Култура
Костадиновска-Стојчевска: Културата е моќен потенцијал за силен идентитет во рамките на обедината Европа

Министерката за култура, Бисера Костадиновска-Стојчевска, денеска во хотелот „Хилтон“ учествуваше на панел-дискусијата „Кластер 3: Конкурентност и инклузивен раст“ во рамките на настанот „На европскиот пат: Нови реформи, нови можности“, во организација на Секретаријатот за европски прашања.
Во своето обраќање пред присутните панелисти, министерката Костадиновска-Стојчевска истакна дека евроинтеграциските процеси во моментов се еден од најважните приоритети на земјава. Од тие причини, овие програми и учеството во нив се доказ дека културните активности се еден од најсилните потенцијали на една земја за создавање силен идентитет, но тие играат и клучна улога во делот на негување добрососедски односи во регионот, што, пак, е еден од условите што треба да го исполни секоја земја аспирант за членство во ЕУ.
Потврда за тоа, како што рече Костадиновска-Стојчевска, е и долгогодишната соработка со Европската Унија, преку учеството на земјава во програмата „Креативна Европа“, како една од најважните алатки за поддршка на европската културна соработка изразена преку културното творештво и обединување на различностите.
– „Креативна Европа“ соодветствува со современите предизвици со кои се соочуваат културните и креативните сектори во Европа и пошироко, како што се: заштитата и промоцијата на европското културно наследство, јазичната разновидност, културата како механизам за меѓусебно почитување, толеранција и помирување, родовата еднаквост, интердисциплинарноста и интерсекторската соработка, социјалната кохезија на културата, мобилноста на уметниците и нивните дела, едукацијата, дигитализацијата – рече министерката за култура.
Таа потсети дека е во тек нов циклус на програмата „Креативна Европа“, чија рамка е до 2027 година, и дека Министерството за култура продолжува со понатамошни заложби и конкретни мерки како одговор на предизвиците базирани врз досегашните искуства од спроведувањето на програмата на национално и на локално ниво.
– Задоволни сме од резултатите на досегашните повици од новата програма – рече Костадиновска-Стојчевска и додаде дека во рамките на потпрограмата „Култура“ се поддржани 14 проекти од различни категории на програмата (паневропски ентитети, проекти за соработка, проекти за циркулација на европски книжевни дела, платформи) со грант од ЕУ во вкупен износ од околу 2 500 000 евра, а во рамките на потпрограмата „МЕДИА“ се поддржани 3 проекти со вкупна поддршка од ЕУ од 142 000 евра.
Таа потврди дека Министерството за култура останува доследен партнер на ЕУ во афирмацијата на програмата преку кофинансирање на проектите на македонските корисници. Костадиновска-Стојчевска додаде дека од особено значење е и регионалната културна соработка, на земјите од Западен Балкан и Европската комисија, особено по вклучувањето на културата во Агендата – Западен Балкан за образование, обука, истражување и иновации, преку посебна стратегиска линија.
Таа рече дека за културата и за напредокот кон евроинтеграциите, Министерството за култура ги врати на доработка Законот за културата, на кој интензивно се работи, и Законот за заштита на културното наследство. Во овој нормативен дел, со широко отворена дебата се врши усогласување на македонските закони со европското законодовство.
На крајот Костадиновска-Стојчевска изрази увереност дека овие заложби ќе придонесат кон успешно затворање на Поглавјето 26 – Образование, култура, и дека посветеноста во работата ќе придонесе за остварување на долгоочекуваниот влез во Европската Унија.
– Оваа година Европа беше посветена на младите, следната е на вештините. Ние ги следиме трендовите, и в година ќе бидме насочени кон унапредување на знаењето и вештините – рече министерката Костадиновска-Стојчевска.
Токму вложувањето во човечкиот капитал беше во фокусот на одговорот на прашањето колку дигитализираниот начин на аплицирање помага за конкуренстност и инклузивен раст. Министерката Костадиновска-Стојчевска посочи дека годинава Министерството излезе со поусовршена апликација, преку која корисниците на буџетските средства се вклучени во централниот општествен електронски систем.
