Контакт

Култура

Отворен 7. интернационален литературен фестивал „Про-За Балкан“

Објавено пред

Беше еднаш во Скопје – вака симболично во духот на добро раскажување синоќа во Даут-пашиниот амам беше отворен 7. интернационален литературен фестивал „Про-За Балкан“. Амбасадори, културни аташеи, писатели, љубители на пишаниот збор, беа дел од публиката, која имаше ретка можност на едно место да види толку големи имиња од балканската литература.

dobivaj vesti na viber

Маса која тежи од автори врвни во своите земји, но и преведувани на многу јазици, меѓу кои и на македонски, беше заедничкиот заклучок на публиката. На наша голема чест рамо до рамо ги имавме бугарскиот автор Алек Попов, годинашен добитник на наградата „Прозарт“ за авторски придонес кон развојот на книжевноста на Балканот и српскиот автор Светислав Басара, кој лани беше лауреат на истата награда, но од здравствени причини не можеше да дојде.

Низ кратки претставувања на секој од гостите публиката дозна повеќе за нивните дела, стилот на пишување, односно што е тоа што ги прави оригинални. Гости на фестивалот, годинава, покрај Попов и Басара, се Теофил Панчиќ од Србија, Јагода Михајловска-Георгиева, Једрт Лапух Малежич од Словенија, Тарик Туфан од Турција, Ивица Пртењача од Хрватска. За нивните дела зборуваа: Ермис Лафазановски, Владимир Јанковски и Александар Прокопиев. Фестивалот го отвори Дејан Трајкоски, директор на „Про-За Балкан“, кој ги поздрави гостите писатели со „Беше еднаш во Скопје“ алудирајќи на филмот „Беше еднаш во Анадолија“ од Нури Билге Џејлан, чиј сценарист Ерџан Кесал, токму денеска ќе биде гостин на фестивалот.

Прокопиев го претстави Басара истакнувајќи дека во неговите последни книги препознава некој друг Басара, поинаков од авторот на „Фама за велосипедистите“.

„Јас не покажувам отпор во пишувањето, туку повеќе би рекол дека станува збор за напад оти отпорот изгледа некако пасивно. Во сите фази на моето пишување настапувам инвазивно и агресивно на еден рафиниран начин, најмногу со помош на иронија, гротеска, а не со груби зборови. Против сите стереотипи и полуживи ентитети и менталитети какви што владеат кај нас, мислам дека е најдобро да се користи гротеска за да го отсликате тоа. Не можете тоа да го реконструирате рационално“, истакна Басара.

На прашањето дали уметноста може да го промени општеството, тој вели: „Уметноста не служи за да го смени општеството. Литературата може да го промени поединецот, мене лично ме промени. Ја прочитав ‘Сто години самотија’ и мислам дека таа книга ме наведе да тргнам на авантура со пишувањето.

Прокопиев го претстави и лауреатот годинава, Алек Попов. Токму Прокопиев е преведувач на неговиот роман ‘Мисија Лондон’, како и на последниот ‘Сестри Палавееви’.
Попов истакна дека не може да се научи да се пишува хумор и додаде: ‘Во хуморот има една пакост. Како мал бев како зевзек, односно сакав да ги ставам луѓето во некоја непријатна ситуација и тоа да биде смешно. Мене не ми е целта да пишувам смешно, ама така се случува. Добрата сатира е насочена кон силните, а не кон слабите. Ако е насочена кон слабите, тогаш таа преминува во снобизам. Тоа е мојот прост рецепт во пишувањето и тоа, се разбира, е поврзано со многу непријатности. Фабулата ми е многу важна. Тешко е да се разбере што е дејство во книга или на филм. Јас не сакам само да редам зборови, мене ми се поинтересни релациите меѓу карактерите и дејствата. Затоа ‘Сестри Палавееви’ има филмска структура“, истакна Попов.

Лафазановски го претстави еден од најпознатите и контроверзни писатели во Србија, Панчиќ. Блескаво и субверзивно име во српската книжевност, новинарство. Голем поборник за човековите права, во неговите книги на еден особено фантастичен начин ѝ се обраќа на јавноста не само во Србија, туку и пошироко. Тој е роден во Скопје.

