Култура
Наградени најдобрите три раскази што пристигнаа на конкурсот „Тврдоглави“

На првото издание на анонимниот конкурс за краток расказ „Тврдоглави,“ наменет за млади писатели (на возраст од 16 до 26 години), пристигнаа 206 раскази, кои ги оценуваше стручно жири во состав: Оливера Ќорвезироска, Владимир Мартиновски и Николина Андова-Шопова.
Жирито констатира дека најголемиот дел од пристигнатите раскази ги задоволува предвидените пропозиции, а десетина текстови, кои по обем се значително подолги и инклинираат кон новели и куси романи, беа исклучени од процесот на селекција.
По опсежните дискусии за текстовите што влегоа во потесен избор, се донесе едногласна одлука, со што беа избрани три наградени раскази: првонаграден е расказот „Хектор“ (шифра 11597); на второ место е расказот „Тринастега“ (шифра Тринастега), а на трето место расказот „Кучешки празник“ (шифра Аглаонема). Жирито донесе одлука да издвои и три раскази што заслужуваат пофалба: „Архивски назив: Тремор“ (шифра Јупитер 8836), „Судиска грешка“ (шифра John Doe) и „Улицата на багремите, бр. 18“ (шифра: Табјера 18).
„Иако кај сите наведени раскази може да се забележат и одредени слабости, сите наградени и пофалени раскази се истакнуваат со одреден изграден, особен авторски стил. Секако, постои простор за подобрување и надградување за авторско растење кај авторите на овие раскази. Од она што овие текстови го нудат на стилски, идеен и естетски план, јасно е дека таквиот потенцијал е несомнено присутен. Станува збор за раскази што сведочат за нови авторски писма и оригинални пристапи во уметноста на кусото раскажување“, велат од жири-комисијата.
1. „Хектор“
Создавајќи фантазмагорична атмосфера, расказот „Хектор“ нè води низ необичната бизарна приказна: главниот лик брза на сопствениот погреб во место во кое сите машки деца треба да бидат погребани. Дозата црн хумор во расказот е внимателно определена, а забележливи се и грижата за структурата и специфичниот раскажувачки ритам и стил. Текстот се доближува до фантастиката и дистопијата, иако поради хуморот и одредената доза метафоричност не можеме да го определиме како фантастичен расказ. Со специфичен, автентичен и уверлив стилски израз, авторот/авторката успева да раскаже возбудлива, интересна и заокружена приказна. Впечатлив е автентичниот раскажувачки пристап базиран на црниот хумор и функционална недореченост. Во расказот нарацијата е искористена како семантичка назнака за одолжување на дејството спроведена и со одолжувањето на самата нарација. Очигледен е осмислениот концепт на хармонија помеѓу тоа „што се раскажува“ и она „како се раскажува“. Расказот има интересна, очудена структура: рамката на случката е речиси исто долга колку и вметнатиот дел со „играта“, чија намера е да одолжува, впрочем, како што ја одолжува својата смрт и главниот лик Хектор.
2. „Тринастега“
Тематски, расказот „Тринастега“ би можеле да го квалификуваме како љубовна приказна, иако ни е прикажан практично нејзиниот почеток. Видлива е грижата на авторот/авторката за економичноста на изразот. Текстот е кус по обем, но успешно е создадена сугестивна приказна со изградени ликови и со вешто напишани дијалози: доволни се и неколку реплики за да се исцртаат контурите на ликовите, што сведочи за драматуршката вештина на авторот/авторката. Во расказот е вклучена и епистоларија, како и повеќе референци од литературата и филмот, а науката и научните откритија функционираат на симболичко/метафоричко ниво. Сето тоа е сместено на прилично мал простор, но цврстината на наративната градба не се нарушува. Крајот на расказот е (полу)отворен, но и прилично сугестивен. Како, впрочем, и самиот наслов, кој иако навидум не значи ништо – целосно ја содржи суштината на расказот. Зборот „тринастега“ е и јазична и наративна игра истовремено зашто го антиципира спојувањето на две нешта, но и на двата лика во можна идна љубовна врска.
3. „Кучешки празник“
Расказот „Кучешки празник“ ни дава увид во светот на осамениот и отуѓен млад поединец, кој свесно се издвојува од толпата спротивставувајќи се на нејзините повторливи и површни ритуали. Нарацијата балансира помеѓу внатрешниот интимен свет на главниот лик и надворешниот свет на „имитација на среќа и лажно лицемерство“. Нагласена е иронијата кон површниот, задолжителен и изнасилен новогодишен хедонизам, а на моменти поентирањето е и доста експлицитно. Важно е да се нагласи доследноста во стилот и чувството за создавање заокружена структурна целина, што особено е видливо од начинот на кој е изведен крајот на расказот. „Кучешки празник“ е раскажувачка авантура, некогаш недоволно јасна, како и секоја авантура. Колебливоста на наративната нишка низ расказот симулира извесна нејасност и во современото живеење и на тој начин станува препознатлива авторска стратегија.
