Култура
Одбележана 25-годишнината од премиерата на „Пред дождот“ на Милчо Манчевски

Кинотеката синоќа свечено ја одбележа 25-годишнината од премиерата на „Пред дождот“ на Милчо Манчевски, најуспешниот и најзначаен игран филм во македонската кинематографија, со промоција на мапа со репродукции на постерите од светската дистрибуција на филмот и со проекција на филмот.
Мапата содржи репродукции на постерите за „Пред дождот“ од 30-ина земји и е издание на Кинотеката, кое ќе биде достапно во нејзината книжарница. За мапата зборуваше филмската критичарка Марина Костова, која соработуваше на овој проект на Кинотеката. Таа е авторка на книгата „Дожд – светот за Пред дождот на Милчо Манчевски“ и на монографијата „Манчевски“.
Костова зборуваше за речиси 10-годишниот процес на архивирање на одгласите во светскиот печат за „Пред дождот“ што следеа по освојувањето на Златниот лав во 1994, кога филмот играше во кината на 60-ина земји и на уште толку фестивали во светот проследено со илјадници текстови и објави во медиумите.
„Од оваа перспектива, тоа беше повеќе од архивирање и документирање на успехот на еден филм. Тоа прерасна во архивирање и документирање на етаблирањето на една млада земја на светската мапа, проследено со громогласниот аплауз што ‘Пред дождот’ го доби во светот“, рече Костова.
На оваа неформална филмска вечер посветена на филмските гурмани беше присутен и актерот Раде Шербеџија, кој го игра главниот лик во филмот, како и дел од останатата екипа на „Пред дождот“ Петар Мирчевски, Мето Јовановски, Александар Микиќ, Нино Леви, Сузана Киранџиска…
„Во тоа време ‘Пред дождот’ за мене беше спас. Јас тогаш живеев во Лондон и кога се запознавме, по кастингот кога ја добив улогата, Милчо ми рече дека ја пишувал баш за мене. Го прашав како за мене кога не ме ни познава. Ми рече дека уште од дете ги гледал сите мои филмови и дека Живојин Павловиќ е неговиот најомилен режисер. Таа интима, тоа што го има во неговите филмови е таму оти тој ги создавал тие дела уште од дете, тоа го прави голем автор. И сите тие големи режисери и глумци, од Стенли Кјубрик до другите големи со кои потоа работев, сите ми имаат кажано дека ‘Пред дождот’ е еден од најдобрите филмови што го виделе. Сакам да му кажам фала на Милчо што бев дел од неговиот сон“, рече Шербеџија.
Милчо Манчевски раскажа анегдота кога по премиерата на фестивалот во Венеција во 1994 организаторот му кажал да биде во близина оти можеби ќе треба да се врати. Тој заминал за Лондон. „Едно утро ми се јави една жена од фестивалот и ми рече дека треба да се вратам во Венеција зашто ќе добијам награда. Ја прашав – добра? Ми рече – мислам дека ќе ти се допадне. Ме праша под кое име ќе дојдеш во Венеција, оти не може под твоето за да не дознаат новинарите дека си тука и да објават пред фестивалот дека си добил награда. Ми текна на името Васко, по еден братучед кој неодамна беше починал. А презиме – ме праша таа. Е не знам презиме, ѝ реков. Ме праша може ли Гонзалга. Ѝ реков може. И така кога дојдов во Венеција на аеродромот ме чекаше човек со табла на која пишуваше Васко Гонзалга. До почетокот на церемонијата за награди не знаев дека сум добил Златен лав. Тоа е една приказна за името и идентитетите“, рече Манчевски.
Вчера на пладне во Македонската академија на науките и уметностите и во организација на Кинотеката на Република Северна Македонија, а со поддршка на „Вардар филм“, беа исто така одбележани 25 години од премиерата на „Пред дождот“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Драмскиот театар не ја додели наградата „Горан Стефановски“

Драмскиот театар Скопје не ја додели наградата „Горан Стефановски“ за најдобар драмски текст од млад автор до 30 години.