Би го сместил во групата со писатели што немаат влакна на јазикот, слично како Милјенко Јерговиќ, кој лани беше гостин на фестивалот, и Иван Чоловиќ, рече Лафазановски.
На прашањето што се сменило на Балканот во последните 18 години од издавањето на неговиот прв роман, Панчиќ вели: „На ова прашање ќе одговорам со песимизам иако сакав да кажам нешто убаво. Првите години на 21 век, поточно беа години на оптимизам, поминаа 90-тите, поминаа диктатурите, авторитарните власти и мислевме дека работите ќе одат само на подобро и дека не може да биде полошо. Ние сега гледаме големо враќање на националистичките сили. Општествата главно отидоа еден чекор напред, три чекори наназад. Ми велат дека сум контроверзен затоа што на луѓето им велев да не убиваат. Ако е тоа контроверзно, тогаш нека бидам таков“, вели Панчиќ.

Словенечката авторка Једрт Лапух Малежич, покрај тоа што се занимава со кратки раскази, пишува и роман. На македонски јазик е објавена книгата „Воени бои“. Станува збор за раскази во кои авторката ги тематизира односите главно од ЛГБТ-заедницата во Словенија. Таа се пошегува дека ќе се обрати на југословенско есперанто.

„Да не ги ставев овие ликови во обични ситуации, не би била целосно искрена. Во Словенија има долга традиција на ЛГБТ-писателки, кои пишуваат за себе. Со моите дела сакам публиката да сфати колку на тие луѓе им е тешко да се прифатат. Тоа е битка“, вели Малежич.

Тарик Туфан е еден од најпродаваните автори во Турција. Тој не ја криеше радоста што е гостин на фестивалот. „Има две вистини, едната е реалноста од сопствениот живот, а другата – од книжевноста. Порано романите го имитираа животот. Но, денес човекот го имитира романот. Големите писатели буквално изградија нов живот и литературата е повистинита. Зошто имаме потреба од создавање нова вистина? Затоа што тешкотиите од секојдневниот живот нè стегаат во грлото, а литературата претставува начин на ослободување и создава нова реалност и во нашиот личен живот. Живата вистина е најголемиот затвор на човекот, а книжевноста е бегство од тој затвор“, вели Туфан.

Претставувајќи ја нашата писателка Михајловска-Георгиева, Јанковски рече дека е едно од интригантните имиња на нашата литературна сцена и не се плаши секогаш да го каже своето мислење. Таа ги сподели своите искуства при патувањата од кои се родија и неколку нејзини романи.

„Надворешните и внатрешните патувања за мене се слични. Трагаме во нас, а кога патуваме, откриваме нешто за себе. Во Мумбај бевме за наш заеднички пријател да купи бубрег. Многу се вознемирувам кога зборувам на оваа тема. Мислам дека ние не знаеме што е вистина, што не е, реалноста ние си ја правиме, јас барем така го живеам животот. Реакциите од типот што е морално или не, дали е морално да се купат органи, паѓа во вода. За мене ништо не е црно-бело и треба да бидеме поотворени кога нешто им се случува на блиските“, рече Михајловска-Георгиева.

Независниот хрватски писател Ивица Пртењача е познат поет во Хрватска, а кај нас е преведена неговата книга „Суровост“, како и двата романа „Брдо“ и „Добро е, убаво е“. Лафазановски го праша Пртењача што е добро, а што е убаво за него. „Тоа што е добро е и убаво, а она што е убаво, не може да биде убаво ако не е добро“,рече тој. Пртењача дополни дека од сите граѓански занимања пишувањето е класифицирано како меѓу најзалудните.

Тој почнал со поезија, па продолжил со проза. Рече дека е почестен што е во Скопје.
„Мојата прва книга песни е објавена во Македонија, ама не можете да ја најдете затоа што беше распродадена. Јас не им ја ни препорачувам на фини луѓе како вас, не на луѓе со слаби срца. Песни почнав да пишувам оти ми требаа. Кога пишувам, се фаќам дека сум во непријатна ситуација од која морам да излезам“, рече Пртењача. Со Лафазановски се согласија дека иднината на литературата им припаѓа на жените и дека тие читаат многу повеќе од мажите.

„Про-За Балкан“ продолжува денеска во 17 часот во Турскиот културен центар „Јунус Емре“ каде што ќе се одржи средба „Ерџан Кесал во Скопје!“, со специјалниот гостин на фестивалот Ерџан Кесал, сценарист на антологискиот кански победник од 2011, „Беше еднаш во Анадолија“. Модератори ќе бидат Александар Прокопиев и Дејан Трајкоски.