За пофалените раскази
Меѓу пристигнатите раскази постои јасна тенденција да се пишува на актуелни модерни теми (ова особено важи за „Судиска грешка“ и „Улицата на багремите“, во кои се третираат темите на војната и неконтролираната дива урбанизација), како и склоноста кон игри со формата (во расказот „Архивски назив – Тремор“). Трите пофалени раскази нудат една можна перспектива за понатамошен развој на одделни раскажувачки практики, надвор од помодноста и од трендот, слободно надоврзувајќи се на разните универзални раскажувачки практики во современата македонска книжевност, но и пошироко. Експериментирањето со формата, линеарното раскажување и постмодернистичките стратегии се широко отворени, рамноправно можни и за најмладите автори што пишуваат на македонски јазик.
Конкурсот „Тврдоглави“ е во чест на еден од доајените на современата македонска книжевност, Славко Јаневски (1920-2000). Има цел да ги поттикне и промовира младите писатели на македонската книжевна сцена.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Холандски бит и филмски ритам на „Скопје Синема Сити 2025“: Лауреат е култниот фотограф и режисер Антон Корбајн

Филмот „Контрола“ (Control, 2007) е биографска драма за Јан Кертис, фронтменот на култниот постпанк бенд Џој Дивижн ( Joy Division) , кој го обележа звукот на една генерација.
На 29 и 30 октомври, во киното „Фросина“ во МКЦ, ќе се одржи 11. издание на фестивалот за музички документарни филмови „Скопје Синема Сити“, кој оваа година ја поставува Холандија во фокус.
Свеченото отворање ќе биде со култниот филм „Контрола“ на Антон Корбајн – легендарен холандски режисер и фотограф, познат по своите впечатливи портрети на светски музички ѕвезди и по своите влијателни музички видеа. Корбајн е лауреат на овогодинешното издание, а фестивалот ќе му ја додели наградата за животно дело за неговите достигнувања во областа на фотографијата, музиката и филмот.
Филмот „Контрола“ (Control, 2007) е биографска драма за Јан Кертис, фронтменот на култниот постпанк бенд Џој Дивижн ( Joy Division) , кој го обележа звукот на една генерација. Снимен во впечатлива црно-бела фотографија, филмот ја истражува тенката линија меѓу славата, внатрешната осаменост и автодеструкцијата, претставувајќи го Кертис како симбол на младешкиот немир и уметничката ранливост. Корбајн, кој и самиот бил фотограф на Joy Division, создава интимен, емотивен портрет што прераснува во визуелна поезија на меланхолијата.
Покрај „Контрола“, публиката ќе може да ги погледне и документарниот филм „Бимхаус блуз“, посветен на легендарниот џез клуб Бимхаус во Амстердам; краткиот анимиран филм „Мајчински инстинкти“ на Ема Зафировска; како и „Македонски дневник во рими“, проект на Види Вака кој го истражува светот на домашниот хип-хоп.
Во рамките на фестивалот, на 1 ноември во 19 часот, во Јавна соба, ќе биде отворена фотографската изложба на Ненад Георгиевски со наслов „Географии, лица и улици“, која го поврзува визуелниот израз со урбаните и културните простори низ кои патува музиката.
„Скопје Синема Сити 2025“ е поддржан од Амбасадата на Холандија во Македонија и од Министерството за култура и туризам.
Дизајнот на плакатот за 11. Издание е дело на Милица Коцева.
