Култура
„Крадци на гулаби“ и „8 минути и 19 секунди“ добитници на „Златен був“ на Филозофскиот филмски фестивал

Синоќа во Кинотеката на свечен начин со прогласување на добитниците на „Златен був“ заврши 9. Филозофски филмски фестивал. Во конкуренција на селекција на долгометражни филмови жирито што го сочинуваа познатиот македонски режисер Милчо Манчевски, професорот по филмски студии од Универзитетот во Единбург и стручњак во областа на филм-философијата – Дејвид Сорфа и професорот по филозофија и научен истражувач – Бошко Караџов, „Златниот був“ му го додели на „Крадци на гулаби“ на младиот турски режисер Осман Наил Доган. Со „Златен був“ од публиката годинава се закити бугарскиот омнибус филм од 6 режисери „8 минути и 19 секунди“, работен по расказите и во косценарио на Георги Господинов.
Во конкуренција на краткометражни филмови, жирито составено од научниот истражувач од Институтот К.Г Јунг од Цирих – Габриела Калчи Новати, режисерот Иво Бару и докторандот при Институтот за филозофија и социологија на Полската академија на науки во Варшава – Наум Трајановски, со „Златен був“ го награди филмот „Ноќен разговор со џелат“ на рускиот режисер Јаков Сивченко.
Жирито додели и две специјални признанија: узбекистанскиот „Чај“ на Шакир Холиков (којшто воедно го доби и „Златниот був“ од публиката) и португалскиот „Понеделник“ на Себастиао Салгадо.
Вечерта беа истакнати и добитниците на наградите од сегментот средношколска видеолектира во рамките на Едукативната програма на Фестивалот. По гледањето на филмската предлошка, организирана во соработка со италијанската амбасада, класикот „Чудо во Милано“ од Виторио де Сика и со вклученост на 24 средни училишта и 500 ученици од целата земја, 58 ученици напишаа филмософски есеј на тема: „Homo homini lupus est: Колку чини една насмевка“. Стручното жири сочинето од Сузана Симоновска, Марија Тодоровска и Мартин Поповски првото место го додели на Наташа Драшковиќ од СУГС „Раде Јовчевски Корчагин“ – Скопје (наставник ментор: Даниела Николова), второто место на Виктор Димовски (од истото училиште и истиот ментор) и третото место на Марија Танеска од ОСУ „Св. Климент Охридски“ – Охрид (наставник ментор: Јане Богоески).
Во продолжение присутната публика имаше можност да го проследи францускиот филм „Заливот слек“ на Бруно Димон. Кон оваа необична комедија и воопшто за елементите на хуморот и скепсата во филм-философијата се осврна специјалниот гостин за вечерта, професорот Дејвид Сорфа, во излагањето насловено: What Are We Laughing At? Skepticism as a Joke in Film-Philosophy. Во отворената дискусија со публиката беа отворени теми поврзани со проблемот на изнаоѓањето валиден интерпретациски клуч на вакви „бизарни“ филмски ремек дела, потоа со смислата на употребата на елементите на религијата во филмот.
Главната програма на 9. Филозофски филмски фестивал неформално заврши во кафе-бар „Мартини“, каде што SILENT SPRING QUARTET (Дени Омерагиќ /контрабас/, Нинослав Спировски /кларинет, тенор саксофон/, Мартин Георгиевски /електроника, гитара/ и Владимир Мартиновски /тамбура, кавал, удиралки/) со маестрални музички импровизации ја забавуваа присутните.