– Креиравме апликација која се базира на правичност при селекцијата, со што се избегнуваат слабости предизвикани од човечкиот фактор. Тоа ни помага да се доближиме до демократските принципи на оценување и до еднаквост на апликантите – подвлече Костадиновска-Стојчевска.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Кратка меморија“ – нова книга од Милица Димитријовска-Радевска

Книгоиздавателството „Панили“ ја објави поетската книга „Кратка меморија“ пд поетесата Милица Димитријовска-Радевска.
Како што истакнува Весна Мундишевска-Велјановска, оваа книга е мемориски регистар на складирани податоци, настани, случки, размислувања, укажувања… сместени во ќелиите на меморијата на една временска рамка која, и покрај активното темпо на збиднувањата, сѐ повеќе ја губи суштинската комплексност, и бледнее присвојувајќи еднозначни карактеристики.
Во едноличноста на бинарното постоење, оваа меморија тежнее да ги заштити вредностите од нивната маргинализација, да го реституира и она малку човечко што останало во нежната душа на човекот, всушност – да го сочува сопствениот капацитет, дури и да се надгради себеси елиминирајќи ја опасноста од предзнакот „кратка“, нагласено е во рецензијата.
„Во силно апострофираната конкретност на живеењето опеана во стиховите од „Кратка(та) меморија“ зјаат бројни празнини на помнењето. Боли отсуството на топлина, неодлучноста, недовербата, суетата, вришти заборавеноста, живи рани отвора обезвреднувањето – „животот вреди 10 грама чоколадо“ („Вредност“)… Во време на дигитализација и актуелната електронска комуникација, се чини како човекот да се подзагубил, како попатно да си го загинал идентитетот, како да молкнал сред преплетените фрекфенции на празните муабети, како да го закочил срцето во пребрзото темпо на стрелките од часовникот виснат на ѕидовите од галеријата на новото време. Како да му се подизгребало огледалото на средбите, па сега двонасочноста на изустената срдечност се извиличила во бесрамна себичност на збунето човече кое станува „вретено без предено, чепорошка на исколвана суета“, нагласува Мундишевска-Велјановска во рецензијата за новата книга на Димитријовска-Радевска.
Инаку, во песните од „Кратка меморија“ има и зајадливи нискости, вулгарности, пцости и гадости, подводаџии, есапџии, фалбаџии, расколници, луѓе со камења во срцата но и луѓе засегнати од сиот тој метеж кои во својата збунетост се повлекуваат во својата корупка барајќи го островот на својот спокој.
– Се чини дека стиховите на „Кратка меморија“, поотворено и погласно од претходните книги на поетесата, укажуваат на опасноста од жонглирањето на човекот по работ на амбисот и предупредуваат дека лесно може да нѐ проголта заборавот. Наместо разновидни прашања за егзистенцијалноста, овие стихови носат констатации со бројни извичници кои ја соголуваат лажната слика на среќно живеење сред пустината на духот, подвлечено е во првиот критички одглас за книгата.
Милица Димитријовска-Радевска е авторка на неколку поетски книги. Членува во Друштвото на писателите на Македонија и во Македонското научно друштво од Битола. Својот научен и истраќувачки труд го има реализирано и како коавторка на наставното помагало ,,Јазикот и графиката“. Има учествувено на голем број книжевни манифестации. Нејзината поезија е преведена на српски, англиски, романски јазик. Авторка е и на критички огледи, записи и рецензии за дела на повеќе современи македонски автори.
Поетската книга „Кратка меморија“ е достапна во книжарниците на „Матица македонска“.
Култура
Започнува 59. МТФ „Војдан Чернодрински“ во Прилеп

Со претставата „12“, во режија на Синиша Евтимов, на Македонскиот народен театар, вечерва во 20 часот во големата сала на Центарот за културата „Марко Цепенков“ во Прилеп ќе биде отворено 59. издание на Македонскиот театарски фестивал „Војдан Чернодрински“.