По воспоставувањето на наградата „Горан Стефановски“, годинава првпат беше распишан конкурсот за најдобар драмски текст од македонски млад автор до 30 години возраст.
На конкурсот пристигнаа четири апликации и комисијата во состав: Викторија Рангелова-Петровска, (драматург и претседател на комисијата) и членовите: Жанина Мирчевска (драматург), Венко Андоновски (книжевен теоретичар), Дејан Лилиќ (актер првенец) и Димче Николовски (режисер), по анализата на доставените дела, едногласно одлучи наградата „Горан Стефановски“ за најдобар драмски текст од млад автор до 30 години да не се додели.
Во образложението што го прочита претседателката на комисијата, Викторија Рангелова-Петровска, се вели: „На конкурсот за наградата ‘Горан Стефановски’ за најдобар драмски текст од млад автор распишан на 5 февруари 2025 година доставени се четири драмски текста од четири автори. Комисијата аналитично и детаљно ги разгледа драмските дела, кои се доставени во рок и ги исполнуваат условите во согласност со објавениот конкурс. Авторите на доставените драмски текстови обработуваат разни теми, инспирирани од разни општествени состојби. По формата и структурата драмските текстови во најголем дел се обидуваат да ги следат класичната драмска структура и затворената форма, но не успеваат до крај да изградат цврста драмска целовитост. Драмските ликови/карактери не се јасно дефинирани и развиени во однос на ситуациите во кои се поставени. Дијалогот во драмските дела (во некои помалку, во некои повеќе) не е во целосна функција на отсликување на карактерите и не придонесува за развојот на драмското дејство. Комисијата заклучи дека доставените драмски материјали се развиени до ниво на драмски скици/зачетоци на кои им е потребна доработка за да прераснат во квалитетни драмски текстови. Одлуката да не се додели наградата не треба да се толкува како дестимулативен потег, напротив. Комисијата верува во потенцијалот и во квалитетот на младите автори, како и во нивната способност да испишат квалитетни драмски текстови и со нетрпение ги очекува во периодот што следува и во таа насока предлага да се објави нов конкурс со датум од 28.4.2025 година, на кој авторите ќе треба да ги достават драмските текстови најдоцна до 1. 2.2026 година. Резултатите од конкурсот ќе бидат објавени на 27.4.2026 година, денот на раѓањето на Горан Стефановски“.
Директорот на Театарот, Роберт Вељановски, истакна дека и покрај недоделувањето на наградата во оваа прва година од востановувањето, целосно стои зад одлуката на комисијата и изрази верба дека преку распишувањето на конкурсот и во годините пред нас ќе се популаризира наградата „Горан Стефановски“ и ќе се привлечат многу млади автори да се пријавуваат со цел да се афирмира современата македонска драма, да се поттикне македонското драмско творештво и да се одржи континуитетот на македонското драмско писмо.
Култура
Свечено отворена концертната сала Ванчо Чавдарски во Владимирово

Вчера во Владимирово се славеше културата и почитта кон корените, но и оставината за идните генерации.
Старата сала на Задружниот дом во срцето на Владимирово, во само 70 дена, беше возобновена со здружени сили на селаните и сите што потекнуваат од Владимирово. Во чест диригентот со светска слава којшто Македонија ја славеше низ светот, а потекнува од Владимирово – маестро Чавдарски (1930 Владимирово – 2011 Бризбејн, Австралија) салата го доби името Ванчо Чавдарски.
За нејзиното свечено отворање беше организиран концерт на камерниот оркестар Скопски солисти, под водство на виртуозот на обоа проф. Васил Атанасов, со специјален гостин баритонот Борис Трајанов, што за првпат се случува во Малешевијата. Пред бројната публиката беа изведени дела од европски и македонски композитори, под диригентската палка на Ангел Спировски.