Тимот на 9. Филозофски филмски фестивал и Филозофското друштво на Македонија како негов организатор најавија дека со завршувањето на Главната програма само се затвора еден поголем негов дел, односно дека во текот на наредните 30-тина дна ќе следуваат уште неколку настани од фестивалот. Најпрвин, веќе наредната недела, од 20 до 23 мај во четири градови од државата ќе се реализира ФФФ караванот, односно трансферирањето на дел од Главната програма и фестивалската атмосфера во Штип, Свети Николе, Прилеп и Битола. Подоцна, во периодот помеѓу 27-30 мај, ќе продолжи Ретроспективата ВИМ ВЕНДЕРС, којашто се организира во соработка со Гете-институтот Скопје. Во рамите на Ретроспективата во Кинотеката на С Македонија ќе бидат прикажани филмовите: Токио-ГА, Солта на земајта, Соба 666 и Пина. Конечно, 9. Филозофски филмски фестивал ќе заврши со две специјални проекции на победничките филмови во конкуренција на долгометражни филмови. Проекциите, во присуство на режисерите на филмовите, кога и ќе им бидат доделени наградите „Златен був“, ќе се одржат кон средината на месец јуни.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Фестивалот „Културен амалгам“ почна во Скопје, а вечерва продолжува во Крива Паланка

Првата вечер од второто издание на фестивалот „Културен амалгам“ започна во Културно информативен центар – Скопје на 15 јули со впечатлив настан во Скопје, обединувајќи фотографија, документаристика и уметнички експеримент во еден културен мозаик. Публиката во КИЦ Скопје имаше ретка можност да ја проследи изложбата „ФотоСинтеза“, која претстави над 40 автори од Романија специјализирани за алтернативни фотографски техники како цијанотипија, вандајк и гум-бихромат. Делата беа силно поетични, но и технички прецизни, нудејќи свежа перспектива на историските процеси во современ контекст.
Веднаш потоа, беше прикажан документарниот филм „Манaки – Приказна во слики“, режиран од Роберт Јанкулоски, кој со внимателно истражена нарација и автентични фотографии нè врати во времето на првите балкански кинематографери, преку факти кој ретко кој ги знаел. Филмот остави силен печат врз публиката со својот достоинствен пристап кон културното наследство, давајќи историски контекст на приказната.
Со ова, фестивалот започна како што и најави: со јасна визија, културна длабочина и отвореност кон интердисциплинарна уметност.
Вечерва Крива Паланка станува нова станица на патувачкиот фестивал „Културен амалгам 2025“. Во просториите на Градскиот музеј, од 20 часот, публиката ќе има можност да ја проследи ревијалната изложба „ФотоСинтеза“, која прикажува редок избор на алтернативна фотографија од фотоклубот „Ирис“. Техники како цијанотипија, гумоил и вандајк ќе бидат изложени преку дела на над 40 автори, кои го оживуваат минатото со современа чувствителност.
По изложбата ќе следува и проекција на документарниот филм „Манаки – прикзна во слики“, посветен на животот и делото на пионерите на балканската фотографија – браќата Манаки.
Настанот е бесплатен и отворен за сите љубители на уметноста, културата и фотографијата.
Следна станица на естивалот е Куманово на седми август во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“.
Со овие активности Културно-информативниот центар – Скопје настојува да поттикне децентрализација на културата во Македонија и да воспостави трајна соработка меѓу културните институции низ земјата.
Целта е да се заживеат локалните простори преку изложби, проекции, работилници и трибини, како и да се создадат нови услови за самоорганизирано културно делување. Годинешната тема е фотографијата, со фокус на нејзиниот историски развој и алтернативни техники кои повторно стануваат актуелни. Проектот има и амбиција да се прошири на регионално и меѓународно ниво.
Фестивалот е поддржан од Министерството за култура и туризам.
Култура
14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“

Под мотото „Театарот го менува светот“ од 3 до 7 август во НУ Центар за култура – Битола ќе се одржи 14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во традиционалниот термин на две сцени во Центарот за култура ќе се одиграат десет претстави. А покрај официјалната натпреварувачка програма, фестивалот оваа година подготви богата придружна програма.
