писателите на Македонија: Делвина Крлуку, Блаже Миневски, Билјана Црвенковска, Игор Станојоски и Петар Андоновски. Модератор ќе биде претседателот на ДПМ, Живко Грозданоски.
„Авторските права се нешто за што ретко се разговара, особено во книжевниот свет во Македонија, иако тие ги засегаат сите чинители во областа на издаваштвото, а најмногу писателите, преведувачите, илустраторите, и секако – издавачите.
Што значи сопственост на авторски права? Кога, како и под кои услови таа се отстапува на издавачи или на агенти? Како се вреднуваат авторските права и колкава треба да биде висината на авторскиот хонорар при издавање на едно дело? Како се проценува авторскиот хонорар од страна на издавачот и како се проценува од страна на Министерството за култура и туризам кога се работи за конкурсите за поддршка на дела од национален интерес? На кои начини авторите да се запознаат подобро со овие проблеми и како да се изборат за фер и транспарентен однос? Најпосле, која е улогата на Друштвото на писателите на Македонија во овој контекст?“, се наведува во соопштението на ДПМ.
Култура
Триото „Интерарт“ со концерт во Истанбул

На 29 април љубителите на класичната музика ќе имаат можност да уживаат во концертот на македонското трио „Интерарт“, составено од истакнатите музичари Емилија Ристевска Стефановска (флејта), Александар Стефановски (флејта) и Татјана Божиновска (пијано).
Настапот ќе се одржи во Македонскиот културен центар во Истанбул, Турција.
Публиката ќе има прилика да чуе внимателно одбран репертоар со дела од познати композитори како Д. Шостакович, Ф. Доплер, С. Петровски, А.Б. Фурстенау и И. Кларк. Концертот претставува спој на класичната традиција и современиот музички израз, а изведбата на триото ветува еден незаборавен музички настан.
Овој културен настан е во организација на Културно и информативниот центар од Битола, со поддршка од Министерството за култура. Настапот на триото „Интерарт“ во Истанбул претставува уште еден значаен чекор во промоцијата на македонската музичка уметност на меѓународната сцена.
Култура
Во Кинотека на Македонија се одржа Пролетното издание Ecoscop на Мрежата на фестивали од јадранскиот регион

Со проекција на филмот TeraForma, во Кинотека на Македонија се одржа Пролетното издание Ecoscop на Мрежата на фестивали од јадранскиот регион, заеднички проект на водечките регионални филмски фестивали (Сараево филм фестивал, Фестивал на авторски филм Белград, Љубљански меѓународен филмски фестивал, Загреб филм фестивал, Филмски фестивал Херцег Нови и ИФФК Браќа Манаки).
– Денешниот ден, 22 април, не случајно е избран за оваа проекција, бидејќи денес се одбележува Денот на планетата Земја и на овој начин ние се приклучивме на акцијата за одбележување на овој ден, истакна директорот на ИФФК Браќа Манаки, Димитрија Доксевски, кој им посака добредојде на присутните и ги покани по проекцијата да ја проследат панел дискусијата со експертот по екологија Ханес Јекл и Ѓорѓи Митревски, координатор на програмата за заштита на реките во „Еко-свест“.
Публиката ја исполни салата во Кинотека и сведочеше на приказната насловена TerraForma која говори за оддалечениот вулкански остров Вознесение, кој тлеел милиони години сè до неговата радикална трансформација со процес на „тераформирање“ во тропски рај.
Тоа е приказна за тоа што таа трансформација може да значи за нашата планета во иднина каде што може да дојде до тераформирани пејзажи создадени од човекот кои го искривуваат нашето разбирање за самата „природа“. На овој остров има повеќе отколку што се гледа. Новата средина, навидум рај, всушност е фатаморгана- огледална слика на нивната амбиција, нивната империја и нивното разбирање за светот…
-Започнавме со 10 општини и 1.000 волонтери, но за пет години „Генералка викенд“ прерасна во огромна акција во која сега се вклучени 81 општина и 45.000 волонтери, раскажа Ханес Јекл, извршен директор и ко-основач на „Man and Mountain“, компанија со седиште во Скопје, која креира проекти за еколошка свест – ГЕНЕРАЛКА ВИКЕНД – СОНЧЕВА ГОРА, зелени градови , развој на Национални паркови и природни локалитети, зелена економија, органско земјоделство, рурален развој – економски, културен и социјален развој, туризам, зелена енергија…
Тој посочи дека верува оти Македонија може да се исчисти од ѓубре до 2031 година, и е среќен што тоа не е само негово ентузијастичко верување, туку дека таква мисла имаат сите учесници во акциите кои ги спроведуваат. Посочи дека следната акција ќе се организира за чистење на Аквадуктот на 9 мај и повика за поголемо учество.