За делото на Чавдарски говореше проф. Васил Атанасов кој си спомена за долгогодишното пријателствување со Чавдарски, меѓу што и последната средба во Сеул, Кореа, ког маестро Чавдарски пропатувал 1000 километри од Австралија до Сеул само за да присуствува на неговиот концерт. Атанасов говореше и за богатиот животопис на Чавдарски и неговите заслуги за воздигнување на македонската култура и музичката уметност, а за неговото значење за историјата и иднината на Владомирово и неговото возобновување зборуваа и Горан Алачки во име на истоимениот центар за култура кој се јави како организатор на концертот, и Камелија Левенска во име на Фондација д-р Михаил Левенска.
На настанот присуствуваа и видни личности, коишто понесоа длабок впечаток за приказната – за генезата на настанот, за почитта, гордоста и љубовта, коишто заедно со емоциите од доживеано и виденото доведоа до овации и долги аплаузи… Се вели дека аплаузите по концертите на Чавдарски во концертните сали ширум светот траеле и до 10 минути.
Култура
Театарот „Сенки и облаци“ гостуваше во Софија со претставата „Свадби на животни и нешта“

Театарот „Сенки и облаци“ со детската претстава „Свадби на животни и нешта“ во петок (25 април) гостуваше во Културно-информативниот центар на С.Македонија во Софија, Бугарија. Пред преполната сала во центарот на бугарската престолнина, театарскиот ансамбл ја одигра претставата создадена според истоимената книга на Раја и Георги Господинови.
Свои обраќања пред публиката имаа македонската амбасадорка во Софија, Агнеса Руси Поповска и бугарскиот писател Георги Господинов.
„Навистина ни е драго што се претставуваме пред софиската публика со претставата „Свадби на животни и нешта“ напишана од Раја и Георги Господинови кои оваа вечер нѐ почестија со нивото присуство. Оваа претстава во Македонија досега доживеа дваесетина изведби на нашата матична сцена, а имавме гостувања и во Србија и Словенија. Нашиот театар на сенки патувал од Кина до Бразил, а сега за првпат ќе се претставиме и во Бугарија“, изјави Благородна Коцева Симјанов од театарот „Сенки и облаци“ пред публиката во Софија.
Македонската амбасадорка во Софија, Агнеса Руси Поповска на ансамблот на театарот „Сенки и облаци“ му додели благодарница за гостувањето, а по повод одбележувањето 20 години од воспоставувањето на македонскиот Културно-информативен центар во Софија и градењето на мостови на соработка во областа на културата.
Посебно внимание пред софиската публика предизвика и присуството на писателот Георги Господинов, кој заедно со неговата ќерка и ко-авторка Раја Господинова, споделија информации за процесот на пишување на делото и за првпат ја проследија претставата создадена според нивната заедничка книга.
Претставата „Свадби на животни и нешта“ беше премиерно изведена пред македонската публика во пролетта 2024 година. Улогите ги толкуваат Катерина Стефановска, Александра Стојановска, Дарко Богески, Благородна Коцева Симјанов, која воедно е и дизајнер на куклите, а Круме Стефановски ја изведува и музиката во претставата. Дизајнот на постерот за претставата е на Ивона Ѓорѓиовска.
Гостувањето на театарот „Сенки и облаци“ во македонскиот Културно-информативен центар во Софија беше поддржано од Министерството за култура и туризам.
Театарот „Сенки и облаци“ од Скопје, С.Македонија пионерски работи на промоција на театарот на сенки како уметничка форма повеќе од 15 години наназад. Како дел од македонската независна културна сцена, изведувајќи ги претставите на матичната сцена во Дебар Маало, неговата работа е фокусирана на употреба на театарот на сенки како неконвенционална креативна и едукативна алатка за општествени теми.
Следната изведба на претставата “Свадби на животни и нештa” e на 8 мај (четврток), со почеток во 19:00 часот, во театар “Сенки и облаци”.