Шест претстави од Грузија, Унгарија, Хрватска, Бугарија, Албанија и Македонија ќе се натпреваруваат за фестивалското Гран-при за најдобра претстава во целина. Дел од програмата се театрите „Нодар Думбадзе“ и „Пиро Ќеци“, национални установи од Грузија и Албанија. А ни доаѓаат и признатите независни продукции: „Колибри“ од Унгарија и „Мала сцена“ од Хрватска кои важат за најстари и водечки театри за деца во своите земји. На програмата е и куклениот театар „Сенџу“ од Бугарија кои ни носат јапонски куклен театар по методот на Такеда а за прв пат на „Битолино“ ќе учествува и Театарот „Сенки и облаци“ од Скопје.
„Нашите сцени се место каде што детската насмевка, фантазијата и искрените емоции се во центарот на вниманието. Преку театарот ние не само што раскажуваме приказни, туку и ги воспитуваме идните генерации – во духот на емпатија, разбирање и љубов кон уметноста. Срдечно им се заблагодарувам на сите театари од целиот свет кој изразија интерес да учествуваат. А особено – на децата, нашата верна публика изминатите тринаесет години кои се срцето на сè што правиме.“ – истакна Филип Етмишовски, директор на Бабец театар и Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во годината кога Драмскиот аматерски фестивал во Кочани, кој важи за носечка платформа за театарските аматери, е оправдано одложен. „Битолино“ одлучи да ја отстапи својата сцена на аматерските театри и театарски школи од земјата. Оваа година во придружната програма ќе бидат Театар Чекори од Скопје и Театарот при ЈОУ Дом на култура „Иван Мазов – Климе“ од Кавадарци. Фестивалот ќе го отвори и затвори Театарската школа „Бабец“ со претставите „Зборови“ и „Аудиција“. Токму со премиерата на младинската постановка на „Аудиција“ по текст на Александар Галин, Бабец театар ќе го одбележи и својот јубилеен 15. роденден.
Во придружната фестивалска програма е и дводневна театарска работилница за куклен театар „Светот на куклите“ со бугарската режисерка и актерка Ефимиа Павлова. Токму директорката на Државниот куклен театар во Сливен, Бугарија ќе биде претседател на фестивалското жири. Останатите два члена се македонските актери со интернационална театарска, филмска и телевизиска кариера: Тони Наумовски и Мартина Тапарчевска.
Фестивалот е поддржан како проект од национален интерес во рамки на Годишната програма на Министерстовото за култура и туризам на Македонија, Годишната програма за култура на Општина Битола а генерален спонзор е Комерцијална банка АД Скопје.
Култура
Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшките вечери на поезијата за 2025

Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшки вечери на поезијата за 2025.
„Жири-комисијата за доделување на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП за 2025 година одржан на 18 јули 2025 година По завршување на првата, поединечна фаза на работа, во согласност со Правилникот за наградата, Во текот на првиот дел на состанокот, во согласност со Правилникот, едногласно ја усвои следнава листа на потесен избор од пет поетски книги (наведени по азбучен ред, според презимето на авторот):
– „Рубедо“ од Андреј Ал-Асади (Скопје: ПНВ Публикации, 2025)
– „Рајсфершулс“ од Јулијана Величковска (Скопје: ПНВ Публикации, 2024)
– „Маслина и младост“ од Гордана Михаилова Бошнакоска (Скопје: Макавеј, 2025)
– „На ти со Ерос и Танатос“ од Виолета Танчева-Златева (Скопје: Три, 2025)
– „Вообразби: лирски етиди за некој друг свет“ од Бранко Цветкоски (Скопје: Макавеј, 2025)“, се истакнува во информацијата.
На конкурсот, според соопштеното, се пристигнати 37 книги од исто толку автори, кои влеголе во конкуренција.
Согласно планираните програмски активности, читањето на застапените автори во потесниот избор ќе биде на 22 август, додека добитникот на наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга меѓу две фестивалски изданија, објавена на македонски јазик, што ја доделува СВП ќе биде прогласен на 23 август.
„На конкурсот пристигнаа вкупно 35 наслови. Покрај паричниот износ, како дел од наградата од 2012 година во издание на СВП наредната година наградената книга ја објавува во превод на еден странски јазик и ја претставува преку промоција и портрет на добитникот“.