Организаторите велат дека голем интерес за фестивалот покажува прилепската публика и годинава, што се докажува и со фактот дека неколку претстави и пред почетокот на фестивалот се веќе распродадени.
На изведбата на актерите од МНТ, ќе претходи доделување на наградите за животно дело Соња Михајлова, Снежана Коневски-Руси и Гоце Тодоровски. На свеченото отворање ќе се обратат Ана Стојаноска, уметнички директор и селектор на програмата, министерот за култура и туризам Зоран Љутков и прилепскиот градоначалник Борче Јовчески.
Девет претстави во официјална селекција, четири во независна програма и една во придружна се селектирани за програмата на 59. МТФ „Војдан Чернодрински“, што ќе трае до 13 јуни под мотото „Смеј се и осмели се“.
„59.издание на фестивалот е спремно, внимателно спакувано, прецизно креирано со огромна љубов и почит кон сите учесници и гости. Во духот на мотото на фестивалот и се смеевме и осмелувавме низ предизвиците во текот на оваа година, но како тим покажавме и покажуваме, заедно со градот и целата поддршка од Министерството за култура и туризам и општествено-одговорните компании, дека Прилеп е единственото место за достојно да се слави театарската уметност. Посебна љубов кон целата публика која постојано покажува зошто е тоа така“, изјави Стојаноска.
За фестивалските награди и годинава ќе одлучува меѓународно жири, во состав: Нела Оташевиќ, продуцентка од Црногорско народно позориште, Иван Меденица, театролог и професор од Белград и Лилиа Абаџиева, театарска режисерка од Бугарија.
На програмата повторно ќе бидат детската зона, промоции на книги, разговори на тркалезна маса. Годинава, наместо досегашната платформа „Автор во фокус“ во која се славеше опусот на еден значаен автор за македонскиот театар, годинава ќе биде ставен фокусот на тројца мошне значајни театарски дејци од Прилеп. Тоа се: актерот и долгогодишен директор на нашиот фестивал Кирил Ристоски, актерот Благоја Спиркоски Џумерко и драмскиот автор и писател Благоја Ристески Платнар.
Новина е програмата „Драмолетање“, односно пичинг на кој неколкумина драмски автори ќе ги претстават своите дела. На тој начин фестивалот се труди да го поттикне домашното драмско творештво, но и поставување на истото на театарските сцени.
Фестивалот ќе биде затворен на 13 јуни со „Вистината“ на Театар Комедија.
Култура
Киро Урдин со самостојна изложба во Брисел

Киро Урдин, основач на уметничкото движење Планетаризам, отвори своја самостојна изложба на слики и цртежи „80 години – 80 дела“ во ММ Галерија во Брисел.
Награден со највисоката награда „Уметник на светот“ на ОСТЕН БИЕНАЛЕТО „Скопје 2024“ и изложуван во Националната галерија на Р.С.Македонија, Киро Урдин се враќа од Токио, Њујорк, Детроит и Мексико Сити, од неговата изложба на меѓународниот саем на современа уметност „Арт Тесалоники“ во Солун со Микеланџело Пистолето и од изложбата во Големата салата „Бранкузи“ на Палатата на Парламентот во Букурешт – за да прикаже избор од своите нови дела, вклучувајќи повеќе од 80 цртежи, кои се објавени во неговата најнова книга „Линии и бои“, која исто така ќе биде промовирана на отворањето на изложбата.
За пошироката публика, изложбата ќе биде отворена од 6 до 28 јуни.
Киро Урдин е еден од најважните македонски уметници кој е пионер на глобалното авангардно движење, Планетаризам, кое ја редефинира современата уметност со спојување на космички теми, футуристичка апстракција и метафизичка длабочина. Неговото дело не само што ја воздигнува Македонската уметност на меѓународната сцена, туку и ги премостува културните и научните дискурси, инспирирајќи нов начин на согледување на местото на човештвото во универзумот.
Како визионер, влијанието на Урдин се протега надвор од естетиката – неговата филозофија поттикнува уметничка иновација, интердисциплинарно размислување и универзална перспектива што ги надминува националните граници, а сепак ги одразува неговите македонски корени.