Два часа подоцна, од 19 часот, во ЕУ-инфо центарот, ќе се одржи тркалезна маса „Литература, страв, политика“, на која ќе учествуваат гостите писатели и членовите на програмата „Скопје фелоушип“. Станува збор за врвни издавачи – Пјер Астие, еден од најпознатите литературни агенти во светот, Бетина Вергетер, уредничка во издавачката куќа „Пол Солнај и Дојтик“ од Виена, и Катја Урбанија од словенечката издавачка куќа „Гога“ ќе се сретнат и со македонски писатели и издавачи и ќе имаат можност да воспостават идни соработки.

Фестивалот „Про-За Балкан“ е поддржан од Министерството за култура, „Традуки“, Делегацијата на ЕУ, Турскиот културен центар „Јунус Емре“, амбасадите на Словенија, Хрватска, Бугарија и на Србија, Бугарскиот културно-информативен центар, Кинотеката, Национална галерија и винарницата „Бовин“.



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура

Лик од Македонија ќе се појави во новата епизода на „Симпсонови“

Објавено пред

Лик од Македонија ќе се појави во новата епизода на анимираната серија „Симпсонови“.

dobivaj vesti na viber

Креаторите на серијата одлучиле да внесат спортист кој доаѓа во Спрингфилд како голема сензација од Македонија.

Во епизодата е вклучен тим од земјата. Се работи за сестрите Невена и Калина Нешкоска и нивниот брат Наум, кои заедно го водат едукативниот канал, Дарко Биберко.

„Учествувавме во преводот, јас лично имав консултантска улога, а сите тројца испеавме песна што ја преведовме од англиски на македонски. Благодарност до композиторка Кара Талве, која ја овозможи оваа соработка“, напиша Невена Нешкоска на Фејсбук.

Епизодата премиерно ќе се емитува во САД во недела, на 27. април, во 20 часот (2:00 понеделник наутро по македонско време) на американската телевизија „Фокс“.

Прикажи повеќе...

Книги

Промоција на книгите „Историја на човештвото“ од Џани Родари и „Визуализација на современата македонска книжевност“ од група автори

Објавено пред

На 29 април во 18 часот во Студентскиот културен центар ќе се одржи промоција на книгите „Историја на човештвото“ од Џани Родари и „Визуализација на современата македонска книжевност“ од група автори.

dobivaj vesti na viber

Двете изданија се резултат на соработката меѓу студентите и наставниот и соработничкиот кадар од Факултетот за ликовни уметности, Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ и Машинскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.

Издавањето на книгите е поддржано од Инситутот „Данте Алигиери“ во Скопје, Здружението Данте Алигиери во Рим и Министерството за култура и туризам.

Прикажи повеќе...

Култура

Солидарноста како заеднички идеал: колекцијата на МСУ – Скопје ја одушеви публиката во Љубљана

Објавено пред

Во Модерна галерија + Музеј на современа уметност Метелкова (МГ+МСУМ) во Љубљана, Словенија синоќа беше отворена големата изложба „Ткаење светови: Колекции во разговор“ со уметнички дела од 87 автори од колекцијата на Музејот на современата уметност во Скопје (МСУ-Скопје). Изложбата ја отворија директорите на двата музеја, Мартина Вовк и Тихомир Топузовски. На отворањето присуствуваа и кураторите на изложбата: Ивана Васева, Благоја Варошанец, Ива Димовски, Владимир Јанчевски и Бојана Пишкур.

dobivaj vesti na viber

„Соработката со МСУ-Скопје е уште една можност за ткаење на заеднички патеки во современата уметност, засновани на заеднички идеали. Меѓу нив, особено значаен е идеалот за солидарност, кој е единствената солидна валута на нашата иднина и е веќе реализиран преку колекциите од оваа изложба“, рече Вовк на отворањето.

Топузовски во своето обраќање го истакна потенцијалот на соработката меѓу двете институции.

„Оваа изложба е основа од која ќе произлезат многу други заеднички проекти. Иако двата музеја имаат различни истории, тематски и концептуално тие се поврзани“, рече Топузовски.

Следен во низата заеднички проекти е презентација на дела од колекцијата „Arteast 2000+“ и

национални збирки на љубљанската Модерната галерија во МСУ-Скопје. Предвидено е изложбата да биде отворена наесен. „Ткаење светови: Колекции во разговор“ е дел од програмата од национален интерес на Министерството за култура и туризам на РС Македонија.