Култура
Објавени наградите на 28. издание на Денови на комедијата Куманово

Жирито на 28. издание на Меѓународниот театарски фестивал Денови на комедија Куманово 2025, во состав: Претседател: Александар Ивановски, и членови на жирито: Дубравка Киселички, Петар Андоновски, Гергана Трaјкова и Стефан Јакимовски ги донесе следниве одлуки и награди:
Најдобра актерка – Рада Каирјакова, претстава „Постојаната сопруга“ (Сатиричен театар „Алеко Константинов“ Софија, Р. Бугарија);
Најдобар актер – Горѓи Јолески, претстава „Бог на колежот“ (Македонски народен театар – Скопје);
Најдобра споредна улога (женска) Јасмина Вучкова, претстава „Петок 13“ (Народен театар Струмица);
Најдобра споредна улога (машка) Благојчо Стојанов, претстава „Госпоѓа Министерка“ (Театар „Јордан хаџи Константинов“ – Велес);
Најдобра улога за млад актер – Никица Јанковски, претстава „Разбуди се Тина“ (Театар Куманово);
Најдобра сценографија – Нина Пашова, претстава „Постојаната сопруга“ (Сатиричен театар „Алеко Константинов“ Софија, Р. Бугарија);
Најдобра костимографија – Маријана Живковиќ, претстава „Покондирена тиква“ (Народен театар Пирот, Р. Србија);
Најдобра режија – Бојка Велкова претстава „Постојаната сопруга“ (Сатиричен театар „Алеко Константинов“ Софија, Р. Бугарија);
Најдобра претстава – „Бог на колежот“ (Македонски народен театар – Скопје);
Култура
Почнува 15. јубилејно издание на музичкиот фестивал „Здраво млади“ во МКЦ

Во знак на долгогодишната посветеност кон новата музичка сцена и поддршка на млади артисти, ЈУ Младински културен центар го најавува 15-то јубилејно издание на фестивалот на нова музика „ЗДРАВО МЛАДИ“, кое ќе се одржи на 10 и 11 октомври 2025 во МКЦ.
„ЗДРАВО МЛАДИ“ е фестивал на независната и современа музичка сцена, создаден со цел да биде платформа за млади музичари, нови музички правци и иновативна програма. Овогодишната, 15-та јубилејна година, за “Здраво Млади” е “година со уште позасилена програма, многу нови и веќе познати изведувачи на домашната сцена и свежа енергија, која најавува настан на кој се поканети сите, бидејќи одамна се немаме видено.”
Првиот фестивалски ден е посветен на домашната млада алтернативна сцена, која ќе се реализира во соработка со Музичката младина на Македонија. Во рамките на овој проект, насловен “Imagine Macedonia” во кој МММ е партнер, e натпревар за млади музичари со авторска музика од сите жанрови, чија цел е здружување на млади луѓе од сите музички жанрови. “Imagine Music Experience” годинава се одржува во 9 земји (Франција, Белгија, Норвешка, Шведска, Македонија, Унгарија, Холандија, Велика Британија и Зимбабве) и е програма отворена за музичари на возраст од 13 до 21 година. Секоја година, победниците на националното финале од секоја од овие земји имаат шанса да настапуваат и да се натпреваруваат на меѓународното финале во Брисел, Белгија (11-15 декември) во салата на La Botanique.
Годинава Imagine Macedonia ќе се реализира во соработка со Малдинскиот Културен Центар во Скопје и фестивалот „Здраво Млади“ на кој ќе настапат следните млади музички состави: “LSD during war”, Големата вода, Мираж, “The Pot”, “Sunneater”, Корка, “Tsar Von Time” и “DENMV”.
Утре, 11 октомври, главната фестивалска вечер ќе ја отвори победникот од денешниот натпревар, Imagine Macedonia. Вечерта е поделена на 3 фестивалски бини: сала “25 Мај” (Денсинг сала), на која ќе настапат легендарниот белградски бенд “Repetitor”, митскиот либиски цар на “хабиби фанкот” – Ахмед Факрун, скопскиот состав “Pedro Horizonte”, хрватскиот алт-поп бенд во подем “Ki Klop”, и новите рокенрол ѕвезди на македонската сцена – Преку ред.
Втората фестивалска бина, лоцирана во Клубот МКЦ, оваа година се реализира во соработка со здружението на граѓани за промоција на женската активност “Tiiiit.Inc” од Скопје. Бината е посветена на фестивалот “Прво па женско” и во рамките на оваа програма, ќе настапат следните артисти: “Pocket palma”, “Suze od luka”, Katerinha, Gillespie, KEM, Lelee. Оваа програма, настанува како фузија на двата фестивали – “Здраво млади” и “Прво па женско”, кое годинава ќе го доживее своето 13 издание. Фестивалот “Прво па женско” е единствен фестивал во земјата посветен на феминистичката култура и активизам, кој промовира разновидни пристапи во промислувањето и репрезентацијата на родот во уметноста и критичките пракси. Програмата која ќе ја претстават во рамките на “Здраво Млади” e дел од есенското издание на “Прво па женско 13”. Благодарение на оваа соработка, дизајнот оваа година за фестивалот го изработи младата дизајнерка Ана “Април” Попоска.
Фестивалот “Здраво Млади” е поддржан од Министерството за култура и туризам, Град Скопје, мрежата Liveurope и Тиииит.инк, а влезот е слободен.