-Сметам дека е наша обврска да ја исчистиме оваа земја, бидејќи ова е наша земја, полна со талентирани, креативни и љубезни луѓе и ако сакаме навистина можеме да ги решиме сите наши проблеми бидејќи ова е мала држава, истакна Јекл.
Од луѓето кои учествувале во акциите кои ги организираат слушнал бројни искуства и смета дека денеска тие не ја познаваат повеќе својата земја.
-Ова пред се поради тоа што во филмот гледавме реалност која луѓето сакаат да ја пресоздадат, која ним им одговара. Во Македонија сега луѓето не ја познаваат сопствената земја. Пред 20 години немало толку отпад, немало загадување на воздухот, но ова тераформирање не се однесува само на животната средина, туку и на општеството. Сметам дека филмот и филмската сцена и овој проект на ИФФК Браќа Манаки се исклучително важни, бидејќи уметничкото влијание е неверојатно и затоа сакам сета наша енергија да ја вложам во тоа Македонија да стане земја во која сите ние сакаме да живееме, рече Јекл.
На панел дискусијата покрај Ханес Јекл учествуваше и Ѓорѓи Митревски од Еко-свест.
-Соработката со уметници и културни центри сметам дека е најдобра. Таа е поврзана и со вечерашнава тема, но и со филмот кој го гледавме, едноставно поради тоа што на овој начин ги комуницираме пораките, идеите кои сакаме да ги пренесеме, рече Ѓорѓи Митревски, кој е координатор на програмата за заштита на реките во Еко-свест.
Тој посочи дека пред пет години одлучиле директно да комуницираат со независни културни центри, фестивали, уметници итн. со цел да ја подигнат свеста за заштита на природата и животната средина.
-Уметноста или културата во една поширока смисла е можеби најмоќниот медиум за пласирање на идеите за подигање на свеста за животната средина, рече Митревски, кој како продуцент, активно соработува со независни културни колективи и уметници, креирајќи филмови, театарски претстави, изложби и инасталации со цел да ја прошири еколошката порака и да поттикне поширока јавна поддршка.
Во својата работа тој ги промовира принципите на граѓанската наука, развивајќи алатки и методологии што овозможуваат активно учество на граѓаните во мониторингот на реките. Преку ваквиот интердисциплинарен пристап ја обединува науката, уметноста и заедницата во заедничка заложба за заштита на природата и одбрана на живиот свет.
-Кога го гледав филмот мене најмногу ми остави впечаток еден од говорниците кој рече дека природата е социјален конструкт и ние во јавните комуникации ја реконструираме таа идеја цело време. Тоа во голем мера е вистина. Еве на пример кога говориме за реките во Швајцарија, таму има изградено повеќе од 3.600 мали хидроцентрали и не постои ниту една река со слободен тек и ниту еден природен автохтон систем. За разлика од тоа, неколку земји на Балканот – Македонија, Црна Гора, Србија, Босна и Херцеговина и дел од Косово се единствени места на Европскиот континет каде постојат реки кои се слободни од извориштето до одлевањето, комплетно недопрени…, раскажа Митревски, посочувајќи дека Македонија е можеби последното упориште на недопрени речни екосистеми на Европскиот континент и тоа е битката што тие ја водат.
За оние кои не беа во можност да ја проследат бесплатната проекција во Кинотека, филмот ќе биде достапен една недела онлајн на ондеманд платформата на линкот: https://ondemand.kinomeetingpoint.ba/.
фото: ТатјанаРанташа