Изложбата е конципирана како конструктивен дијалог помеѓу две специфични колекции – колекцијата на солидарноста на МСУ-Скопје и колекцијата „Артист 2000+“ и националната колекција на Модерна галерија – Љубљана. Во „Ткаење светови: Две колекции во разговор“ се вклучени дела од 87 автори, од кои најмногу дела од РС Македонија и од речиси сите поранешни југословенски републики, дополнети со дела од уметници од Бразил, Полска, Боливија, Судан, Уругвај, Албанија, Јапонија, Јужноафриканска Република, Иран, Куба, Шпанија и од Романија.

„Ткаење светови: Колекции во разговор“ се фокусира на еманципацијата на уметничките медиуми, истражувајќи го односот помеѓу културата и природата, додека критички се осврнува на горливите еколошки прашања од времето на Капиталоценот.

„Вака селектирана и поставена, изложбата отвора процеп за создавање поинаков свет помеѓу западноцентричниот светоглед и специфичниот поглед кон локалните тенденции наспроти дела кои реферираат на поднебјето кое ги изртило и каде има континуитет на изработка. Тука се делата на наивната уметност и природните материјали кои изобилуваат, земја, сено, ливадско цвеќе, но вклучени се и фотографии од документирани акции во природа и критички настроени инсталации кон екстракцијата и уништувањето на природата“, велат кураторите.

Во изложбата се вклучени дела од уметниците: Борка Аврамова, Владимир Аврамчев, Македонка Андонова, Томе Андреевски, Ибрахим Беди, Гордана Вренцоска, Јордан Грабул, Евгенија Демниевска, Драгослава Јанева, Војко Јаневски, Гоце Јосифов – Ромбо, Ристо Калчевски, Димитар Кондовски, Димче Коцо, Михаил Лазаров, Доне Милјановски, Душко Мишевски, Вангел Наумовски, Петре Николоски, Аџем Нихат, Душан Перчинков, Раде Перчуклиевски, Илија Прокопиев, Кристина Пулејкова, Исмет Рамиќевиќ, Крсте Славковски, Мира Спировска, Мена Спировска-Менче, Глигор Стефанов, Душко Стојановски, Игор Тошевски, Марија Туша Иљовска, Симон Узуновски, Петар Хаџи Бошков, Ѓорѓи Цапев, Симон Шемов, Томо Шијак и Ѓорѓе Шијаковиќ, словенечките Јернеј Вилфан, Дружината од Шемпас, Маја Смрекар, Вадим Фишкин, потоа Стјепан Басталец, Антун Бахунек, Фрањо Вујчец, Стјепан Кичин, Иван Кузмиак, Иван Лацковиќ-Кроата, Јулије Папиќ, Ханибал Салваро, Матија Скурјени, Петар Смајиќ, Иван Рабузин, Боривоје Максимовиќ, Стјепан Столник и Јосип Хорват од Хрватска, српските автори Јанко Брашиќ, Јано Вењарски, Ондреј Вењарски, Богосав Живковиќ, Милосав Јовановиќ, Јано Књазовиќ, Сеад Казанџиу од Албанија. Застапени се и Јоланта Овидска и Јузеф Сарновски од Полска, Јон Григореску од Романија, Маноло Милјарес од Шпанија, непознат автор од Иран, Вифредо Лам од Франција/Куба, Питер Кларк од Јужноафриканската Република, Мохамед Абдала Ахмед од Судан/Велика Британија, Ример Кардиљо од Уругвај, бразилските уметници Мариа Бономи, Валдемар де Андраде-Силва, Лухдес Гуанабара, Силвиа де Леон Чарлео, Ладир Харис Домше-Пулу, Луциа Кан, Мариа Осилијадора Силва, Жусара Пимента де Падуа, Еленос Силва, Педро Соарес Фогаса, Жералдо Триндаде Леал, Вилма Хамос, боливиските автори Макс Арукипа Чамби и Патриција Веласко Уалин и Јозо Хамагучи од Јапонија.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија4 часа

УХМР предупредува на пороен дожд, грмежи и можна појава на град

Попладневниот развој на нестабилна облачност донесе пороен дожд, грмежи и засилен ветер во западните планински предели, Охридско-Преспанскиот регион и Пелагонија....

Свет7 часа

Позитивна средба меѓу Трамп, Зеленски, Макрон и Стармер – Доналд си заминал од Рим

На маргините од испраќањето на папата Франциск во Рим, претседателите на САД, Доналд Трамп, Украина, Володимир Зеленски, Франција, Емануел Макрон...

Македонија8 часа

Вреди: Корупциските досиеја на ДУИ им експлодираат едно по едно

Човекот кој со години го меркаше тронот на Али Ахмети, денес се однесува како да е „паднат од Марс“, а...

Свет8 часа

(Фото+Видео) Папата погребан со едноставна церемонија во „Санта Марија Маџоре“

Поворката со ковчегот на папата Франциск пристигна во базиликата „Санта Марија Маџоре“ во Рим, каде што поглаварот на Католичката црква...

Македонија9 часа

СДСМ бара оставка од Тошковски, ВМРО-ДПМНЕ им враќа со скандалозни факти

По вооружената пресметка кај Бит Пазар во која животот го загуби 31-годишен маж, СДСМ обвини за распад на безбедносниот систем...

Скопје10 часа

Обвинителството собира докази и видео-снимки за расчистување на убиството кај Бит Пазар

По вчерашната вооружена престрелка во близина на Полициската станица во Бит Пазар, во која животот го загуби 31-годишниот А.С. од...

Свет12 часа

(ВО ЖИВО) Започна погребната миса за папата Франциск, емоции и солзи на плоштадот Свети Петар

На плоштадот Свети Петар во Ватикан, утрово точно во 10 часот по локално време, започна погребната церемонија за папата Франциск,...

Македонија13 часа

Муцунски: Дипломатскиот пасош не ѝ дава имунитет на претседателката на ДКСК

Актуелната претседателка на Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК), Татјана Димитровска, која е осомничена за оддавање службена тајна во...

Свет14 часа

(ВО ЖИВО) Светот се збогува со верскиот лидер, денеска е погребот на папата Франциск

Папата Франциск, кој почина во понеделникот наутро на 88-годишна возраст, денеска ќе биде погребан во Рим. Погребната церемонија се очекува...

Македонија14 часа

Пороен дожд, грмежи и град ќе го погодат Скопје и повеќе градови

Денеска нѐ очекува променливо и нестабилно време со сериозни услови за локално невреме, предупредуваат метеоролозите. Според најавите, во текот на...

Европа1 ден

Зеленски: Подготвени сме да разговараме за територија, но само под еден услов

Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави денес дека Украина ќе биде подготвена да разговара за територијални прашања како дел од мировните...

Македонија1 ден

„Хаос на улиците и нарушена безбедност, уште колку луѓе треба да загинат за Тошковски да понесе одговорност“, прашува СДСМ

„Последната криминална престрелка на Бит Пазар со смртни последици е уште еден доказ за сериозното нарушување на јавната безбедност и...

Европа1 ден

(Видео) Кремљ: Украинците убија генерал со автомобил-бомба во Москва

Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, ја обвини Украина за денешниот напад со автомобил-бомба во Москва, во кој беше убиен рускиот...

Топ1 ден

31-годишен скопјанец почина по пукање на Бит Пазар

31-годишен маж од Скопје почина од повредите здобиени при пукање попладнево на Бит Пазар. „Во врска со пукањето на Бит...

Македонија1 ден

Испитувањето на оштетените од пожарот во „Пулс“ треба да почне на почетокот на мај

Испитувањето на оштетените од пожарот во „Пулс“ во Кочани се предвидува да почне од почетокот на мај. Од Обвинителството појаснија...

Македонија1 ден

Крајно време е да престанеме да преговараме за идентитетските прашања со кого било, рече Муцунски

Министерот за надворешни работи Тимчо Муцунски рече дека Владата се стреми кон компромис, кој ќе биде рационален за да се...

Економија1 ден

Итно зголемување на платите, во спротивно ќе останеме без кадар, порача Пешевски

Според потпретседателот на Сојузот на синдикатите на Македонија за приватниот сектор, Иван Пешевски, приватниот сектор во Македонија е главен двигател...

Македонија1 ден

Судот ѝ го одзеде пасошот на претседателката на антикорупциската комисија, која споделувала службени тајни на „Вибер“

На претседателката на антикорупциската комисија, Татјана Димитровска, одземен ѝ e пасошот откога Кривичниот суд го прифати предлогот за определување мерки за...

Македонија1 ден

Девет лица завршија во притвор поради злоупотреби со инвалидските пензии и за туѓа нега

На деветмина осомничени од уапсените 23 во акцијата за туѓата нега судот им одреди мерка притвор од 30 дена. Едно...

Македонија2 дена

Судот го одобри обвинението за возачот што ја прегази Фросина

Судот го одобри обвинението за возачот Васил Јованов, која ја прегази Фросина Кулакова на пешачки премин на булеварот Партизански одреди....